Be Adọkunnu lẹ Sọgan Hẹn We Yin Ayajẹnọ Ya?
Ahọlu Sọlọmọni yọ́n nuhọakuẹ-yinyin akuẹ tọn. E wlan dọmọ: “Núdùdù tin na nukiko azọ́ntọ lẹ tọn, podọ ovẹ́n wẹ nọ hẹn ogbẹ̀ gọna ayajẹ; ṣigba akuẹ wẹ nọ gblọngbèna onú popo.” (Yẹwhehodọtọ 10:19, NW) Núdùdù hẹ họntọn lẹ sọgan yin awuvivinu tlala, ṣigba nado họ̀ núdùdù kavi ovẹ́n, hiẹ tindo nuhudo akuẹ tọn. To whenuena e yindọ gbọn akuẹ dali wẹ onú agbasa tọn lẹ nọ yin hihọ̀, e “nọ gblọngbèna onú popo.”
DILE etlẹ yindọ Sọlọmọni yin adọkunnọ taun de do , e yọnẹn dọ adọkunnu lẹ tindo dogbo yetọn lẹ. E yọnẹn dọ yanwle agbasanu bibẹpli tọn ma nọ planmẹ jẹ ayajẹ kọ̀n gba. E wlan dọmọ: “Ewọ he yiwanna fataka, fataka ma na pekọ na ẹn; mọ ewọ he yiwanna adọkun, adọkun ma na pekọ na ẹn.”—Yẹwhehodọtọ 5:10.
Mí ni dọ dọ adọkunnọ sọ wá tindo adọkun daho dogọ. Sọlọmọni dọmọ: “Whenuena agbàn to susu deji, yé he sọ to dùdù i lẹ nọ to susu deji.” (Yẹwhehodọtọ 5:11) Dile “agbàn” mẹde tọn, kavi nutindo lẹ, jideji, nuhudo gbẹtọ susu tọn nọ tin nado penukundo yé go. Nujladotọ lẹ, nukunpedonugotọ lẹ, afanumẹ lẹ, nuhọ́tọ lẹ, po mẹdevo lẹ po—yemẹpo dona yin ahọsuna na devizọnwiwa yetọn lẹ. To alọdevo mẹ, ehe biọ akuẹ dogọ.
Ninọmẹ mọnkọtọn nọ tindo nuyiwadomẹji tlọlọ do ayajẹ mẹde tọn ji. Whenuho-kantọ Glẹki tọn lọ Xenophon, he nọgbẹ̀ to owhe kanweko ẹnẹtọ J.W.M., wlan zẹẹmẹ dawe wamọnọ he lẹzun adọkunnọ de tọn dai dọmọ:
“Etẹ, be hiẹ na taun tọn na dọ . . . dọ lehe yẹn tindo sù sọ, mọwẹ gbẹzan ṣie nọ gọna ayajẹ do ya? Hiẹ ma doayi e go gba,” e zindonukọn, “dọ e ma na mi homẹhunhun depope nado dùnú bo nù bosọ damlọn dogọ todin hugan lehe e te to whenuena yẹn yin wamọnọ gba. Ale dopo gee he yẹn tindo sọn onú susu tintindo mẹ wẹ yindọ yẹn to dandan mẹ nado penukundo onú susu go dogọ, má onú susu hlan mẹdevo lẹ, bo tindo nuhahun nado penukundo onú susu go hugan lehe yẹn nọ wà do dai. Todin whégbènu susu lẹ nọ ganjẹ go e na núdùdù, mẹsusu na núnùnù, podọ mẹsusu na avọ̀ lẹ, to whenuena mẹdelẹ tindo nuhudo doto lẹ tọn; podọ mẹde nọ wá dè e po whẹho lọ po dogbọn mẹgbeyinyan ohla lẹ tọn do lẹngbọ lẹ ji dali, kavi yinsu he yin hùhù gbọn adó he họ́ de dali, kavi nado dọ dọ azọ̀n delẹ ko gbajẹgbonu to oyìn lẹ ṣẹnṣẹn. Podọ na enẹwutu numọtolanmẹ ṣie wẹ yindọ . . . yẹn tindo tukla susu dogọ todin gbọn nususu tintindo dali hugan ehe yẹn nọ tindo sọn nutindo pẹvi mẹ.”
Whẹwhinwhẹ́n devo he wutu gbẹtọ lẹ nọ doafọna adọkun hugan gbede pọ́n tọn wẹ yindọ yé yin kiklọ gbọn nuhe Jesu Klisti ylọ dọ “oklọ adọkun tọn” dali. (Matiu 13:22) Yé yin kiklọ na to adọkunnu ehelẹ he yé to dindin vẹkuvẹku mẹ, yé ma mọ pekọ kavi ayajẹ he yé donukun nado mọ wutu. Yé dín whẹwhinwhẹ́n dọ nuhe adọkun he tindo dogbo gboawupo nado wà, adọkun susu na wà ẹ. Enẹwutu vivẹnudido gbọzangbọzan nado tindo dogọ́ de tin.
Owanyi Akuẹ Tọn Ma Nọ Planmẹ Jẹ Ayajẹ Kọ̀n Gba
Nulẹnpọn dogbọn nutindo etọn lẹ dali sọgan glọnalina gbẹtọ adọkunnọ de sọn vivi jijọho gbọjẹ zanmẹ tọn de dùdù mẹ. Sọlọmọni wlan dọmọ: “Vivi wẹ amlọn azọ́ntọ tọn, eyin e dùnú pẹvide kavi susu: ṣigba nupekọ adọkunnọ tọn ma nọ dike ni damlọn.”—Yẹwhehodọtọ 5:12.
To whenuena nuhiha dogbọn yọnbasi nuhẹngu adọkun mẹtọn tọn dali yin bibasi jẹ obá he yiaga de mẹ, e nọ bẹ onú susu hẹn hugan amlọn ma dọ. To zẹẹmẹ bibasi do goenọ lọ ji, Sọlọmọni wlan dọmọ: “To azán etọn lẹpo gbè . . . , e to núdù to zinvlu mẹ, e sọ yin awublanọ susu, bo tindo lànmẹzọ̀n po homẹgble po.” (Yẹwhehodọtọ 5:17) Kakati nado mọ ayajẹ to adọkun etọn mẹ, e nọ dùnú ‘po homẹgble po,’ yèdọ e ma tindo homẹhun etlẹ yin do akuẹ he e dona yizan na núdùdù ji mẹ. Pọndohlan bẹwlu apọnmẹ tọn mọnkọtọn sọgan yidogọna agbasalilo matindo. To alọdevo mẹ, agbasalilo matindo nọ yidogọna magbọjẹ goenọ lọ tọn, to whenuena e nọ glọnalina ẹn sọn bibẹ adọkun susu pli mẹ.
Vlavo ehe hẹn we flin nuhe apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Mẹhe jlo nado yín adọkunnọ lẹ jai biọ whlepọn de mẹ, po omọ̀ de po, po onulu wantuntun susu he nọ gbleawunamẹ po, ehe hunkọ nọ siọ omẹ do vivà po dindọn po mẹ. Na owanyi akuẹ tọn wẹ adọ̀ owalọ oylan lẹpo tọn de: ehe whenuena gbẹtọ yí nukunkẹn do to dindin pé, . . . yí homẹgble susu do sọwhan yéde.” (1 Timoti 6:9, 10) To afọdidona akuẹ mẹ, gbẹtọ lẹ nọ hòmẹdu, dolalo, jajo, jó yedelẹ na ayọdide, bo tlẹ nọ hùmẹ. Kọdetọn lọ wẹ yin mẹde heyin awugblena po awufiẹsa lẹ po to numọtolanmẹ liho, agbasa liho, podọ to gbigbọ liho na tintẹnpọn nado mọ bo whlá adọkunnu lẹ wutu. Be ehe dọnu taidi aliho lọ hlan ayajẹ kọ̀n ya? Paali!
Pekọ Tintindo po Nuhe Mí Tindo Po
Sọlọmọni tindo onú susu nado dọ gando pọndohlan jlẹkaji adọkunnu lẹ tọn go. E wlan dọmọ: “Le e zọ̀n tọ́n sọn ohò onọ̀ etọn tọn mẹ, omẹ́ wẹ e nasọ lẹ́gọ yì dile e wá do, e ma to na yí núde to magbọjẹ etọn mẹ, he e do hẹn to alọ etọn mẹ yì. Doayi e go, ehe yẹn mọ nado yín dagbe bosọ jẹ na omẹ de wẹ nado dù, bosọ nù, na e ni sọ to jijọho dù to magbọjẹ etọn he e basi to owhè glọ lẹpo mẹ, to gbẹzan etọn lẹpo mẹ, he Jiwheyẹwhe yí na ẹn: na ehe wẹ mimá etọn.”—Yẹwhehodọtọ 5:15, 18.
Ohó ehelẹ dohia dọ ayajẹ ma sinai do vivẹnudido nado sẹ̀ adọkun do na ojlẹ sọgodo tọn ji gba to whenuena mí sọgan nọ ma to ogbẹ̀ bà. Onú dagbe tlala wẹ e yin nado tindo pekọ podọ nado jaya to kọdetọn azọ́n sinsinyẹn wiwà mítọn tọn mẹ. Apọsteli Paulu do linlẹn dopolọ hia to wekanhlanmẹ gbọdo etọn mẹ hlan Timoti, dọmọ: “Míwlẹ ma hẹn onú de wá biọ aihọn mẹ, mọ míwlẹ ma sọ sọgan hẹn onú de tọ́n jẹgbonu yì. Eyin mí tindo núdùdù po avọ̀ po, enẹ ni pekọna mí.—1 Timoti 6:7, 8; yijlẹdo Luku 12:16-21 go.
Họ̀nhungan lọ Hlan Ayajẹ Kọ̀n
Sọlọmọni tindo adọkunnu po nuyọnẹn jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn po susugege. Ṣigba e blá ayajẹ dopọ hẹ nuyọnẹn, e mayin hẹ akuẹ gba. E dọmọ: “Jijọhonọ wẹ dawe lọ he dín ayitùnnugo mọ, po dawe he duale zìnzìn tọn po. Na ajọ́ etọn hú ajọ́ fataka tọn, ale etọn hú sika dagbedagbe tọn. E họakuẹ hú ayọ̀n: podọ onú he hiẹ sọgan jlo lẹpo, núde ma tin bọ yè sọgan sọ jlẹ do e go. Azán gaa tin to adusilọ etọn mẹ; podọ to amiyọnlọ etọn mẹ, adọkun po yẹyi po. Aliho etọn wẹ aliho whanpẹ tọn, omọ́ etọn lẹpo wẹ omọ́ jijọho tọn. Ewọ wẹ atin ogbẹ̀ tọn hlan yé he hẹn e go: jijọhonọ wẹ omẹ he hẹn e go gligli.”—Howhinwhẹn lẹ 3:13-18.
Naegbọn nuyọnẹn do hugan nutindo agbasa tọn lẹ? Sọlọmọni wlan dọmọ: “Agbó wẹ nuyọnẹn, yèdọ dile akuẹ yín agbó do: ṣigba ale zìnzìn tọn wẹ dọ, nuyọnẹn na ogbẹ̀ yé he tindo e lẹ.” (Yẹwhehodọtọ 7:12) To whenuena akuẹ nọ wleawuna hihọ́ jẹ obá de mẹ, bo nọ hẹn mẹhe tindo e penugo nado họ̀ nuhe e tindo nuhudo etọn, nuyọnẹn sọgan basi hihọ́na mẹde sọn nuyiwa lẹ he sọgan ze ogbẹ̀ etọn do owù mẹ si. E mayin dọ nuyọnẹn nugbo sọgan whlẹn mẹde sọn okú madonukun kẹdẹ mẹ wẹ gba ṣigba, to whenuena e sinai do obu he sọgbe Jiwheyẹwhe tọn ji, e na planmẹ jẹ ale ogbẹ̀ madopodo tọn mimọyi kọ̀n.
Naegbọn nuyọnẹn jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn nọ planmẹ jẹ ayajẹ kọ̀n? Na ayajẹ nugbo sọgan wá sọn Jehovah Jiwheyẹwhe kẹdẹ dè wutu. Numimọ dohia dọ ayajẹ nujọnu tọn sọgan yin mimọyi gbọn tonusise hlan Gigogán lọ kẹdẹ dali. Ayajẹ dẹn-to-aimẹ sinai do teninọ he Jiwheyẹwhe kẹalọyi ji. (Matiu 5:3-10) Gbọn yíyí nuhe mí plọn sọn oplọn Biblu tọn mẹ zan dali, mí na wleawuna “nuyọnẹn he sọn aga.” (Jakobu 3:17) E na na mí ayajẹ he adọkunnu lẹ ma sọgan hẹn wá gbede.
[Yẹdide lẹ to weda 4, 5]
Ahọlu Sọlọmọni yọ́n nuhe nọ hẹn gbẹtọ jaya. Be hiẹ yọnẹn ya?