Jesu Ze Dodowiwa Jiwheyẹwhe Tọn Daga
“Jiwheyẹwhe ze [Klisti] jo taidi avọ́nunina oyẹsu tọn de gbọn yise to ohùn etọn mẹ dali. Ehe yinmọ na e nido do dodowiwa edetiti tọn hia.”—LOM. 3:25.
1, 2. (a) Etẹwẹ Biblu plọn mí gando ninọmẹ gbẹtọvi lẹ tọn go? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?
MẸSUSU wẹ yọ́n kandai Biblu tọn gando atẹṣiṣi he wá aimẹ to jipa Edẹni tọn mẹ go. Mímẹpo wẹ to oyà ylando Adam tọn ji dile hogbe ehelẹ basi zẹẹmẹ etọn do dọmọ: “Ylando gbọn omẹ dopo gblamẹ biọ aihọn mẹ podọ okú gbọn ylando gblamẹ wá, gbọnmọ dali, okú dlẹnkan jẹ mẹlẹpo dè, na yemẹpo wẹ ko waylando wutu.” (Lom. 5:12) Mahopọnna lehe mí dovivẹnu sọ nado wà nuhe sọgbe, mí nọ ṣinuwa bo nọ tindo nuhudo jona Jiwheyẹwhe tọn. Apọsteli Paulu lọsu tlẹ wule dọmọ: “Dagbe he yẹn jlo, yẹn ma nọ wà, ṣigba oylan he yẹn ma jlo wẹ yẹn nọ wà. Gbẹtọ tapònọ he yẹn yin!”—Lom. 7:19, 24.
2 Na mímẹpo wẹ yin ylandonọ wutu, nuhe sọgbe wẹ e yin nado kàn kanbiọ titengbe ehelẹ sè: Nawẹ e yọnbasi dọ Jesu Nazalẹti tọn ni yin jiji matin ogú ylando tọn gbọn, podọ naegbọn e do yí baptẹm? Nawẹ gbẹzan Jesu tọn ze dodowiwa Jehovah tọn daga gbọn? Podọ dehe yin titengbe hugan, etẹwẹ okú Klisti tọn wadotana?
Dodowiwa Jiwheyẹwhe Tọn Yin Avùnnukundiọsọ
3. Nawẹ Satani klọ Evi gbọn?
3 Mẹjitọ mítọn tintan lẹ, Adam po Evi po gbọn nulú dali gbẹ́ nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn dai bo kẹalọyi gandudu “odàn hoho lọ, he nọ yin yiylọdọ Lẹgba podọ Satani” tọn. (Osọ. 12:9) Gbọ mí ni pọ́n lehe ehe jọ do. Satani fọ́n ayihaawe dote gando aliho he mẹ Jehovah Jiwheyẹwhe to gandu po dodowiwa po te go. E wàmọ gbọn kinkanse Evi dali dọmọ: “Ojé, Jiwheyẹwhe ko dọmọ mì ma na dù to atin lẹ mẹ he tin to jipa mẹ lẹ depope?” Evi vọ́ gbedide Jiwheyẹwhe tọn he họnwun lọ dọ dọ yé ma dona doalọ atin tangan de go, yé nikaa kú. Enẹgodo, Satani sawhẹ lalodido tọn dokọna Jiwheyẹwhe. “Mì ma na kú dandan gba” wẹ Lẹgba dọ. E zindonukọn nado klọ Evi nado yise dọ Jiwheyẹwhe to onú dagbe de tẹ̀ ẹ, podọ gbọn atin-sinsẹ́n lọ dùdù dali, e na lẹzun Jiwheyẹwhe bo na jẹ edekannu.—Gẹn. 3:1-5.
4. Nawẹ gbẹtọvi lẹ wá nupojipetọ-yinyin agbàwhinwhlẹn tọn Satani tọn glọ gbọn?
4 Na taun tọn, Satani dohia to aliho mayin tlọlọ tọn mẹ dọ gbẹtọvi lẹ na yin ayajẹnọ hugan eyin yé jẹ yedekannu sọn Jiwheyẹwhe dè. Kakati nado nọgodona nupojipetọ-yinyin dodo tọn Jiwheyẹwhe tọn, Adam dotoaina asi etọn bo kọnawudopọ hẹ ẹ to atin-sinsẹ́n he yè dosẹ́n etọn lọ dùdù mẹ. Gbọnmọ dali, Adam hẹn teninọ pipé etọn to Jehovah nukọn bu bo ze mí do zẹgẹ ylando po okú po tọn glọ. To ojlẹ dopolọ mẹ, gbẹtọvi lẹ wá nupojipetọ-yinyin agbàwhinwhlẹn tọn Satani tọn glọ, mẹhe yin “yẹwhe titonu ehe tọn.”—2 Kọl. 4:4; Lom. 7:14.
5. (a) Nawẹ Jehovah yin nugbonọ na ohó etọn gbọn? (b) Todido tẹwẹ Jiwheyẹwhe na kúnkan Adam po Evi po tọn lẹ?
5 Nado yin nugbonọ na ohó etọn he ma nọ gboawupo, Jehovah dawhẹ okú tọn na Adam po Evi po. (Gẹn. 3:16-19) Ṣigba, enẹ ma zẹẹmẹdo dọ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn gboawupo gba. E ma yinmọ paali! To whenue Jehovah to whẹdana Adam po Evi po, e na todido jiawu de mẹhe na yin kúnkan yetọn lẹ. E wàmọ gbọn lẹndai etọn nado wleawuna “okún” de he Satani na só afọgbẹn etọn lilá dali. Ṣigba, Okún dopagbe enẹ na gọjẹ gángán sọn awugble lọ mẹ bo na “só ota” Satani tọn. (Gẹn. 3:15) Biblu hẹn ehe họnwun gbọn ohó he bọdego ehe didọ gando Jesu Klisti go dali dọmọ: “Na lẹndai ehe wutu wẹ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn ko yin hinhẹn sọawuhia, yèdọ, nado gbà azọ́n Lẹgba tọn lẹ.” (1 Joh. 3:8) Ṣigba, nawẹ walọyizan po okú Jesu tọn po ze dodowiwa Jiwheyẹwhe tọn daga gbọn?
Nuhe Baptẹm Jesu Tọn Zẹẹmẹdo
6. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ Jesu ma dugu ylando Adam tọn?
6 To whenue Jesu whẹ́n mẹho, e sọzẹn pẹpẹ hẹ Adam he yin mẹpipe to ojlẹ de mẹ wayi. (Lom. 5:14; 1 Kọl. 15:45) Ehe zẹẹmẹdo dọ Jesu dona yin jiji taidi mẹpipe. Nawẹ ehe yọnbasi gbọn? Angẹli Gabliẹli basi zẹẹmẹ he họnwun ehe na Malia, onọ̀ Jesu tọn dọmọ: “Gbigbọ wiwe na wá hiẹ ji, bọ huhlọn Gigogán lọ tọn na ṣinyọnyẹ oji we. Podọ na enẹ tọn wutu, ovi he yin jiji lọ na yin yiylọdọ wiwe, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn.” (Luku 1:35) E yọnbasi dọ to whenue Jesu gbẹ́ yin yọpọvu, Malia na ko de nugbo delẹ hia ẹ gando jiji etọn go. Enẹwutu, to nujijọ de whenu he Malia po Josẹfu, otọ́ mẹgopọntọ Jesu tọn po mọ Jesu to tẹmpli Jiwheyẹwhe tọn mẹ, ovi jọja lọ kanse dọ: “Be mì ma yọnẹn dọ yẹn dona tin to ohọ̀ Otọ́ ṣie tọn mẹ wẹ?” (Luku 2:49) E họnwun dọ sọn ovu gbọ́n wẹ Jesu ko yọnẹn dọ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn wẹ emi yin. Enẹwutu, dodowiwa Jiwheyẹwhe tọn zizedaga yin nujọnu taun na ẹn.
7. Nuhọakuẹ tẹlẹ wẹ Jesu tindo?
7 Jesu do ojlo sisosiso he e tindo to onú gbigbọ tọn lẹ mẹ hia gbọn opli sinsẹ̀n-bibasi tọn lẹ yìyì to gbesisọ mẹ dali. Po nugopipe pipé apọ̀nmẹ tọn etọn po, e na ko mọnukunnujẹ nuhe e plọn bo hia to Owe-wiwe Heblu tọn mẹ lẹpo mẹ. (Luku 4:16) E sọ tindo nuhọakuẹ devo—enẹ wẹ agbasa gbẹtọ pipé tọn he e sọgan yí do sanvọ́ do gbẹtọvi lẹ tamẹ. To whenuena Jesu yin bibaptizi, e to dẹ̀ho podọ e na ko to nulẹnpọn do hogbe dọdai tọn he tin to Psalm 40:6-8 mẹ lẹ ji.—Luku 3:21; hia Heblu lẹ 10:5-10.a
8. Naegbọn Johanu Baptizitọ lọ tẹnpọn nado glọnalina Jesu ma nado yin bibaptizi?
8 To tintan whenu, Johanu Baptizitọ lọ jlo na glọnalina Jesu ma nado yin bibaptizi. Etẹwutu? Na Johanu to bibaptizi Ju lẹ to yẹhiadonu lẹnvọjọ sọn ylando yetọn sọta Osẹ́n lọ tọn ji wutu. Taidi hẹnnumẹ sẹpọmẹ de, Johanu na ko yọnẹn dọ Jesu yin dodonọ podọ na enẹwutu e ma tindo nuhudo lẹnvọjọ tọn. Jesu hẹn Johanu deji dọ nuhe sọgbe wẹ e yin na Emi nado yin bibaptizi. Jesu basi zẹẹmẹ dọmọ: “Mọ wẹ e jẹna mí do nado wà nuhe yin dodo lẹpo.”—Mat. 3:15.
9. Etẹwẹ baptẹm Jesu tọn dohia?
9 Taidi gbẹtọ pipé de, Jesu sọgan ko basi nudide dọ, taidi Adam, emi tindo nugopipe nado jivi he na lẹzun akọ̀ gbẹtọvi pipé tọn de. Ṣigba, Jesu ma jlo sọgodo mọnkọtọn pọ́n gbede, na enẹ ma yin ojlo Jehovah tọn na ẹn wutu. Jiwheyẹwhe do Jesu hlan aigba ji nado hẹn azọngban Okún dopagbe kavi Mẹsia lọ tọn di. Ehe bẹ ogbẹ̀ gbẹtọvi pipé tọn he Jesu tindo yíyí do sanvọ́ hẹn. (Hia Isaia 53:5, 6, 12.) Na nugbo tọn, baptẹm Jesu tọn ma tindo zẹẹmẹ dopolọ po mítọn po gba. Baptẹm Jesu tọn ma bẹ klandowiwe bibasi na Jehovah hẹn, na ewọ yin jiji to akọta Islaeli tọn he klan ede do wiwe na Jiwheyẹwhe mẹ. Kakatimọ, baptẹm Jesu tọn do mẹdezejo etọn nado wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn hia dile Owe-wiwe basi zẹẹmẹ etọn dọ e na jọ do Mẹsia lọ go do.
10. Etẹwẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà taidi Mẹsia lọ bẹhẹn, podọ numọtolanmẹ tẹwẹ Jesu tindo gando ehe go?
10 Ojlo Jehovah tọn na Jesu bẹ wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lilá, gbẹtọ lẹ hinhẹn zun devi, podọ awuwiwlena yé na azọ́n mẹhẹnzun devi tọn he na yin wiwà to sọgodo hẹn. Mẹdezejo Jesu tọn sọ biọ dọ ni tindo ojlo nado doakọnna homẹkẹn po okú awufiẹsa tọn po nado nọgodona nupojipetọ-yinyin dodo tọn Jehovah Jiwheyẹwhe tọn. Na Jesu yiwanna Otọ́ olọn mẹ tọn etọn nugbonugbo wutu, e nọ mọ awuvivi to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wiwà mẹ podọ e mọ ẹn taidi pekọhẹnwanamẹnu nado yí agbasa etọn do sanvọ́. (Joh. 14:31) Homẹ etọn sọ hùn nado yọnẹn dọ nuhọakuẹ ogbẹ̀ pipé etọn tọn sọgan yin zizedonukọnna Jiwheyẹwhe taidi ofligọ de nado họ̀ mí sọn afanumẹ-yinyin ylando po okú po tọn si. Be Jiwheyẹwhe kẹalọyi mẹdezejo Jesu tọn nado didá azọngban daho ehelẹ ya? Mọwẹ!
11. Nawẹ Jehovah dohia dọ emi kẹalọyi Jesu taidi Mẹsia, kavi Klisti dopagbe lọ gbọn?
11 Wẹndagbe-kantọ ẹnẹ lẹpo wẹ dekunnu dọ Jehovah Jiwheyẹwhe dọ to aliho he họnwun mẹ dọ emi kẹalọyi Jesu to whenue e tọ́n sọn Tọ̀sisa Jọdani mẹ. Johanu Baptizitọ dekunnu dọmọ: “Yẹn mọ gbigbọ to tejẹ taidi apoe de sọn olọn, e sọ jẹ do [Jesu] ji . . . Podọ yẹn ko mọ ẹn, yẹn ko sọ dekunnu dọ omẹ ehe lọ wẹ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn.” (Joh. 1:32-34) Humọ, to nujijọ enẹ whenu Jehovah lá dọmọ: “Ehe wẹ Visunnu ṣie, mẹyiwanna lọ, mẹhe yẹn ko kẹalọyi.”—Mat. 3:17; Malku 1:11; Luku 3:22.
Jesu Yin Nugbonọ Kakajẹ Okú
12. Etẹwẹ Jesu wà na owhe atọ̀n daa to baptẹm etọn godo?
12 Na owhe atọ̀n daa he bọdego lẹ, Jesu zan ede jẹ otẹn godo tọn mẹ nado plọn gbẹtọ lẹ gando Otọ́ etọn po nupojipetọ-yinyin dodo tọn Jiwheyẹwhe tọn po go. Agbọ́ nọ pé e dile e to zọnlinzin gbọn Aigba Pagbe tọn lọ blebu ji, ṣigba nudepope ma sọgan hẹnalọdotena ẹn ma nado dekunnu nugbo lọ tọn mlẹnmlẹn. (Joh. 4:6, 34; 18:37) Jesu plọnnu mẹdevo lẹ gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn go. E do nuhe Ahọluduta lọ na wà na gbẹtọvi lẹ hia gbọn azọ̀n hinhẹngbọ na awutunọ lẹ, núdùdù nina gbẹtọgun he to huvẹ lẹ, podọ etlẹ yin oṣiọ lẹ finfọnsọnku to azọ́njiawu-liho dali.—Mat. 11:4, 5.
13. Etẹwẹ Jesu plọnmẹ gando odẹ̀ go?
13 Kakati nado dohia dọ nugopipe etọn mẹ wẹ e to mẹplọn bo to azọ̀nhẹngbọ te, Jesu ze apajlẹ ayidego tọn dai gbọn whiwhẹ yíyí do ze gigo lẹpo na Jehovah dali. (Joh. 5:19; 11:41-44) Jesu sọ hẹn whẹho titengbe hugan he ji mí dona nọ hodẹ̀ do lẹ zun yinyọnẹn. Mí dona nọ biọ to odẹ̀ mítọn lẹ mẹ dọ oyín Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah, “ni yin kinklandowiwe” podọ na nupojipetọ-yinyin dodo tọn Jiwheyẹwhe tọn ni diọtẹnna gandudu ylankan Satani tọn na “ojlo [Etọn] ni yin wiwà, kẹdẹdi to olọn mẹ, mọdopolọ to aigba ji.” (Mat. 6:9, 10) Jesu sọ dotuhomẹna mí nado nọ yinuwa to kọndopọ mẹ hẹ odẹ̀ mọnkọtọn lẹ gbọn ‘ahọluduta lọ po dodowiwa Jiwheyẹwhe tọn po dindin whẹ́’ dali.—Mat. 6:33.
14. Dile etlẹ yindọ Jesu yin mẹpipe, naegbọn e biọ dọ ni dovivẹnu nado hẹn azọngban etọn to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ di?
14 Dile ojlẹ okú avọ́sinsan tọn Jesu tọn to sisẹpọ, e jẹ numọtolanmẹ sinsinyẹn tindo ji gando azọngban pinpẹn he e tindo go. Eyin lẹndai Otọ́ etọn tọn na mọ hẹndi bọ oyín etọn na yin kinklandowiwe, Jesu dona doakọnna whẹdida mawadodo tọn po okú awufiẹsa tọn po. Azán atọ́n jẹnukọnna okú Jesu tọn, e hodẹ̀ dọmọ: “Todin, alindọn ṣie yin tuklado, podọ etẹwẹ yẹn na dọ? Otọ́, whlẹn mi sọn gànhiho ehe si. Ṣogan, nuhewutu yẹn biọ gànhiho ehe mẹ lọ niyẹn.” To numọtolanmẹ jọwamọ gbẹtọvi tọn ehelẹ didohia godo, Jesu gbọn ṣejannabi matindo dali lilẹ́ ayidonugo etọn do whẹho he yin nujọnu hugan lọ ji bo hodẹ̀ dọmọ: “Otọ́, pagigona oyín towe.” Jehovah na gblọndo to afọdopolọji dọmọ: “Yẹn ko pagigona ẹn bo nasọ vọ́ pagigona ẹn.” (Joh. 12:27, 28) Mọwẹ, Jesu wleawufo nado jugbọn whlepọn daho hugan tenọgligo-hinhẹn tọn he gbẹtọvi depope ma ko pehẹ pọ́n lọ mẹ. Ṣigba ayihaawe ma tin dọ hogbe enẹlẹ sisè sọn Otọ́ olọn mẹ tọn etọn dè hẹn Jesu deji mlẹnmlẹn dọ e na tindo kọdetọn dagbe to nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn zizedaga mẹ bosọ suwhẹna nupojipetọ-yinyin etọn. Podọ, e tindo kọdetọn dagbe!
Nuhe Okú Jesu Tọn Wadotana
15. Jẹnukọnna okú Jesu tọn, naegbọn e dọ dọ: “E ko yin wiwadotana”?
15 Whẹpo Jesu do gbọ gbigbọ awufiẹsa tọn godo tọn etọn, dile e to pipla to yatin ji, e dọmọ: “E ko yin wiwadotana!” (Joh. 19:30) Onú ayidego tọn nankọ die Jesu penugo nado wadotana po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po to owhe atọ̀n daa he bẹsọn baptẹm etọn kakajẹ okú etọn whenu! To whenuena Jesu kú, aigba sisọsisọ sinsinyẹn de wá aimẹ, podọ mẹkanwekowhàngán Lomunu he deanana mẹhuhu lọ yin whinwhàn nado dọmọ: “Matin ayihaawe, Visunnu Jiwheyẹwhe tọn wẹ ehe.” (Mat. 27:54) E họnwun dọ mẹkanwekowhàngán lọ na ko mọ dile Jesu to yinyin ṣinṣanko na e dọ dọ emi yin Visunnu Jiwheyẹwhe tọn wutu. Mahopọnna nuhe Jesu jiya etọn lẹpo, e hẹn tenọgligo bo do Satani hia di lalonọ ylankan de. Satani ko sawhẹdokọna mẹhe nọgodona nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn lẹpo dọmọ: “Ehe gbẹtọ tindo lẹpo wẹ e na jo na ogbẹ̀ etọn.” (Job 2:4) Gbọn nugbonọ-yinyin etọn dali, Jesu dohia dọ Adam po Evi po sọgan ko yin nugbonọ to whlepọn yetọn he bọawu hugan glọ. Nuhe yin nujọnu hugan wẹ yindọ, gbẹzan Jesu tọn po okú etọn po nọgodona nupojipetọ-yinyin dodo tọn Jehovah tọn bosọ ze nupojipetọ-yinyin etọn daga. (Hia Howhinwhẹn lẹ 27:11.) Be okú Jesu tọn sọ basi wadotana onú devo tọn dogọ ya? Gbau!
16, 17. (a) Naegbọn e do yọnbasi dọ kunnudetọ Jehovah tọn he nọgbẹ̀ whẹpo Jesu do wá aigba ji lẹ ni tindo teninọ dodo tọn to Jehovah nukọn? (b) Nawẹ Jehovah suahọ Visunnu etọn na e yin nugbonọ wutu gbọn, podọ etẹwẹ Oklunọ Jesu Klisti zindonukọn nado wà?
16 Devizọnwatọ Jehovah tọn susu wẹ nọgbẹ̀ whẹpo Jesu do wá aigba ji. Yé tindo teninọ dodo tọn to Jiwheyẹwhe nukọn bo mọ todido fọnsọnku tọn yí. (Isa. 25:8; Dan. 12:13) Ṣigba dodonu tẹ ji wẹ Jiwheyẹwhe wiwe lọ, Jehovah sọgan dona gbẹtọvi ylandonọ lẹ to aliho ayidego tọn mọnkọtọn mẹ te? Biblu basi zẹẹmẹ dọmọ: “Jiwheyẹwhe ze [Jesu Klisti] jo taidi avọ́nunina oyẹsu tọn de gbọn yise to ohùn etọn mẹ dali. Ehe yinmọ na e nido do dodowiwa edetiti tọn hia, na Jiwheyẹwhe to ylando he ko yin wiwà wayi lẹ jonamẹ dile e to homẹfa dohia; na e nido sọgan do dodowiwa edetiti tọn hia to ojlẹ ehe mẹ, na ewọ nido sọgan yin dodonọ, etlẹ yin to whenue mẹhe tindo yise to Jesu mẹ lẹ to yinyin lilá di dodonọ.”—Lom. 3:25, 26.b
17 Jehovah suahọ Jesu gbọn finfọn ẹn sọnku bo ze e yì otẹn he yiaga hugan dehe mẹ e ko te whẹpo do wá aigba ji dali. Todin, Jesu to vivi jọmaku tọn dù taidi nudida gbigbọnọ gigonọ de. (Heb. 1:3) Taidi Yẹwhenọ Daho podọ Ahọlu, Oklunọ Jesu Klisti zindonukọn nado gọalọna hodotọ etọn lẹ nado ze dodowiwa Jiwheyẹwhe tọn daga. Podọ lehe mí dopẹ́ dọ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn, Jehovah, yin Ahọsumẹtọ mẹhe nọ wàmọ lẹpo tọn bo nọ sẹ̀n ẹn po nugbonọ-yinyin po to apajlẹ Visunnu etọn tọn mẹ do sọ!—Hia Psalm 34:3; Heblu lẹ 11:6.
18. Etẹ ji wẹ hosọ he bọdego na dọhodo?
18 Gbẹtọvi nugbonọ he nọgbẹ̀ bẹsọn Abẹli ji lẹ duvivi haṣinṣan pẹkipẹki de tọn hẹ Jehovah na yé do yise hia bo tindo jide to Okún dopagbe lọ mẹ wutu. Jehovah yọnẹn dọ Visunnu emitọn na hẹn tenọgligo podọ okú etọn na yin oyẹsu pipé na “ylando aihọn tọn.” (Joh. 1:29) Okú Jesu tọn sọ hẹn ale wá na mẹhe to gbẹnọ to egbehe lẹ ga. (Lom. 3:26) Enẹwutu, dona tẹlẹ wẹ ofligọ Klisti tọn sọgan hẹnwana we? Enẹ wẹ na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Apọsteli Paulu yihodọ sọn Psalm 40:6-8 mẹ sọgbe hẹ lẹdogbedevomẹ Septante Glẹki tọn he bẹ hogbe lọ “hiẹ wleawu agbasa de tọn na mi” hẹn. Hogbe ehelẹ ma to alọnuwe-hihia Owe-wiwe Heblu hohowhenu tọn he tin-to-aimẹ lẹ mẹ.
b Pọ́n “Kanbiọ lẹ sọn Wehiatọ lẹ Dè” to weda 6 jẹ 7.
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Nawẹ dodowiwa Jiwheyẹwhe tọn yin avùnnukundiọsọ gbọn?
• Etẹwẹ baptẹm Jesu tọn zẹẹmẹdo?
• Etẹwẹ okú Jesu tọn wadotana?
[Yẹdide to weda 9]
Be a yọ́n nuhe baptẹm Jesu tọn zẹẹmẹdo ya?