‘Okú Na Yin Vivasudo’
“Kẹntọ he yè na sudo gbọn godo wẹ okú.”—1 KỌLINTINU LẸ 15:26.
1, 2. (a) Todido tẹwẹ apọsteli Paulu zedonukọnna oṣiọ lẹ? (b) Kanbiọ dogbọn fọnsọnku dali tẹwẹ Paulu zedonukọnnamẹ?
“YẸN tindo yise to . . . fọnsọnku agbasa tọn, po ogbẹ̀ madopodo po mẹ.” Enẹ wẹ gbemima yise Apọsteli lẹ tọn. Katoliki lẹ po Plọtẹstant lẹ po to pọmẹ tindo azọngban nado nọ vọ́ ẹ dọ, bo mayọnẹn dọ yise yetọn yin onú dopolọ po tamẹnuplọnmẹ Glẹki tọn po hugan nudepope he apọsteli lẹ sọgan ko yise pọ́n gbede. Etomọṣo, apọsteli Paulu gbẹ́ tamẹnuplọnmẹ Glẹki tọn dai bo ma tindo yise to jọmaku alindọn tọn mẹ gba. Ṣogan, e tindo yise sinsinyẹn to ogbẹ̀ sọgodo tọn mẹ bo wlan to gbọdo glọ dọmọ: “Kẹntọ he yè na súdo gbọn godo wẹ okú.” (1 Kọlintinu lẹ 15:26) Etẹwẹ enẹ zẹẹmẹdo na gbẹtọvi he to kúkú lẹ?
2 To gblọndo mẹ, mì gbọ mí ni lẹkọwa hodọdopọ Paulu tọn do fọnsọnku ji heyin kinkandai to 1 Kọlintinu lẹ weta 15 mẹ. Mì na flin dọ to wefọ tintan etọn lẹ mẹ, Paulu ze fọnsọnku dai taidi adà titengbe sinsẹ̀n-nuplọnmẹ Klistiani tọn. Todin e dọho do kanbiọ nujọnu tọn de ji dọmọ: “Ṣigba mẹdelẹ na dọmọ, Nawẹ yè ze oṣiọ lẹ tite gbọn? Agbasa tẹ po yé po wẹ na gọ̀?”—1 Kọlintinu lẹ 15:35.
Agbasa Wunmẹ Tẹ́?
3. Naegbọn mẹdelẹ gbẹ́ fọnsọnku dai?
3 To kanbiọ ehe finfọndote mẹ, Paulu sọgan ko tindo ojlo nado jẹagọdo nuyiwadomẹji tamẹnuplọnmẹ Plato tọn. Plato plọnmẹ dọ gbẹtọ tindo alindọn jọmaku he nọ lùn okú agbasa tọn tọ́n. Na mẹhe yin pinplọn linlẹn mọnkọtọn lẹ, nuplọnmẹ Klistiani tọn matin ayihaawe taidi nuhe mayin dandan. Eyin alindọn nọ lùn okú tọ́n, etẹwẹ yin nujọnu fọnsọnku tọn lo? Yinukọn dogọ, fọnsọnku vlavo taidi nuhe mayin nuyọnẹnnu gba. To whenuena agbasa lọ ko lẹzun kọgudu, nawẹ fọnsọnku de sọgan tin gbọn? Linlinna do Biblu ji tọ́ Heinrich Meyer dọ dọ nukundiọsọmẹ Kọlintinu delẹ tọn vlavo sinai do “dodonu tamẹnuplọnmẹ tọn ji dọ hinhẹngọwa nugonu agbasa lọ tọn lẹ yin nuhe ma yọnbasi.”
4, 5. (a) Naegbọn agọjẹdomẹ mayisenọ lẹ tọn yin lẹnpọn dagbe matindo? (b) Basi zẹẹmẹ oló Paulu tọn na nuhe dù “okún tata.” (c) Agbasa wunmẹ tẹlẹ wẹ Jiwheyẹwhe na mẹyiamisisadode heyin finfọnsọnku lẹ?
4 Paulu de whẹwhinwhẹ́n lẹnpọn ma tindo yetọn tọn hia bo dọmọ: “Hiẹ gugutọ, yè ma nagbẹ̀ onú he hiẹ do gba, adavo e kú: podọ ehe hiẹ do, e mayin agbasa he na tin wẹ hiẹ do gba, ṣigba okún tata de wẹ, eyin e yin oli kavi okún hunkọ devo: Ṣigba Jiwheyẹwhe na agbasa ẹ dole e jlo e do, podọ hlan okún dopodopo agbasa etọn titi.” (1 Kọlintinu lẹ 15:36-38) Jiwheyẹwhe ma na fọ́n agbasa lẹ he gbẹtọ lẹ tindo to whenuena yé tin to aigba ji gba. Kakatimọ, wunmẹdidiọ de na tin.
5 Paulu yí fọnsọnku jlẹdo tintọ́nkun okún de tọn go. Okún tiuntiun likun de tọn ma nọ dì atin lọ he na whẹ́n sọn e mẹ gba. The World Book Encyclopedia dọmọ: “To whenuena okún de bẹ kúntintọ́n jẹeji, e nọ dọnsin susu tlala. Osin lọ nọ hẹn diọdo nugonu homẹ tọn susu lẹ wá to okún lọ mẹ. E sọ nọ hẹn adà homẹ tọn nado jí bo jẹgbonu sọn ofló lọ mẹ.” To alọ devo mẹ, okún lọ nọ kú taidi okún de bo nọ lẹzun atin he to whinwhẹ́n zọnmii de. ‘Jiwheyẹwhe nọ na ẹn agbasa de’ to enẹ mẹ e ze osẹ́n lẹnunnuyọnẹn tọn lẹ dai he deanana whinwhẹ́n etọn, podọ okún dopodopo nọ mọ agbasa de yí sọgbe hẹ wunmẹ etọn. (Gẹnẹsisi 1:11) Mọdopolọ, Klistiani yiamisisadode lẹ to tintan whenu kú taidi gbẹtọvi lẹ. Enẹgodo, to ojlẹ dide Jiwheyẹwhe tọn mẹ, e nọ hẹn yé wá ogbẹ̀ to agbasa yọyọ blebu lẹ mẹ. Dile Paulu dọna Filippinu lẹ do, “Jesu Klisti . . . na do agbasa huwhẹ mítọn tọn doyọyọ, na yè nido basi i di agbasa gigo etọn tọn.” (Filippinu lẹ 3:20, 21; 2 Kọlintinu lẹ 5:1, 2) Yé yin finfọnsọnku do agbasa gbigbọ tọn lẹ mẹ nado nọgbẹ̀ to lẹdo gbigbọ tọn mẹ.—1 Johanu 3:2.
6. Naegbọn e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado yise dọ Jiwheyẹwhe sọgan wleawuna mẹhe fọnsọnku lẹ po agbasa gbigbọnọ he sọgbe lẹ po?
6 Be ehe sinyẹnawu hugan nado yise wẹ ya? Lala. Paulu yihojlẹdohogo dọ kanlin lẹ tindo agbasa wunmẹ voovo lẹ. To yidogọmẹ, e do vogbingbọn he tin to angẹli olọn mẹ tọn lẹ gọna gbẹtọvi he tindo agbasa po ohùn po lẹ ṣẹnṣẹn hia, bo dọmọ: “Agbasa ojiaganu lẹ tin ga, po agbasa kọ́mẹnu po.” Vogbingbọn daho tlala sọ tin to nudida he ma tindo gbigbọ lẹ mẹ ga. “Sunwhlẹvu de gbọnvo na sunwhlẹvu devo to gigo mẹ,” wẹ Paulu dọ, whenu dindẹn whẹpo lẹnunnuyọnẹn wá mọnukunnujẹ agbasa olọn mẹ tọn mọnkọtọn go taidi sunwhlẹvu juju, gangansu he divẹẹ, po wewe he whè lẹ po. To pọndohlan mẹ na ehe, be e mayin nuhe sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe dọ Jiwheyẹwhe sọgan wleawuna agbasa gbigbọnọ he sọgbe lẹ na mẹyiamisisadode heyin finfọnsọnku lẹ ya?—1 Kọlintinu lẹ 15:39-41.
7. Etẹwẹ yin zẹẹmẹ magble tọn? jọmaku tọn?
7 Enẹgodo Paulu dọmọ: “Mọwẹ fọnsọnku oṣiọ lẹ tọn te ga. Yè do e gbigble mẹ: yè ze e tite magble mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 15:42) Agbasa gbẹtọ tọn, etlẹ yin whenuena e yin pipé, sọgan gble. E sọgan yin hùhù. Di apajlẹ, Paulu dọ dọ Jesu heyin finfọnsọnku lọ yin “mẹhe ma to nasọ gọ̀ do gbigble mẹ ba.” (Owalọ lẹ 13:34) E ma na lẹkọwa gbẹ̀mẹ to ninọmẹ gbigble tọn de mẹ gba, yèdọ dile e tlẹ yin na agbasa pipé gbẹtọ tọn do. Agbasa he Jiwheyẹwhe na mẹyiamisisadode heyin finfọnsọnku lẹ yin magble—yèdọ yiaga hugan okú kavi gbigble. Paulu zindonukọn dọmọ: “Yè do e madoyẹyi mẹ: yè ze e tite gigo mẹ: yè do e madogán mẹ: yè ze e tite huhlọn mẹ: yè do e agbasa jọwamọnọ de mẹ; yè ze e tite agbasa gbigbọnọ de mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 15:43, 44) Yinukọn dogọ Paulu dọmọ: “Mọwẹ kúkú he na ze makú do janwẹ.” Jọmaku zẹẹmẹdo madopodo, ogbẹ̀ he mayọn vasudo. (1 Kọlintinu lẹ 15:53; Heblu lẹ 7:16) To aliho ehe mẹ, mẹhe yin finfọnsọnku lẹ na tindo “ohia olọnnù tọn,” yèdọ Jesu, mẹhe hẹn fọnsọnku yetọn yọnbasi tọn.—1 Kọlintinu lẹ 15:45-49.
8. (a) Nawẹ mí yọnẹn gbọn dọ mẹhe yin finfọnsọnku lẹ yin mẹdopolọ lẹ he yé yin to whenuena yé gbẹ́ to ogbẹ̀ to aigba ji? (b) Dọdai tẹlẹ wẹ yin hinhẹndi to whenuena fọnsọnku bẹjẹeji?
8 Mahopọnna wunmẹdidiọ ehe, mẹhe yin finfọnsọnku lẹ gbẹsọ yin omẹ dopolọ he yé yin whẹpo yé do kú. Yé na yin finfọn po oflin dopolọ po gọna obá yiaga jẹhẹnu Klistiani tọn dopolọ. (Malaki 3:3; Osọhia 21:10, 18) To ehe mẹ yé taidi Jesu Klisti. E diọ sọn gbigbọmẹ jẹ wunmẹ gbẹtọ tọn mẹ. Enẹgodo e kú bo yin finfọnsọnku taidi gbigbọ de. Ṣogan, “Jesu Klisti dopolọ to osọ, egbé, mọwẹ podọ kakadoidoi.” (Heblu lẹ 13:8) Lẹblanulọkẹyi gigonọ nankọ die mẹyiamisisadode lẹ tindo! Paulu dọmọ: “Mọ whenuena gbigble he na ko ze magble do, bọ kúkú he na ko ze makú do vọ̀, whenẹnu wẹ yè na hẹn ohó he yè wlan ṣẹ, dọ, Yè ze okú mì to awhàngba mẹ. Okú e, fie awhangbà towe te? Okú e, fie adí towe te?”—1 Kọlintinu lẹ 15:54, 55; Isaia 25:8; Hosea 13:14.
Fọnsọnku Aigba Ji Tọn de Ya?
9, 10. (a) To lẹdo hodidọ 1 Kọlintinu lẹ 15:24 tọn mẹ, etẹwẹ yin “opodo” lọ, podọ nujijọ tẹwẹ jọ to kọndopọmẹ hẹ ẹ? (b) Etẹwẹ dona jọ na okú nido yin vivasudo?
9 Be todido depope tin na livi susu he ma tindo todido gbigbọ jọmaku ogbẹ̀ to olọn mẹ tọn lẹ ya? Na nugbo tọn e tin! To zẹẹmẹ bibasi dọ fọnsọnku olọn mẹ tọn na wá aimẹ to tintin tofi Klisti tọn whenu godo, Paulu basi todohukanji nujijọ debọdo-dego tọn lẹ, dọmọ: “Whenẹnu wẹ opodo wá, whenuena e na ko jo ahọludu hlan Jiwheyẹwhe, yèdọ Otọ́; whenuena e na ko zín ogán lẹpo, po yẹyi lẹpo po, po huhlọn po do odò.”—1 Kọlintinu lẹ 15:23, 24.
10 “Opodo” wẹ yin vivọnu Gandudu Owhe Fọtọ́n Klisti tọn, to whenuena Jesu gbọn whiwhẹ po nugbonọ-yinyin po dali ze Ahọluduta lọ do alọmẹ na Jiwheyẹwhe po Otọ́ etọn po. (Osọhia 20:4) Lẹndai Jiwheyẹwhe tọn nado “hò onú lẹpo pli do dopo to Klisti mẹ” na ko yin hinhẹndi. (Efesunu lẹ 1:9, 10) Nalete, jẹnukọn whẹ́, Klisti na ko và ‘gandudu lẹpo po aṣẹpipa lẹpo po gọna huhlọn lẹ’ he diọnukunsọ ojlo Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ tọn sudo. Ehe bẹ hugan awuwlena vasudo to Amagẹdọni mẹ hẹn. (Osọhia 16:16; 19:11-21) Paulu dọmọ: “[Klisti] ma na nọ maduahọlu, kaka e na do zín kẹntọ lẹpo dai to afọ etọn glọ. Kẹntọ he yè na sudo gbọn godo wẹ okú.” (1 Kọlintinu lẹ 15:25, 26) Mọwẹ, nugandomẹgo ylando Adam tọn lẹpo po okú po na ko yin didesẹ. To whelọnu lo, na dandan tọn, Jiwheyẹwhe na ko hẹn ‘oyọdo oflin tọn’ lẹ jẹvọ́ gbọn hinhẹn oṣiọ lẹ gọwa ogbẹ̀ dali.—Johanu 5:28.
11. (a) Nawẹ mí yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe sọgan vọ́ alindọn he kú lẹ dá gbọn? (b) Wunmẹ agbasa tẹ tọn wẹ na yin nina mẹhe fọnsọnku do aigba ji lẹ?
11 Ehe zẹẹmẹdo vivọ alindọn gbẹtọ tọn dá. Be nuhe ma yọnbasi wẹ eyin ya? Lala, na Psalm 104:29, 30 hẹn mí deji dọ Jiwheyẹwhe sọgan wà mọ: “Hiẹ yí gbọfufu yetọn, yé kú, bosọ gọ̀ do kọgudu yetọn dè. Hiẹ do gbigbọ towe hlan, yè dá yé.” To whenuena e yindọ mẹhe yin finfọnsọnku lẹ na yin omẹ dopolọ he yé yín whẹpo yé do kú, yé ma tindo nuhudo nado tindo agbasa dopolọ lẹ gba. Taidi mẹhe yin finfọ́n yì olọn mẹ lẹ, Jiwheyẹwhe na na yé agbasa de dile e jlo ewọ do kẹdẹ. Matin ayihaawe agbasa yọyọ yetọn lẹ na tindo agbasalilo podọ sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe na vlẹ agbasa dowhenu tọn yetọn na yé nido sọgan yin yinyọnẹn gbọn mẹyiwanna yetọn lẹ dali.
12. Whetẹnu wẹ fọnsọnku aigba ji tọn na wá aimẹ?
12 Whetẹnu wẹ fọnsọnku aigba ji tọn na bẹjẹeji? Malta dọ gando nọvisunnu etọn he ko kú lọ, Lazalọsi go dọmọ: “Yẹn yọnẹn dọ e nasọ fọ́n to fọnsọnku mẹ to azán pòdo gbè.” (Johanu 11:24) Nawẹ ewọ yọ́n enẹ gbọn? Fọnsọnku wẹ yin whẹho nudindọn tọn de to azán etọn gbè, to whenuena e yindọ Falesi lẹ yise to e mẹ ṣigba Sadusi lẹ ma wà mọ. (Owalọ lẹ 23:8) Ṣogan, Malta dona ko yọnẹn gando Klistiani kunnudetọ he ko jẹnukọn lẹ go mẹhe tindo todido to fọnsọnku mẹ lẹ. (Heblu lẹ 11:35) Mọdopolọ, e sọgan ko tunwun sọn Daniẹli 12:13 mẹ dọ fọnsọnku na jọ to azán godo tọn mẹ. E tlẹ sọgan ko plọn ehe sọn Jesu lọsu dè. (Johanu 6:39) “Azán godo tọn” enẹ sọgbe hẹ Gandudu Owhe Fọtọ́n Klisti tọn. (Osọhia 20:6) Lẹnnupọn do aglinjijẹ he na tin to “azán” enẹ gbè ji to whenuena nujijọ daho enẹ bẹjẹeji!—Yijlẹdo Luku 24:41 go.
Mẹnu lẹ Wẹ na Gọ̀ Wá?
13. Numimọ fọnsọnku tọn tẹwẹ yin kinkandai to Osọhia 20:12-14 mẹ?
13 Numimọ Johanu tọn yin kinkandai to Osọhia 20:12-14 mẹ na nuhe dù fọnsọnku aigba ji tọn dọmọ: “Yẹn sọ mọ oṣiọ lẹ, pẹvi po daho po, yé ṣite to Jiwheyẹwhe nukọn; yè hun owe lẹ dai. Yè sọ hun owe devo de dai, he yin owe ogbẹ̀ tọn; yè sọ dawhẹna oṣiọ lẹ sọn onú he yè wlan do owe lẹ lọ mẹ lẹ mẹ, kẹdẹdi azọ́n yetọn lẹ. Ohù hẹn oṣiọ he to e mẹ lẹ jẹage; okú po kutomẹ po sọ hẹn oṣiọ he tin to yé mẹ lẹ jẹage. Yè sọ dawhẹna yé dopodopo kẹdẹdi azọ́n yetọn lẹ. Okú po kutomẹ po wẹ yè sọ dọ̀n yì dlan miyọ́n hihla mẹ. Ehe wẹ okú awetọ.”
14. Mẹnu lẹ wẹ na tin to mẹhe na yin finfọnsọnku lẹ mẹ?
14 Fọnsọnku na bẹ ‘omẹ daho po pẹvi po’ hẹn, yèdọ gbẹtọ he diyin po mẹvọ́nu lẹ po he ko nọgbẹ̀ bosọ kú lẹ. Etẹ, etlẹ yin ovivu lẹ na tin to sọha enẹ lẹ mẹ! (Jẹlemia 31:15, 16) To Owalọ lẹ 24:15 mẹ, zẹẹmẹ gigọ́ nujọnu tọn devo yin didehia dọmọ: “Fọnsọnku dodonọ lẹ tọn, po mawadodonọ lẹ po tọn de na tin.” Omẹ nukundeji to “dodonọ” lẹ ṣẹnṣẹn na yin sunnu po yọnnu nugbonọ hohowhenu tọn lẹ po, taidi Abẹli, Enọku, Noa, Ablaham, Sala, po Lahabu po. (Heblu lẹ 11:1-40) Lẹnnupọndo nugopipe nado dọho hẹ omẹ mọnkọtọn lẹ ji bo tindo kunnudenu yí nukundomọ zẹẹmẹ gigọ nujijọ ojlẹ dindẹn Biblu tọn lẹ! “Dodonọ lẹ” nasọ bẹ fọtọ́n susu omẹ budisi-Jiwheyẹwhe tọ́ lẹ hẹn he ko kú to ojlẹ agọe pete tọn lẹ mẹ bo ma tindo todido olọn mẹ tọn. Be hiẹ tindo hagbẹ whẹndo tọn de kavi mẹyiwanna de he sọgan tin to ehelẹ ṣẹnṣẹn ya? Lehe e yin homẹmiọnnamẹnu do sọ nado yọnẹn dọ hiẹ sọgan mọ yé whladopo dogọ! Nalete, mẹnu lẹ wẹ yin “mawadodonọ” he nasọ lẹkọwa lẹ? Yé bẹ livi susu lẹ, vlavo liva susu hẹn, mẹhe kú bo ma tindo dotẹnmẹ hundote de nado wá plọn bo yí nugbo Biblu tọn do yizan mẹ lẹ.
15. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo dọ mẹhe lẹkọwa lẹ na yin ‘whẹdana sọn onú he yè wlan do owe hiha lẹ lọ mẹ’?
15 Nawẹ omẹ he lẹkọwa lẹ na yin ‘whẹdana sọn onú he yè wlan do owe hiha lẹ lọ mẹ, kẹdẹdi azọ́n yetọn lẹ’ gbọn? Owe hiha ehelẹ mayin kandai nuhe yé ko wà wayi lẹ tọn gba; to whenuena yé kú, yé ko yin whẹsuna na nuhe dù ylando he yé wà to gbẹwhenu yetọn lẹ. (Lomunu lẹ 6:7, 23) Etomọṣo, gbẹtọvi heyin finfọnsọnku lẹ na gbẹ́ tin to ylando Adam tọn glọ. Enẹwutu, e dona yin dọ owe hiha ehelẹ na ze anademẹ sọn olọn mẹ wá he mẹlẹpo dona hodo nado sọgan mọaleyi to gigọ́mẹ sọn avọ́sinsan Jesu Klisti tọn mẹ donukọnnamẹ. Dile nugandomẹgo godo tọn ylando Adam tọn yin didesẹ, ‘okú na yin vivasudo’ to linlẹn gigọ́ mẹ. To opodo owhe fọtọ́n lọ tọn, Jiwheyẹwhe na “yin popo to onú popo mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 15:28) Gbẹtọvi lẹ ma na tindo nuhudo didademẹ Yẹwhenọ Daho kavi Fligọtọ de tọn ba. Gbẹtọvi lẹpo na yin hinhẹngọwa ninọmẹ pipé he Adam duvivi etọn to dowhenu mẹ.
Fọnsọnku Kannukannu Tọn De
16. (a) Naegbọn e do yin lẹnpọn dagbe nado yise dọ fọnsọnku na yin nuwiwa kannukannu tọn de? (b) Mẹnu lẹ vlavo wẹ na tin to omẹ tintan he na lẹkọwa sọn oṣiọ lẹ mẹ?
16 To whenuena e yindọ fọnsọnku olọn mẹ tọn yin kannukannu tọn, yèdọ “omẹ dopodopo to kannu etọn titi mẹ,” e yin kunnudenu dọ fọnsọnku aigba ji tọn ma na wleawuna gbajẹgbonu gbẹtọ wọ́bliba lẹ gba. (1 Kọlintinu lẹ 15:23) Po nukunnumọjẹnumẹ po, mẹyọyọ heyin finfọnsọnku lẹ na tindo nuhudo nado yin nukunpedego. (Yijlẹdo Luku 8:55 go.) Yé na tindo nuhudo nukunpedomẹgo agbasamẹ tọn podọ—nujọnu hugan—yèdọ alọgọnamẹ gbigbọmẹ tọn to oyọnẹn ogbẹ̀-namẹ Jehovah Jiwheyẹwhe po Jesu Klisti po tọn tintindo mẹ. (Johanu 17:3) Eyin mẹlẹpo wẹ na lẹkọwa ogbẹ̀ to afọdopolọji, e ma na yọnbasi nado penukundo yé go mlẹnmlẹn. E yin nuhe sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe nado kẹalọyi dọ fọnsọnku na wá aimẹ debọdo-dego. Klistiani nugbonọ lẹ he kú whenu vude jẹnukọnna vivọnu titonu Satani tọn lẹ vlavo na tin to mẹhe na yin finfọ́n tintan lẹ mẹ. Mí sọ sọgan donukun fọnsọnku tintan tọn na gbẹtọ nugbonọ hohowhenu tọn lẹ he na wà sinsẹ̀nzọn taidi “yẹwhenọ” lẹ.—Psalm 45:16.
17. Etẹwẹ yin whẹho delẹ he gando fọnsọnku go he Biblu ma dọ lẹ, podọ naegbọn Klistiani lẹ ma dona dín tlintlindo na nuhe dù whẹho mọnkọtọn lẹ?
17 Etomọṣo, mí ma dona yin hẹngogonọ do whẹho mọnkọtọn lẹ ji gba. Na whẹho susu lẹ Biblu ma wleawuna gblọndo de gba. E ma na zẹẹmẹ gigọ́ lẹ na nuhe dù lehe, whetẹnu, kavi to nọtẹn he mẹ fọnsọnku mẹdopodopo tọn na jọ te gba. E ma dọna mí lehe mẹhe lẹkọwa lẹ na yin ohọ̀ yí na, yin núdùdù na, bo yin avọ̀dona do gba. Mọjanwẹ mí ma sọgan dọ po nujikudo po lehe Jehovah na yinuwa do whẹho mọnkọtọn lẹ ji taidi nukunpedo ovi heyin finfọnsọnku lẹ go kavi lehe e na penukundo ninọmẹ taun delẹ go he sọgan bẹ họntọn po mẹyiwanna mítọn lẹ po hẹn gba. Na nugbo tọn, jọwamọnu wẹ e yin nado yin pipaṣa dogbọn onú mọnkọtọn lẹ dali; ṣigba e na yin nuyọnẹn matindo nado yí whenu zan nado to tintẹnpọn nado na gblọndo kanbiọ lẹ tọn he yè ma sọgan mọ gblọndo na to alọnu. Pọndohlan mítọn wẹ dona yin sinsẹ̀nzọnwiwa hlan Jehovah po nugbonọ-yinyin po gọna ogbẹ̀ madopodo mimọyi. Klistiani mẹyiamisisadode lẹ ze todido yetọn sinai do fọnsọnku gigonọ olọn mẹ tọn ji. (2 Pita 1:10, 11) “Lẹngbọ devo” lẹ tindo todido na gududu madopodo to lẹdo aigba ji Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ. (Johanu 10:16; Matiu 25:33, 34) Na nuhe dù zẹẹmẹ gigọ́ susu dogbọn fọnsọnku dali he mayin yinyọnẹn lẹ, mí deji do Jehovah go poun. Ayajẹ sọgodo tọn mítọn yin jide tọn to alọ Mẹhe sọgan ‘na pekọ ojlo nutẹgbẹ lẹpo tọn’ mẹ.—Psalm 145:16; Jẹlemia 17:7.
18. (a) Awhàngbigba tẹ ji wẹ Paulu tá hinhọ́n do? (b) Naegbọn mí dona yí adọgbigbo do deji to todido fọnsọnku tọn mẹ?
18 Paulu dotana hoyijlẹdohogo etọn gbọn didọ dali dọmọ: “Opẹ́ tin hlan Jiwheyẹwhe, mẹhe na awhàngba mí gbọn Jesu Klisti Oklunọ mẹ!” (1 Kọlintinu lẹ 15:57) Mọwẹ, awhàn yin gbigbà do okú Adam tọn ji gbọn avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn gblamẹ, podọ mẹyiamisisadode lẹ gọna “lẹngbọ devo” lẹ tindo mahẹ to awhàngbigba lọ mẹ. Na nugbo tọn, “lẹngbọ devo” he to gbẹnọ to egbehe lẹ tindo todido lọ he ma tindo awetọ na whẹndo ehe. Taidi apadewhe “gbẹtọ susugege” he to susudeji tọn, yé sọgan lùn “nukunbibia daho” he ja tọ́n bo ma na tindo numimọ okú agbasa tọn gbede ba! (Osọhia 7:9, 14) Etomọṣo, yèdọ mẹhe kú na “ojlẹ po kosọ po” lẹ kavi to alọ nuyizan Satani tọn mẹ lẹ sọgan ze adọgbigbo yetọn do todido fọnsọnku tọn mẹ.—Yẹwhehodọtọ 9:11.
19. Tudohomẹnamẹ tẹwẹ Klistiani lẹpo to egbehe dona setonuna?
19 Enẹwutu, mí to tenọpọn azán gigonọ enẹ vẹkuvẹku to whenuena okú na yin hinhẹnzun ovọ́. Jidide ma hokọ̀ mítọn to opagbe fọnsọnku Jehovah tọn mẹ nọ na mí pọndohlan nuyiwa sọgbehẹ lẹnpọn dagbe whẹho lẹ tọn. Nudepope he sọgan jọ do mí go to ogbẹ̀ ehe mẹ—etlẹ yindọ mí dona kú—nudepope ma sọgan hò alemọyi he Jehovah ko dogbape etọn yí sọn mí si gba. Enẹwutu, tudohomẹnamẹ godo tọn Paulu tọn hlan Kọlintinu lẹ yin nuhe sọgbe to egbehe dile e yin do to owhe fọtọ́n awe die wayi dọmọ: “Enẹwutu, mẹmẹsunnu mẹyiwanna ṣie emi, mì yin tenọglinọ, masẹafọ, bo nọ to susudeji to azọ́n Oklunọ tọn mẹ whepoponu, sọle mì yọnẹn do dọ tuklajẹ mìtọn ma yin ovọ́ to Oklunọ mẹ gba.”—1 Kọlintinu lẹ 15:58.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
● Nawẹ Paulu na gblọndo kanbiọ lọ tọn gbọn gando agbasa he mẹyiamisisadode lẹ na tindo go to whenuena yé yin finfọnsọnku?
● Nawẹ podọ to whetẹnu wẹ okú na yin vivasudo?
● Mẹnu lẹ wẹ na yin yíyí dogọ to fọnsọnku aigba ji tọn mẹ?
● Etẹwẹ dona yin walọyizan mítọn na nuhe dù whẹho lẹ he Biblu ma dọ nudepope gandego?
[Yẹdide to weda 20]
Okún de nọ ‘kú’ na gbingbọn ninọmẹ diọdo sinsinyẹn tọn de mẹ
[Yẹdide to weda 23]
Sunnu po yọnnu nugbonọ hohowhenu tọn lẹ po, taidi Noa, Ablaham, Sala, Lahabu, na tin to mẹhe na yin finfọnsọnku lẹ mẹ
[Yẹdide to weda 24]
Fọnsọnku na yin ojlẹ ayajẹ daho tọn de!