Hinhẹn Jijọ Dagbe Go to Aihọn He Gọ́ po Ylanwiwa po de Mẹ
“Mì nọ wà onú popo matin hùnhlún po avùn po. Na mì nido yín omẹ mahuwhẹ, omẹ mawàylan, ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ, madowhẹ to okọ̀ to akọta jijọ gbíngbánnọ po bublunọ po ṣẹnṣẹn.”—FILIPPINU LẸ 2:14, 15.
1, 2. Naegbọn Jiwheyẹwhe do biọ husudo Kananinu lẹ tọn?
GBEDIDE Jehovah tọn lẹ ma na dotẹnmẹ gbejijo gba. Islaelivi lẹ ko dibla biọ Aigba Pagbe Tọn ji to whenuena yẹwhegan Mose dọna yé dọmọ: “Hiẹ na và yé gbidigbidi; Hetinu lọ, po Amolinu lọ po, po Kananinu lọ po, po Pelizinu lọ po, po Hivinu lọ po, po Jebusinu lọ po; dile Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe towe ko degbena we do.”—Deutelonomi 7:2; 20:17.
2 To whenuena e yindọ Jehovah yin Jiwheyẹwhe lẹblanunọ de, naegbọn e degbe na husudo tomẹnu Kananinu lẹ tọn? (Eksọdusi 34:6) Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ ‘na Kananinu lẹ ni kaa plọn Islaelivi lẹ nado nọ wà hodo osùnú lẹpo he yé wà hlan yẹwhe yetọn lẹ bo gbọnmọ dali do waylando do Oklunọ lọ Jiwheyẹwhe go.’ (Deutelonomi 20:18) Mose sọ dọmọ: “na kanyinylan akọta nẹlẹ tọn wẹ Oklunọ lọ do yàn yé jẹgbonu to nukọn towe.” (Deutelonomi 9:4) Kananinu lẹ yin dohia taun ylanwiwa tọn. Zanhẹmẹ he gblezọn po boṣiọ sinsẹ̀n po yin adà titengbe sinsẹ̀n-bibasi yetọn tọn. (Eksọdusi 23:24; 34:12, 13; Osọha lẹ 33:52; Deutelonomi 7:5) Zanhẹmẹ hẹnnumẹ tọn, zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn, zanhẹmẹ gbẹtọ po kanlin po tọn yin “wiwà aigba Kanani tọn.” (Levitiku 18:3-25) Ovi homẹvọnọ lẹ nọ yin yíyí do sanvọ́ hlan yẹwhe lalo lẹ po kanyinylan po. (Deutelonomi 18:9-12) Abajọ bọ Jehovah do dawhẹna mẹhe nọnọ akọta ehelẹ mẹ heyin awugblena agbasalilo, walọ dagbe, po dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn omẹ etọn lẹ tọn po!—Eksọdusi 34:14-16.
3. Etẹwẹ dekọtọn na Islaelivi lẹ ma setonuna gbedide Jiwheyẹwhe tọn to gigọ́mẹ gando tomẹnu Kanani tọn lẹ go wutu?
3 Na gbedide Jiwheyẹwhe tọn mayin hinhẹndi to gigọ́mẹ wutu, susu tomẹnu Kanani tọn lẹ lùn awhàngbigba Aigba Pagbe Islaeli tọn lọ tọ́n. (Whẹdatọ 1:19-21) To nukọnmẹ, nuyiwadomẹji gigẹdẹ Kananinu lẹ tọn yin numọtolanmẹ etọn tindo, bọ e do sọgan yin didọ dọmọ: “Yé [Islaelivi lẹ] gbẹ́ osẹ́ndoai [Jiwheyẹwhe tọn] lẹ dai, po alẹnu etọn po he e basi po otọ́ yetọn lẹ po, po aṣẹdai etọn lẹ po he e do sakunnu hlan yé; yé sọ to ovọ́ hodo, bo lẹzùn ovọ́, bo to yìyì hodo kosi he tin lẹdo yé pé lẹ, gbọn mẹhe tọn dali Oklunọ naṣẹ yé dọ yé wà di yewlẹ blo.” (2 Ahọlu lẹ 17:15) Mọwẹ, to owhe lẹ gblamẹ Islaelivi susu wẹ doalọ to ylanwiwa nujọnu tọn lẹ mẹ he ko hẹn Jiwheyẹwhe nado degbe didesẹ Kananinu lẹ tọn—yèdọ boṣiọ-sinsẹ̀n, agayiyi zanhẹmẹ tọn, podọ etlẹ yin ovi yido sanvọ́!—Whẹdatọ 10:6; 2 Ahọlu lẹ 17:17; Jẹlemia 13:27.
4, 5. (a) Etẹwẹ jọ̀ do Islaeli po Juda mawadodonọ lọ po go? (b) Tudohomẹnamẹ tẹwẹ yin nina to Filippinu lẹ 2:14, 15 mẹ, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ fọndote?
4 Enẹwutu yẹwhegan Hosea lá dọmọ: “Sè ohó Oklunọ tọn, mì ovi Islaeli tọn emi: na Oklunọ tindo nudindọn de hẹ tòmẹnu aigba lọ tọn lẹ, na nugbo de ma tin wutu, kavi lẹblanu, kavi oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn to aigba lọ mẹ. Núde ma tin finẹ adavo whiwhle po gbigbà yise po, po mẹhùhù po, po ajojijẹ po, po ayọdide po; yé gbà jẹgbonu, ohùn sọ jẹ ohùn go. Enẹwutu wẹ aigba lọ na blawu; podọ omẹ he nọ nọ̀ finẹmẹ lẹpo na vọ̀gán, po gbekanlin danji tọn lẹ po po ohẹ̀ olọn tọn lẹ po; mọwẹ, owhèvi ohù tọn ga na yín bibẹ yì.” (Hosea 4:1-3) To 740 J.W.M. tọn, ahọluduta agewaji Islaeli tọn he gblezọn lọ yin awhàn etọn gbà gbọn Asilia dali. Nudi hugan owhe kanweko godo, ahọluduta huwaji Juda tọn he mayin nugbonọ yin gbigbàwhàn etọn gbọn Babilọni dali.
5 Nujijọ ehelẹ do lehe e sọgan yin owunu do hia nado na dotẹnmẹ mídelẹ nado yin dududeji gbọn ylanwiwa dali. Jiwheyẹwhe gbẹwanna mawadodo bo ma na kẹalọyi i to omẹ etọn lẹ ṣẹnṣẹn gba. (1 Pita 1:14-16) Nugbo wẹ dọ mí to gbẹ̀nọ to “oylan aihọn dinvie tọn mẹ,” to aihọn he to susudeji to oklọ mẹ de mẹ. (Galatianu lẹ 1:4; 2 Timoti 3:13) Etomọṣo, Ohó Jiwheyẹwhe Tọn dotuhomẹna Klistiani lẹpo nado to nuyiwa to aliho mọnkọtọn de mẹ dọ yé ni yin “omẹ mahuwhẹ, omẹ mawàylan, ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ, madowhẹ to okọ̀ to akọta jijọ gbíngbánnọ po bublunọ po ṣẹnṣẹn, mẹhe ṣẹnṣẹn mì to wunhọ́n te di hinhọ́n to aihọn mẹ lẹ.” (Filippinu lẹ 2:14, 15) Ṣigba nawẹ mí sọgan hẹn jijọ dagbe go to aihọn he gọ́ po ylanwiwa po de mẹ gbọn? Be e yọnbasi nado wà mọ na taun tọn ya?
Aihọn Lomu Tọn he Gọ́ na Ylanwiwa
6. Naegbọn Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ do pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu de to hinhẹn jijọ dagbe go?
6 Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ pannukọn avùnnukundiọsọmẹnu lọ nado hẹn jijọ dagbe go na ylanwiwa gbayipe to adà ogbẹ́ Lomu tọn lẹpo mẹ wutu. Tamẹnuplọnmẹtọ Lomu tọn Senaca dọ gando omẹ he tin to ojlẹ etọn mẹ lẹ go dọmọ: “Gbẹtọ lẹ nọ jẹtukla to agbàwhinwhlẹn kanyinylan tọn taun de mẹ. Egbesọegbesọ ojlo lọ na ylanwiwa to susudeji, obu hlan ẹn depò.” E yí ogbẹ́ Lomu tọn jlẹdo “pipli kanlin ylankan tọn de” go. To whelọnu lo, e mayin nupaṣamẹ, dọ na ayidedai Lomunu lẹ nọ doafọna agbàwhinwhlẹn avunhiho awugblenamẹ tọn lẹ po nuyiwa aihundida he gblezọn lẹ po.
7. Nawẹ Paulu basi zẹẹmẹ ylanwiwa he gbayipe to mẹsusu ṣẹnṣẹn to owhe kanweko tintan W.M. mẹ gbọn?
7 Apọsteli Paulu sọgan ko tindo to ayiha mẹ walọyizan he gblezọn gbẹtọ lẹ tọn to owhe kanweko tintan lọ mẹ to whenuena e wlan dọmọ: “Jiwheyẹwhe jo yé hlan ojlo gbémagbo tọn lẹ; na yèdọ yọnnu yetọn lẹ diọ zinzán jọwamọ do enẹ he jẹagọ do jijọ go: mọkẹdẹ wẹ sunnu lẹ ga, yé nọ jo zinzán jọwamọ yọnnu tọn do, bosọ nọ to winwàn to ojlo yetọn mẹ do yenọzo go: sunnu po sunnu po to onú he ma jẹ wà, bosọ to mimọ to ohò yéde tọn mẹ, alè nuṣiwà yetọn tọn he jẹ nẹ yí.” (Lomunu lẹ 1:26, 27) Magbe nado doafọna ojlo mawé agbasa tọn lẹ, ogbẹ́ Lomu tọn jẹgló to ylanwiwa mẹ.
8. Nawẹ ovi lẹ nọ saba yin hihodu to Glẹki po ogbẹ́ Lomu tọn po mẹ gbọn?
8 Whenuho ma hẹn họnwun lehe walọyizan zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn gbayipe to Lomunu lẹ ṣẹnṣẹn do gba. Nalete, matin ayihaawe, yé yin nuyiwadeji gbọn tọgbo Glẹki tọn yetọn lẹ dali, ṣẹnṣẹn mẹhe tọn bibasi etọn gbayipe te. E yin nuwiwa aṣa tọn na sunnu mẹho lẹ nado hẹn visunnu jọja lẹ gblezọn, nọ ze yé do awà yetọn mẹ to haṣinṣan wehọmẹvi po mẹplọntọ po tọn de mẹ he nọ saba deanana jọja lẹ dohlan walọyizan he gbọgan zanhẹmẹ tọn mẹ. Matin ayihaawe, Satani po aovi etọn lẹ po tin to godona ylanwiwa mọnkọtọn po nuyiwahẹmẹ agọ̀ ovi lẹ tọn po.—Joẹli 3:3; Juda 6, 7.
9, 10. (a) To aliho tẹmẹ wẹ 1 Kọlintinu lẹ 6:9, 10 gblewhẹdo ylanwiwa wunmẹ lẹpo te? (b) Fie wẹ delẹ to mẹhe tin to agun Kọlinti tọn mẹ lẹ yin pinpọn e go whẹ́n te, podọ diọdo tẹwẹ wá aimẹ to whẹho yetọn mẹ?
9 To wekinkan to gbọdo sọn olọn mẹ wá glọ, Paulu dọna Klistiani lẹ to Kọlinti dọmọ: “Be mì ma yọnẹn dọ mawadodonọ lẹ ma na dugu ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn? Yè klọ mì blo; ogalọtọ lẹ, kavi boṣiọsẹntọ lẹ, kavi ayọdetọ lẹ, kavi yọnnujọmẹ lẹ, kavi yé he nọ yí sunnu do hẹn yéde gble lẹ. Kavi ajotọ lẹ, kavi nukunkẹnnọ lẹ, kavi ahànnumunọ lẹ, kavi mẹvlẹtọ lẹ, kavi alọslonamẹtọ lẹ de ma na dugu ahọludu Jiwheyẹwhe tọn. Mọwẹ mẹdelẹ te to mì mẹ; ṣigba yè ko klọ́ mì, ṣigba yè ko lẹ̀ mì wé, ṣigba yè ko suwhẹna mì to oyín Jesu Oklunọ tọn mẹ, podọ to [g]bigbọ Jiwheyẹwhe mítọn tọn mẹ.”—1 Kọlintinu lẹ 6:9-11.
10 Wekanhlanmẹ gbọdo Paulu tọn gbọnmọ do gblewhẹdo fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn, to didọ dọ “ogalọtọ lẹ” ma “na dugu ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn” tọn gba. Nalete, to sislẹ sọha ylanwiwa delẹ tọn godo, Paulu dọmọ: “Mọwẹ mẹdelẹ te to mì mẹ, ṣigba yè ko klọ́ mì.” Po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po e yọnbasi na ylanwatọ nado lẹzun madodiho to nukun etọn lẹ mẹ.
11. Numọtolanmẹ tẹwẹ Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ tindo gando lẹdo ylankan azán yetọn gbè tọn go?
11 Mọwẹ, jijọ dagbe Klistiani tọn whẹ́n etlẹ yin to aihọn owhe kanweko tintan whenu tọn he gọ́ po ylanwiwa po mẹ. Yisenọ lẹ yin ‘adadiọna gbọn hinhẹnjẹyọ́yọ́ ayiha yetọn tọn dali.’ (Lomunu lẹ 12:2) Yé jo “walọ ogbẹ̀ . . . hoho tọn” yetọn do bo ‘lẹzun yọ́yọ́ to gbigbọ ayiha yetọn tọn mẹ.’ Gbọnmọ dali yé họ̀n sọn ylanwiwa aihọn tọn lẹ mẹ bo “ze gbẹtọ yọ́yọ́ lọ dogo, mẹhe yè dá to dódó mẹ di apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn, podọ to jijọ wiwe nugbo tọn mẹ.”—Efesunu lẹ 4:22-24.
Aihọn he Gọ́ na Ylanwiwa Egbehe Tọn
12. Diọdo tẹwẹ ko jọ to aihọn mẹ sọn 1914 gbọ́n?
12 Etẹwẹ dogbọn azán mítọn dali? Aihọn he mẹ mí to gbẹ̀nọ te yin gigọfla po ylanwiwa po hugan gbede pọ́n. Titengbe sọn 1914 gbọ́n doyiyi walọ dagbe globu tọn de ko tin. (2 Timoti 3:1-5) Gbigbẹ́ linlẹn aṣa tọn dogbọn jijọ dagbe dali dai, walọ dagbe, oyín dagbe, po mẹplọnlọ-domẹgo lẹ po, mẹsusu ko lẹzun ṣejannabinọ to lẹnpọn yetọn mẹ bọ “ayiha yetọn jẹgló.” (Efesunu lẹ 4:19) Linlinwe Newsweek dọmọ: “Mí to gbẹ̀nọ to ojlẹ pọndohlan mẹdetiti tọn gando walọdagbe go tọn de mẹ,” e yidogọ dọ gbigbayipe lẹdo walọdagbe tọn “ko ze linlẹn dagbe po oylan tọn lẹ po sinai do nuyiwanna mẹdetiti tọn, ojlo numọtolanmẹ kavi nudide aṣa tọn ji.”
13. (a) Nawẹ suhugan ayidedai egbezangbe tọn lẹ nọ ze ylanwiwa daga gbọn? (b) Nugandomẹgo ylankan tẹwẹ ayidedai he ma sọgbe sọgan tindo do mẹdopodopo lẹ ji?
13 Dile e te to owhe kanweko tintan mẹ do, ayidedai he gblezọn gbayipe to egbehe. Televiziọn, ladio, sinimoto, po video lẹ po nọ wleawuna nupinpọn zanhẹmẹ tọn lẹ gbọzangbọzan. Ylanwiwa tlẹ ko gbayipe to nuzedonukọnnamẹ zomọ nudọnamẹ-sẹdo tọn lẹ mẹ. Owe yẹdide gblewa tọn lẹ to lilẹzun nuhe to tintin-to-aimẹ lẹdope to tito-to-whinnu pọmẹ zomọ nudọnamẹ-sẹdo egbezangbe tọn lẹ mẹ, podọ e nọ yin pinpọn gbọn gbẹtọ he tindo owhe voovo lẹ dali. Nugandomẹgo tẹwẹ ehe lẹpo tindo? Linlinwekantọ de wlan dọmọ: “To whenuena hùnsọndai po hunyanhunyan po gọna nukunpẹvi yido pọ́n vijinu gọ́ aṣa he gbayipe mítọn mẹ, mí jẹakọ hẹ hùnsọndai po hunyanhunyan po gọna nukunpẹvi yido pọ́n vijinu. Mí yinukọn taun. Nuyiwa he gblezọn lẹ lẹzun nuhe yè kẹalọyi zọnmii na e nọ dobuna mí vudevude wutu.”—Yijlẹdo 1 Timoti 4:1, 2 go.
14, 15. Kunnudenu tẹwẹ tin to finẹ dọ walọ dagbe zanhẹmẹ tọn ko yìdo lẹdo aihọn pé?
14 Gbadopọnna linlin ehe to The New York Times mẹ dọmọ: “Nuhe sọgan ko yin pinpọn taidi winyannu to owhe 25 die wayi ko lẹzun tito alọkẹyi gbẹninọ tọn de. Sọha asu po asi po he to dide nado nọpọ kakati nado wlealọ tindo jideji 80 to kanweko ji [to États-Unis mẹ] to gblagbla 1980 po 1991 po tọn mẹ.” Ehe mayin nujijọ Agewaji Amelika tọn poun de gba. Linlinwe lọ Asiaweek na linlin dọmọ: “Nudindọn aṣa tọn to awufiẹsa sinsinyẹn hẹn wá to otò lẹ mẹ lẹdo [Asia] pé. Whẹho lọ wẹ mẹdekannujẹ zanhẹmẹ tọn sọta nuhọakuẹ-yinyin aṣa tọn, podọ kọgbidinamẹnu lẹ na diọdo to susudeji taun.” Sọha nulinlẹn tọn do alọkẹyi ayọdide po zanhẹmẹ jẹnukọn na alọwle po hia to otò susu lẹ mẹ.
15 Biblu dọ dọdai dọ nuwiwa satani tọn na sudeji taun to azán mítọn gbè. (Osọhia 12:12) To whelọnu lo, e ma dona paṣa mí dọ ylanwiwa to gbigbayipe po awuyiya po. Di apajlẹ, nugandomẹgo ovivu lẹ hihòdu to zanhẹmẹ liho ko yinukọn taun.a Akuẹ-bẹpli Plidopọ Akọta lẹ Tọn na linlin dọ “ajọwiwa mẹhihodu to zanhẹmẹ liho to ovi lẹ husudo to diblayin otò aihọn tọn lẹpo mẹ.” To owhe dopodopo mẹ “suhugan livi 1 ovi lẹ lẹdo aihọn pé nọ yin linlin etọn na nado yin hinhẹn po huhlọn po biọ ayọdide ovi lẹ tọn mẹ, nọ gbádè bo nọ sa yé na lẹndai zanhẹmẹ tọn lẹ, bo nọ yí yé zan to awuwlena yẹdide gblewa ovi lẹ tọn mẹ.” Walọyizan zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn sọ gbayipe ga, gọna tonudọtọ po sinsẹ̀ngan delẹ po he nọ yin nukọntọ to zize e daga mẹ taidi “aliho awetọ gbẹzan tọn” de.
Gbigbẹ́ Ylanwiwa Aihọn Tọn Dai
16. Teninọ tẹwẹ Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ ze na nuhe dù walọ dagbe zanhẹmẹ tọn?
16 Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ ma nọ kọngbedopọ hẹ pipli mẹhe doalọ to ninọmẹ gbeyina onú popo walọ dagbe zanhẹmẹ tọn lẹ mẹ gba. Titu 2:11, 12 dọmọ: “Ojọmiọn Jiwheyẹwhe tọn he hẹn whlẹngán wá ko sọawuhia omẹ popo, bosọ to mí plọn dọ, to mimọ́n jijọ-ma-di-Jiwheyẹwhe tọn po ojlo gbigble aihọn tọn po mẹ, mí ni nọgbẹ̀ to huwhẹ mẹ, to dódó mẹ, podọ to jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn mẹ, to aihọn dinvie tọn mẹ.” Mọwẹ, mí nọ wleawuna wangbẹna nujọnu tọn, bo nọ tindo wangbẹna sinsinyẹn na ylanwiwa mọnkọtọn lẹ taidi zanhẹmẹ jẹnukọnna alọwle, ayọdide, gọna walọyizan zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn lẹ.b (Lomunu lẹ 12:9; Efesunu lẹ 5:3-5) Paulu na tudohomẹnamẹ ehe dọmọ: “Gbọ omẹ depope he yín oyín [Jehovah, NW ] tọn ni fọnyi sọn mawadodo mẹ.”—2 Timoti 2:19.
17. Nawẹ Klistiani nugbo lẹ nọ pọ́n yizan ahàn sinsinyẹn lẹ tọn gbọn?
17 Klistiani nugbo lẹ gbẹ́ pọndohlan aihọn tọn na nuhe taidi ylanwiwa he sọawuhia taidi nuhe ma yinmọ do ylan lẹ. Di apajlẹ, gbẹtọ susu to egbehe nọ pọ́n ahàn ṣiṣizan hlan taidi ayidedai he sọgbe. Ṣigba omẹ Jehovah tọn lẹ nọ setonuna ayinamẹ Efesunu lẹ 5:18 tọn dọmọ: “Mì . . . gọ́ na ovẹn blo, ehe mẹ wazẹjlẹgo te; ṣigba mì gọ́ na [g]bigbọ.” Eyin Klistiani de jlo nado nùahàn, e nọ wà mọ po jlẹkajininọ po.—Howhinwhẹn lẹ 23:29-32.
18. Nawẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ deanana devi Jehovah tọn lẹ to nuyiwahẹ hagbẹ whẹndo tọn yetọn lẹ mẹ gbọn?
18 Taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, mí lọsu nọ gbẹ́ pọndohlan mẹdelẹ tọn to aihọn lọ mẹ dai dọ awhadido do alọwlemẹ po ovi mẹtọn lẹ po ji kavi gbèdana yé po hogbe awugblenamẹ tọn lẹ po yin nuhe yè kẹalọyi. Po gbemima de po nado doafọna aliho jijọ dagbe tọn, asu Klistiani lẹ po asi lẹ po na wazọ́n to pọmẹ nado yí ayinamẹ Paulu tọn do yizan mẹ dọmọ: “Mì gbọ adi lẹpo, homẹfiọ, homẹgble, nutlọ, po ohó ylankan po, yè ni dè e sọn mì de po homẹkẹn lẹpo po ga. Mì nọ wà dagbe hlan mìnọzo, mì do homẹmimiọn, mì nọ jo ylando mìnọzo tọn, yèdọ dile Jiwheyẹwhe to Klisti mẹ ko jona mì do.”—Efesunu lẹ 4:31, 32.
19. Nawẹ ylanwiwa gbayipe to aihọn ajọwiwa tọn mẹ do sọ?
19 Nugbomadọ, mẹhodu, lalodido, ajọwiwa ayiha wintinwintin oklọ tọn, po ajojijẹ po sọ gbayipe to egbehe. Hosọ de to linlinwe ajọwiwa tọn de mẹ [CFO] dọmọ: “Dogbapọnna azọ́nwatọ 4 000 lẹ tọn . . . eyin mimọ dọ 31 to kanweko ji mẹhe yin dogbapọnna lẹ tọn wẹ ko tindo mahẹ to ‘walọyizan agọ̀ sinsinyẹn’ mẹ to owhe he wayi mẹ.” Walọyizan agọ̀ mọnkọtọn bẹ lalodido, kandai lalo tọn lẹ, tukladomẹ zanhẹmẹ tọn, po ajò po hẹn. Eyin mí na gbọṣi wiwenọ-yinyin liho to nukun Jehovah tọn lẹ mẹ, mí dona dapana walọ mọnkọtọn bo yin nugbonọ to whẹho akuẹzinzan tọn mítọn lẹ mẹ.—Mika 6:10, 11.
20. Naegbọn Klistiani lẹ dona vò sọn “owanyi akuẹ tọn” mẹ?
20 Lẹnnupọn do nuhe jọ do dawe de go he lẹndọ emi na tindo whenu dogọ na sinsẹ̀nzọn Jiwheyẹwhe tọn eyin e mọ alè susu tlala de to akuẹviva owujọwiwa tọn de mẹ. E dọn mẹdevo lẹ biọ todohukanji akuẹviva tọn de mẹ gbọn hodọzẹjlẹgo do alè he yé na donukun dali. To whenuena ehelẹ ma wazọ́n, e lẹzun todido matindonọ nado sú alọhọ sọmọ bọ e fìn akuẹ he yin zize na ẹn nado pọ́n e go. Na nuyiwa etọn po walọ lẹnvọjọ matindo etọn lẹ po wutu, e yin didesẹ sọn agun Klistiani tọn lọ mẹ. Nugbo taun wẹ nugbẹnamẹ Biblu tọn lọ dọmọ: “Mẹhe jlo nado yín adọkunnọ lẹ jai biọ whlepọ́n de mẹ, po omọ̀ de po, po onulu wantuntun susu he nọ gbléawunamẹ po, ehe hunkọ nọ siọ omẹ do vivà po dindọn po mẹ. Na owanyi akuẹ tọn wẹ adọ̀ owalọ oylan lẹpo tọn de: ehe whenuena gbẹtọ yí nukunkẹn do to dindin pé, yé buali sọn yise mẹ, bosọ yí homẹgble susu do sọwhán yéde.”—1 Timoti 6:9, 10.
21. Walọyizan tẹwẹ gbayipe to mẹhe tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ to aihọn mẹ lẹ ṣẹnṣẹn, ṣigba nawẹ mẹhe tin to otẹn azọngban tọn mẹ to agun Klistiani tọn mẹ lẹ na yinuwa gbọn?
21 Gbẹtọ he to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ to aihọn mẹ lẹ po nuyiwadomẹji po nọ saba gbọ̀agba jijọ dagbe tọn bo nọ basi dohia paa nugbo tọn, ‘Huhlọn oklọ tọn lẹ.’ (Yẹwhehodọtọ 8:9) To otò delẹ mẹ, alọgodo-kuẹ po wunmẹ oklọ tọn devo lẹ po wẹ aliho ogbẹ̀ tọn to whẹdatọ lẹ, ponọ lẹ, po tonudọtọ lẹ po ṣẹnṣẹn. Ṣigba, mẹhe to nukọntọ yin to agun Klistiani tọn mẹ lẹ dona yin jijọ dagbenọ bo ma na duklunọ do mẹdevo lẹ ji gba. (Luku 22:25, 26) Mẹho lẹ, to pọmẹ po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ po, ma nọ wà sinsẹ̀nzọn “na owanyi na alè mawadodo tọn” gba. Yé dona họ̀nna vivẹnudido depope nado hẹnmẹ gblezọn kavi yinuwado whẹdida yetọn ji gbọn nukundido adọkun tintindo mẹdetiti tọn dali.—1 Pita 5:2; Eksọdusi 23:8; Howhinwhẹn lẹ 17:23; 1 Timoti 5:21.
22. Etẹ ji wẹ hosọ he bọdego na dọhodo?
22 To tadona mẹ, Klistiani lẹ nọ tindo kọdetọn dagbe to pipehẹ avùnnukundiọsọmẹnu egbezangbe tọn to hinhẹn jijọ dagbe go to aihọn mítọn he gọ́ po ylanwiwa po ehe mẹ. Etomọṣo, jijọ dagbe bẹ hugan didapana kanyinylan poun hẹn. Hosọ he na bọdego na dọhodo nuhe awuwiwlena jijọ dagbe biọtomẹsi na taun tọn ji.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Pọ́n hodidọ debọdo-dego lọ lẹ “Protégez vos enfants!,” he sọawuhia to Réveillez-vous! 8 octobre 1993 mẹ.
b Mẹhe ko tindo mahẹ to walọyizan zanhẹmẹ sunnu po sunnu po tọn mẹ to ojlẹ he wayi mẹ lẹ sọgan basi diọdo lẹ to walọyizan yetọn mẹ, kẹdẹdile mẹdelẹ wà to owhe kanweko tintan whenu do. (1 Kọlintinu lẹ 6:11) Nudọnamẹ alọgọnamẹ tọn yin zizedonukọnnamẹ to Réveillez-vous! 22 mars 1995, weda 21-3 mẹ.
Onú Agokun lẹ na Dogbapọnna
◻ Naegbọn Jehovah do degbe husudo Kananinu lẹ tọn?
◻ Ylanwiwa tẹlẹ wẹ gbayipe to owhe kanweko tintan whenu, podọ nawẹ Klistiani lẹ dù to lẹdo mọnkọtọn ji gbọn?
◻ Kunnudenu tẹwẹ tin to finẹ dọ aihọn ko tindo numimọ doyiyi walọ dagbe tọn sọn 1914 gbọ́n?
◻ Ylanwiwa he gbayipe tẹwẹ omẹ Jehovah tọn lẹ dona gbẹdai?
[Yẹdide to weda 9]
Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ yin jijọ dagbenọ, dile etlẹ yindọ yé tin to aihọn he gọ́ po ylanwiwa po de mẹ
[Yẹdide to weda 10]
Ylanwiwa tlẹ ko gbayipe to nuzedonukọnna- mẹ zomọ nudọnamẹ-sẹdo tọn mẹ, to nina gbẹtọ jọja susu po mẹdevo lẹ po numọto- lanmẹ lọ nado lẹhlan yẹdide gblewa tọn
[Yẹdide to weda 12]
Klistiani lẹ dona hẹn jijọ dagbe go, bo ma na hodo apajlẹ ayiha wintinwintin mawadodonọ mẹdevo lẹ tọn