Mẹpinplọn Yọn-Na-Yizan Na Ojlẹ Awusinyẹn Tọn Mítọn Lẹ
“Ehe wẹ hiẹ ni yọnẹn ga, dọ to azán lẹ godo ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ na wá. ... Mẹylankan lẹ, po mẹklọtọ lẹ po na to yinylan yì nukọn, yé na to mẹklọ, yè na sọ to yé klọ.”—2 TIMOTI 3:1, 13.
1, 2. Naegbọn mí dona tindo ojlo to wunmẹ nuplọnmẹ he mí nọ hodo lẹ mẹ?
BE HIẸ to yinyin alọgọna wẹ, kavi to yinyin awugblena? Be nuhahun towe lẹ to yinyin pọngbọ hẹnwana ya, kavi to yinyin hinhẹn ylan dogọ? Gbọn etẹ dali? Gbọn nuplọnmẹ lẹ dali. Mọwẹ, nuplọnmẹ lẹ sọgan yinuwa do gbẹ̀zan towe ji taun, na dagbe kavi na oylan.
2 Mẹplọntọ wehọmẹ daho (université) tọn atọ̀n basi dodinnanu gando whẹho lọ go to agọe bo zé dodinnanu yetọn lẹ donukọnnamẹ to linlinwe lọ Journal for the Scientific Study of Religion mẹ. Nugbo wẹ dọ, yè sọgan ko gọn ma plọnnu dogbọn hiẹ po whẹndo towe po dali. Ṣogan, nuhe yé mọdona dohia dọ kọndopọ titengbe de tin to nuplọnmẹ lẹ po kọdetọn dagbe mẹde tọn, kavi awugbopo po, to pipehẹ ojlẹ awusinyẹn tọn mítọn lẹ mẹ. To hosọ he na bọdego mẹ, mí na gbadopọnna nuhe yé mọ.
3, 4. Etẹwẹ yin delẹ to kunnudenu lẹ mẹ he dohia dọ mí to gbẹnọ to ojlẹ awusinyẹnnamẹ tọn lẹ mẹ?
3 Nalete, tintan whẹ́, lẹnnupọndo kanbiọ ehe ji: Be hiẹ kẹalọyi dọ mí to gbẹ̀nọ to ojlẹ he vẹawu nado pehẹ lẹ mẹ ya? Eyin mọwẹ, to whelọnu lo, hiẹ na mọ po jide po dọ kunnudenu lọ dohia dọ “ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ” wẹ ehe yin. (2 Timoti 3:1-5) E nọ yinuwa do gbẹtọ lẹ ji to aliho voovo mẹ. Di apajlẹ, vlavo hiẹ sọgan yọn aigba delẹ he to yinyin gbigbakija todin dile pipli voovo lẹ to avunho na otẹn tonudidọ tọn. To fidevo, mẹhuhu nọ fọndote taidi na gbemanọpọ sinsẹ̀n tọn lẹ po akọta tọn lẹ po mẹ. Awhanfuntọ lẹ kẹdẹ ma wẹ nọ yin awugblena gba. Lẹnnupọn do madosọha yọnnusi lẹ po yọpọ-yọnnu he ko yin nuyiwa hẹ po kanyinylan po ji, kavi yọnhonọ lẹ he yè tẹ̀ núdùdù, yozo, po ohọ po ji. Madosọha gbẹtọ lẹ tọn to yaji tlala, he nọ dekọtọn do sọha susugege fibẹtado-dintọ lẹ tọn mẹ po yajiji he taidi ehe nkọtọn lẹ po mẹ.
4 Ojlẹ mítọn lẹ sọ yin ohia dogona gbọn nuhahun akuẹzinzan tọn lẹ dali, he to kọdetọn do azọnwhé lẹ súsú, azọ́nmamọwà, alọgọnamẹ akuẹ tọn hinhẹnbu to azọ̀njijẹ po yọnhopipo po whenu gọna akuẹ gbọjẹ whenu tọn, didepo nuhọakuẹ-yinyin akuẹ tọn; núdùdù vude kavi he whè tlala po mẹ. Be hiẹ sọgan yidogọ todohukanji nuhahun lọ lẹ tọn ya? Vlavo mọwẹ. Livi susu mẹdevo lẹ tọn lẹdo globu pe nọ jiya whèdomẹ núdùdù tọn po azọ̀n tọn po. Vlavo hiẹ ko mọ yẹdide budonamẹ tọn he mí ko mọ sọn Whezẹtẹn Afrique tọn he to dido sunnu, yọnnu, po ovivu he húgo lẹ po hia. Livi susu gbẹtọ lẹ tọn to aigba Asie tọn lẹ ji nọ jiya onu dopolọ tọn ga.
5, 6. Naegbọn e do sọgan yin didọ dọ azọ̀njijẹ sọ yin ada daho de to ojlẹ awusinyẹn mítọn lẹ tọn mẹ?
5 Mímẹpo ko sè dogbọn azọ̀n budonamẹ tọn he to jideji tindo todin lẹ dali. To 25 janvier 1993, linlinwe lọ New York Times dọmọ: “Gbigbayipe walọ mawe zanhẹmẹ tọn, yẹnuwiwa po alọhẹndotena nujijọ bẹwlu tọn lẹ po, azọ̀nylankan SIDA Amérique latine tọn to nukọnzindo bo to huhugan ayimatẹn Etats-Unis tọn lẹ. ... Suhugan agayiyi lọ lẹ tọn nọ wá sọn sọha jideji bẹplamẹ lẹ tọn to ... yọnnu lẹ ṣẹnṣẹn.” To octobre 1992, linlin U.S.News & World Report dọmọ: “To owhè ko he wayi die mẹ poun wẹ dotógan Etats-Unis tọn, to gigopana dopo to awhangbigba daho hugan he yè ma ko mọ pọ́n gbede to agbasalilo tovi lẹ tọn mẹ, lá dọ ojlẹ lọ ko wá nado ‘doalọtena nuduahunmẹnamẹ dogbọn azọ̀n he nọ bẹplamẹ lẹ dali.’” Ṣigba dinvie ka lo? “Dotowhé lẹ sọ to yinyin gigọ́ zẹjlẹgo whladopo dogọ po mẹhe tindo azọ̀n he yè lẹndọ e ko yin awhan etọn gbà lẹ po. ... Owán flinflin lẹ to azọ̀n he nọ yin ogu etọn dù sọn mẹjitọ lẹ dè hẹn wá po awuyiya po he to hinhẹn ẹn yọnbasi na yé nado jìgbà po awuyiya po hugan agayiyi amasin yọyọ he nọ hoavun sọta owán lẹ. ... ‘Mí to ojlẹ whenuho tọn yọyọ azọ̀n he nọ yin hinhẹn wá gbọn owán lẹ dali tọn mẹ biọ.’ ”
6 Apajlẹ dopo die, linlinwe Newsweek heyin 11 janvier 1993 tọn, na linlin dọmọ: “Owán he nọ dọ̀n ovà wá lẹ nọ dó awutu nudi gbẹtọ livi donù 270 lẹ tọn to owhe dopodopo mẹ, bo to hùhù diblayi gbẹtọ livi 2 ... bosọ to hinhẹn e whè gbahu ninọmẹ azọ̀n sinsinyẹn livi donu 100 lẹ tọn wá .... To ojlẹ dopolọ mẹ, azọ̀n lọ to huhlọn tindo tẹgbẹ hugan amasin he nọ hẹn pọngbọ wá na ẹn to ojlẹ delẹ mẹ wayi. ... Awugble delẹ to madẹnmẹ na lẹzun nuhe yè ma sọgan hẹn pọngbọ wá na ba.” E nọ hẹn mì sisọ po obú po.
7. Nawẹ mẹsusu to nuyiwa hẹ ojlẹ sinsinyẹn lọ gbọn to egbehe?
7 Hiẹ sọgan ko doayi e go dọ to ojlẹ awusinyẹn tọn ehelẹ mẹ, mẹsusu to alọgọ din nado didẹ nuhahun yetọn lẹ. Lẹnnupọn do mẹhe nọ lẹhlan owe lẹ he dọho dogbọn pipehẹ ayimajai kavi azọ̀n yọyọ delẹ dali. Mẹdelẹ to alọgọ egblemaku tọn din dogbọn alọwle he gboawupo dali, dogbọn ovi go pinpọn, ahàn-nùnù kavi nuhahun amasin-adínọ tọn lẹ dali, kavi dogbọn lehe yé sọgan hẹn nubiọtomẹsi agbasazọn yetọn lẹ tọn do jlẹkaji po numọtolanmẹ kọgbidinamẹnu tọn he yé nọ tindo to whégbè lẹ po dali. Mọwẹ, yé tindo nuhudo alọgọ tọn! Be hiẹ to ahidi hẹ nuhahun mẹdetiti tọn de kavi to numimọ tukla he nọ yin hinhẹnwa gbọn awhàn, huvẹ, kavi nugbajẹmẹji tọn lẹ po wẹ ya? Eyin e tlẹ yindọ nuhahun he sinyẹn de taidi nuhe zẹ pọngbọ go, hiẹ tindo whẹwhinwhẹ́n nado kanse dọmọ, ‘Naegbọn mí do biọ ninọmẹ awusinyẹn tọn mọnkọtọn de mẹ?’
8. Naegbọn mí dona lẹhlan Biblu na wuntuntun po anademẹ po?
8 Whẹpo mí nado sọgan doakọnna po kọdetọn dagbe po bo mọ pekọ yí to gbẹ̀mẹ todin podọ to sọgodo, mí dona yọn nuhewutu mí do pannukọn ojlẹ awusinyẹn tọn mọnkọtọn lẹ. Matin ayihaawe, enẹ wleawu whẹwhinwhẹ́n tọn na dopodopo mítọn nado lẹnnupọndo Biblu ji. Naegbọn mí do dlẹnalọdo Biblu? Na ewọ ṣokẹdẹ wẹ bẹ́ dọdai he pé hẹn, yèdọ whenuho he yin kinkan jẹnukọn, he sọgan do whẹwhinwhẹ́n ninọmẹ ylankan mítọn lẹ tọn hia, fie mí tin te, po fie mí ko jẹ to ninọmẹ ojlẹ lẹ tọn mẹ po gọna nuhe sọgodo tindo to sẹdotẹnmẹ na mí.
Nuplọnmẹ de sọn Whenuho Mẹ
9, 10. Nawẹ dọdai Jesu tọn to Matiu weta 24 yin hinhẹndi do to owhe kanweko tintan whenu?
9 Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn heyin 1er mai 1994, wleawu dogbapọn he jẹ na ayidonugo debọdo-dego dọdai Jesu tọn he tin to Matiu weta 24 mẹ. Eyin hiẹ hùn Biblu towe do weta enẹ, hiẹ sọgan mọ to wefọ 3tọ mẹ dọ apọsteli Jesu tọn lẹ kan ohia de sè dogbọn tintin tofi sọgodo etọn tọn po vivọnu titonu lọ tọn po dali. Enẹgodo, to wefọ 5 jẹ 14 mẹ, Jesu dọ dọdai Klisti lalonọ lẹ tọn, awhàn lẹ, whèdomẹ núdùdù tọn lẹ, homẹkẹn dido Klistiani lẹ, sẹ́nhẹngba, po gbigbayipe yẹwhehodidọ dogbọn ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dali po.
10 Whenuho dohia dọ onu mọnkọtọn lẹ jọ nugbo to vivọnu titonu Ju lẹ tọn whenu. Eyin hiẹ ko nọgbẹ̀ to whenẹnu wẹ, be ojlẹ nẹlẹ ma na ko yin awusinyẹn tọn ya? Nalete, onu lẹ to nukọnzindo hlan hẹndi pete kọn, nukunbibia he ma ko jọ pọ́n do Jelusalẹm po titonu Ju tọn po go pọn de. To wefọ 15 mẹ mí bẹjẹeji nado hia dogbọn nuhe wleawu to godo he Lomunu lẹ yí awhàn do gbà Jelusalẹm to owhe 66 W.M. tọn mẹ. Nujijọ enẹ lẹ wá hẹndi pete kọ̀n to nukunbibia he Jesu dọho etọn to wefọ 21 mẹ—yèdọ vasudo Jelusalẹm tọn to owhe 70 W.M. tọn mẹ, yèdọ nukunbibia he ylan hugan he ma ko jọ do otò enẹ ji pọ́n. Ganṣo, mì yọnẹn dọ whenuho ma nọte to whenẹnu do finẹ, mọjanwẹ Jesu ma dọ dọ e na yinmọ gba. To wefọ 23 jẹ 28 mẹ, e dohia dọ to nukunbibia owhe 70 W.M. tọn godo, onu devo lẹ na jọ.
11. To aliho tẹ́ mẹ wẹ hẹndi owhe kanweko tintan Matiu weta 24 tọn gando azán mítọn gbè go gbọn?
11 Mẹdelẹ to egbehe sọgan tindo linlẹn lọ nado gbẹ́ ehe dai po hogbe nukun pẹvi yido pọnnu tọn po he yin ‘Eyin e ka yinmọ lo’ po. Nuṣiwa de wẹ enẹ na yin. Hẹndi dọdai tọn to owhe kanweko tintan whenu yin nujọnu taun. Etẹwutu? Eyọn, awhàn lẹ, huvẹ, aigba sisọsisọ, azọ̀n ylankan lẹ, po homẹkẹndomẹ po to vivọnu titonu Ju tọn lẹ whenu na tá hinhọ́n do hẹndi daho de ji to whenue “ojlẹ dide kosi lẹ tọn” wá vivọnu to 1914 godo. (Luku 21:24) Susu mẹhe tin to ogbẹ̀ todin lẹ tọn mọ nuhe jọ to Wẹkẹ Whàn I whenu to whenuena hẹndi egbezangbe tọn ehe bẹjẹeji. Yèdọ eyin hiẹ tlẹ yin jìjì to 1914 godo, hiẹ ko mọ dọdai Jesu tọn to hẹndi mọyi sọn whenẹnu gbọ́n. Nujijọ owhe kanweko 20tọ tọn ehelẹ dohia dọ mí to gbẹnọ to vivọnu whenu-nu ylankan dintọn ehe tọn mẹ.
12. Sọgbe hẹ Jesu, etẹwẹ mí sọgan gbẹ́ donukun todin nado mọ?
12 Ehe zẹẹmẹdo dọ “nukunbibia” Matiu 24:29 mẹ tọn tin to nukọn na mí. E na bẹ́ nudabla olọn mẹ tọn he ji yè ma sọgan basi zẹẹmẹ etọn hẹn. Wefọ 30 dohia dọ gbẹtọ lẹ to whelọnu na mọ ohia he gbọnvo de—he na dohia dọ vasudo ko sẹpọ. Sọgbe hẹ kandai dopolọ to Luku 21:25- 28 mẹ, to ojlẹ sọgodo tọn enẹ mẹ ‘gbẹtọ lẹ na to didaku na obú, po nukundido nuhe to na jọ do aigba ji go po wutu.’ Kandai Luku tọn sọ dọ dọ Klistiani lẹ to whelọnu na zé ota yetọn do aga na whlẹngan yetọn to sisẹpọ wutu.
13. Onu agokun awe tẹlẹ wẹ jẹ na ayidonugo mítọn?
13 ‘Yẹn kẹalọyi bosọ sọgbe hẹ enẹ be,’ wẹ hiẹ sọgan dọ, ‘ṣigba yẹn lẹndọ whẹho lọ wẹ yin nawẹ yẹn sọgan mọnukunnujẹemẹ bo doakọnna ojlẹ sinsinyẹn mítọn lẹ gbọn?’ Owhẹ towe whẹ́n. Onu agokun mítọn tintan wẹ yin nado yọn nuhahun titengbe lọ lẹ bo yọn lehe mí sọgan dapana yé gbọn. Onu agokun awetọ tin to kanṣiṣa mẹ po enẹ po, yèdọ lehe nuplọnmẹ Owe wiwe lẹ tọn sọgan gọalọna mí nado duvivi gbẹzan dagbe tọn de do todin. To kọndopọmẹ hẹ ehe, hùn Biblu towe do Timoti Awetọ weta 3, bo doayi lehe hogbe apọsteli Paulu tọn lẹ sọgan gọalọna we nado pehẹ ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ do go.
Dọdai de Dogbọn Ojlẹ Mítọn lẹ Dali
14. Naegbọn whẹwhinwhẹ́n do tin nado yise dọ dogbapọnna 2 Timoti 3:1-5 sọgan yin alenu na mí?
14 Jiwheyẹwhe gbọdo Paulu nado kanwe hlan Klistiani nugbonọ Timoti ayinamẹ dagbe hugan he gọalọna ẹn nado zán gbẹ̀zan ayajẹ tọn he tindo kọdetọn dagbe hugan de. Apadewhe to nuhe Paulu wlan lẹ mẹ na tindo yizan titengbe to azán mítọn gbe. Eyin etlẹ yindọ hiẹ lẹndọ a ko yọn yé ganji, hodo hogbe dọdai lọ lẹ tọn he tin to 2 Timoti 3:1-5 mẹ pẹkipẹki. Paulu wlan dọmọ: “Ehe wẹ hiẹ ni yọnẹn ga, dọ to azán lẹ godo ojlẹ awu_sinyẹn tọn lẹ na wá. Na gbẹtọ lẹ na lẹzun owanyi na yede tọ́, nukunkẹnnọ, awagundotọ́, saklanọ, nùzantọ, tolivẹtọ do mẹjitọ go, mayọndagbenọ, mawénọ, matin owanyi ohẹnnumẹ tọn, alẹdatọ, mẹslẹtọ, awumajainanọ, kanylantọ, vivlẹtọ mẹdagbe lẹ tọn, ajannọ, tasinyẹntọ, goyitọ, wanyina aṣọ́ hú Jiwheyẹwhe tọ́; yé tindo ohia jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn, ṣigba yé mọ́n huhlọn etọn.”
15. Naegbọn mí nado tindo ojlo vonọtaun tọn to 2 Timoti 3:1 mẹ todin?
15 Jaale doayi e go dọ, onú 19 wẹ yin linlẹn. Whẹpo mí ni do gbadopọnna ehelẹ bo mọaleyi sọn e mẹ, nọte vude nado mọnukunnujẹ dọdai lọ lẹpo mẹ. Pọ́n wefọ 1. Paulu dọdai dọmọ: “To azán lẹ godo ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ na wá.” “Azan [tẹ] lẹ godo”? Azán godo tọn susu lẹ wẹ ko tin, azán ojlẹ godo Pompeii hohowhenu tọn lẹ kavi azán godo ahọlu de tọn kavi whẹndo he to gandu de tọn whenu. Biblu lọsu tlẹ dọho do sọha azán godo tọn delẹ ji, taidi azán godo titonu Ju lẹ tọn. (Owalọ lẹ 2:16, 17) Nalete, Jesu, zé dòdonu lọ dai na mí nado mọnukunnujẹemẹ dọ ‘azán godo tọn’ he Paulu to hodọ gando e go tofi dlẹnalọdo ojlẹ mítọn.
16. Ninọmẹ tẹwẹ oló likun po ogbé ylankan tọn lẹ po dọ dọdai etọn na ojlẹ mítọn?
16 Jesu wamọ po oló de po gando likún po ogbé ylankan lẹ tọn po go. Ehelẹ yin dido do ogle de mẹ bo yin jijodo nado whẹ́n. E dọ dọ likún po ogbé ylankan lọ po nọtena gbẹtọ lẹ—yèdọ Klistiani nugbo lẹ po lalo tọn lẹ po. Mí hẹn oló ehe wá ayidonugo mẹ na é dohia dọ ojlẹ gaa de na juwayi whẹpo vivọnu whenu-nu ylankan lọ blebu tọn nado juwayi wutu wẹ. To whenuena opodo lọ na wá, nude na sọawuhia to gigọmẹ. Etẹwẹ yin onu lọ? Agọjẹdoklistigo, kavi kọdidiọ sọn sinsẹ̀n Klistiani nugbo lọ tọn mẹ, he na dekọtọn do sinsẹ́n ylankan susu de mẹ. Dọdai Biblu tọn devo lẹ do nugbo-yinyin etọn hia dọ ehe na jọ to azan godo titonu ylankan tọn lẹ mẹ. Finẹ wẹ mí tin te, to vivọnu titonu ylankan tọn ehelẹ tọn mẹ.—Matiu 13:24-30, 36-43.
17. Nudọnamẹ dopolọ gando vivọnu titonu ehe tọn go tẹwẹ 2 Timoti 3:1-5 wleawuna?
17 Be hiẹ mọnukunnujẹ nujọnu-yinyin etọn go ya? Timoti Awetọ 3:1-5 na mí dohia dopolọ de dọ to vivọnu titonu lọ tọn whenu, kavi to azán godo tọn lẹ mẹ, sinsẹ́n he na lẹdo Klistiani lẹ pe na yin ylankan. Paulu ma to didọ dọ onú 19 he yin linlẹn lẹ na yin aliho tangan lọ nado dohia dọ azán godo tọn lẹ ko wá gba. Kakatimọ, ewọ to avase na dogbọn nuhe mí na diahi hẹ to azán godo tọn lẹ whenu dali. Wefọ 1 dọho dogbọn “ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ” dali. Hogbe enẹ yin dide sọn Glẹki mẹ, podọ na paa tọn e zẹẹmẹdo “ojlẹ dide kanyinylan tọn lẹ.” (Kingdom Interlinear) Be hiẹ ma yigbe dọ “kanyinylan” basi zẹẹmẹ nuhe mí to pinpannukọn to egbehe tọn taun ya? Weda gbọdo ehe zindonukọn nado na wuntuntun sọn olọn mẹ wá do ojlẹ mítọn ji.
18. Etẹ ji wẹ mí dona zé ayiha do dile mí to hogbe dọdai Paulu tọn lẹ plọn?
18 Ojlo tintindo mítọn to dọdai ehe mẹ dona na mí dotẹnmẹ nado yọn apajlẹ nujijọ ylankan do lehe ojlẹ mítọn sinyẹn, kavi yin ylankan do ji. Flin onu agokun awe mítọn lẹ: (1) nado yọn nuhahun he hẹn ojlẹ mítọn sinyẹn lẹ podọ nado yọn lehe mí sọgan dapana yé do; (2) nado hodo nuplọnmẹ he yọn-na-yizan taun podọ he sọgan gọalọna mí nado duvivi gbẹzan dagbe tọn. Enẹwutu kakati nado to nuzindo nuhahun he hẹn gbẹninọ vẹawu lẹ ji, mí na zé ayiha mítọn do nuplọnmẹ he sọgan gọalọna mí po whẹndo mítọn po ji to ojlẹ he sinyẹnawu nado pehẹ ehelẹ mẹ.
Gbẹ̀n Alemọyi Họakuẹ Lẹ
19. Kunnudenu tẹwẹ hiẹ ko mọ he dohia dọ gbẹtọ lẹ yin owanyina yede tọ́ lẹ?
19 Paulu bẹ́ todohukanji etọn jẹeji gbọn didọdai dọ to azán godo tọn lẹ mẹ, “gbẹtọ lẹ na lẹzun owanyi na yede tọ́.” (2 Timoti 3:2) Etẹ dọ wẹ ewọ te? Owhẹ towe na whẹ́n nado dọ dọ gbọn gblagbla whenuho tọn mẹ goyiyi zẹjlẹgo ko tin, yèdọ sunnu po yọnnu ṣejannabinọ lẹ po. Ṣogan, ayihaawe depope matin dọ oblọ ehe nọ saba tin to egbehe. Podọ e nọ zẹjlẹgo to suhugan gbẹtọ lẹ tọn mẹ; e dibla yin walọyizan he gbayipe to aihọn tonudidọ po ajọwiwa tọn po mẹ. Sunnu lẹ po yọnnu lẹ po nọ doafọna huhlọn po gigo po to aliho lẹpo mẹ. Na paa tọn enẹ wẹ yin to aliho lẹpo mẹ mahopọnna nuhe mẹ e sọgan dekọtọn do na mẹdevo lẹ, na owanyina mẹdetiti tọ́ helẹ ma nọ hò lehe yé nọ gbleawuna mẹdevo lẹ do pọ́n gba. Yé nọ yawu hẹn omẹ sọyì whẹ̀dọhọsa kavi hò mẹdevo lẹ dù. Hiẹ sọgan mọnukunnujẹ nuhewutu mẹsusu do nọ ylọ ehe dọ “whẹndo ṣie whẹ́ jẹnukọn tọn.” Gbẹtọ jìma-sèplọn lẹ po goyitọ lẹ po gbayipe tlala.
20. Nawẹ ayinamẹ Biblu tọn jẹagọdo walọyizan wanyina mẹdetiti he to gbigbayipe gbọn?
20 Mí ma dona yin finflin numimọ ylankan he mí ko tindo to nuyiwa hẹ gbẹtọ he yin “owanyi na yede tọ́” lẹ gba. Mahopọnna ehe nugbo wẹ eyin dọ gbọn dido nuhahun ehe hia po nugbonọ-yinyin po dali, Biblu na titengbe tọn to alọgọna mí, na e to pinplọn mí lehe yè sọgan dapana omọ̀ ehe gbọn. Nuhe e dọ die: “Mì wà nudepope na ṣejannabi nsọle-yinyin kavi sọn linlẹn goyiyi tọn mẹ blo, ṣigba mì yin whiwhẹnọ hlan ode awetọ, bo nọ saba pọ́n mẹdevo lẹ hlan taidi mẹhe pọnte hugan we. Podọ nọ din nuhe yin ojlo mínọzo tọn lẹ, ni ma yin towe kẹdẹ blo.” “Ma lẹn dewe tọn pọ́n glanglan hugan lehe e jẹ do blo. Kakatimọ, yin huwhẹnọ to lẹnpọn towe mẹ.” Ayinamẹ dagbe dagbe enẹ yin mimọ to Filippinu lẹ 2:3, 4 po Lomunu lẹ 12:3 po mẹ, dile eyin lilẹdogbedevo mẹ do to La Bible en français courant mẹ.
21, 22. (a) Kunnudenu susu tẹlẹ wẹ tin dọ ayinamẹ mọnkọtọn sọgan sọawuhia nado yọn-na-yizan to egbehe? (b) Nugandomẹgo tẹwẹ ayinamẹ Jiwheyẹwhe tọn tindo do gbẹtọ paa lẹ ji?
21 Mẹde sọgan jẹagọdo dọ, ‘Onu dagbe wẹ enẹ yin, ṣigba e ma yọn-na-yizan gba.’ Oo, mọwẹ, e yọn-na-yizan. E sọgan tindo kọdetọn dagbe, podọ e nọ wamọ, po gbẹtọvi paa lẹ po to egbehe. To 1990 zinjẹgbonu basitọ université Oxford tọn lẹ zin owe lọ The Social Dimensions of Sectarianism jẹgbonu. Hosọ weta 8tọ lọ tọn wẹ yin “Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ to Otò Katoliki Tọn Mẹ,” podọ e basi zẹẹmẹ dodinnanu de tọn to Belgique. Mí hia dọmọ: “Lilẹhlan kọdetọn dagbe mẹdọndogo nado lẹzun Kunnudetọ de tọn, gbọnvona mẹdọndogo ‘Nugbo lọ’ lọsu tọn, mẹhe yin hokanse lẹ whladopo dogọ to ojlẹ de mẹ dọhodo walọyizan susu ji. . . . Zohunhun, họntọnjihẹmẹ, owanyi, po pọninọ po yin jẹhẹnu he go yé nọ saba donù, ṣigba nugbonọ-yinyin, po walọyizan mẹdetiti tọn ‘to nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ yiyi do yizan mẹ’ sọ yin jẹhẹnu he Kunnudetọ lẹ nọ yọn pinpẹn etọn taun.”
22 Mí sọgan yí bladopọ enẹ jlẹdo fọto he yin dide po fọto-denu nukunmẹ dahonọ de po go; eyin whenu tin, bọ hiẹ yí nuyizan fọto-denu he nọ hẹn onu klo (zoom) tọn kavi telephoto tọn lẹ zan, hiẹ sọgan mọ onu lọ lẹ hezeheze taidi dọ é sẹpọ we pẹkipẹki, susu wẹ yin numimọ nujọnu gbẹ̀mẹ tọn lẹ. Ehe na bẹ́ sunnu he ko yin goyitọ lẹ, saklanọ lẹ, kavi ṣejannabinọ titengbe lẹ dai hẹn ṣigba todin he yin whiwhẹnọ hugan, to lilẹzun asu po otọ́ he nọ do owanyi sisosiso po numọtolanmẹ owanyi tọn po hia hlan asi yetọn lẹ, ovi lẹ, po mẹdevo lẹ po. E nasọ bẹ́ yọnnu he ko yin aṣẹglanglan-panamẹtọ dai lẹ kavi lẹblanu-matindo tọ́ lẹ hẹn ṣigba todin to alọgọna mẹdevo lẹ nado plọn aliho Klistiani nugbo tọn. Fọtọ́n kanweko susu apajlẹ mọnkọtọn lẹ tọn wẹ tin. Todin, jaale bo pọ́n whẹho lọ tlọlọ. Be hiẹ na mọ ẹn di nuhe yọnhugan nado tin to omẹ mọnkọtọn lẹ ṣẹnṣẹn kakati nado yin pinpannukọn whepoponu gbọn sunnu po yọnnu po he yiwanna yedetiti lẹ tintan whẹ́ ya? Be enẹ ma na hẹn ẹn bọawu nado pehẹ ojlẹ sinsinyẹn mítọn lẹ ya? Enẹwutu be hihodo nuplọnmẹ Biblu tọn ehelẹ ma na hẹn we zun ayajẹnọ ya?
23. Naegbọn e nado yin nuhe sọgbe nado na ayidonugo yinukọn dogọ hlan 2 Timoti 3:2-5?
23 Nalete, mí ko gbadopọnna onu tintan to todohukanji Paulu tọn he yin kinkandai to 2 Timoti 3:2-5 mẹ. Etẹwẹ dogbọn dehe pò lẹ dali? Be dogbapọnna yé po sọwhiwhe po towe ma na sọ gọalọna we nado yọn nuhahun titengbe ojlẹ mítọn lẹ tọn nado sọgan dapana yé podọ nado hẹn we penugo nado mọnukunnujẹ yanwle he na hẹn ayajẹ daho wá na hiẹ po mẹyiwanna towe lẹ po? Hosọ he bọdego na gọalọna we nado na gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn podọ nado duale dona susu lẹ tọn. (Pọ́n w-F 15/4/94, weda 8.)
Onu Agokun he Yè na Flin Lẹ
◻ Etẹwẹ yin delẹ to kunnudenu lẹ mẹ he dohia dọ mí to gbẹnọ to ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ mẹ?
◻ Naegbọn mí do sọgan tindo jide dọ mí to gbẹnọ to azán godo tọn lẹ mẹ?
◻ Onu agokun titengbe awe tẹlẹ wẹ mí sọgan mọyi sọn 2 Timoti 3:1-5 tọn pinplọn mẹ?
◻ To ojlẹ ehelẹ gblamẹ to whenuena mẹsusu yin owanyina yede tọ́ lẹ, nawẹ nuplọnmẹ Biblu tọn lẹ ko gọalọna omẹ Jehovah tọn lẹ gbọn?
[Asisa Yẹdide tọn to weda 16]
Yẹdide he tin to aga to amiyọnwhé: Andy Hernandez/Sipa Press; yẹdide he tin to odò to adusiwhé: Jose Nicolas/Sipa Press