Jakobu Yọ́n Pinpẹn Onú Gbigbọmẹ Tọn lẹ Tọn

GBẸZAN Jakobu tọn gọ́ na tukla po nugbajẹmẹji po. Na nọvisunnu ahóhò etọn gblehomẹ bo to okú etọn dín wutu, Jakobu dona họnyi na hihọ́ ogbẹ̀ etọn tọn. Kakati nido wlealọ po yọnnu he e yiwanna po, e yin kiklọ nado wlealọ hẹ mẹdevo whẹ́, podọ to godo mẹ e wá tindo asi ẹnẹ, bọ enẹ dekọtọn do nuhahun susu mẹ. (Gẹnẹsisi 30:1-13) Na owhe 20, e wazọ́n na dawe de he tafu i. E diahi hẹ angẹli de bo jiya awugble tẹgbẹ tọn. Viyọnnu etọn yin zinzanhẹ gánnugánnu, visunnu etọn lẹ fọ́n mẹhuhu de dote, bọ e sọ nọ̀ aluẹmẹ na okú madonukun visunnu po asi yiwanna hugan etọn po tọn. To whenuena e poyọnho bo yin hinhẹn gánnugánnu nado sẹtẹn yì otò devo mẹ nado họ̀ngán sọn huvẹ si, e yigbe dọ “vude po oylan po wẹ” azán gbẹzan emitọn tọn lẹ. (Gẹnẹsisi 47:9) Mahopọnna enẹ lẹpo, gbẹtọ gbigbọnọ he dejido Jiwheyẹwhe go de wẹ Jakobu yin. Be nuṣiwa de wẹ yise etọn yin ya? Nuplọnmẹ tẹwẹ mí sọgan mọyi sọn dogbigbapọnna delẹ to numimọ Jakobu tọn lẹ mẹ?

E Gbọnvona Nọvisunnu Etọn Tlala

Nuhe hẹn gbemanọpọ wá to ewọ po nọvisunnu etọn po ṣẹnsẹn taun lọ wẹ yindọ Jakọbu yọ́n pinpẹn onú gbigbọmẹ tọn lẹ tọn bọ Esau vlẹ yé kò. Jakobu tindo ojlo to opagbe alẹnu tọn heyin bibasi na Ablaham lọ mẹ, bo ze ede jo mlẹnmlẹn nado penukundo whẹndo he Jiwheyẹwhe de taidi whédutọ opagbe enẹ tọn go. Na enẹwutu, Jehovah “yiwanna” ẹn. Jakobu ‘ma tindo oblọ,’ he dohia dọ e tindo walọ dagbe. To vogbingbọn mẹ, Esau yí nukun pẹvi do pọ́n ogú gbigbọmẹ tọn etọn sọmọ bọ e yí núdùdù vude poun do diọ ẹ hẹ Jakobu. Po alọkẹyi Jiwheyẹwhe tọn po, Jakobu wá biọ jlọjẹ etọn bo mọ dona he dona ko yin nọvisunnu etọn tọn lẹ yí. Ehe gblehomẹna Esau tlala, bọ na enẹwutu, Jakobu dona họnyi bo jo mẹyiwanna etọn lẹ do. Ṣigba, matin ayihaawe, nuhe jọ bọdego lẹ fakọnamẹ.—Malaki 1:2, 3; Gẹnẹsisi 25:27-34; 27:1-45.

Jiwheyẹwhe do angẹli de hia Jakobu to odlọ de mẹ he to jihẹ bo to tejẹ to aliyá, kavi pekan de ji he tlọ́n aigba ji yì olọn, bo dọna ẹn dọ emi na basi hihọ́na ewọ po kúnkan etọn po. “To hiẹ mẹ podọ to okún towe mẹ wẹ yè na dona hẹnnu he to aigba ji lẹpo te. Bo doayi e go, yẹn tin hẹ we, bo na pọ́n ogo we to fie hiẹ yìyì lẹpo, bo nasọ hẹn we gọwá aigba he ji: na yẹn ma na jo we do, kaka yẹn nado wà enẹ he yẹn ko dọ hlan we tọn dali.”—Gẹnẹsisi 28:10-15.

Tulinamẹ nankọ die! Jehovah zinnudeji dọ whẹndo Jakobu tọn na yin didona to gbigbọ-liho gbọn opagbe heyin didona Ablaham po Isaki po dali. Jakobu yin pinplọn dọ angẹli lẹ sọgan wà devizọn na mẹhe Jiwheyẹwhe kẹalọyi lẹ, bosọ yin hinhẹn deji gando opagbe hihọ́-basinamẹ Jiwheyẹwhe tọn go. Gbọn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn dali, Jakobu dopà nado yin nugbonọ hlan Jehovah.—Gẹnẹsisi 28:16-22.

Jakobu ma hò ogú Esau tọn yí to aliho depope mẹ gba. Jẹnukọn na jiji visunnu awe lẹ tọn, Jehovah ko dọ dọ ‘mẹho wẹ na sẹ̀n yọpọ.’ (Gẹnẹsisi 25:23) ‘Be e ma na ko pọnte hugan dọ Jiwheyẹwhe ni dike Jakobu ni yin jiji di ovi plọnji ya?’ wẹ mẹde sọgan kanse. Nuhe jọ bọdego plọn mí nugbo titengbe delẹ. Jiwheyẹwhe ma nọ whlá dona etọn lẹ dai na mẹhe lẹndọ yé tindo jlọjẹ etọn lẹ gba, ṣigba e nọ do ojọmiọn etọn hia mẹhe jlo e lẹ. Enẹwutu, jlọjẹ viplọnji tọn yin nina Jakobu, e mayin mẹdaho etọn he ma yọ́n pinpẹn etọn gba. Mọdopolọ, na akọta Juvi jiji tọn lẹ do walọyizan Esau tọn nkọ hia wutu, Islaeli gbigbọmẹ tọn yin yiyido diọtẹn na yé. (Lomunu lẹ 9:6-16, 24). Haṣinṣan dagbe tintindo hẹ Jehovah ma nọ yin ogú etọn dù poun to egbehe gba, eyin mẹlọ tlẹ yin jiji to whẹndo kavi lẹdo he mẹ budisi Jiwheyẹwhe tin te de mẹ. Mẹhe jlo na mọ dona Jiwheyẹwhe tọn yí lẹpo dona tẹnpọn nado yin budisi Jiwheyẹwhe tọ́, bo nọ yọ́n pinpẹn onú gbigbọmẹ tọn lẹ tọn.

Labani Dokuavọ Na Ẹn

To whenuena e wá Pandan-alami nado dín asi to hẹnnumẹ etọn lẹ mẹ, Jakobu dukosọhẹ Laheli, viyọnnu ylọnẹn etọn Labani tọn to dòtọ de tó bo bli osé pinpẹn he tin to e ji lọ nado sọgan na osin kanlin he viyọnnu lọ plan yí núdù-gbé lẹ.a Laheli họ̀nwezun yì whégbè nado yì dowẹn dọ Jakobu ja, bọ Labani yawu yì pé e. Eyin adọkun he whẹndo Labani tọn mọyi sọn devi Ablaham tọn si lẹ nkọtọn donukun wẹ e te, be e na jẹflumẹ, na asigbá-alọgbá wẹ Jakobu zọ̀n wá. Ṣigba e họnwun dọ Labani mọ nude he na yọn-na-yizan na ẹn—e mọdọ azọ́n sinsinyẹn-wàtọ de wẹ Jakobu yin.—Gẹnẹsisi 28:1-5; 29:1-14.

Jakobu dọ otàn etọn. Mí ma yọnẹn eyin e donù lehe e wagbọn nado mọ jlọjẹ viplọnji tọn yí go gba, ṣigba to whenuena e sè “onú helẹpo” godo, Labani dọmọ: “Nugbonugbo ohú ṣie po agbasalan ṣie po wẹ hiẹ.” Weyọnẹntọ de dọ dọ hogbe ehelẹ sọgan yin pinpọnhlan taidi oylọ-basinamẹ zohunhunnọ de na Jakobu nado nọ̀ ai. E sọgan sọ dohia dọ Labani tin to dandan glọ nado basi hihọ́ na Jakobu na kanṣiṣa ohùn tọn wutu. Depope he whẹho lọ sọgan yin, Labani jẹ nulẹnpọn ji to madẹnmẹ do lehe e sọgan tafu ylọnẹn-ylọvi etọn do ji.

Labani ze nuhe na hẹn wiwọ́ wá na owhe 20 he na bọdego lẹ dai. E kanse dọ “Nugbo hiẹ yin nọvisunnu ṣie, enẹwutu wẹ hiẹ na do sẹ̀n mi vọnu [ya]? Etẹwẹ azọ́nkuẹ towe na yin, dọ na mi?” Dile etlẹ yindọ Labani yinuwa taidi ylọnẹn he to dagbewà de, e diọ kanṣiṣa ohùn tọn he e tindo hẹ Jakobu zun gbemima azọ́nwadopọ tọn de. Na Jakobu yiwanna Laheli wutu, e gblọn dọmọ: “Yẹn na sẹ̀n we họ́ owhe ṣinawe na Laheli viyọnnu towe pẹvi.”—Gẹnẹsisi 29:15-20.

Gbemima alọwle tọn nọ yin bibasi to whenuena asigbàn de yin nina whẹndo asi lọ tọn. To godo mẹ, Osẹ́n Mose tọn gbò asigbàn awhlivu heyin yẹdoklọ do zanhẹ lẹ tọn do ṣekẹli fataka tọn 50 ji. Weyọnẹntọ Gordon Wenham yise dọ enẹ wẹ “asigbàn he yiaga hugan” ṣigba mẹsusu nọ na “ehe whè humọ.” (Deutelonomi 22:28, 29) Jakobu ma penugo nado na asi-kuẹ de. Enẹwutu, e biọ nado wàzọn na Labani họ̀ owhe ṣinawe. Wenham zindonukọn dọmọ: “Whenuena e yindọ pàkànọ lẹ nọ yí madoawe ṣekẹli dopo tọn jẹ ṣekẹli dopo to osun dopo gblamẹ to Babilọni hohowhenu tọn mẹ (enẹ wẹ ṣekẹli 42 jẹ 84 to owhe ṣinawe gblamẹ), asigbàn he yiaga titengbe de wẹ Jakobu jlo na na Labani nado sọgan dà Laheli.” Labani kẹalọyi nuzedonukọnnamẹ lọ to afọdopolọji.—Gẹnẹsisi 29:19.

Owhe ṣinawe taidi “azán pẹvide” na Jakobu, na owanyi etọn na Laheli sù taun wutu. Enẹgodo, e plan asi etọn heyin nukunmẹ ṣinyọnna lọ biọ họmẹ, bo ma lẹn paali dọ Labani sọgan yinuwa hẹ emi to aliho oklọ tọn mẹ. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n flumẹjijẹ etọn to wunkẹngbe etọn to whenuena e mọdọ e mayin Laheli po emi po wẹ mlọnai gba, ṣigba mẹdaho etọn Lea! Jakobu kanse dọ: “Etẹwẹ hiẹ wá hẹ mi he? E ma yin Laheli wẹ yẹn sẹ̀n we na, enẹwutu etẹwutu hiẹ do klọ mi?” Labani gblọn na ẹn dọ: “Yè ma nọ wà mọ to otò mítọn mẹ fi gba nado na nọvi pẹvi jẹnukọn na plọnji. Hẹn osẹ̀njọ ehe tọn pé, mí nasọ yí awetọ na we dogọ ga na sinsẹ̀n he hiẹ nasọ sẹ̀n mi na owhe ṣinawe devo.” (Gẹnẹsisi 29:20-27) Jakobu ma sọgan wà nudepope na e ko yin wiwle do omọ̀ mẹ. Eyin e jlo na dà Laheli janwẹ, e dona yigbe na nubiọtomẹsi helẹ.

To vogbingbọnmẹ na owhe ṣinawe tintan lẹ, dehe bọdego lẹ vẹawu tlala. Nawẹ Jakobu sọgan wọnji nuyiwa ylankan oklọ tọn Labani tọn go gbọn? Podọ na e na yinuwa hẹ Lea he kọngbedopọ to mẹkiklọ lọ mẹ gbọn? Na nugbo tọn, sọgodo bẹwlu tọn he to tepọn Lea po Laheli po ma duahunmẹna Labani gba. Ojlo ṣejannabi tọn etọn wẹ to ahunmẹduna ẹn. Awuwhàn wá gọna mẹhẹndohomẹ Laheli tọn to whenuena Lea jì visunnu ẹnẹ debọdo-dego, bọ ewọ gbẹ́ pò to wẹnsinọ yin. Na e masọ lẹndọ emi na wá jivi wutu, Laheli gbọ bo yí lizọnyitọ etọn jo nado jivi do otẹn etọn mẹ, bọ Lea lọsu gbọn agbàwhinwhlẹn dali wàmọ ga. Jakobu wá tindo asi 4, ovi 12, bọ whẹndo etọn gọ́ na tukla. Ṣogan, Jehovah to Jakobu yí do basi akọta daho de.—Gẹnẹsisi 29:28–30:24

Jehovah Hẹn Ẹn Zun Adọkunnọ

Mahopọnna nuhahun lẹ, Jakobu mọdọ Jiwheyẹwhe tin po emi po dile e ko dopagbe etọn do. Labani sọ doayi ehe go ga na kanlin vude he e tindo to whenuena Jakobu wá lẹ ko lẹzun susugege to nukunpedonugo ylọnẹn-ylọvi etọn tọn glọ. Na e ma jlo dọ ni yì wutu, Labani biọ dọ Jakobu lọsu ni dọ azọ́nkuẹ he e na yí nado to azọ́nwa na ẹn zọnmii. To gblọndo mẹ na enẹ, Jakobu biọ kanlin he na yin jiji to apó Labani tọn mẹ bo na tindo sinmẹ he ma nọ yin mimọ to paa mẹ lẹ. Eyin didọ dọ to lẹdo enẹ mẹ, lẹngbọ lẹ nọ saba yin wewe bọ gbọgbọẹ lẹ nọ saba diyuu; vude poun to yé mẹ wẹ nọ yin wlanwlan. Enẹwutu na Labani lẹndọ nuzedonukọnnamẹ lọ yin na dagbe emitọn wutu, e yigbe to afọdopolọji bo yawu sẹtẹn na kanlin wlanwlan lẹpo yì fidindẹn na yé ni ma tindo kọndopọ depope po dehe go Jakobu dona penukundo lẹ po blo. Na nugbo tọn, e lẹndọ ale vude poun wẹ Jakobu na mọyi sọn gbèta he kọ̀n yé wá lọ mẹ, ehe ma sọgan sọ dehe lẹngbọhọtọ lẹ nọ mọyi to paa mẹ to hohowhenu, enẹ wẹ 20 to kanweko ji gbọgbọẹ he ṣẹṣẹ yin jiji lẹ po lẹngbọvu lẹ po tọn. Ṣigba Labani to ede klọ, na Jehovah tin hẹ Jakobu.—Gẹnẹsisi 30:25-36

Jehovah gọalọna Jakobu nado wleawuna kanlin huhlọnnọ he tindo sinmẹ he e biọ lẹ. (Gẹnẹsisi 30:37-42) E ma yin aliho he mẹ Jakobu yinuwa te wẹ wàzọn gba. Ṣigba sọgbe hẹ zẹẹmẹ weyọnẹntọ Nahum Sarna tọn ‘e yọnbasi to lẹnunnuyọnẹn-liho dọ kọdetọn mọnkọtọn ni tin kiki eyin kọndopọ debọdo-dego tin to ṣẹnṣẹn na kanlin sinmẹ doponọ he ma tindo oblọ vijiji tọn, podọ kanlin enẹlẹ nọ yin yinyọnẹn gbọn huhlọn yetọn dali.’

To whenuena e doayi nuhe to jijọ go, Labani tẹnpọn nado diọ nuhe ji yé ko kọngbedopọ do dai dọ, kanlin wlanwlan, owhẹ̀nọ, kavi he tindo ohia lẹ wẹ yin ylọnẹn-ylọvi etọn tọn. Ojlo ṣejannabinọ etọn wẹ to whinwhàn ẹn, ṣigba mahopọnna diọdo he Labani to bibasi to nuhe ji yé ko kọngbedopọ do lẹ mẹ, Jehovah nọ to didona Jakobu to whepoponu. Adúkúnkún tata wẹ Labani na dù. To madẹnmẹ, Jakobu bẹ adọkun, kanlinpa, deviyọnnu, kanklosọpoawenọ po kẹtẹkẹtẹ susu po pli, e mayin na nuyọnẹn edetiti tọn wutu gba ṣigba na godonọnamẹ Jehovah tọn wutu. E basi zẹẹmẹ na Laheli po Lea po to godo mẹ dọmọ: “Otọ́ mìtọn sọ blu mi, bo diọ azọ́nkuẹ ṣie whla ao; ṣigba Jiwheyẹwhe ma dike e ni gble alọ do ogo e gba. . . . Jiwheyẹwhe yí kanlin otọ́ mítọn tọn lẹ, bo yí yé na mi.” Jehovah sọ na jide Jakobu dọ emi mọ nuhe Labani to bibasi lẹpo ṣigba dọ Jakobu ma dona hanú gba. “Lẹ́gọ̀ yì aigba towe ji, yì hẹnnu towe lẹ dè,” wẹ Jiwheyẹwhe dọ, “yẹn nasọ wadagbe na we.”—Gẹnẹsisi 31:1-13; 32:9.

To whenuena e jẹ edekannu sọn alọ Labani mẹtafutọ lọ tọn mẹ, Jakobu lẹkọ yì whé. Dile etlẹ yindọ owhe 20 ko wayi, e gbẹsọ to budi na Esau, titengbe to whenuena e sè dọ Esau to mizọnmizọn ji ja po sunnusi fowe po. Etẹwẹ Jakobu sọgan wà? Na gbẹtọ gbigbọnọ he dotudo Jiwheyẹwhe go to whepoponu de wẹ e yin wutu, e yinuwa po yise po. E hodẹ̀, bo yigbe dọ emi ma jẹna homẹdagbe Jehovah tọn bo vẹvẹna Jiwheyẹwhe na opagbe he e ko dona ẹn wutu nado whlẹn ewọ po whẹndo etọn po gán sọn alọ Esau tọn mẹ.—Gẹnẹsisi 32:2-12.

Whenẹnu wẹ onú madonukun de sọ jọ. Jonọ de, yèdọ angẹli de, diahi hẹ Jakobu to zánmẹ, bọ to alọ dopo dido e go mẹ, e sẹ̀ asapada-hú Jakobu tọn. Jakobu gbẹ́ dọ angẹli lọ ma na yì adavo e dona emi. Yẹwhegán Hosea dọ to godo mẹ dọ Jakobu ‘viavi bosọ biọ nukundagbe na ede.’ (Hosea 12:2-4; Gẹnẹsisi 32:24-29) Jakobu yọnẹn dọ awusọhia angẹli tọn he jẹnukọn lẹ gando hẹndi alẹnu Ablaham tọn gbọn kúnkan etọn gblamẹ go. Enẹwutu, e diahi po huhlọn po bo mọ dona de yí. To whenẹnu, Jiwheyẹwhe diọ oyín etọn zun Islaeli, he zẹẹmẹdo “Ahidihẹ (Vivẹnudotọ hẹ) Jiwheyẹwhe tọ́,” kavi “Mẹhe Diahihẹ Jiwheyẹwhe.”

Be Hiẹ Jlo Nado Diahi Ya?

E mayin ahididi hẹ angẹli de po kọlilẹwa Esau dè po kẹdẹ wẹ yin nuhahun he Jakobu dona pehẹ lẹ gba. Ṣogan, nujijọ heyin dogbapọnna tofi lẹ do gbẹtọ he nkọtọn e yin hia. To whenuena Esau ma sọgan doakọnna huvẹ vude nado hẹn jlọjẹ ovi plọnji tọn etọn go, Jakobu dovivẹnu to gbẹzan etọn blebu mẹ nado mọ dona lẹ yí, bo tlẹ sọ diahi hẹ angẹli de. Dile Jiwheyẹwhe dopagbe etọn do, Jakobu mọ anadenamẹ po hihọ́-basinamẹ Jiwheyẹwhe tọn po, bo lẹzun otọ́ akọta daho de tọn podọ tọgbo Mẹssia lọ tọn—Matiu 1:2, 16.

Be hiẹ jlo nado vánkan nado mọ nukundagbe Jehovah tọn, kavi tlẹ hoavùn to yẹhiadonu-liho na ehe ya? To egbehe, gbẹzan mẹhe jlo na wà ojlo Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn nọ gọ́ na awusinyẹnnamẹnu po nuhahun po, bọ e nọ vẹawu tlala to whedelẹnu nado basi nudide he sọgbe lẹ. Ṣigba apajlẹ dagbe Jakobu tọn yin mẹwhinwhàn huhlọnnọ de na mí nado gbọṣi todido mẹ na alemọyi he Jehovah zedonukọnna mí.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 31]

Jakobu dovivẹnu to gbẹzan etọn lẹpo mẹ nado mọ dona lẹ yí