Nawẹ Hiẹ Sọgan Hẹn Pọndohlan Jlẹkaji Tọn Gando Akuẹ Go Gbọn?

Owanyi akuẹ tọn po ojlo na nutindo lẹ po mayin onú yọyọ gba; mọjanwẹ Biblu ma nọ abọẹ gando yé go do, taidi dọ nujijọ agọe tọn de wẹ e yin. Yé ko dẹn-to-aimẹ. To Osẹ́n mẹ, Jiwheyẹwhe na ayinamẹ Islaelivi lẹ dọmọ: “Hiẹ ma na donukunkẹn do owhé kọmẹnu towe tọn go . . . kavi onú depope he yin kọmẹnu towe tọn.”​​—Eksọdusi 20:17.

OWANYI na akuẹ po nutindo lẹ po gbayipe to azán Jesu tọn gbè. Gbadopọnna linlin hodọdopọ ehe tọn to Jesu po sunnu jọja ‘adọkunnọ taun’ de po ṣẹnṣẹn. “[Jesu] dọ hlan ẹn, dọmọ: Onú dopo wẹ whèdo we: yì sà onú he hiẹ tindo lẹpo, bo má hlan wamọnọ lẹ, hiẹ nasọ tindo adọkunnu lẹ to olọn mẹ: bo wá, hodo mi. Ṣigba whenuena e sè onú helẹ e lẹzun awublanọ susu: na e yin adọkunnọ susu wutu.”​​—Luku 18:​18-23.

Pọndohlan He Sọgbe Gando Akuẹ Go

Etomọṣo, nuhe ma sọgbe wẹ e yin nado wá tadona lọ kọ̀n dọ Biblu gblewhẹdo akuẹ lọsu na ede kavi yizan etọn depope. Biblu dohia dọ akuẹ nọ wleawuna hihọ́ nujọnu tọn sọta ohẹ́n gọna nuhahun he nọ zọnhẹ ẹ lẹ, bo nọ hẹn gbẹtọ lẹ penugo nado wleawuna dandannu gbẹ̀mẹ tọn lẹ. Ahọlu Sọlọmọni wlan dọmọ: “Agbó wẹ nuyọnẹn, yèdọ dile akuẹ yin agbó do.” Podọ: “[Núdùdù tin na nukiko azọ́nwatọ lẹ tọn, NW ] ovẹn wẹ nọ hẹn homẹhun, ṣigba akuẹ wẹ nọ gblọngbèna onú popo.”​​—Yẹwhehodọtọ 7:12; 10:19.

Jiwheyẹwhe kẹalọyi akuẹ yiyizan to aliho dagbe mẹ. Di apajlẹ, Jesu dọmọ: “Mì ni yí mamọni mawadodo tọn do [ji họntọn lẹ, NW ].” (Luku 16:9) Ehe bẹ nunina lẹ bibasi hlan nukọnyiyi sinsẹ̀n-bibasi nugbo Jiwheyẹwhe tọn hẹn, na ojlo vẹkuvẹku mítọn wẹ e dona yin nado Jihọntọn hẹ Jiwheyẹwhe. Sọlọmọni lọsu, to apajlẹ otọ́ etọn Davidi tọn hihodo mẹ, basi nunina akuẹ tọn sọha daho po onú akuẹgegenu tọn lẹ po hlan tẹmpli Jehovah tọn gbigbá. Dandannu Klistiani tọn devo wẹ nado na alọgọ nutindo agbasa tọn mẹhe tin to nuhudo mẹ lẹ. “Mì nọ má hlan matindo mẹwiwe lẹ tọn,” wẹ apọsteli Paulu dọ. E yidogọ dọmọ: “Mì jo mìde hlan johẹmẹ.” (Lomunu lẹ 12:13) Ehe nọ saba bẹ akuẹ delẹ yiyizan hẹn. Etomọṣo, etẹwẹ dogbọn owanyi akuẹ tọn dali?

‘Ojlo Tintindo na Fataka’

Paulu dọho to aliho he gbloada mẹ gando “owanyi akuẹ tọn” go​​—kavi to paa mẹ, ‘ojlo tintindo na fataka’​​—to whenuena e to wekanhlan Klistiani hatọ etọn Timoti. Tudohomẹnamẹ Paulu tọn sọgan yin mimọ to 1 Timoti 6:6-19 mẹ. E dọhodo “owanyi akuẹ tọn” ji taidi apadewhe dogbapọnnanu tangan etọn gando nutindo agbasa tọn lẹ go. Mí na wà dagbe nado gbadopọnna zẹẹmẹ gbọdo Paulu tọn lẹ po sọwhiwhe po, to pọndohlan mẹ na nùzindonuji he aihọn egbehe tọn nọ zedo akuẹ ji. Dogbapọnnanu mọnkọtọn yin alemọyi taun na e nọ de aṣli lehe yè na ‘hẹn ogbẹ̀ nujọnu tọn lọ go gligli’ do hia.

Paulu na avase dọmọ: “Owanyi akuẹ tọn wẹ adọ̀ walọ oylan lẹpo tọn de: ehe whenuena gbẹtọ yí nukunkẹn do to dindin pé, yé buali sọn yise mẹ, bosọ yí homẹgble susu do sọwhán yede.” (1 Timoti 6:10) Wefọ ehe ma to didọ dọ akuẹ na ede yin oylan gba​​—mọwẹ wefọ devo depope ma dọ mọ do. Mọjanwẹ apọsteli lọ ma dọ dọ akuẹ yin adọ̀ dodonu “walọ oylan” tọn kavi dọ akuẹ wẹ yin adọ̀ nuhahun lẹpo tọn gba. Kakatimọ, owanyi akuẹ tọn sọgan yin asisa de​​—yèdọ eyin e ma tlẹ yin dọ ewọ kẹdẹ wẹ yin asisa​​—“walọ oylan” wunmẹ lẹpo tọn.

Họ́ Dewe Sọta Nukunkẹn

Nugbo lọ dọ akuẹ lọsu na ede ma yin whẹgbledo to Owe-wiwe mẹ ma dona dekanpona avase Paulu tọn. Klistiani he jẹ owanyi akuẹ tọn tindo ji lẹ tin to owù nuhahun wunmẹ lẹpo tọn mẹ, ehe ylan hugan wẹ nado danbú sọn yise mẹ. Nugbo ehe yin hinhẹn lodo gbọn nuhe Paulu dọ hlan Klistiani he tin to Kọlọsi lẹ dali dọmọ: “Enẹwutu mì nọ hẹn awutugonu mìtọn he tin to aihọn mẹ lẹ kú . . . ojlo ylankan, po nukunkẹn po, he yin boṣiọ-sinsẹ̀n.” (Kọlọsinu lẹ 3:5) Nawẹ nukundonumẹ, nukunkẹn, kavi “owanyi akuẹ tọn” sọgan sọzẹn hẹ boṣiọ-sinsẹ̀n gbọn? Be ehe zẹẹmẹdo dọ e ma sọgbe nado jlo owhé daho, gbẹduhun yọyọ, kavi agbasazọ́n he nọ hẹn alemọyi dogọ wá de wẹ ya? Lala, depope to onú ehelẹ mẹ ma yin oylan to yede mẹ gba. Kanbiọ lọ die: Etẹwẹ yin ninọmẹ ahun mẹ tọn he nọ hẹn mẹde nado jlo depope to onú ehelẹ mẹ, podọ be yé yin dandannu na nugbo tọn ya?

Vogbingbọn he tin to ojlo he sọgbe po nukunkẹn po ṣẹnṣẹn sọgan yin yiyijlẹdo vogbingbọn he tin to miyọ́n-adòmẹ tọn vude he nọ dà núdùdù po miyọ́n sinsinyẹn he nọ dù zungbo po ṣẹnṣẹn go. Ojlo dagbe po dehe sọgbe po sọgan jlọmẹdote. E nọ whàn mí nado wazọ́n bosọ de sinsẹ́n tọ́n. Howhinwhẹn lẹ 16:26 dọmọ: “Mẹhe wazọ́n, e wazọ́n na ede: na onù etọn wẹ hẹn ẹn basi i.” Ṣigba nukunkẹn tindo owù bo sọgan và mẹsudo. Ojlo he ma yin didava wẹ e yin.

Ojlo mítọn didava wẹ yin whẹho tangan lọ. Be akuẹ he mí bẹpli kavi nutindo agbasa tọn he mí jlo lẹ na yin afanumẹ mítọn lẹ wẹ, kavi be nuhudo mítọn lẹ na hẹn mí lẹzun afanumẹ akuẹ tọn wẹ ya? Enẹwutu wẹ Paulu do dọ dọ nado yin ‘nukunkẹnnọ zẹẹmẹdo nado yin boṣiọ-sẹ̀ntọ’. (Efesunu lẹ 5:5) Nado yin nukunkẹnnọ na nude zẹẹmẹdo dọ mí ni joawuna ẹn na taun tọn​​—to alọ devo mẹ, mí hẹn ẹn yin ogán mítọn, yẹwhe mítọn, yèdọ onú he mí to sinsẹ̀n. To vogbingbọn mẹ, Jiwheyẹwhe zinnudeji dọmọ: “Hiẹ ma na tindo yẹwhe devo de to nukọn ṣie.”​​—Eksọdusi 20:3.

Nukunkẹnnọ yinyin mítọn sọ nọ dohia dọ mí ma deji dọ Jiwheyẹwhe na hẹn pagbe etọn nado wleawuna nuhudo mítọn lẹ di gba. (Matiu 6:33) To whelọnu lo, nukunkẹn yin kinkọndopọ hẹ kọlilẹ sọn Jiwheyẹwhe dè. E sọ yin “boṣiọ-sinsẹ̀n” to linlẹn ehe mẹ ga. Abajọ Paulu do namẹ avase sọta ẹ to aliho he họnwun mẹ!

Jesu sọ namẹ avase tlọlọ sọta nukunkẹn. E degbena mí nado họ́ míde sọta ojlo sinsinyẹn tintindo na nude he mí ma tindo dọmọ: “Mì họ́ mìde, bosọ payi do nukunkẹn: to ogégé gbẹtọ tọn de mẹ ma wẹ ogbẹ̀ etọn nọte te sọn onú he ewọ tindo lẹ mẹ gba.” (Luku 12:15) Sọgbe hẹ wefọ ehe po nuyijlẹdonugo he bọdego Jesu tọn po, nukunkẹn yin zize sinai do nuyise nululu tọn ji dọ nuhe yin nujọnu to gbẹzan mẹ wẹ yin lehe nuhe mẹde tindo sù sọ. E sọgan yin akuẹ, tẹnmẹ, huhlọn, kavi onú he gandego lẹ. E yọnbasi nado yin nukunkẹnnọ na nudepope he sọgan yin tintindo. Linlẹn lọ wẹ yindọ onú mọnkọtọn lẹ tintindo na hẹn pekọ wá na mí. Ṣigba sọgbe hẹ Biblu po numimọ gbẹtọ tọn lẹ po, Jiwheyẹwhe kẹdẹ wẹ sọgan​​—bo nasọ​​—na pekọ nuhudo nujọnu tọn mítọn lẹ, dile Jesu yihojlẹdohogo na hodotọ etọn lẹ do.​​—Luku 12:​22-31.

Aṣa egbehe tọn heyin nado to hihọ̀ bo to sisà nuhe gbẹtọvi tindo nuhudo etọn lẹ ko tindo kọdetọn dagbe taun to numọtolanmẹ nukunkẹn tọn lẹ finfọndote mẹ. Na yinyin nuyiwadeji gbọn ayiha wintinwintin ṣigba huhlọnnọ lẹ dali wutu, mẹsusu ko wá yise dọ nudepope he yé tindo ma ko pé gba. Yé tindo nuhudo onú susu dogọ, he klohugan, bosọ pọnte hugan lẹ tọn. To whenuena e yindọ mí ma sọgan donukun nado diọ aihọn he lẹdo mí pé lọ, nawẹ mílọsu titi sọgan nọavunte sọta linlẹn ehe gbọn?

Pekọ po Nukunkẹn Po

Paulu ze adà awetọ nukunkẹn tọn donukọnnamẹ, he yin pekọ tintindo. E dọmọ: “Eyin mí tindo núdùdù po avọ̀ po, enẹ ni pekọna mí.” (1 Timoti 6:8) Zẹẹmẹ ehe heyin nuhe mí tindo nuhudo etọn lẹpo na taun tọn​​—yèdọ “núdùdù po avọ̀ po”—sọgan dọnú taidi nuhe bọawu hugan kavi he ma yọ́n yise de. Mẹsusu nọ mọ awuvivi to tito-to-whinnu televiziọn tọn lẹ mẹ to fie nupọntọ lẹ nọ pọ́n gbẹtọ diyin lẹ he nọ nọ̀ owhé whanpẹnọ lẹ gbè te. Enẹ mayin aliho lọ nado tindo pekọ gba.

Na nugbo tọn, e ma yin bibiọ to devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ si nado zan gbẹzan ohẹn-dido mẹdetiti tọn gba. (Howhinwhẹn lẹ 30:​8, 9) Etomọṣo, Paulu flin mí nuhe ohẹ́n yin na taun tọn: yèdọ matindo núdùdù, avọ̀, po owhé dagbe he sọgbehẹ nọtẹn mẹde tọn po. To alọ devo mẹ, eyin mí tindo onú enẹlẹ, mí tindo whẹwhinwhẹ́n na pekọ.

Be Paulu sọgan yin ahundoponọ gando zẹẹmẹ pekọ tọn mọnkọtọn go ya? Be e yọnbasi na taun tọn nado tindo pekọ po onú dodonu tọn lẹ po poun​​—yèdọ núdùdù, avọ̀, po owhé po ya? Paulu dona yọnẹn. E tindo numimọ adọkun po lẹblanulọkẹyi ogántẹn he yiaga tọn po to lẹdo Juvi lẹ tọn mẹ gọna tovi-yinyin Lomu tọn tlọlọ. (Owalọ lẹ 22:28; 23:6; Filippinu lẹ 3:5) Paulu sọ jiya ohẹ́n sinsinyẹn lẹ tọn to nuwiwa mẹdehlan tọn etọn lẹ mẹ. (2 Kọlintinu lẹ 11:​23-28) To ehe lẹpo mẹ, e plọn aṣli de he gọalọna ẹn nado tindo pekọ. Etẹwẹ enẹ yin?

‘Yẹn Ko Plọn Aṣli Lọ’

Paulu basi zẹẹmẹ to dopo to wekanhlanmẹ etọn lẹ mẹ dọmọ: “Yẹn yọ́n le yè nọ zín mẹdedai do, yẹn sọ yọ́n le yè nọ sudeji do: to ofi popo, podọ to onú popo mẹ wẹ yè plọn mi nado dù gọ́hò, podọ nado nọnọ huvẹ, nado sudeji, podọ nado jiya ohẹn jijẹ tọn.” (Filippinu lẹ 4:12) Paulu dọho to adọgbigbo mẹ tlala, gọna pọndohlan dagbe! E na bọawu nado lẹndọ gbẹzan etọn bọawu to whenuena e wlan ohó ehelẹ ṣigba e ma yin mọ gba. Ewọ tin to gànpamẹ to Lomu!​​—Filippinu lẹ 1:​12-14.

Eyin nugbo mẹhẹn lẹnnupọn tọn enẹ yin nulẹnpọndeji, wefọ ehe tindo nudọnamẹ sinsinyẹn do whẹho pekọ tọn ji e mayin do nutindo agbasa tọn lẹ ji kẹdẹ gba ṣigba do ninọmẹ lẹ ji ga. Adọkun kavi awusinyẹnnamẹnu zẹjlẹgo sọgan tẹ́n onú he tin to otẹn tintan mẹ mítọn lẹ pọ́n. Paulu dọho gando nutindo gbigbọmẹ tọn he hẹn ẹn tindo pekọ mahopọnna ninọmẹ agbasanu lẹ tọn go dọmọ: “Yẹn sọgan wà onú popo gbọn [Jiwheyẹwhe] he to huhlọnna mi mẹ.” (Filippinu lẹ 4:13) Kakati nado nọ pọnhlan nutindo etọn lẹ, susu kavi vude, kavi ninọmẹ etọn lẹ, dagbe kavi ylankan, Paulu nọ pọnhlan Jiwheyẹwhe dè nado na pekọ nuhudo etọn lẹ. Kọdetọn lọ wẹ pekọ tintindo.

Apajlẹ Paulu tọn yin nujọnu titengbe na Timoti. Apọsteli lọ dotuhomẹna sunnu jọja enẹ nado doafọna aliho gbẹzan tọn he nọ ze mẹdezejo jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn po haṣinṣan pẹkipẹki hẹ Jiwheyẹwhe po donukọnna adọkun. Paulu dọmọ: “Ṣigba hiẹ, Jiwheyẹwhe gbẹtọ, họ̀n na onú helẹ; bosọ nọ hodo dodo, [mẹdezejo jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn], yise, owanyi, homẹfa, walọmimiọn.” (1 Timoti 6:11) Ohó enẹlẹ sọgan ko yin didọhlan Timoti, ṣigba yé yọn-na-yizan na mẹdepope he jlo nado gbògbéna Jiwheyẹwhe bo na tindo gbẹzan ayajẹ tọn de nugbonugbo.

Timoti dona dapana nukunkẹn kẹdẹdile Klistiani devo depope dona wà do. E họnwun dọ, yisenọ adọkunnọ lẹ tin to agun he tin to Efesu mẹ, fie e tin te to whenuena Paulu wlanwe hlan ẹn. (1 Timoti 1:3) Paulu ko hẹn wẹndagbe Klisti tọn biọ nọtẹn diyin ajọwiwa tọn ehe mẹ, bosọ hẹn mẹsusu lẹzun yisenọ. Matin ayihaawe, delẹ to ehelẹ mẹ yin adọkunnọ, dile e yin do na mẹdelẹ to agun Klistiani tọn mẹ to egbehe.

To whelọnu lo, kanbiọ lọ to hinhọ́n nuplọnmẹ he tin to 1 Timoti 6:​6-10 tọn mẹ, wẹ yindọ: Etẹwẹ gbẹtọ he tindo akuẹ susu lẹ dona wà eyin yé jlo nado gbògbéna Jiwheyẹwhe? Paulu dọ dọ yé dona bẹjẹeji gbọn dogbigbapọnna walọ yetọn dali. Akuẹ tindo yanwle de nado wleawuna numọtolanmẹ pekọ-mẹdetiti tọn. Paulu dọmọ: “Naṣẹ mẹhe yin adọkunnọ to aihọn he mẹ lẹ, dọ yé yigo blo, dọ yé sọ dotu do adọkun he ma nọte go blo, adavo do Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ go, mẹhe na onú popo mí susugege nado dugbẹ yetọn.” (1 Timoti 6:17) Adọkunnọ lẹ dona plọn nado nọ pọnnu zẹ̀ akuẹ yetọn go; yé dona pọnhlan Jiwheyẹwhe dè, yèdọ asisa tintan adọkun depope tọn.

Pọngbọ vude poun wẹ eyin nado tindo adọkun. E ya wẹo e dẹn wẹo, Klistiani adọkunnọ lẹ dona plọn nado yí adọkun yetọn zan to aliho dagbe mẹ. Paulu dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Yé ni nọ wà dagbe, yé ni nọ sù to azọ́n dagbe lẹ mẹ, yé ni nọ wleawu nado mánamẹ, bosọ jlo nado nọ kọndopọ.”​​—1 Timoti 6:18.

“Ogbẹ̀ Nujọnu Tọn”

Nuhe dọ ayinamẹ Paulu tọn te wẹ yindọ mí dona nọ flinnu mídelẹ dọ nuhọakuẹ nutindo agbasa tọn lẹ tindo dogbó. Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọmọ: “Adọkunnu adọkunnọ tọn wẹ otò gángán etọn, e sọ taidi dòkọ́ he yiji to ede nukunmẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 18:11) Mọwẹ, hihọ́-basinamẹ he adọkunnu lẹ sọgan wleawu etọn nọ yin linlẹnpọn to apọ̀nmẹ poun wẹ bosọ yin oklọ na taun tọn. E ma sọgbe nado ze gbẹzan mítọn lẹ sinai do yé ji gba kakati do alọkẹyi Jiwheyẹwhe tọn mimọ yí ji.

Jidide matindo do nutindo agbasa tọn lẹ go hẹn ẹn yin nuhe tindo owù nado ze todido mítọn do e ji. Todido nujọnu tọn dona yin zizedo nude he lodo, he tindo zẹẹmẹ, bosọ dẹn-to-aimẹ ji. Todido Klistiani tọn yin zizedo Mẹdatọ mítọn, Jehovah Jiwheyẹwhe, po opagbe ogbẹ̀ madopodo tọn etọn po ji. To whenuena e yin nugbo dọ akuẹ ma sọgan họ̀ ayajẹ, etlẹ sọ yin nugbo tlala dọ akuẹ ma sọgan họ̀ whlẹngán gba. Yise mítọn to Jiwheyẹwhe mẹ kẹdẹ wẹ sọgan na mí todido mọnkọtọn.

Enẹwutu vlavo mí yin adọkunnọ kavi wamọnọ, mì gbọ mí ni doafọna aliho de to gbẹzan mẹ he na hẹn mí yin “adọkunnọ gbọn Jiwheyẹwhe dali.” (Luku 12:21) Nudepope mayin nuhọakuẹ hugan teninọ alọkẹyi tọn de tintindo hẹ Mẹdatọ lọ gba. Vivẹnu lẹpo nado hẹn e go nọ yidogọna ‘bibẹpli do agbànhọ mẹ na míde dodo dagbe de pọ́n ojlẹ he ja, na mí nido hẹn ogbẹ̀ lọ go ehe yin ogbẹ̀ nugbonugbo.’​​—1 Timoti 6:19.

[Yẹdide to weda 7]

Paulu plọn aṣli pekọ tintindo tọn

[Yẹdide to weda 8]

Mí sọgan yin ayajẹnọ bosọ tindo pekọ po nuhe mí tindo po