Mẹho lẹ Emi, Mì Nọ Yí Dodo do Dawhẹ̀

“To whenuena mì to owhẹ̀ho lẹ sè to mẹmẹsunnu mìtọn lẹ ṣẹnṣẹn, mì dona yí dodo do dawhẹ̀.”—DEUTELONOMI 1:16, NW.

 1. To whẹ̀ho whẹ̀dida tọn mẹ, huhlọn zejonamẹ tẹwẹ ko wá aimẹ, podọ etẹwẹ ehe dohia na gbẹtọvi whẹ̀datọ lẹ?

WHẸ̀DATỌ he yiaga hugan lọ, Jehovah ko ze aṣẹ whẹ̀dida tọn do alọ Visunnu etọn tọn mẹ. (Johanu 5:27) Podọ, taidi tatọ agun Klistiani tọn lọ, Klisti nọ yí hagbẹ́ afanumẹ nugbonọ po nuyọnẹntọ lọ po gọna Hagbẹ́ Anadenanutọ etọn zan nado dè mẹho lẹ, mẹhe to ojlẹ delẹ mẹ dona yinuwà taidi whẹ̀datọ lẹ. (Matiu 24:45-47; 1 Kọlintinu lẹ 5:12, 13; Titu 1:5, 9) Taidi whẹdatọ he tin to mẹdevo tẹnmẹ lẹ, omẹ ehelẹ tin to dandannu de glọ nado hodo apajlẹ whẹ̀datọ olọn mẹ tọn lẹ, yèdọ Jehovah po Klisti Jesu tọn po pẹkipẹki.

Klisti—Whẹ̀datọ Apajlẹ Dagbenọ Lọ

 2, 3. (a) Dọdai Mẹssia tọn tẹwẹ do jẹhẹnu Klisti tọn lẹ hia taidi Whẹdatọ? (b) Hogo tẹlẹ na titengbe tọn wẹ jẹ na ayidonugo?

² Gando Klisti go taidi whẹ̀datọ de, e yin kinkan to dọdai liho dọmọ: “Gbigbọ Oklunọ tọn na jẹ do e ji, gbigbọ wuntunnugo po zìnzìn po tọn, gbigbọ lẹnpọn po huhlọn po tọn, gbigbọ nuyọnẹn po osí Oklunọ tọn po tọn. Bo na yí i do basi zìnzìn to osí Oklunọ tọn mẹ: é ma to na dawhẹ̀ dile nukunmẹ etọn te, mọ é ma na dawhẹ̀ di sisè otó etọn tọn. Ṣigba é na yí dodo do dawhẹ̀ wamọnọ lẹ tọn, bo sọ yí nugbo do dawhẹ̀na homẹmimiọnnọ aigba lọ tọn lẹ.”—Isaia 11:2-4.

³ Doayi e go to dọdai enẹ mẹ jẹhẹnu lẹ he hẹn Klisti pegan nado “dawhẹ̀na aihọn to dodo mẹ.” (Owalọ lẹ 17:31) Ewọ nọ dawhẹ̀ sọgbe hẹ gbigbọ Jehovah tọn, nuyọnẹn sọn olọn mẹ wá, nukunnumọjẹnumẹ, ayinamẹ, po oyọnẹn po. Doayi e go, ga, dọ e nọ dawhẹ̀ to obu Jehovah tọn mẹ. Gbọnmọ dali, “whẹ̀da-ján Klisti tọn” yin, nuhe nọtena, “whẹ̀da-zìnpo Jiwheyẹwhe tọn.” (2 Kọlintinu lẹ 5:10; Lomunu lẹ 14:10) E tin to aṣeji nado dawhẹ̀ owhẹ̀ho lẹ tọn to aliho he mẹ Jiwheyẹwhe nọ dawhẹ̀ yétọn te. (Johanu 8:16) Ewọ ma nọ dawhẹ̀ kiki gbọn awusọhia kavi gbọn yédọ-yédọ poun dali gba. E nọ yí dodo do dawhẹ̀ homẹmimiọnnọ lẹ po wamọnọ lẹ po tọn. Whẹ̀datọ jiawu nankọ die! Podọ apajlẹ dagbe nankọ die na gbẹtọvi mapenọ heyin oylọ basina nado yinuwà to nugopipe whẹ̀dida tọn mẹ to egbehe lẹ!

Whẹ̀datọ Aigba ji Tọn Lẹ

 4. (a) Etẹwẹ na yin dopo to azọngban gbẹtọ 144 000 lẹ tọn mẹ to Gandudu Owhe Fọtọ́n Klisti tọn whenu? (b) Dọdai tẹwẹ dohia dọ Klistiani mẹyiamisisadode delẹ na yin dide taidi whẹ̀datọ lẹ to whenuena yé gbẹsọ po to aigba ji?

⁴ Owe wiwe lẹ dohia dọ sọha kleun de yijlẹdo sọha mẹdevo lẹ tọn go Klistiani mẹyiamisisadode lẹ tọn, he bẹjẹeji po apọsteli 12 lẹ po, na yin whẹ̀datọ hatọ Klisti Jesu tọn lẹ to Gandudu owhe fọtọn Klisti tọn whenu. (Luku 22:28-30; 1 Kọlintinu lẹ 6:2; Osọhia 20:4) Hagbẹ pipotọ mẹyiamisisadode heyin Islaeli gbigbọ tọn lẹ to aigba ji lọsu yin whẹ̀dana bosọ yin fifligọ to 1918 jẹ 1919. (Malaki 3:2-4) Gando ofligọ Islaeli gbigbọ tọn ehe go, e yin didọdai dọmọ: “Yẹn na hẹn whẹ̀datọ towe lẹ gọ̀ di hoho whenu tọn, podọ tòhódọtọ towe lẹ di whẹwhẹwhenu tọn.” (Isaia 1:26) Gbọnmọ dali, kẹdẹdile e ko basi do to “whẹwhẹwhenu” gando Islaeli agbasamẹ tọn go, Jehovah ko na pipotọ he yè hẹngọwa lẹ whẹ̀datọ po ayinamẹtọ dodonọ lẹ po.

 5. (a) Mẹnu lẹ wẹ yin ‘zizedote taidi whẹ̀datọ lẹ’ to hinhẹn gọwa Islaeli gbigbọmẹ tọn godo, podọ nawẹ yé yin didohia to owe Osọhia tọn mẹ gbọn? (b) Mẹnu lẹ wẹ to alọgọna nugopọntọ yiamisisadode lẹ todin to azọ́n whẹ̀dida tọn mẹ, podọ nawẹ omẹ ehelẹ nọ yin pinplọn azọ́n nado lẹzun whẹ̀datọ dagbe hugan lẹ gbọn?

⁵ Nado bẹjẹeji, ‘sunnu nuyọnẹntọ lẹ’ he yin zize daga ‘taidi whẹ̀datọ’ lẹpo wẹ yin sunnu mẹho mẹyiamisisadode lẹ, kavi mẹho lẹ. (1 Kọlintinu lẹ 6:4, 5) Nugopọntọ he tindo osi yiamisisadode, nugbonọ lẹ yin didohia to owe Osọhia tọn mẹ taidi mẹhe nọte to adusilọ Jesu tọn mẹ, enẹ yin, to nuyiwa po anademẹ etọn po glọ. (Osọhia 1:16, 20; 2:1) Sọn 1935 gbọ́n mẹyiamisisadode lẹ ko mọ godonọnamẹ nugbo heyin “gbẹtọ susugege” he to jideji mapote lẹ tọn yí, todido mẹhe tọn yin nado lùn “nukunbibia daho” lọ tọ́n bo nọgbẹ̀ kakadoi to paladisi aigba tọn de mẹ. (Osọhia 7:9, 10, 14-17) Dile “alọwle lẹngbọvu lọ tọn” dọnsẹpọ, sọha susu dogọ omẹ ehelẹ tọn to yinyin dide do otẹn azọngban tọn mẹ gbọn Hagbẹ́ Anadenanutọ mẹyiamisisadode lọ tọn dali nado wadevizọn taidi mẹho lẹ po whẹ̀datọ lẹ po to nuhe yiaga sọ agun 66 000 heyin Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn mẹ lẹdo aihọn pé.a (Osọhia 19:7-9) Gbọn wehọmẹ vonọtaun lẹ gblamẹ, yé nọ yin pinplọn nado penukundo azọngban go to ogbẹ́ “aigba yọyọ” lọ tọn mẹ. (2 Pita 3:13) Wehọmẹ Lizọnyizọn Ahọluduta Lọ Tọn, heyin anadena to vivọnu owhe 1991 tọn to otò susu mẹ, zinnudo nukunpedo whẹ̀ho whẹ̀dida tọn lẹ go taun ji. Dandannu de wẹ e yin na mẹho he nọ wadevizọn taidi whẹ̀datọ lẹ nado hodo apajlẹ Jehovah po Klisti Jesu po tọn, whẹ̀dida mẹhe tọn yin nugbo po dodo po.—Johanu 5:30; 8:16; Osọhia 19:1, 2.

Whẹ̀datọ he nọ ‘Yinuwa po Obú po Lẹ’

 6. Naegbọn mẹho he nọ wadevizọn to wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn mẹ lẹ dona ‘yinuwa po obu po’?

⁶ Eyin Klisti lọsu nọ dawhẹ̀ to obu Jehovah tọn mẹ podọ po alọgọ gbigbọ etọn tọn po, lehe mẹho mapenọ lẹ tindo whẹwhinwhẹn he yiaga hu mọ nado wa mọ do sọ! To whenuena yè yin dide nado wadevizọn to wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn de mẹ, yé dona ‘yinuwa po obú po,’ bo “to oyín otọ́ tọn ylọ, mẹhe [nọ dawhẹ̀ matin mẹnukuntahòpọ́n, NW]” nado gọalọna yé nado yí dodo do dawhẹ̀. (1 Pita 1:17) Yé dona flin dọ ogbẹ̀ gbẹtọ lẹ tọn yinuwa hẹ wẹ yé te, yèdọ “alindọn” yétọn lẹ, taidi mẹhe na “dogbè onu he yé wà lẹ tọn.” (Heblu lẹ 13:17) To pọndohlan ehe tọn mẹ, na jide tọn yé na lẹnnujo to Jehovah nukọn na nuṣiwa whẹ̀dida tọn depope he yè sọgan dapana, ṣogan bo basi i. To zẹẹmẹ etọn do Heblu lẹ 13:17 ji whenu, J.H.A. Ebrard wlan dọmọ: “Azọngban lẹngbọhọtọ lọ tọn wẹ e yin nado họ́ alindọn heyin zizedo nukunpedonugo etọn glọ, podọ ... ewọ dona dogbè yémẹpo tọn, yèdọ mẹhe yin hinhẹnbu gbọn nuwayindo etọn gblamẹ lẹ tọn ga. Ehe yin hogbe nujọnu tọn he yè ma sọgan diọ de. Mì gbọ devizọnwatọ dopodopo ni lẹnnupọn deji, dọ emi po ojlo po ko kẹalọyi otẹn azọngban pinpẹ̀n nukunpedomẹgo ehe tọn.”—Yijlẹdo Johanu 17:12; Jakọbu 3:1 go.

 7. (a) Etẹwẹ whẹ̀datọ egbezangbe tọn lẹ dona flin, podọ etẹwẹ dona yin yanwle yétọn? (b) Etẹwẹ mẹho lẹ dona plọn sọn Matiu 18:18-20 mẹ?

⁷ Mẹho he to nuyiwa to otẹn whẹ̀dida tọn mẹ lẹ dona flindọ whẹ̀datọ nujọnu whẹ̀ho dopodopo tọn wẹ Jehovah po Klisti Jesu po yin. Flin nuhe yè dọ na whẹ̀datọ Islaeli tọn lẹ: “Mì ma to whẹ̀da na gbẹtọ gba, adavo na Oklunọ; ewọ sọ tin to mì de to whẹ̀dida mẹ. Enẹwutu dinvie gbọ osi Oklunọ tọn ni tin to mì ji. ... Mì ni nọ wà ehe, mì ma sọ to na yin whẹ̀ylantọ gba.” (2 Otannugbo lẹ 19:6-10) Po obu osi tọn po, mẹho he to owhẹ̀ whẹ̀ho de tọn da lẹ dona wà onu he go yé pé lẹpo nado tin to jide mẹ dọ Jehovah na taun tọn tin ‘hẹ yé to owhẹ̀ho whẹdida tọn mẹ.’ Nudide yétọn dona do aliho he mẹ Jehovah po Klisti po pọ́n whẹ̀ho lọ dohlan te hia to pipe mẹ. Nudepope he yé ‘bla’ (he yin mimọ di whẹ̀gbledo) kavi ‘tún’ (he yin mimọ di homẹvọnọ) to yẹhiadonu liho to aigba ji dona yin nuhe yè ko bla kavi tún jẹnukọn to olọn mẹ—dile eyin didohia gbọn nuhe yin kinkan do Ohó gbọdo Jiwheyẹwhe tọn mẹ dali. Eyin yé hodẹ̀ hlan Jehovah to oyín Jesu tọn mẹ, Jesu na tin to “gblagbla yé tọn mẹ” nado gọalọ na yé. (Matiu 18:18-20, nudọnamẹ odò tọn; Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, (flansegbe) 15 Février 1988, weda 9) Ninọmẹ he mẹ onu lẹ sọawuhia te to dodinna whẹ̀ho whẹ̀dida de tọn whenu dona dohia dọ Klisti na nugbo tọn tin to yé ṣẹnṣẹn.

Lẹngbọhọtọ Whepoponu Tọn Lẹ

 8. Etẹwẹ yin azọngban tangan mẹho lẹ tọn hlan lẹngbọpa lọ, dile apajlẹ etọn yin zizedai gbọn Jehovah po Jesu Klisti po dali do? (Isaia 40:10, 11; Johanu 10:11, 27-29)

⁸ Mẹho lẹ ma nọ dawhẹ̀ to whepoponu gba. Lẹngbọhọtọ whepoponu tọn lẹ wẹ yé yin. Yé yin azọnhẹngbọtọ lẹ, e ma yin yasanamẹtọ lẹ gba. (Jakobu 5:13-16) Linlẹn tangan he tin to godo na hogbè Glẹki tọn lọ na nugopọntọ (e·piʹsko·pos) wẹ yin whiwhẹ hihọ́ basinanu tọn. Owezẹhomẹ lọ heyin Theological Dictionary of the New Testament dọmọ: “Lẹngbọhọtọ yiyidogọ [to 1 Pita 2:25] mẹ, hogbè lọ [e·piʹsko·pos] do azọngban nukọntọ sinsẹ̀n tọn heyin nado basi hihọ́ na kavi nukunpedomẹgo hia.” Mọwẹ, azọngban tintan yetọn wẹ yin hihọ́ bibasi na lẹngbọ lẹ po nukunpedo yé go po, yèdọ hinhẹn yé nado tin to apó lọ mẹ.

 9, 10. (a) Nawẹ Paulu zinnudo azọngban tintan mẹho lẹ tọn ji gbọn, enẹwutu kanbiọ tẹwẹ sọgan yin finfọndote po gbesisọ po? (b) Etẹwẹ hogbe Paulu tọn to Owalọ lẹ 20:29 zẹẹmẹdo, enẹwutu nawẹ mẹho lẹ sọgan tẹnpọn nado de sọha whẹ̀ho whẹ̀dida tọn lẹ pò gbọn?

⁹ To hodidọ na mẹho agun Efesunu tọn lẹ whenu, apọsteli Paulu zinnudo fie jẹ dọmọ: “Mì payi mìde go, po apó he gbigbọ wiwe yí mì do basi nugopọntọ na lẹpo po, nado nọ yìn agun Jiwheyẹwhe tọn, he é yí ohùn [Visunnu ede titi, NW] tọn do họ̀.” (Owalọ lẹ 20:28) Paulu zinnudo lẹngbọ-yìnyìn ji, e ma yin yasanamẹ gba. Mẹho delẹ sọgan wà dagbe nado lẹnnupọn do kanbiọ he bọdego ehelẹ ji dagbedagbe: ‘Be mí sọgan duale nuhudo whenu susu he nọ yin yiyizan nado basi dodinnanu bosọ penukundo whẹ̀ho whẹ̀dida tọn lẹ go eyin mí ze whenu po vivẹnudido yinukọn dogọ po jó na lẹngbọhihọ ya?’

¹⁰ Nugbo, Paulu na avase sọta “ohla he dobu” lẹ. Ṣigba be ewọ ma gbẹnuna omẹ ehelẹ na ‘matin nuyiwa hẹ apó lọ po whiwhẹ po’ ya? (Owalọ lẹ 20:29) Podọ to whenuena nuhe hogbe etọn zẹẹmẹdo wẹ yindọ nugopọntọ nugbonọ lẹ dona yàn “ohla” ehelẹ do olá, be hogbe etọn lẹ ma dohia dọ mẹho lẹ dona yinuwa hẹ hagbẹ́ lẹngbọpa lọ tọn devo lẹ “po whiwhẹ po” ya? To whenuena lẹngbọ de lẹzun madogannọ to gbigbọ mẹ bosọ jai jẹ alipa, nuhudo etẹ tọn wẹ ewọ sunnu kavi yọnnu tindo—mẹhiho kavi azọnhẹngbọnamẹ, yasanamẹ kavi nukunpedomẹgo? (Jakobu 5:14, 15) Enẹwutu, mẹho lẹ dona basi todohukanji ganmẹ tọn na azọ́n lẹngbọ-yìnyìn tọn to gbesisọ mẹ. Ehe sọgan hẹn kọdetọn ayajẹ tọn wá heyin didepò whenu he nọ yin yiyizan to whẹ̀ho whẹdida tọn he nọ hẹn whenu mẹtọn gu talala he bẹ Klistiani he waylando lẹ hẹn. Na jide tọn, nuduahunmẹnamẹ tintan mẹho lẹ tọn dona yin nado wleawuna asisa kọgbọ po kọfanamẹ tọn po, bo gbọnmọ dali ze jijọho, blẹomẹninọ, po hihọ po daga to omẹ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn.—Isaia 32:1, 2.

Devizọnwiwa Taidi Lẹngbọhọtọ po Whẹ̀datọ Alehẹnwanamẹtọ lẹ Po

11. Naegbọn mẹho lẹ he nọ wadevizọn to wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn lẹ mẹ tindo nuhudo mẹnukuntamahopọ́n po “nuyọnẹn he sọn aga” po tọn?

¹¹ Azọ́n lẹngbọ-yìnyìn vẹkuvẹku tọn whẹ̀po Klistiani de nido ze afọdide agọ̀ sọgan dè sọha whẹ̀ho whẹ̀dida tọn lẹ pò ganji to omẹ Jehovah tọn lẹ ṣẹnṣẹn. (Yijlẹdo Galatianu lẹ 6:1 go.) Etomọṣo, na ylando po mapenọ-yinyin gbẹtọvi lẹ tọn po wutu, nugopọntọ Klistiani lẹ sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ sọgan tindo nuhudo nado yinuwa hẹ whẹ̀ho ylanwiwa tọn lẹ. Nunọwhinnusẹ́n tẹwẹ dona deanana yé? Ehelẹ ma ko diọ sọn ojlẹ Moṣe tọn kavi enẹ heyin ojlẹ Klistiani fliflimẹ tọn lẹ whenu gba. Hogbe Moṣe tọn heyin didọ na whẹ̀datọ Islaeli tọn lẹ gbẹsọ yọn-na-yizan talala: “To whenuena mì to owhẹ̀ho lẹ sè to mẹmẹsunnu mìtọn lẹ ṣẹnṣẹn, mì dona yí dodo do dawhẹ̀ ... Mìwlẹ ma dona yin mẹnukuntahopọ́ntọ to whẹ̀dida mẹ gba.” (Deutelonomi 1:16, 17, NW ) Mẹnukuntamahopọ́n yin nuhe nọ do “nuyọnẹn he sọn aga” hia de, yèdọ nuyọnẹn he yin onu tangan na mẹho he to devizọnwa to wedegbẹ́ whẹdida tọn mẹ lẹ. (Jakobu 3:17; Howhinwhẹn lẹ 24:23) Nuyọnẹn mọnkọtọn na gọalọna yé nado mọnukunnujẹ vogbingbọn he tin to madogan po ylanwiwa po ṣẹnṣẹn.

12. To ninọmẹ tẹ mẹ wẹ whẹ̀datọ lẹ ma dona yin kiki sunnu dodonọ lẹ kẹdẹ ṣigba sunnu dagbe lẹ te?

¹² Mẹho lẹ “dona yí dodo do dawhẹ̀,” to gbekọndopọmẹ hẹ nujinọtedo Jehovah tọn lẹ heyin dagbe po oylan po. (Psalm 19:9) Ṣogan, to whenuena yé to vivẹnudo nado yin sunnu dodonọ lẹ, yé sọ dona tẹnpọn nado yin sunnu dagbe lẹ ga, na zẹẹmẹ vogbingbọn he Paulu basi to Lomunu lẹ 5:7, 8 mẹ wutu. To zẹẹmẹ bibasi do wefọ ehelẹ ji to hosọ etọn do “Justice” [dodowiwa] ji whenu, owe lọ Auxiliaire pour une meilleure intelligence de la Bible dọmọ: “Yizan hogbe Glẹki tọn dohia dọ mẹhe jẹ na ayidonugo, kavi yin yinyọnẹn gbọn, dagbewiwa dali wẹ dagbewanamẹtọ de (he nọ wadagbe kavi hẹn ale wá na mẹdevo lẹ) po alehẹnwánamẹtọ po (nọ do dagbewiwa mọnkọtọn hia po zohunhun po). E mayin nuhe whẹ̀dida dodo biọtomẹsi kẹdẹ wẹ nọ duahunmẹ nẹẹ gba ṣigba nọ dlẹnkan yinukọn hugan mọ, nọ yin whinwhan gbọn mẹdevo lẹ tọn hihopọ́n to aliho he jẹ mẹ dali po ojlo lọ nado hẹn ale wá bosọ gọalọna yé po dali.” (Bladopọ 2, weda 809) Mẹho he ma yin kiki dodonọ ṣigba he nọ wà dagbe ga lẹ na yinuwa hẹ ylanwatọ lẹ po homẹdagbe mẹtọnhohọ́n tọn po. (Lomunu lẹ 2:4) Yé dona jlo nado do lẹblanu po awuvẹmẹ po hia. Yé dona wà nuhe go yé pe nado gọalọna ylanwatọ lọ nado mọ nuhudo lọ na lẹnvọjọ, eyin to tintan whenu e ma tlẹ sọawuhia nado kẹalọyí vivẹnudido yétọn lẹ.

Walọyizan he Sọgbe to Dogbapọnna Whẹ̀ho lẹ Whenu

13. (a) To whenuena mẹho de yinuwa taidi whẹ̀datọ de, etẹwẹ e ma dona doalọte nado yin? (b) Ayinamẹ Paulu tọn tẹwẹ yọn-na-yizan ga to dogbapọnna whẹ̀ho whẹdida tọn lẹ whenu?

¹³ To whenuena ninọmẹ de biọ dogbapọnna whẹho whẹdida tọn de, nugopọntọ lẹ ma dona wọnji e go dọ yé gbẹsọ po to lẹngbọhọtọ lẹ yin, he to nuyiwa hẹ lẹngbọ Jehovah tọn lẹ, to “lẹngbọhọtọ dagbe lọ” glọ gba. (Johanu 10:11) Ayinamẹ he Paulu na hlan alọgọ he yè nọ na lẹngbọ he tin to nuhahun mẹ lẹ yọn-na-yizan po huhlọn tintindo dopolọ po to dogbapọnna whẹ̀ho whẹ̀dida tọn lẹ whenu. E wlan dọmọ: “Mẹmẹsunnu emi, yèdọ eyin yè wle mẹde to ylando depope mẹ, mì mẹhe yin gbigbọnọ lẹ ni hẹn omẹ mọhunkọ gọ̀ do otẹn etọn mẹ to gbigbọ wàlọmimiọn tọn mẹ; bo payi dewe go, na yè nika whle hiẹlọsu pọ́n ga. Mì nọ hẹn agbàn mìnọzo tọn, na mì nido hẹn osẹ́n Klisti tọn di.”—Galatianu lẹ 6:1, 2.b

14. Nawẹ nugopọntọ lẹ dona pọn dogbapọnna whẹ̀ho whẹdida tọn lẹ hlan gbọn, podọ etẹwẹ dona yin walọyizan yétọn dohlan ylanwatọ de?

¹⁴ Kakati nado pọn yéde dohlan taidi whẹ̀datọ klogan lẹ he pli nado sayanamẹ, mẹho he to devizọnwa to wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn de mẹ lẹ dona pọn dodinnanu whẹ̀ho lẹ tọn dohlan taidi ada azọ́n lẹngbọ-yìnyìn tọn yetọn devo. Dopo to lẹngbọ Jehovah tọn lẹ mẹ tin to nuhahun mẹ. Etẹwẹ yé sọgan wà nado whlẹn ewọ sunnu kavi yọnnu gan? Be e ko gbọwhenu gbau nado gọalọna lẹngbọ he ko danbu ehe sọn apó lọ mẹ wẹ ya? Mí ma na lẹn mọ gba. Mẹho lẹ dona hẹn pọndohlan gbesisọ tọn dagbe de go hlan lẹblanu didohia to fie ehe sọgan jẹ te. E ma yin dọ yé dona hẹn nujinọtedo Jehovah tọn lẹ whè eyin ylando sinsinyẹn de ko yin wiwà gba. Ṣigba tintin to lẹnpọn mẹ yétọn na whẹwhinwhẹn he hẹn ylando de zun nuhe ma sinyẹn sọmọ na gọalọna yé nado dlẹnkanna lẹblanu to fie e yọnbasi te. (Psalm 103:8-10; 130:3) E blawu nado dọdọ, ylanwatọ delẹ nọ sinyẹnta to walọyizan yétọn mẹ sọmọ bọ e nọ lẹzun dandannu na mẹho lẹ nado do tenọgli hia, ṣigba e ma yin fiẹfiẹtọ-yinyin pọn gbede gba.—1 Kọlintinu lẹ 5:13.

Lẹndai Dogbapọnna Whẹ̀ho Whẹ̀dida Tọn Lẹ

15. To whenuena nuhahun sinsinyẹn de fọ́nṣite to omẹ awe ṣẹnṣẹn, etẹwẹ yè dona dindona nado yọnẹn jẹnukọn?

¹⁵ To whenuena nuhahun sinsinyẹn de fọ́ndote to Klistiani lẹ ṣẹnṣẹn, mẹho he tindo nuyọnẹn lẹ na dindona jẹnukọn vlavo eyin mẹhe whẹ̀ho lọ bẹhẹn lẹ ko tẹnpọn nado gbọwhẹ̀ whẹ̀ho yétọn tọn na yede to nuglọ, to gbigbọ Matiu 5:23, 24 kavi Matiu 18:15 tọn mẹ. Eyin ehe ko gboawupo, vlavo ayinamẹ gbọn mẹho dopo kavi awe dali na ko pe hoho. Nuyiwa whẹ̀dida tọn yin dandannu kiki eyin ylando sinsinyẹn de he sọgan planmẹ jẹ mẹdesẹ sọn agun mẹ kọ̀n ko yin bibasi. (Matiu 18:17; 1 Kọlintinu lẹ 5:11) Dodonu Owe wiwe tọn he sọgbe de dona tin na wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn de zizedai. (Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn, 1^er septembre 1991, weda 11.) To whenuena dopo yin awuwlena, mẹho he pegan hugan lẹ dona yin ṣinṣinyan na whẹ̀ho tangan lọ.

16. kọdetọn dagbe tẹwẹ mẹho lẹ nọ tẹnpọn nado tindo gbọn yizan dogbapọnna whẹ̀ho whẹdida tọn lẹ gblamẹ?

¹⁶ Kọdetọn dagbe tẹwẹ mẹho lẹ nọ tẹnpọn nado tindo gbọn yizan dogbapọnna whẹ̀ho whẹ̀dida tọn lẹ dali? Tintan, e ma yọnbasi nado yí dodo do dawhẹ̀ adavo nugbo lọ yin yinyọnẹn. Taidi to Islaeli, whẹ̀ho sinsinyẹn lẹ dona yin ‘dodinna ganji.’ (Deutelonomi 13:14; 17:4) Enẹwutu yanwle dopo dogbapọnna whẹ̀ho de tọn wẹ yin nado dindona nugbo whẹ̀ho lọ tọn lẹ. Ṣigba ehe sọgan yin bibasi bosọ dona yin bibasi po owanyi po. (1 Kọlintinu lẹ 13:4, 6, 7) To afọdopolọji he nugbo lẹ yin yinyọnẹn, mẹho lẹ na wà nuhe jẹ lẹpo nado basi hihọ́ na agun lọ bosọ hẹn nujinọtedo yiaga Jehovah tọn lẹ po azọ́nwiwa to vivomẹ gbigbọ etọn tọn po dote to ṣẹnṣẹn etọn. (1 Kọlintinu lẹ 5:7, 8) Nalete, dopo to lẹndai dogbapọnna whẹ̀ho de tọn mẹ wẹ yin nado whlẹn, ylanwatọ he tin to owù mẹ lọ gán, e yin e yọnbasi.—Yijlẹdo Luku 15:8-10 go.

17. (a) Nawẹ ylandonọ dona yin nuyiwa hẹ gbọn to dodinnanu whẹ̀ho de tọn whenu, podọ po lẹndai tẹ po? (b) Etẹwẹ ehe na biọ sọn hagbẹ wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn lẹ si?

¹⁷ Osẹ́ngbatọ de dona yin nuyiwa hẹ to aliho dopolọ he mẹ lẹngbọ Jiwheyẹwhe tọn de sọgan yin nuyiwa hẹ te. Ewọ sunnu kavi yọnnu dona yin nuyiwa hẹ po whiwhẹ po. Eyin ylando de (kavi ylando lẹ) ko yin bibasi, lẹndai whẹ̀datọ dodonọ lẹ tọn na yin nado gọalọna ylandonọ lọ nado basi vọjlado, nado mọnukunnujẹ nuwayindo aliho etọn tọn mẹ, nado lẹnvọjọ, bo gbọnmọ dali do yin hihoyí sọn “omọ̀ Lẹgba tọn mẹ.” E na biọ “walọ mẹpinplọn tọn,” yedọ “mẹpinplọn po walọmimiọn po.” (2 Timoti 2:24-26; 4:2) Etẹwẹ eyin ylandonọ lọ to whenẹnu mọnukunnujẹemẹ dọ emi ko waylando, yin mẹhe e duahunmẹna talala, bosọ biọ jona sọn Jehovah si ka lo? (Yijlẹdo Owalọ lẹ 2:37 go.) Eyin wedegbẹ́ lọ tindo nujikudo jide tọn dọ ewọ na nugbo tọn jlo alọgọ, na paa tọn nuhudo depope ma na tin nado de ewọ sẹ̀ sọn agun mẹ gba.—Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn (Flansegbe) 1er avril 1983, weda 31, hukan 1.

18. (a) Whetẹnu wẹ wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn de dona do nujikudo hia to ylandonọ de didesẹ sọn agun mẹ mẹ? (b) To pọndohlan ninọmẹ awublanamẹ tọn tẹ mẹ wẹ mẹho lẹ dona dovivẹnu na lẹngbọ he to dindanbu lẹ te?

¹⁸ To alọ devo mẹ, eyin hagbẹ wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn de lẹ pannukọn whẹ̀ho he họnwun atẹṣitọ he ma tindo lẹnvọjọ, ojlo yido fọ́ngu sọta osẹ́n Jehovah tọn lẹ, kavi ylanwiwa he họnwun, azọ́ngban yétọn wẹ nado basi hihọ́ na hagbẹ́ agun lọ tọn devo he pò lẹ gbọn ylandonọ he ma do lẹnvọjọ hia lọ didesẹ sọn agun mẹ dali. E mayin dandan na wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn lọ nado pli pludopludo hẹ ylanwatọ lọ kavi dọhó donù nẹẹ, bo tẹnpọn nado hẹn ẹn po huhlọn po nado lẹnvọjọ, eyin e họnwun dọ ewọ ma tindo awubla jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn gba.c To owhe agọe tọn lẹ mẹ mẹdidesẹ sọn agun lẹ lẹdo aihọn pe ko dibla yí 1 to kanweko ji wẹnlatọ lẹ tọn. Enẹ zẹẹmẹdo dọ to nudi lẹngbọ kanweko dopo he gbọṣi apó lọ mẹ lẹ mẹ, dopo nọ yin hinhẹnbu—e whe gbau na ojlẹ gli de. To nulẹnpọn do ojlẹ po vivẹnudido he e nọ biọ nado hẹn omẹ dopo wá apó lọ mẹ ji dali, be e ma walẹblanu taun nado yọnẹn dọ fọtọ́n donu ao ao lẹ nọ yin ‘gigọjo na Satani’ to whemẹwhemẹ ya?—1 Kọlintinu lẹ 5:5.

19. Etẹwẹ mẹho he to devizọnwa to wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn de mẹ lẹ ma dona wọnji e go pọn gbede, enẹwutu etẹwẹ dona yin yanwle yétọn?

¹⁹ Mẹho he jlo na bẹ whẹ̀ho whẹ̀dida tọn de jẹeji lẹ dona flindọ suhugan whẹ̀ho ylanwiwa lẹ tọn to agun mẹ nọ bẹ madogan hẹn, e mayin kanyinylan gba. Ye ma dona wọnji oló lẹngbọ he danbu tọn heyin didọ gbọn Jesu dali go gba, ehe e dotana po hogbe ehelẹ po dọmọ: “Yẹn dọ hlan mì, mọkẹdẹ wẹ ayajijẹ na tin to olọn mẹ to ylandonọ dopo he vọjọ ji, hú to dodonọ kanwefọtọ̀nnukunẹnẹ he ma [tindo nuhudo lẹnvọjọ tọn.” NW] (Luku 15:7) Na nugbo tọn, “Oklunọ ... ma jlo dọ mẹdepope ni dọ̀n, adavo dọ omẹ popo ni wá lẹnvọjọ kọ̀n.” (2 Pita 3:9) Po alọgọ Jehovah tọn po, na wedegbẹ́ whẹ̀dida tọn lẹpo lẹdo aihọn pé ni basi nuhe go yé pe lẹpo nado hẹn ayajẹ tin to olọn mẹ gbọn alọgọna ylandonọ lẹ nado mọ nuhudo lọ nado lẹnvọjọ nado sọgan sọ vọ jẹ zọnlinzin ji whladopo dogọ to aliho bibo he planmẹ sọyì ogbẹ̀ madopodo mẹ lọ ji.—Matiu 7:13, 14. (Pọ́n w-F 1/7/92, weda 14.)

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

Kanbiọ Dogbapọn Tọn Lẹ

◻To hihodo apajlẹ Lẹngbọhọtọ Daho lọ po Lẹngbọhọtọ Dagbe lọ tọn po whenu, etẹwẹ dona yin ojlo tangan mẹho lẹ tọn?

◻To aliho tẹ mẹ wẹ mẹho lẹ sọgan dovivẹnu nado dè whẹ̀ho whẹ̀dida tọn lẹ pò te?

◻To aliho tẹ mẹ wẹ whẹ̀datọ lẹ ma tindo nuhudo nado yin kiki dodonọ kẹdẹ gba ṣigba mẹdagbe ga?

◻Nawẹ ylandonọ dona yin nuyiwa hẹ to dogbapọnna whẹ̀ho whẹdida de tọn whenu gbọn, podọ po lẹndai tẹ po?

◻Naegbọn mẹdesẹ sọn agun mẹ do yin onu godo tọn nado lẹhlan?

[Yẹdide to weda 10]

To fie lẹngbọ-yìnyìn nọ yin bibasi jẹnukọn ganji te, whẹ̀ho whẹ̀dida tọn susu lẹ sọgan yin didapana

[Yẹdide to weda 12]

Yedọ etlẹ yin to dogbapọnna whẹ̀ho whẹ̀dida de tọn whenu, mẹho lẹ dona dovivẹnu nado vọ́ ninọmẹ ylanwatọ lọ tọn jlado to gbigbọ walọmimiọn tọn mẹ