E Yin Nugbonọ to Whlepọn lẹ Nukọn

1, 2. Etẹwẹ na ko yin linlẹn Pita tọn to whenue Jesu to hodọ to Kapẹlnaumi, podọ etẹwẹ jọ?

PITA to nukun mẹhe to ohó Jesu tọn sè lẹ tọn ji pọ́n po flumẹjijẹ po. Nujijọ lọ wá aimẹ to sinagọgu mẹ to Kapẹlnaumi. Tòpẹvi ehe mẹ wẹ Pita nọ nọ̀; finẹ wẹ e sọ nọ hù whèvi te to agewaji Ohù Galili tọn, podọ finẹ wẹ susu to họntọn etọn, hẹnnumẹ etọn po whèhutọ-gbẹ́ etọn lẹ po mẹ nọ nọ̀. Matin ayihaawe, linlẹn Pita tọn wẹ yindọ mẹhe tin to otò emitọn mẹ lẹ na mọdọ Jesu wẹ yin Mẹsia lọ bo na yí ayajẹ do plọnnu gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go sọn mẹplọntọ daho lọ dè. Ṣigba, nuhe gbọnvo pete wẹ jọ.

² Mẹsusu masọ dotoaina ẹn ba. Mẹdelẹ to nuhlundọ gando nuhe Jesu dọ go. Ṣigba, nuhe ylan hugan to nukun Pita tọn mẹ wẹ aliho he mẹ delẹ to devi Jesu tọn lẹ mẹ yinuwa te. Homẹ yetọn ma hùn do nugbo yọyọ he Jesu plọn yé go. Todin, yé gblehomẹ pete. Delẹ to yé mẹ tlẹ dọ dọ ohó he Jesu dọ lọ hẹnmẹjọsi. Yé gbẹ́ ma nado dotoaina ẹn, bo tọ́n sọn sinagọgu lọ mẹ, bo masọ hodo e ba.—Hia Johanu 6:60, 66.

 3. Etẹwẹ yise Pita tọn gọalọna ẹn nado wà whlasusu?

³ Ojlẹ sinsinyẹn de wẹ ehe yin na Pita podọ na apọsteli hatọ etọn lẹ. Pita ma mọnukunnujẹ nuhe Jesu dọ to gbenẹgbe lẹ mẹ to gigọ́ mẹ. Matin ayihaawe, e na ko mọdọ hogbe Jesu tọn lẹ sọgan hẹnmẹjọsi eyin yè ma basi zẹẹmẹ yetọn. Etẹwẹ Pita na wà? E ma yin whla tintan die he nugbonọ-yinyin etọn na Oklunọ etọn yin whiwhlepọn, podọ e ma nasọ yin godo tọn. Mì gbọ mí ni pọ́n lehe yise Pita tọn gọalọna ẹn nado duto avùnnukundiọsọmẹ mọnkọtọn lẹ ji bo hẹn nugbonọ-yinyin go do.

4, 5. Nawẹ Jesu nọ yinuwa to aliho he gbọnvona nuhe gbẹtọ lẹ donukun sọn e si mẹ gbọn?

⁴ Whlasusu wẹ hodidọ po nuyiwa Jesu tọn po nọ paṣa Pita. To ojlẹ delẹ mẹ, Oklunọ etọn nọ yinuwa bo nọ dọho to aliho de mẹ he nọ gbọnvona nuhe mẹdevo lẹ donukun sọn Ewọ si. To azán he jẹnukọnna enẹ gbè, Jesu wà azọ́njiawu nado na núdùdù gbẹtọ fọtọ́n susu lẹ. Taidi kọdetọn de, yé jlo nado yí i do basi ahọlu. Etomọṣo, e yinuwa to aliho he paṣa mẹsusu mẹ to whenue e họnyi sọn yé dè, bo degbena devi etọn lẹ nado biọ tọjihun de mẹ bo dedo Kapẹlnaumi waji. To whenue devi lẹ dedo gbọn otọ̀ ji to zánmẹ, Jesu wà nudevo he paṣa yé to whenue e zinzọnlin gbọn Ohù Galili tọn he to zingidi ji lọ ji, ehe gọalọna Pita nado plọn nude he hẹn yise etọn lodo.

⁵ To afọnnu, yé wá mọdọ gbẹtọgun enẹ ko biọ tọjihun lẹ mẹ bo hodo yé. E họnwun dọ mẹwhinwhàn gbẹtọ lọ lẹ tọn ma yin nado plọn nugbo gbigbọmẹ tọn lẹ, ṣigba dọ Jesu ni wà azọ́njiawu devo nado na yé núdùdù. Jesu gbẹnuna yé na ojlo he yé tindo na agbasanu lẹ wutu. (Joh. 6:25-27) Hodọdopọ yetọn zindonukọn to sinagọgu mẹ to Kapẹlnaumi, fie Jesu sọ plọnmẹ nugbo titengbe de he gbẹtọ lẹ mọdọ e hẹnmẹjọsi te.

 6. Apajlẹ tẹwẹ Jesu na, podọ nawẹ mẹhe to ohó etọn sè lẹ yinuwa gbọn?

⁶ Jesu ma jlo dọ gbẹtọ lẹ ni nọ wá emi dè na emi sọgan na yé núdùdù agbasa tọn poun wutu, ṣigba e jlo dọ gbẹtọ lẹ ni mọnukunnujẹemẹ dọ Jiwheyẹwhe na na yé ogbẹ̀ madopodo eyin yé tindo yise to avọ́sinsan emitọn mẹ bosọ hodo apajlẹ etọn. Enẹwutu, e na apajlẹ de bo yí ede jlẹdo manna go, yèdọ akla he nọ wá sọn olọn mẹ to azán Mose tọn gbè. To whenue mẹdelẹ jẹagọdo nuhe e dọ, e yí apajlẹ vonọtaun de zan, bo basi zẹẹmẹ dọ dandannu wẹ e yin dọ gbẹtọ lẹ ni dù agbasalan emitọn bosọ nù ohùn emitọn nado sọgan mọ ogbẹ̀. To whenue e dọ mọ, gbẹtọ lọ lẹ gblehomẹ sinsinyẹn. Mẹdelẹ dọmọ: “Ohó ehe hẹnmẹjọsi; mẹnu wẹ sọgan dotoaina ẹn?” Susu to devi Jesu tọn lẹ mẹ masọ hodo e ba.a—Joh. 6:48-60, 66.

7, 8. (a) Etẹ mẹ wẹ Pita ma mọnukunnujẹ gando azọngban Jesu tọn go? (b) Nawẹ Pita na gblọndo kanbiọ he Jesu kanse apọsteli lẹ tọn gbọn?

⁷ Etẹwẹ Pita na wà? Ewọ lọsu gbẹ́ tin to bẹwlu mẹ gando nuhe Jesu dọ go. E ma ko mọnukunnujẹemẹ dọ Jesu dona kú nado sọgan hẹn ojlo Jiwheyẹwhe tọn di. Be Pita yin whiwhlepọn nado jo Jesu do dile devi he jo Jesu do to azán lọ gbè lẹ wà do wẹ ya? Lala; na Pita tindo jẹhẹnu dagbe de he zọ́n bọ e gbọnvona sunnu enẹlẹ. Jẹhẹnu tẹwẹ?

⁸ Jesu lẹhlan apọsteli etọn lẹ bo dọmọ: “Mìlọsu lẹ ga ma jlo na yì wẹ?” (Joh. 6:67) Omẹ wiawe lẹ wẹ e to hodọna, ṣigba Pita wẹ na gblọndo. Ewọ wẹ nọ saba dọho jẹnukọnna apọsteli he pò lẹ. E sọgan yindọ Pita wẹ yin mẹho na yemẹpo. Vlavo e yinmọ kavi lala, ewọ wẹ nọ saba dọho to pipli lọ mẹ, podọ e ma yá dọ Pita ni whleawu nado dọ nuhe e lẹn. To nujijọ ehe whenu, ohó dagbe he ma sọgan yin winwọn ehe wẹ e lẹn bo dọmọ: “Oklunọ, mẹnu dè wẹ mí na yì? Hiẹ wẹ tindo ohó ogbẹ̀ madopodo tọn lẹ.”—Joh. 6:68.

 9. Nawẹ Pita do nugbonọ-yinyin etọn na Jesu hia gbọn?

⁹ Be hogbe etọn lẹ ma yinuwado jiwe ya? Yise he Pita tindo to Jesu mẹ wẹ gọalọna ẹn nado wleawuna jẹhẹnu vonọtaun enẹ, yèdọ nugbonọ-yinyin. Pita mọnukunnujẹemẹ hezeheze dọ Jesu wẹ Whlẹngántọ dopo gee he Jehovah wleawuna lọ, podọ Jesu nọ whlẹnmẹ gbọn ohó etọn gblamẹ, enẹ wẹ nuplọnmẹ etọn lẹ gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go. Pita yọnẹn dọ eyin emi ma tlẹ mọnukunnujẹ onú delẹ mẹ, fidevo de masọ tin he emi na yì eyin emi jlo na mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn po ogbẹ̀ madopodo po.

10. Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ nugbonọ-yinyin Pita tọn to egbehe gbọn?

¹⁰ Be numọtolanmẹ enẹ wẹ hiẹ lọsu tindo ya? E blawu dọ mẹsusu to aihọn lọ mẹ nọ sọalọakọ́n dọ emi yiwanna Jesu, ṣigba bo ma nọ yin nugbonọ na ẹn. Nado yin nugbonọ hlan Jesu po ahundopo po nọ biọ dọ mí ni tindo pọndohlan dopolọ he Pita tindo gando nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ go. Mí dona plọn nuhe Jesu plọnmẹ lẹ, yọ́n zẹẹmẹ yetọn, bo nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yé, eyin mí ma tlẹ mọnukunnujẹ yé mẹ kavi eyin yé gbọnvona nujlomẹ mítọn lẹ. Eyin mí hẹn nugbonọ-yinyin go kẹdẹ wẹ mí sọgan tindo todido nado mọ ogbẹ̀ madopodo lọ he Jesu jlo dọ mí ni tindo.—Hia Psalm 97:10.

11. Fie wẹ Jesu plan devi etọn lẹ yì? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

¹¹ Ojlẹ vude to nujijọ enẹlẹ godo, Jesu plan apọsteli po devi etọn delẹ po bọ yé zinzọnlin dedo agewaji. To whedelẹnu, mẹhe tin to Ohù Galili tọn tó sọgan mọ Osó Helmoni he ji osin-agó tin te lọ hlan agewaji petepete Aigba Pagbe tọn lọ. Vudevude, Jesu po devi etọn lẹ po mọ osó enẹ hezeheze dile yé to zọnlinzin jei gbétatò he tin to lẹdo Sesalea Filippi tọn mẹ lẹ mẹ.b To lẹdo whanpẹnọ ehe mẹ, fie yé sọgan mọ adà daho Aigba Pagbe tọn lọ tọn hlan hùwaji te, Jesu kàn kanbiọ titengbe de sè hodotọ etọn lẹ.

12, 13. (a) Naegbọn Jesu jlo na yọ́n mẹhe gbẹtọ lẹ lẹndọ emi yin? (b) To gblọndo he Pita na Jesu mẹ, nawẹ e do yise nujọnu tọn hia gbọn?

¹² Jesu kanse yé dọmọ: “Mẹnu wẹ gbẹtọgun lọ lẹ to didọ dọ yẹn yin?” Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n Pita dile e to nukun Jesu tọn ji pọ́n tlintlin, bo doayi homẹdagbe po nuyọnẹn vonọtaun Oklunọ etọn tọn po go. Jesu jlo na yọ́n mẹhe gbẹtọ lẹ nọ lẹndọ ewọ yin. Devi Jesu tọn lẹ na gblọndo kanbiọ lọ tọn, bo dọ pọndohlan agọ̀ he mẹdelẹ tindo gando mẹhe Jesu yin na taun tọn go. Jesu sọ jlo na yọ́n nudevo dogọ. Be hodotọ etọn he sẹpọ ẹ hugan lẹ lọsu na jẹ nuṣiwa dopolọ mẹ wẹ ya? E kanse yé dọmọ: “Ṣigba, mìwlẹ, mẹnu wẹ mì nọ dọ dọ yẹn yin?”—Luku 9:18-20.

¹³ Whladopo dogọ, Pita yawu na gblọndo. E dọ nuhe suhugan yetọn lẹn to aliho he họnwun mẹ po adọgbigbo po dọmọ: “Hiẹ wẹ Klisti lọ, Visunnu Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ lọ tọn.” Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do mọ Jesu dile e to nuko yẹsẹ to whenue e pà Pita nado dohia dọ emi kọngbedopọ hẹ gblọndo etọn. Jesu flinnu Pita dọ Jehovah Jiwheyẹwhe wẹ hẹn nugbo titengbe ehe họnwun na mẹhe tindo yise nujọnu tọn lẹ, e ma yin gbẹtọvi de gba. Pita penugo nado mọnukunnujẹ dopo to nugbo titengbe hugan he Jehovah ko dehia lẹ mẹ, yèdọ mẹhe yin Mẹsia kavi Klisti lọ, ehe opagbe etọn ko yin dido sọn ojlẹ dindẹn jẹnukọn!—Hia Matiu 16:16, 17.

14. Azọngban titengbe tẹlẹ wẹ Jesu zedo alọmẹ na Pita?

¹⁴ Klisti ehe lọ wẹ dọdai hohowhenu tọn delẹ dlẹnalọdo taidi zannu he họ̀dotọ lẹ gbẹ́ dai. (Ps. 118:22; Luku 20:17) Po dọdai enẹlẹ po to ayiha mẹ, Jesu dehia dọ Jehovah na ze agun de dai do zannu enẹ ji, enẹ wẹ Klisti lọ he Pita ṣẹṣẹ dohia. Enẹgodo, e ze azọngban titengbe delẹ do alọmẹ na Pita nado hẹndi to agun lọ mẹ. Ewọ ma yí Pita do basi ogán na apọsteli he pò lẹ dile mẹdelẹ lẹn do gba, ṣigba azọngban delẹ wẹ e zedo alọmẹ na ẹn. E na Pita “họnhungan ahọluduta olọn tọn lẹ.” (Mat. 16:19) Lẹblanulọkẹyi wẹ e na yin na Pita nado yin yiyizan nado hùn dotẹnmẹ dote na pipli gbẹtọ voovo atọ̀n delẹ tọn nado biọ Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ, tintan Ju po mẹdiọzun Ju lẹ po, enẹgodo Samalianu lẹ, podọ to godo mẹ, Kosi kavi mẹhe ma yin Ju lẹ.

15. Naegbọn Pita do gbẹnuna Jesu, podọ hogbe tẹlẹ wẹ e yizan nado wàmọ?

¹⁵ Ṣigba, Jesu wá dọ to godo mẹ dọ mẹhe susu yin nina si wẹ susu na yin bibiọ sọn, podọ hogbe enẹlẹ yin nugbo to whẹho Pita tọn mẹ. (Luku 12:48) Jesu zindonukọn nado do nugbo vonọtaun lẹ hia gando Mẹsia lọ go, ehe bẹ oyà he ewọ na ji to madẹnmẹ po okú etọn to Jelusalẹm po hẹn. Homẹ Pita tọn ma hùn nado sè ohó enẹlẹ. E plan Jesu jẹ olá bo gbẹnuna ẹn dọmọ: “Wàlẹblanuna dewe, Oklunọ; ehe ma na jọ do gowe gbede.”—Mat. 16:21, 22.

16. Nawẹ Jesu jla pọndohlan Pita tọn do gbọn, podọ ayinamẹ yọ́n-na-yizan tẹwẹ hogbe Jesu tọn lẹ bẹhẹn na mímẹpo?

¹⁶ Na Pita lẹndọ emi to alọgọna Jesu wutu, gblọndo Jesu tọn na ko paṣa ẹ. E dogodo Pita bo pọ́n apọsteli etọn he pò lẹ, mẹhe sọgan ko to nudopolọ lẹn, bo dọmọ: “Tọ́n sọn godo ṣie, Satani! Zannu ahlida tọn de wẹ hiẹ yin na mi, na nulẹnpọn towe ma sọgbe hẹ linlẹn Jiwheyẹwhe tọn lẹ gba, ṣigba dehe yin gbẹtọ tọn lẹ.” (Mat. 16:23; Malku 8:32, 33) Nuhe Jesu dọ enẹ bẹ ayinamẹ yọ́n-na-yizan susu lẹ hẹn na mí. E bọawu taun dọ mí ni dike linlẹn gbẹtọvi tọn ni yitẹn to linlẹn Jiwheyẹwhe tọn si. Eyin mí wàmọ to whenue mí tlẹ tindo ojlo nado gọalọna mẹde, mí sọgan to tulina mẹlọ nado wà ojlo Satani tọn kakati nido yin Jiwheyẹwhe tọn. Ṣigba, nawẹ Pita yinuwa gbọn?

17. Etẹ dọ wẹ Jesu te to whenue e dọna Pita dọ “tọ́n sọn godo ṣie”?

¹⁷ Pita na ko doayi e go dọ Jesu ma to emi ylọdọ Satani Lẹgba. To popolẹpo mẹ, Jesu ma dọhona Pita dile e dọhona Satani do. Jesu dọna Satani dọmọ: “Tọ́n sọn fi”; ṣigba e dọna Pita dọmọ: “Tọ́n sọn godo ṣie.” (Mat. 4:10) Jesu ma yàn apọsteli ehe, mẹhe mẹ e mọ jẹhẹnu dagbe susu te, ṣigba e jla pọndohlan agọ̀ Pita tọn do to whẹho ehe mẹ. E ma vẹawu nado mọnukunnujẹemẹ dọ Pita ma dona yin zannu ahlida tọn na Oklunọ etọn, ṣigba e dona nọgodona ẹn.

18. Nawẹ Pita do nugbonọ-yinyin hia gbọn, podọ nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ etọn gbọn?

¹⁸ Be Pita dọnnu hẹ Jesu, gblehomẹ do e go kavi hẹn ẹn do homẹ wẹ ya? Lala, e gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi ayinamẹ. Gbọnmọ dali, e do nugbonọ-yinyin hia whladopo dogọ. Hodotọ Klisti tọn lẹpo wẹ nọ tindo nuhudo mẹplọnlọ tọn to whedelẹnu. Eyin mí nọ gbọn whiwhẹ dali kẹalọyi mẹplọnlọ bo plọnnu sọn e mẹ kẹdẹ wẹ mí sọgan zindonukọn nado to dindọnsẹpọ Jesu Klisti po Otọ́ etọn, Jehovah Jiwheyẹwhe po.—Hia Howhinwhẹn lẹ 4:13.

19. Ohó he paṣamẹ tẹwẹ Jesu dọ, podọ etẹwẹ Pita sọgan ko lẹn?

¹⁹ To ojlẹ kleun de godo, Jesu sọ dọ ohó he paṣamẹ devo dọmọ: “Nugbo wẹ yẹn dọna mì dọ delẹ to mẹhe to ote tofi lẹ mẹ ma na dọ́ okú pọ́n to aliho depope mẹ kaka yé nado mọ Visunnu gbẹtọ tọn ja whẹ́ to ahọluduta etọn mẹ.” (Mat. 16:28) Matin ayihaawe, Pita na ko jlo nado mọnukunnujẹ hogbe enẹlẹ mẹ. Etẹ na dọ wẹ Jesu te? Vlavo Pita na ko to linlẹn dọ ayinamẹ sinsinyẹn he emi ṣẹṣẹ mọyi lọ zẹẹmẹdo dọ emi ma na tindo mahẹ to lẹblanulọkẹyi vonọtaun enẹ mẹ.

20, 21. (a) Nawẹ numimọ de jọ to nukun Pita tọn mẹ gbọn? (b) Nawẹ nuhe omẹ awe lọ lẹ dọ hẹ Jesu to numimọ lọ mẹ gọalọna Pita nado jla pọndohlan etọn do gbọn?

²⁰ Ṣigba, to nudi osẹ dopo godo, Jesu plan Jakọbu, Johanu po Pita po yì “osó he yiaga taun de ji,” vlavo Osó Helmoni, ehe ma dẹn susu do finẹ. E taidi dọ zánmẹ wẹ, na sunnu atọ̀n lọ lẹpo wẹ to amlọngọsa. Ṣigba, dile Jesu to dẹ̀ho, onú de jọ he zọ́n bọ amlọn lọ họ́n na yemẹpo.—Mat. 17:1; Luku 9:28, 29, 32.

²¹ Jesu jẹ wunmẹ diọ ji to nukun yetọn mẹ. Nukunmẹ etọn jẹ sisẹ́ ji, kaka bo wá sẹ́ mlanmlan taidi hinhọ́n owhè tọn. Avọ̀ he e do lẹ lọsu to sisẹ́. Enẹgodo, omẹ awe delẹ sọawuhia to apá na Jesu, mẹdopo nọtena Mose bọ omẹ awetọ nọtena Elija. Yé to hodọ hẹ Jesu gando “yìyì etọn he e dona hẹndi to Jelusalẹm go,” enẹ wẹ okú po fọnsọnku etọn po. Pita wá mọnukunnujẹemẹ dọ onú wẹ emi ṣiwà to whenue emi lẹndọ Jesu ma dona jiya bo kú!—Luku 9:30, 31.

22, 23. (a) Nawẹ Pita do homẹdagbe po zohunhun po hia gbọn? (b) Lẹblanulọkẹyi tẹwẹ Pita, Jakọbu po Johanu po tindo to ozán enẹ mẹ?

²² Pita yin whinwhàn nado kọnawudopọ to numimọ ayidego tọn ehe mẹ, podọ vlavo nado hẹn numimọ lọ dẹn-to-aimẹ. E taidi dọ Mose po Elija po to yìyì sọn Jesu dè wẹ nkọ. Enẹwutu Pita dọmọ: “Nuplọnmẹtọ, e yọ́n taun dọ mí ni nọfi, enẹwutu gbọ mí ni gbá gòhọ atọ̀n, dopo na hiẹ, dopo na Mose podọ dopo na Elija.” E họnwun dọ devizọnwatọ hohowhenu tọn Jehovah tọn awe he sọawuhia to numimọ lọ mẹ lẹ ma tindo nuhudo gòhọ tọn. Pita ma yọ́n nuhe dọ e te na taun tọn gba. Ṣigba, be homẹdagbe po zohunhun dawe ehe tọn po ma whàn we nado yiwanna ẹn ya?—Luku 9:33.

²³ Pita, Jakọbu po Johanu po sọ tindo lẹblanulọkẹyi devo to ozán enẹ mẹ. Aslọ de sọawuhia bo ṣinyọ́n yé ji to osó lọ ji. Ogbè de dọho sọn aslọ lọ mẹ, yèdọ ogbè Jehovah Jiwheyẹwhe tọn! E dọmọ: “Ehe wẹ Visunnu ṣie, mẹhe ko yin dide lọ. Mì nọ dotoaina ẹn.” Enẹgodo, numimọ lọ wá vivọnu, bọ e pò yewlẹ kẹdẹ po Jesu po to osó lọ ji.—Luku 9:34-36.

24. (a) Nawẹ numimọ wunmẹdidiọ tọn lọ hẹn ale wá na Pita gbọn? (b) Nawẹ mílọsu sọgan mọaleyi sọn numimọ wunmẹdidiọ tọn lọ mẹ to egbehe gbọn?

²⁴ Lehe numimọ wunmẹdidiọ tọn lọ yin dona de na Pita podọ na mílọsu do sọ! To owhe susu godo to wekanhlanmẹ etọn mẹ, e dọ lẹblanulọkẹyi he e tindo to ozán enẹ mẹ nado mọ numimọ he mẹ Jesu sọawuhia taidi Ahọlu olọn mẹ tọn gigonọ de te, podọ nado yin dopo to “kunnudetọ he yí nukun do mọ gigo daho etọn” lẹ mẹ. Numimọ enẹ dohia Pita yinukọn dogọ dọ dọdai susu he tin to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ yin nugbo bo hẹn yise etọn lodo nado pehẹ whlepọn he ja to nukọn mẹ lẹ. (Hia 2 Pita 1:16-19.) E sọgan wà nudopolọ na mílọsu dile e wà na Pita do, eyin mí gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ na Ogán he Jehovah de na mí, bo nọ plọnnu sọn ewọ dè, nọ kẹalọyi mẹplọnlọ etọn, bosọ nọ yí whiwhẹ do hodo e egbesọegbesọ.