Magbe Nado Dekunnu Mlẹnmlẹn
“E sọ naṣẹ mí nado dọyẹwheho hlan gbẹtọ lẹ, podọ nado dekunnu [mlẹnmlẹn].”—OWALỌ 10:42.
1. To whenuena Pita to hodọ to Kọneliọsi nukọn, azọ́ndenamẹ tẹ ji wẹ e zinnudo?
AWHÀNGÁN Italie tọn de bẹ hẹnnumẹ etọn po họntọn etọn lẹ po pli na nujijọ he wá dekọtọn do diọdo ayidego tọn de mẹ. Dawe budisi Jiwheyẹwhe tọ́ enẹ wẹ Kọneliọsi. Apọsteli Pita dọna mẹhe pli ehelẹ dọ apọsteli lẹ yin gbedena nado “dọyẹwheho hlan gbẹtọ lẹ, podọ nado dekunnu [mlẹnmlẹn]” gando Jesu go. Kunnudide Pita tọn de sinsẹ́n susu tọ́n. Kosi whẹmagbonọ lẹ mọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn yí bo yin bibaptizi, bosọ tindo todido lọ nado yin ahọlu hẹ Jesu to olọn mẹ. Lehe kunnudide Pita tọn tindo kọdetọn dagbe do sọ!—Owalọ 10:22, 34-48.
2. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ gbedide lọ nado dọyẹwheho ma nọte do apọsteli 12 lẹ kẹdẹ ji?
2 Nujijọ enẹ wá aimẹ to 36 W.M. To nudi owhe awe jẹnukọnna enẹ, nukundiọsọmẹtọ akonka Klistiani lẹ tọn de tindo numimọ de, he diọ gbẹzan etọn. Saulu Talsu tọn jei Damasku to whenuena Jesu sọawuhia ẹ bo dọmọ: “Yì tòdaho lọ mẹ, finẹ yè na dọ nuhe hiẹ na wà hlan we te.” Jesu hẹn devi Anania deji dọ Saulu na dekunnuna “Kosi lẹ, po ahọlu lẹ po, po ovi Islaeli tọn lẹ po.” (Hia Owalọ lẹ 9:3-6, 13-20.) To whenuena Anania tin to Saulu dè, e dọmọ: ‘Jiwheyẹwhe otọ́ mítọn lẹ tọn ko de we na hiẹ na yin kunnudetọ etọn hlan gbẹtọ lẹpo.’ (Owalọ 22:12-16) Nukun tẹwẹ Saulu he wá yin yinyọnẹn taidi Paulu yí do pọ́n azọ́ndenamẹ lọ nado dekunnu?
E Dekunnu Mlẹnmlẹn!
3. (a) Kandai titengbe tẹwẹ mí na na ayidonugo? (b) Nawẹ mẹho Efesu tọn lẹ yinuwa hlan owẹ̀n Paulu tọn gbọn, podọ apajlẹ dagbe tẹwẹ yé zedai na mí?
3 Ojlofọndotenamẹnu wẹ e na yin nado gbadopọnna nuhe Paulu wà to enẹgodo lẹpo to gigọ́ mẹ. Ṣigba todin, mì gbọ mí ni na ayidonugo nuhe Paulu dọ to hodidọ de mẹ to nudi owhe 56 W.M., dile e yin kinkàndai to Owalọ lẹ weta 20 mẹ do. Paulu ze hodidọ ehe donukọnnamẹ sẹpọ vivọnu gbejizọnlin mẹdehlan tọn etọn atọ̀ntọ tọn. E jẹte to Miletu, yèdọ tọjihun-glintẹn Ohù Égée tọn, bo dowẹn hlan mẹho agun Efesu tọn lẹ nado wá. Efesu dẹn do finẹ na nudi kilomẹtlu 50, podọ aliho lọ dite bosọ tindo agọlẹ susu. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n ayajẹ he mẹho Efesu tọn lẹ na ko tindo to whenuena yé sè owẹ̀n Paulu tọn. (Yijlẹdo Howhinwhẹn lẹ 10:28 go.) Mahopọnna enẹ, yé dona basi tito nado zingbejizọnlin yì Miletu. Be delẹ to yé mẹ dona biọgbè to azọ́nmẹ kavi sú ṣọfu yetọn lẹ wẹ ya? Klistiani susu wẹ nọ wàmọ to egbehe nado hẹn ẹn diun dọ yé ma gọ̀n adà plidopọ agbegbe whemẹwhemẹ tọn yetọn dopo tata.
4. Aliho yẹwhehodidọ tọn tẹwẹ Paulu yizan to whenuena e tin to Efesu na owhe delẹ?
4 Etẹwẹ a lẹndọ Paulu wà to azán atọ̀n kavi ẹnẹ he e yizan to Miletu lẹ gblamẹ whẹpo mẹho lọ lẹ do wá? Etẹwẹ hiẹ na ko wà? (Yijlẹdo Owalọ lẹ 17:16, 17 go.) Nuhe Paulu dọna mẹho Efesu tọn lẹ gọalọna mí nado yọ́n gblọndo lọ. E basi zẹẹmẹ aṣa he e tindo to owhe lẹ gblamẹ tọn gando azọ́n yẹwhehodidọ tọn he e yiwà go, etlẹ yin to whenuena e tin to Efesu. (Hia Owalọ lẹ 20:18-21.) Na e yọnẹn dọ mẹdepope ma sọgan jẹagọdo e wutu, e dọmọ: “Mìwlẹ yọnẹn, sọn azán tintan he gbè yẹn wá Asia, . . . bo to didọ [kavi to kunnude mlẹnmlẹn].” Mọwẹ, e magbe nado hẹn azọ́ndenamẹ he e mọyi sọn Jesu dè di. Nawẹ e hẹn azọ́ndenamẹ ehe di to Efesu gbọn? Aliho dopo wẹ nado dekunnuna Ju lẹ to fie e sọgan mọ susu yetọn te. Luku na linlin dọ to whenuena Paulu tin to Efesu to nudi 52-55 W.M., e ‘to hodọ bosọ to hoyijlẹdohogo’ to sinagọgu mẹ. To whenuena Ju lẹ ‘sinyẹn ayiha yetọn bo ma yise,’ Paulu lẹhlan mẹdevo lẹ, sẹtẹn yì awà tòdaho lọ tọn devo ji bo zindonukọn to yẹwhehodidọ mẹ. Gbọnmọ dali, e dekunnuna Ju lẹ po Glẹki lẹ po to tòdaho enẹ mẹ.—Owalọ 19:1, 8, 9.
5, 6. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ Paulu dọhona mayisenọ lẹ to yẹwhehodidọ etọn sọn whédegbè jẹ whédegbè mẹ?
5 Mẹhe lẹzun Klistiani delẹ pegan to nukọn mẹ taidi mẹho agun tọn, yèdọ mẹhe Paulu dọhona to Miletu lẹ. Paulu flinnu yé gando aliho yẹwhehodidọ tọn he e yizan go dọmọ: “Yẹn ma gboawupo sọn lilá nude he yin ale hlan mì mẹ, ṣigba yẹn ko dọ hlan mì, bosọ plọn mì to gbangba, podọ sọn whégbè jẹ whégbè.” To ojlẹ mítọn mẹ, mẹdelẹ dọ dọ dlapọn lẹngbọhọtọ tọn bibasi na yisenọ lẹ hodọ wẹ Paulu te poun tofi. Ṣigba, e ma yinmọ. Na taun tọn, hodidọ lọ ‘mẹpinplọn to gbangba, podọ sọn whégbè jẹ whégbè’ dlẹnalọdo wẹndagbe lilá na mayisenọ lẹ. Enẹ họnwun to nuhe Paulu dọ bọdego mẹ. E dọ dọ emi ko to kunnude ‘hlan Ju lẹ podọ hlan Glẹki lẹ ga, lẹnvọjọ hlan Jiwheyẹwhe dè, po yise po hlan Jesu Klisti Oklunọ mítọn dè.’ E họnwun dọ, Paulu ko to kunnudena mayisenọ he tindo nuhudo nado lẹnvọjọ bo do yise hia to Jesu mẹ lẹ.—Owalọ 20:20, 21.
6 Weyọnẹntọ de basi dodinnanu kitokito do Owe-Wiwe Glẹki tọn lẹ ji bo dọ gando Owalọ lẹ 20:20 go dọmọ: “Paulu yí owhe atọ̀n zan to Efesu. E dla owhé lẹpo pọ́n, kavi e whè gbau, e dọyẹwheho na mẹlẹpo (wefọ 26). Kunnudenu Owe-wiwe tọn na wẹndagbe jijlá sọn whédegbè jẹ whédegbè gọna dehe nọ yin zizedonukọnnamẹ to togunmẹ lẹ wẹ ehe yin.” Vlavo Paulu dla owhé lẹpo pọ́n dile weyọnẹntọ ehe dọ do kavi lala, e ma jlo dọ mẹho Efesu tọn lẹ ni wọn aliho he mẹ e dekunnu te po kọdetọn he e tindo lẹ po gba. Luku na linlin dọmọ: “Mẹhe tin to Asia lẹpo sè ohó Jesu Oklunọ tọn, Ju lẹ po Glẹki lẹ po.” (Owalọ 19:10) Ṣigba nawẹ mẹhe tin to Asia “lẹpo” sè ohó lọ gbọn, podọ etẹwẹ ehe sọgan dohia gando yẹwhehodidọ mítọn go?
7. Nawẹ yẹwhehodidọ Paulu tọn sọgan ko yinuwado mẹhe e ma dekunnuna tlọlọ lẹ ji gbọn?
7 Mẹsusu wẹ sè owẹ̀n Paulu tọn na e dọyẹwheho to gbangba podọ sọn whédegbè jẹ whédegbè. Be hiẹ lẹndọ vlavo mẹhe sè owẹ̀n Paulu tọn lẹpo wẹ gbọṣi Efesu, bọ depope to yé mẹ ma sẹtẹn yì fidevo na whẹho ajọ́ tọn, nado yì nọpọ́ hẹ hẹnnumẹ lẹ, kavi nado họ̀nna tukla tòdaho mẹ tọn lẹ ya? Paali. Mẹsusu to egbehe ko sẹtẹn na whẹwhinwhẹ́n mọnkọtọn lẹ wutu; vlavo hiẹ lọsu ko wàmọ. Mọdopolọ, to whenẹnu, gbẹtọ lẹ sẹtẹn wá Efesu na whẹho paa kavi ajọwiwa tọn lẹ wutu. Yé sọgan ko dukosọ hẹ Paulu to finẹ kavi sè whenuena e to yẹwhehodọ. Etẹwẹ na ko jọ to whenuena yé lẹkọyi whé? Mẹhe kẹalọyi nugbo lọ lẹ na ko dekunnuna mẹdevo lẹ. Mẹdelẹ sọgan nọma ko lẹzun yisenọ, etomọṣo yé sọgan ko dọ nuhe yé sè to Efesu lẹ. Taidi kọdetọn de, hẹnnumẹ, kọmẹnu, kavi ahisinọ lẹ na ko sè dogbọn nugbo lọ dali podọ delẹ to yé mẹ sọgan ko kẹalọyi i. (Yijlẹdo Malku 5:14 go.) Etẹwẹ ehe dohia gando kọdetọn he kunnudide mlẹnmlẹn towe sọgan hẹnwa go?
8. Nawẹ nugbo lọ sọgan ko jẹ mẹhe lẹdo agbegbe Asia tọn pé lẹ dè gbọn?
8 Gando lizọnyizọn etọn tintan go to Efesu, Paulu wlan dọ ‘ohọ̀n daho he nọ planmẹ jẹ nuwiwa kọ̀n de yin hunhundonuvo na ẹn.’ (1 Kọl. 16:8, 9) Ohọ̀n tẹ hodọ wẹ e te, podọ nawẹ e yin hunhundonuvo na ẹn gbọn? Lizọnyizọn Paulu tọn he to nukọnzindo to Efesu zọ́n bọ wẹndagbe lọ gbayipe. Lẹnnupọndo Kọlọsi, Laodikea, po Hialapoli po ji, yèdọ tòdaho atọ̀n he ma dẹn do Efesu. Paulu ma dọyẹwheho yì finẹ lẹ pọ́n, ṣigba wẹndagbe lọ jẹ tòdaho enẹlẹ mẹ. Podọ, lẹdo enẹ mẹ wẹ Epafla wá sọn. (Kọl. 2:1; 4:12, 13) Be Efesu wẹ Epafla sè kunnudide Paulu tọn te bo do lẹzun Klistiani ya? Biblu ma dọ enẹ na mí gba. Ṣigba Epafla sọgan ko ze afọ Paulu tọn dai to whenuena e to nugbo lọ lá to lẹdo etọn mẹ. (Kọl. 1:7) Wẹndagbe lọ sọgan ko sọ jẹ tòdaho Filadẹlfia, Sadi, po Tiatila po tọn mẹ to whenuena Paulu to kunnude to Efesu.
9. (a) Ojlo ahundopo tọn tẹwẹ Paulu tindo? (b) Etẹwẹ yin hosọ owhe 2009 tọn?
9 Enẹwutu, mẹho Efesu tọn lẹ tindo whẹwhinwhẹ́n susu nado kẹalọyi nuhe Paulu dọ dọmọ: “Yẹn masọ lẹn gbigbọ ṣie di nuvivẹ hlan dee, sọmọ dọ yẹn nido yí ayajẹ do hẹn ali ṣie jẹ opodo, po devizọn he yẹn yí sọn Jesu Oklunọ dè po, nado nọ [dekunnu mlẹnmlẹn na] wẹndagbe ojọmiọn Jiwheyẹwhe tọn.” Wefọ enẹ bẹ hogbe mẹwhinwhàn tọn he sọawuhia to hosọ owhe 2009 tọn mẹ hẹn dọmọ: ‘Dekunnu wẹndagbe lọ tọn mlẹnmlẹn.’—Owalọ 20:24.
Kunnudide Mlẹnmlẹn to Egbehe
10. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ mí dona dekunnu mlẹnmlẹn?
10 Gbọnvona apọsteli lẹ, gbedide lọ nado ‘dọyẹwheho na gbẹtọ lẹ, podọ nado dekunnu mlẹnmlẹn’ sọ gando mẹdevo lẹ go. To whenuena Jesu he yin finfọnsọnku lọ to hodọna devi he pli to Galili lẹ, vlavo 500 to devi etọn lẹ mẹ, e degbena yé dọmọ: “Enẹwutu mì yì, bo hẹn akọta lẹpo zun nuplọntọ, bosọ nọ baptizi yé do oyín Otọ́ tọn, po Ovi tọn po, po [gbigbọ wiwe] tọn po mẹ: na mì nisọ nọ plọn yé nado nọ doayi onú lẹpo go, nudepope he yẹn degbena mì.” Gbedide enẹ gando Klistiani nugbo lẹpo go to egbehe, dile hogbe Jesu tọn lẹ dohia do dọmọ: “Pọ́n, yẹn tin to mì dè to whepoponu, kakajẹ opodo aihọn tọn.”—Mat. 28:19, 20.
11. Azọ́n titengbe tẹwẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin yinyọnẹn na?
11 Klistiani zohunhunnọ lẹ gbẹ́ nọ setonuna gbedide enẹ bo nọ dovivẹnu nado ‘dekunnu mlẹnmlẹn na wẹndagbe lọ.’ Aliho tangan he mẹ ehe nọ yin wiwà te wẹ dehe Paulu dọna mẹho Efesu tọn lẹ—yèdọ yẹwhehodidọ whédegbè jẹ whédegbè tọn. To owe 2007 tọn he do kọdetọn dagbe azọ́n mẹdehlan tọn hia de mẹ, David G. Stewart, Jr. dọmọ: “Aliho he mẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ plọn hatọ yetọn lẹ nado má nuyise yetọn hẹ mẹdevo lẹ te nọ tindo kọdetọn dagbe tlala hugan tulininamẹ mọmọ tọn sọn oploji. Na Kunnudetọ Jehovah tọn susu, nuwiwa awuvivi tọn de wẹ e yin nado nọ má nuyise yetọn hẹ mẹdevo lẹ.” Etẹwẹ yin kọdetọn lọ? “To 1999, to dodinnanu he n’basi to tatọ́-tònọ Whèzẹtẹn Europe tọn awe mẹ, omẹ 2 yì 4 to kanweko ji poun wẹ dọ dọ yẹwhehodọtọ Mormon tọn lẹ dọhona yé. Mẹhe hugan 70 to kanweko ji, wẹ dọ dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko dọyẹwheho na yé tlọlọ, etlẹ yin whlasusu.”
12. (a) Naegbọn mí do nọ dla owhé lẹ pọ́n whlasusu to aigba-denamẹ mítọn ji? (b) Dọ numimọ mẹhe nuyiwa etọn hlan owẹ̀n mítọn wá diọ to godo mẹ de tọn.
12 Mẹhe tin to lẹdo towe mẹ lẹ lọsu sọgan dọ nudopolọ. Vlavo hiẹ lọsu ko tindo mahẹ to azọ́n ehe mẹ. Dile hiẹ to yẹwhehodọ na gbẹtọ lẹ to lizọnyizọn whédegbè jẹ whédegbè tọn mẹ, hiẹ na ko dọhona sunnu, yọnnu po jọja lẹ po to owhé yetọn lẹ gbè. Mẹdelẹ sọgan nọma dotoai eyin mí tlẹ dla yé pọ́n whlasusu. Mẹdevo lẹ sọgan ko dotoaina we mọmọ dile hiẹ to wefọ de hia kavi to linlẹn Owe-wiwe tọn de má hẹ yé. Ṣigba, mẹdevo lẹ sọgan ko dotoai ganji bosọ kẹalọyi wẹndagbe lọ. Ehe lẹpo wẹ yọnbasi, dile mí to ‘kunnude mlẹnmlẹn na wẹndagbe lọ.’ Dile hiẹ sọgan ko yọnẹn do, apajlẹ susu wẹ dohia dọ mẹhe ma do ojlo hia sọmọ mahopọnna dọ mí dla yé pọ́n whlasusu lẹ, wá diọ to godo mẹ. Vlavo nude jọ do yé go kavi do mẹvivẹ yetọn de go bo whàn yé nado kẹalọyi nugbo lọ. Todin, yé ko lẹzun mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po. Enẹwutu, eyin hiẹ ma tlẹ mọ mẹsusu to agọe he dotoaina we, ma gbọjọ blo. Mí ma sọgan donukun dọ mẹlẹpo ni wá nugbo lọ mẹ gba. Ṣigba nuhe Jiwheyẹwhe nọ donukun sọn mí si wẹ yindọ mí ni yí sọwhiwhe po zohunhun po do to kunnude mlẹnmlẹn.
Kọdetọn He Mí Sọgan Nọma Yọnẹn Lẹ
13. Kọdetọn he mí sọgan nọma yọnẹn tẹlẹ wẹ kunnudide mítọn sọgan tindo?
13 Kọdetọn lizọnyizọn Paulu tọn ma nọte do mẹhe ewlọsu gọalọna nado lẹzun Klistiani lẹ kẹdẹ ji gba; mọjanwẹ e nọ yì do to whẹho mílọsu tọn mẹ. Mí nọ hẹn ẹn diun dọ mí tindo mahẹ gbesisọ tọn to lizọnyizọn whédegbè jẹ whédegbè tọn mẹ, bo nọ dekunnuna mẹsusu dile e sọgan yọnbasi do. Mí nọ lá wẹndagbe na kọmẹnu, azọ́nwatọgbẹ́, wehọmẹvigbẹ́ po hẹnnumẹ lẹ po. Be mí nọ yọ́n kọdetọn lọ lẹpo ya? Mẹdelẹ sọgan kẹalọyi owẹ̀n lọ to afọdopolọji. To ninọmẹ devo lẹ mẹ, okún nugbo lọ tọn sọgan nọma tọ́nkun na ojlẹ de to ahun mẹde tọn mẹ, ṣigba to enẹgodo, e nọ doadọ̀do bo whẹ́n. Eyin enẹ ma tlẹ jọ janwẹ, mẹhe mí dọyẹwheho na lẹ sọgan dọ nuhe mí dọna yé, nuyise mítọn po lehe mí nọ yinuwa do po na mẹdevo lẹ. Mọwẹ, yé sọgan hẹn nugbo lọ jẹ ahunjijlọnọ he tin to fidevo lẹ dè to mayọnẹn mẹ.
14, 15. Etẹ mẹ wẹ kunnudide mẹmẹsunnu de tọn dekọtọn do?
14 Taidi apajlẹ, lẹnnupọndo Ryan po asi etọn Mandi po ji, he nọ nọ̀ Floride to États-Unis. To azọ́nmẹ, Ryan dekunnuna azọ́nwatọgbẹ́ etọn de to aliho mayin aṣa tọn mẹ. Aliho he mẹ Ryan nọ sọnú te po aliho he mẹ e nọ dọho te po yinuwado dawe enẹ he wá sọn sinsẹ̀n Hindu tọn mẹ ji. To hodọdopọ yetọn lẹ whenu, Ryan dọhodo hosọ delẹ ji taidi fọnsọnku po ninọmẹ oṣiọ lẹ tọn po. To whèjai dopo to osun janvier tọn mẹ, dawe lọ kanse asi etọn Jodi, nuhe ewọ yọnẹn gando Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ go. Katoliki de wẹ yọnnu lọ, podọ e dọna asu etọn dọ onú dopo gee he emi yọnẹn gando Kunnudetọ lẹ go wẹ yẹwhehodidọ yetọn sọn họndekọn jẹ họndekọn. Enẹwutu, Jodi dín yinkọ lọ “Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ” to Internet ji bo mọ nọtẹn yetọn he yin www.watchtower.org. Na osun delẹ, Jodi hia nususu to nọtẹn enẹ ji, gọna Biblu po hosọ he e yiwanna lẹ po.
15 To nukọn mẹ, Jodi mọ Mandi, na doto mẹgopọntọ wẹ yé omẹ awe lẹ. Homẹhun Mandi nado na gblọndo kanbiọ Jodi tọn lẹ. To ojlẹ delẹ godo, Jodi po Mandi po gbadopọnna hosọ Biblu tọn susu. Jodi kẹalọyi plọnmẹ Biblu. E ma dẹn bọ e jẹ opli lẹ yì ji to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ. To octobre mẹ, Jodi lẹzun wẹnlatọ bo yí baptẹm to février mẹ. Jodi wlan dọmọ: “Todin he n’mọ nugbo lọ, gbẹzan ṣie gọ́ na ayajẹ po pekọ po.”
16. Etẹwẹ numimọ mẹmẹsunnu de tọn to Floride dohia gando vivẹnudido mítọn nado dekunnu mlẹnmlẹn go?
16 Ryan ma lẹndọ kunnudidena dawe enẹ na zọ́n bọ mẹdevo na wá nugbo lọ mẹ gba. Nugbo wẹ dọ to whẹho etọn mẹ, e wá sè dogbọn kọdetọn he gbemima etọn nado ‘dekunnu mlẹnmlẹn’ tindo dali. Nalete, hiẹ sọgan dekunnu to azọ́nmẹ, wehọmẹ kavi to aliho mayin aṣa tọn mẹ, podọ mẹhe hiẹ dọhona lẹ sọgan hẹn wẹndagbe lọ jẹ mẹdevo lẹ dè bọ hiẹ sọgan nọma yọnẹn. Kẹdẹdile Paulu ma yọ́n sinsẹ́n he kunnudide etọn to ‘agbegbe Asia tọn’ mẹ detọ́n lẹpo do, mọjanwẹ hiẹ lọsu sọgan nọma ko yọ́n kọdetọn he kunnudide towe na tindo lẹpo do niyẹn. (Hia Owalọ lẹ 23:11; 28:23.) Ṣigba lehe e yin nujọnu dọ hiẹ ni zindonukọn to mọwiwà mẹ do sọ!
17. Etẹwẹ hiẹ magbe nado wà to owhe 2009 tọn mẹ?
17 To owhe 2009 tọn mẹ, mì gbọ mímẹpo ni yí nukun nujọnu tọn do pọ́n azọ́ndenamẹ mítọn nado dekunnu sọn whédegbè jẹ whédegbè podọ to aliho devo lẹ mẹ. Gbọnmọ dali, mí na tindo numọtolanmẹ dopolọ taidi Paulu he dọmọ: “Yẹn masọ lẹn gbigbọ ṣie di nuvivẹ hlan dee, sọmọ dọ yẹn nido yí ayajẹ do hẹn ali ṣie jẹ opodo, po devizọn he yẹn yí sọn Jesu Oklunọ dè po, nado nọ [dekunnu mlẹnmlẹn na] wẹndagbe ojọmiọn Jiwheyẹwhe tọn.”
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Nawẹ apọsteli Pita po Paulu po gọna mẹdevo lẹ dekunnu mlẹnmlẹn to owhe kanweko tintan whenu gbọn?
• Naegbọn kọdetọn kunnudide mítọn tọn sọgan gbloada hugan nuhe mí lẹn?
• Etẹwẹ yin hosọ owhe 2009 tọn, podọ naegbọn hiẹ do lẹndọ e sọgbe?
[Blurb on page 19]
Hosọ owhe 2009 tọn wẹ: ‘Dekunnu wẹndagbe lọ tọn mlẹnmlẹn.’—Owalọ lẹ 20:24.
[Yẹdide to weda 17]
Mẹho Efesu tọn lẹ yọ́n aṣa Paulu tọn nado dekunnu sọn whédegbè jẹ whédegbè
[Yẹdide to weda 18]
Kọdetọn he gbloada tẹwẹ kunnudide mlẹnmlẹn towe na tindo?