Ogbẹ̀ Madopodo to Aigba Ji—Todido He Jiwheyẹwhe Na Mí
“Yè hẹn nudida yin mẹmẹglọ hlan ovọ́ . . . to todido mẹ.”—LOM. 8:20.
1, 2. (a) Naegbọn todido gbẹninọ kakadoi to aigba ji tọn yin nujọnu na mí? (b) Naegbọn mẹsusu nọ tindo ayihaawe gando todido ogbẹ̀ madopodo to aigba ji tọn go?
VLAVO hiẹ nọ flin ayajẹ he a tindo to whenue a sè to tintan whenu dọ to madẹnmẹ, gbẹtọ lẹ ma nasọ poyọnho bo kú ba, ṣigba yé na nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji. (Joh. 17:3; Osọhia 21:3, 4) E yọnbasi dọ hiẹ na ko nọ má todido sinai do Owe-wiwe ji enẹ hẹ mẹdevo lẹ. Abajọ todido ogbẹ̀ madopodo tọn do yin adà tangan wẹndagbe he mí nọ lá tọn. Todido enẹ nọ yinuwado pọndohlan he mí tindo gando ogbẹ̀ go ji.
2 To paa mẹ, sinsẹ̀n Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ko gbẹkọ todido ogbẹ̀ madopodo to aigba ji tọn go. Dile etlẹ yindọ Biblu plọnmẹ dọ alindọn nọ kú, susu sinsẹ̀n lẹ tọn nọ plọnmẹ dọ gbẹtọvi tindo alindọn de, he nọ nọgbẹ̀ to okú godo to lẹdo gbigbọ tọn de mẹ. (Ezek. 18:20) Gbọnmọ dali, mẹsusu nọ tindo ayihaawe gando gbẹninọ kakadoi to aigba ji go. Enẹwutu, mí sọgan kanse dọ: Be Biblu nọgodona todido enẹ nugbonugbo ya? Eyin mọ wẹ, whetẹnu wẹ Jiwheyẹwhe hẹn todido ehe họnwun na gbẹtọvi lẹ to tintan whenu?
“Mẹmẹglọ Hlan Ovọ́ . . . to Todido Mẹ”
3. Nawẹ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na gbẹtọvi yin hinhẹn họnwun sọn bẹjẹeji whenuho gbẹtọvi tọn gbọn?
3 Sọn bẹjẹeji whenuho gbẹtọvi tọn gbọ́n wẹ lẹndai Jehovah tọn na gbẹtọvi lẹ ko yin hinhẹn họnwun. Jiwheyẹwhe hẹn ẹn họnwun hezeheze dọ Adam na nọgbẹ̀ kakadoi eyin e setonu. (Gẹn. 2:9, 17; 3:22) Ayihaawe ma tin dọ, po kunnudenu yinukundomọ lẹ po, kúnkan Adam tọn dowhenu tọn lẹ yọnẹn dogbọn ninọmẹ pipé he gbẹtọ hẹnbu dali. Jiwheyẹwhe súali he yì jipa Edẹni tọn mẹ, bọ gbẹtọ lẹ jẹ yọnho pò ji bo nọ kú. (Gẹn. 3:23, 24) Dile ojlẹ to yìyì, gbẹzan gbẹtọvi tọn jẹ gli whè ji. Adam nọgbẹ̀ na owhe 930. Ṣẹm, he lùn Singigọ lọ tọ́n nọgbẹ̀ na owhe 600 poun, podọ visunnu etọn Alpakṣadi nọgbẹ̀ na owhe 438. Otọ́ Ablaham tọn, Tela, nọgbẹ̀ na owhe 205. Ablaham nọgbẹ̀ na owhe 175, bọ visunnu etọn Isaki nọgbẹ̀ na owhe 180, podọ Jakobu nọgbẹ̀ na owhe 147. (Gẹn. 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28) Mẹsusu dona ko mọnukunnujẹ nuhewutu gbẹzan gbẹtọvi tọn do jẹ doyi ji mẹ—enẹ wẹ yindọ todido gbẹninọ kakadoi tọn ko yin hinhẹnbu! Be yé tindo todido dọ ogbẹ̀ madopodo na yin hinhẹngọwa ya?
4. Whẹwhinwhẹ́n tẹwẹ sunnu nugbonọ hohowhenu tọn lẹ tindo nado yise dọ Jiwheyẹwhe na hẹn dona he Adam hẹnbu lẹ gọwá?
4 Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọmọ: “Yè hẹn nudida [enẹ wẹ gbẹtọvi] yin mẹmẹglọ hlan ovọ́ . . . to todido mẹ.” (Lom. 8:20) Todido nankọ? Dọdai tintan Biblu tọn dlẹnalọdo “okún” de, he na ‘só ota odàn lọ tọn.’ (Hia Gẹnẹsisi 3:1-5, 15.) Na gbẹtọvi nugbonọ lẹ, opagbe Okún enẹ tọn hẹnmẹ tindo todido dọ Jiwheyẹwhe ma na gbẹkọ lẹndai etọn na gbẹtọvi lẹ go. Todido enẹ hẹn gbẹtọvi lẹ, taidi Abẹli po Noa po nado yise dọ Jiwheyẹwhe na hẹn dona he Adam ko hẹnbu lọ gọwá. Sunnu ehelẹ sọgan ko mọnukunnujẹemẹ dọ ‘afọgbẹn okún lọ tọn sisó’ na biọ dọ ohùn ni yin sinsọndai.—Gẹn. 4:4; 8:20; Heb. 11:4.
5. Etẹwẹ dohia dọ Ablaham tindo yise to fọnsọnku mẹ?
5 Lẹnnupọndo Ablaham ji. Whenue yè tẹ́n ẹn pọ́n, Ablaham “ko dibla yí Isaki . . . visunnu dopo akàn etọn do sanvọ́.” (Heb. 11:17, NW) Naegbọn e do jlo nado wà ehe? (Hia Heblu lẹ 11:19.) E tindo yise to fọnsọnku mẹ! Ablaham tindo whẹwhinwhẹ́n nado yise to fọnsọnku mẹ. To ojlẹ de mẹ wayi, Jehovah gọ̀ huhlọn vijiji Ablaham tọn na ẹn bọ enẹ hẹn ewọ po asi etọn, Sala, po penugo nado ji visunnu de to yọnhowhe yetọn mẹ. (Gẹn. 18:10-14; 21:1-3; Lom. 4:19-21) Ablaham sọ sè nuhe Jehovah dọna ẹn. Na Jiwheyẹwhe ko dọna ẹn dai dọmọ: “Na Isaki mẹ wẹ yè na ylọ okún towe te.” (Gẹn. 21:12) Enẹwutu, Ablaham tindo whẹwhinwhẹ́n dolido nado donukun dọ Jiwheyẹwhe ni fọ́n Isaki sọnku.
6, 7. (a) Alẹnu tẹwẹ Jehovah basi hẹ Ablaham? (b) Nawẹ opagbe he Jehovah do na Ablaham hẹn gbẹtọvi lẹ tindo todido gbọn?
6 Na yise ayidego tọn he Ablaham tindo wutu, Jehovah basi alẹnu de hẹ ẹ gando kúnkan, kavi “okún” etọn go. (Read Gẹnẹsisi 22:18.) To godo mẹ, adà tintan “okún” lọ tọn wá sọawuhia nado yin Jesu Klisti. (Gal. 3:16) Jehovah dọna Ablaham dọ, “okún” etọn na sù “di sunwhlẹvu olọn tọn lẹ, podọ di tọkẹ́n he tin to huto”—yèdọ sọha he Ablaham ma yọnẹn to whenẹnu. (Gẹn. 22:17) To nukọn mẹ, sọha enẹ wá yin didehia. Jesu Klisti po 144000 he na dugán hẹ ẹ to Ahọluduta etọn mẹ lẹ po wẹ wleawuna “okún” lọ. (Gal. 3:29; Osọhia 7:4; 14:1) Ahọluduta Mẹssia tọn gblamẹ wẹ “yè na dona akọta aigba ji tọn lẹpo.”
7 Ablaham sọgan nọma ko mọnukunnujẹ zẹẹmẹ alẹnu he Jehovah basi hẹ ẹ tọn mẹ to gigọ́ mẹ. Mahopọnna enẹ, “e to nukundo tòdaho de he tindo dòdó” nujọnu tọn, wẹ Biblu dọ. (Heb. 11:10) Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wẹ tòdaho enẹ. Eyin Ablaham na mọ dona Ahọluduta enẹ tọn lẹ, e dona lẹkọwa nọgbẹ̀ whladopo dogọ. E dona yin finfọnsọnku whẹpo do sọgan duvivi ogbẹ̀ madopodo tọn to aigba ji. Podọ mẹhe na lùn Amagẹdọni tọ́n kavi mẹhe na yin finfọnsọnku lẹ na duvivi ogbẹ̀ mavọmavọ tọn.—Osọhia 7:9, 14; 20:12-14.
‘Gbigbọ Dotukla Mi’
8, 9. Naegbọn owe Job tọn ma yin kandai he dọhodo whlepọn omẹ dopo de poun tọn ji?
8 To gblagbla ojlẹ he mẹ ovivi-vivi Ablaham tọn Josẹfu po yẹwhegán Mose po nọgbẹ̀ te, dawe de tin he nọ yin Job. Owe Job tọn, he e yọnbasi dọ Mose wẹ kàn ẹn, do nuhewutu Jehovah do dike bọ Job jiya po lehe nulẹ wá yì do na ẹn po hia. Ṣigba, owe Job tọn ma yin kandai he dọhodo whlepọn omẹ dopo de poun tọn ji gba; mẹlẹpo go wẹ e gando. Owe lọ na mí nukunnumọjẹnumẹ gando aliho he mẹ Jehovah nọ yí dodowiwa do dugán te go, podọ e sọ dohia dọ whẹho he fọndote to Edẹni lọ, gando tenọgli po todido ogbẹ̀ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn he tin to aigba ji tọn lẹpo go. Dile etlẹ yindọ Job ma mọnukunnujẹ whẹho ehe mẹ, e ma dike họntọn etọn atọ̀n lẹ ni hẹn ẹn lẹndọ e ko gboawupo nado hẹn tenọgli etọn go gba. (Job 27:5) Ehe dona hẹn yise mítọn lodo bo gọalọna mí nado yọnẹn dọ mí sọgan hẹn tenọgli mítọn go bo nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn.
9 To whenue omẹ atọ̀n he ylọ yede dọ homẹmiọnnamẹtọ Job tọn lẹ ko fó hodidọ yetọn godo, “Elihu visunnu Balakẹli Buzinu tọn lọ sọ gblọn” kavi jẹ hodọ ji. Etẹwẹ whàn ẹn nado dọho? “Yẹn tin gọ́ na ohó lẹ,” wẹ e dọ. ‘Gbigbọ dotukla mi to hòtò ṣie mẹ.’ (Job 32:5, 6, 18) Dile etlẹ yindọ nuhe Elihu dọ to gbọdo glọ lẹ mọ hẹndi to whenue Job gọ̀ jẹgangan, ohó etọn lẹ tindo zẹẹmẹ na mẹdevo lẹ ga. Yé na todido mẹhe yin tenọgligo-hẹntọ lẹpo.
10. Etẹwẹ dohia dọ nuhe Jehovah dọna omẹ dopo de sọ nọ tindo zẹẹmẹ he gbloada na whẹndo gbẹtọvi tọn blebu?
10 To whedelẹnu, nuhe Jehovah dọna omẹ dopo de sọ nọ tindo zẹẹmẹ he gbloada na whẹndo gbẹtọvi tọn blebu. Mí sọgan mọ ehe to dọdai Daniẹli tọn mẹ gando odlọ Nẹbukadnẹzali, ahọlu Babilọni tọn go, dogbọn atin blibata he yin hihọliai lọ dali. (Dan. 4:10-27) Dile etlẹ yindọ odlọ enẹ mọ hẹndi gando Nẹbukadnẹzali go, e sọ dlẹnalọdo hẹndi he gbloada de. E dohia dọ gandudu Jiwheyẹwhe tọn dohlan aigba ji he ahọluduta de sọn hukan Ahọlu Davidi tọn mẹ nọtena lọ, na sọawuhia whladopo dogọ to owhe 2520 godo, ehe bẹjẹeji to 607 J.W.M.a Gandudu Jiwheyẹwhe tọn dohlan aigba ji jẹ nuyiwa ji whladopo dogọ to whenue Jesu Klisti yin zizedo ofìn ji taidi Ahọlu to olọn mẹ to 1914. Pọ́n lehe gandudu Ahọluduta tọn enẹ na hẹn todido gbẹtọvi tonusetọ lẹ tọn di to madẹnmẹ do!
“Whlẹn ẹn sọn Tejijẹ Yì Odò lọ Kọ̀n Mẹ”
11. Etẹwẹ hogbe Elihu tọn lẹ dohia gando Jiwheyẹwhe go?
11 Nado na gblọndo Job, Elihu dọ dọ ‘mẹdagun de, gbesetọ de, mẹdopo sọn fọtọ́n mẹ, nado do tenọgli gbẹtọ tọn hia ẹ.’ Eyin mẹdagun ehe ka “hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe [bọ] ewọ sọ yin homẹdagbenọ hlan ẹn” lo? Elihu dọmọ: “Bọ ewọ [Jiwheyẹwhe] yin dagbenọ hlan ẹn, bo dọmọ, whlẹn ẹn sọn tejijẹ yì odò lọ kọ̀n mẹ, yẹn ko mọ ofligọ de. Agbasalan etọn na . . . jẹ e mẹ hú ovi de tọn; e lẹgọ do azán ovu etọn tọn lẹ” mẹ. (Job 33:23-26) Hogbe enẹlẹ do ojlo Jiwheyẹwhe tọn nado kẹalọyi “ofligọ de” do gbẹtọvi he lẹnvọjọ lẹ tamẹ hia.—Job 33:24.
12. Todido tẹwẹ hogbe Elihu tọn lẹ na gbẹtọvi lẹ to paa mẹ?
12 Elihu sọgan nọma ko mọnukunnujẹ zẹẹmẹ ofligọ tọn mẹ to gigọ́ mẹ, yèdọ dile yẹwhegán lẹ ma mọnukunnujẹ nuhe yé wlan lẹ mẹ to gigọ́ mẹ do. (Dan. 12:8; 1 Pita 1:10-12) Etomọṣo, nuhe Elihu dọ lẹ namẹ todido dọ Jiwheyẹwhe na kẹalọyi ofligọ de to gbèdopo bo na tún gbẹtọvi lẹ dote sọn nuyiwadomẹji yọnhowhe po okú po tọn si. Nuhe Elihu dọ lẹ zinnudo todido jiawu ogbẹ̀ madopodo tọn ji. Owe Job tọn sọ dohia dọ fọnsọnku de na tin.—Job 14:14, 15.
13. Zẹẹmẹ tẹwẹ nuhe Elihu dọ lẹ tindo na Klistiani lẹ?
13 To egbehe, nuhe Elihu dọ lẹ gbẹ́ tindo zẹẹmẹ na Klistiani livi susu he tindo todido nado lùn vasudo aihọn ylankan ehe tọn tọ́n lẹ. Yọnhonọ he na tin to mẹhe na luntọ́n lẹ mẹ na lẹgọ do azán huhlọn jọja-whenu tọn yetọn lẹ mẹ. (Osọhia 7:9, 10, 14-17) Humọ, todido lọ nado mọ mẹhe na yin finfọnsọnku lẹ dile yé na lẹgọ do azán jọja-whenu tọn yetọn lẹ mẹ nọ hẹn homẹhun nugbonọ lẹ. Na nugbo tọn, yise didohia to avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn mẹ wẹ na dohia eyin mẹyiamisisadode lẹ na duvivi ogbẹ̀ jọmaku tọn to olọn mẹ podọ eyin “lẹngbọ devo” Jesu tọn lẹ na duvivi ogbẹ̀ madopodo tọn to aigba ji.—Joh. 10:16; Lom. 6:23.
Okú Na Yin Zize Mì sọn Aigba Ji
14. Etẹwẹ dohia dọ Islaelivi lẹ tindo nuhudo nuhe klo hugan Osẹ́n Mose tọn de tọn nado sọgan duvivi todido ogbẹ̀ madopodo tọn?
14 Kúnkan Ablaham tọn lẹ lẹzun akọta he jẹ edekannu to whenue yé biọ haṣinṣan alẹnu tọn de mẹ hẹ Jiwheyẹwhe. Whenue Jehovah na yé Osẹ́n enẹ, e dọmọ: ‘Mìwlẹ na nọ yìn aṣẹdai ṣie lẹ, po whẹdida ṣie lẹ po: ehe eyin mẹde basi, e na gán gbọn yé dali.’ (Lev. 18:5) Ṣigba na Islaelivi lẹ ma nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo pipé Osẹ́n lọ tọn lẹ wutu, Osẹ́n lọ gblewhẹdo yé bọ yé tindo nuhudo nado yin fiflí sọn whẹgbledomẹ enẹ si.—Gal. 3:13.
15. Dona sọgodo tọn tẹ go wẹ Davidi yin gbigbọdo nado wlanwe gando?
15 To Mose godo, Jehovah gbọdo wekantọ Biblu tọn devo lẹ nado donù todido ogbẹ̀ madopodo tọn go. (Ps. 21:4; 37:29) Di apajlẹ, psalm-kàntọ Davidi dotana psalm de gando pọninọ sinsẹ̀n-basitọ nugbo Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn go to Ziọni dọ: “Finẹ wẹ OKLUNỌ degbè dona tọn te, yèdọ ogbẹ̀ kakadoidoi.”—Ps. 133:3.
16. Opagbe tẹwẹ Jehovah do gbọn Isaia gblamẹ gando nuhe na yin sọgodo ‘aigba lẹpo’ tọn go?
16 Jehovah gbọdo Isaia nado dọ dọdai gando ogbẹ̀ madopodo to aigba ji go. (Hia Isaia 25:7, 8.) Taidi zẹgẹ pinpẹn de to ota mítọn, mọ wẹ ylando po okú po nọ to tuklado gbẹtọvi lẹ whẹwhẹ do niyẹn. Jehovah hẹn omẹ etọn lẹ deji dọ ylando po okú po na yin zize mì, kavi yin didesẹ ‘sọn aigba lẹpo ji.’
17. Dọdai he yin didọ gando Mẹssia go tẹwẹ hùn aliho ogbẹ̀ madopodo tọn dote?
17 Sọ lẹnnupọndo tito he yin zizedai to Osẹ́n Mose tọn glọ ji gando gbọgbọẹ Azazeli tọn go. Whladopo to owhe mẹ, to Azán Ovẹsè tọn gbè, yẹwhenọ daho nọ ‘bẹ alọ etọn awe lẹ do ota gbọgbọẹ gbẹ̀te lọ tọn ji, bo yigbe ylanwa ovi Islaeli tọn tọn lẹpo do e ta, e na bẹ yé do ota gbọgbọẹ lọ tọn, gbọgbọẹ lọ bo na ze ylanwa yetọn lẹpo hẹn to e ji jẹ aigba gbọgbé de ji.’ (Lev. 16:7-10, 21, 22) Isaia dọ dọdai gando wiwá Mẹssia lọ tọn go, mẹhe na wà onú mọnkọtọn de, bo na ze “awubla,” “nukunbibia,” po “ylando mẹsusu tọn” po yì, bo gbọnmọ dali hùn aliho ogbẹ̀ madopodo tọn dote.—Hia Isaia 53:4-6, 12.
18, 19. Todido tẹwẹ Isaia 26:19 po Daniẹli 12:13 po zinnudeji?
18 Gbọn Isaia gblamẹ, Jehovah dọna Islaeli, omẹ etọn lẹ dọmọ: “Oṣiọ towe lẹ na nọ̀ ogbẹ̀, gọna oṣiọ ṣie lẹ yé na fọ́n. Mì fọ́n, na mì ni jihàn, mì mẹhe tin to kọ́gudu mẹ lẹ: na ahún towe taidi ahún omá tọn, aigba nasọ họ̀n oṣiọ lẹ jẹgbonu.” (Isa. 26:19) Owe-wiwe Heblu tọn lẹ do todido fọnsọnku po gbẹninọ to aigba ji po tọn hia hezeheze. Di apajlẹ, whenue Daniẹli ko dibla tindo owhe 100, Jehovah na ẹn jide dọmọ: “Hiẹ na gbọjẹ, bosọ ṣite to tẹnmimọ towe mẹ, to opodo azán lẹ lọ tọn.”—Dan. 12:13.
19 Todido fọnsọnku tọn wẹ hẹn Malta nado dọna Jesu gando nọvisunnu etọn he kú go dọmọ: “Yẹn yọnẹn dọ e nasọ fọ́n to fọnsọnku mẹ to azán pòdo gbè.” (Joh. 11:24) Be nuplọnmẹ Jesu tọn po kandai gbọdo he devi etọn lẹ kàn po diọ todido ehe wẹ ya? Be ogbẹ̀ madopodo to aigba ji gbẹ́ yin todido he Jehovah zedonukọnna gbẹtọvi lẹ ya? Mí na gbadopọnna kanbiọ ehelẹ to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ odò tọn]
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
• Dodonu todido tẹ tọn ji wẹ “yè hẹn nudida [enẹ wẹ gbẹtọvi] yin mẹmẹglọ hlan ovọ́” te?
• Etẹwẹ dohia dọ Ablaham tindo yise to fọnsọnku mẹ?
• Todido tẹwẹ nuhe Elihu dọna Job lẹ na gbẹtọvi lẹ?
• Nawẹ Owe-wiwe Heblu tọn lẹ zinnudo todido fọnsọnku po ogbẹ̀ madopodo to aigba ji tọn po ji gbọn?
[Yẹdide to weda 5]
Nuhe Elihu dọna Job lẹ namẹ todido dọ gbẹtọvi lẹ na yin tuntundote sọn nuyiwadomẹji yọnhowhe po okú po tọn si
[Yẹdide to weda 6]
Daniẹli yin hinhẹn deji dọ ‘e na ṣite nado mọ otẹn etọn, to opodo azán lẹ lọ tọn’