Asu lẹ Emi—Mì Hodo Apajlẹ Tatọ́-Yinyin Klisti Tọn
‘Klisti wẹ ota sunnu dopodopo tọn.’—1 KỌLINTINU LẸ 11:3.
1, 2. (a) Etẹwẹ nọ hẹn asu de yin kọdetọn dagbenọ? (b) Naegbọn e do yin nujọnu nado yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe wẹ Dowatọ alọwle tọn?
ETẸWẸ hiẹ na dlẹnalọdo taidi nuhe nọ hẹn asu de yin kọdetọn dagbenọ? Be nuyọnẹn etọn, huhlọn etọn, po nugopipe etọn nado dín akuẹ po wẹ ya? Kavi aliho dagbe, owanyinọ he mẹ e nọ yinuwa hẹ asi po ovi etọn lẹ po te? Asu susu wẹ gboawupo to adà godo tọn ehe mẹ na yé nọ yin anadena gbọn gbigbọ aihọn tọn po nujinọtedo gbẹtọ tọn lẹ po dali. Etẹwutu? Na yé ma kẹalọyi anademẹ Dowatọ alọwle tọn—yèdọ Omẹ lọ he yí ‘adàjahú he e yí sọn sunnu tintan go do basi yọnnu bo hẹn ẹn wá sunnu lọ dè.’—Gẹnẹsisi 2:21-24.
2 Jesu Klisti do nugbo-yinyin kandai Biblu tọn ehe gando lehe Jiwheyẹwhe ze tito alọwle tọn dai do go hia bo dọna homọdọdonugotọ azán etọn gbè tọn lẹ dọmọ: “Be mìwlẹ ma ko hia, dọ mẹhe dá yé to whẹwhẹwhenu, dá yé asu po asi po? E sọ dọmọ, Na ehe tọn wẹ sunnu na jo otọ́ po onọ̀ etọn po dai, bo na sẹbọdo asi etọn dè: yé omẹ awe lẹ nasọ lẹzun agbasalan dopo. Sọmọ yé masọ yin omẹ awe ba gba, adavo agbasalan dopo. Enẹwutu, nuhe Jiwheyẹwhe kọndopọ [to alọwle mẹ] mì dike gbẹtọ klan ẹn blo.” (Matiu 19:4-6) Na nugbo tọn, họnhungan lọ nado tindo kọdetọn dagbe to alọwle mẹ wẹ yinyọnẹn dọ Jiwheyẹwhe wẹ Dowatọ alọwle tọn podọ kọdetọn dagbe sinai do ayinamẹ he tin to Ohó etọn, Biblu mẹ lẹ yíyí do yizan mẹ ji.
Nuhe Nọ Hẹn Asu de Yin Kọdetọn Dagbenọ
3, 4. (a) Etẹwutu Jesu do yọ́n nususu gando alọwle go? (b) Mẹnu wẹ asi yẹhiadonu Jesu tọn, podọ nawẹ asu lẹ dona nọ yinuwa hẹ asi yetọn lẹ gbọn?
3 Nuhe na gọalọna asu de nado yin kọdetọn dagbenọ wẹ nado yọ́n nuhe Jesu dọ lẹ bo hodo apajlẹ Etọn. Jesu yọ́n nususu gando alọwle go na e tin to finẹ to whenuena sunnu po yọnnu tintan lọ po yin didá podọ to whenuena yé wlealọ. Jehovah Jiwheyẹwhe dọna ẹn dọmọ: ‘Gbọ mí ni basi gbẹtọ to boṣiọ mítọn mẹ, to apajlẹ mítọn mẹ.’ (Gẹnẹsisi 1:26) Mọwẹ, Jiwheyẹwhe to hodọna Mẹhe Ewọ dá jẹnukọnna mẹdepope kavi nudepope podọ mẹhe “tin to e dè di azọ́nwatọgan de.” (Howhinwhẹn lẹ 8:22-30) Omẹ ehe wẹ “viplọnji to yé he yè dá lẹpo mẹ.” Ewọ wẹ “omẹ tintan to nudida Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ,” he ko tin whẹpo wẹkẹ mítọn tlẹ do yin didá.—Kọlọsinu lẹ 1:15; Osọhia 3:14.
4 Jesu yin yiylọdọ “Lẹngbọvu Jiwheyẹwhe tọn,” bosọ yin alọdlẹndo to yẹhiadonu-liho taidi asu de. To ojlẹ de mẹ wayi, angẹli de dọmọ: “Wáfi, yẹn na do asiyọyọ, asi Lẹngbọvu lọ tọn, hia we.” (Johanu 1:29; Osọhia 21:9) To whelọnu lo, mẹnu wẹ yin asiyọyọ kavi asi enẹ? “Asi Lẹngbọvu lọ tọn” wẹ hodotọ nugbonọ yí gbigbọ do de Klisti tọn lẹ he na dugán hẹ ẹ to olọn mẹ. (Osọhia 14:1, 3) Enẹwutu, aliho he mẹ Jesu yinuwa hẹ devi etọn lẹ te to whenuena e tin to aigba ji hẹ yé yin apajlẹ de na asu lẹ gando lehe yé na nọ yinuwa hẹ asi yetọn lẹ do go.
5. Mẹnu lẹ wẹ dona hodo apajlẹ Jesu tọn?
5 Na nugbo tọn, Biblu do Jesu hia di apajlẹ de na hodotọ etọn lẹpo, dile mí hia do dọmọ: “Klisti jiya na mí ga, bo yí ohia dai na mí, na míwlẹ nido nọ gbọ̀n afọ etọn ji.” (1 Pita 2:21) Ṣigba na taun tọn, ewọ yin apajlẹ de na sunnu lẹ. Biblu dọmọ: ‘Klisti wẹ ota sunnu dopodopo tọn; podọ sunnu wẹ ota yọnnu tọn; Jiwheyẹwhe sọ wẹ ota Klisti tọn.’ (1 Kọlintinu lẹ 11:3) To whenuena e yindọ Klisti wẹ ota sunnu tọn, asu lẹ dona hodo apajlẹ etọn. Enẹwutu, nunọwhinnusẹ́n tatọ́-yinyin tọn dona yin hihodo eyin whẹndo na tindo kọdetọn dagbe po ayajẹ po. Nado jẹ yanwle enẹ kọ̀n, asu lẹ dona yinuwa hẹ asi yetọn lẹ po owanyi po dile Jesu yinuwa hẹ hodotọ yiamisisadode etọn lẹ he yin asi yẹhiadonu tọn etọn do.
Pipehẹ Nuhahun Alọwle Tọn Lẹ
6. Sọgbe hẹ 1 Pita 3:7, nawẹ asu lẹ dona nọ yinuwa hẹ asi yetọn lẹ gbọn?
6 To aihọn tukla tọn ehe mẹ, asu lẹ na taun tọn dona hodo apajlẹ homẹfa, owanyi, po nujikudo Jesu tọn nado tẹdo nunọwhinnusẹ́n dodo tọn lẹ go po. (2 Timoti 3:1-5) Mí hia gando apajlẹ he Jesu zedai go to Biblu mẹ dọmọ: “Mì asu lẹ ga, ni nọ yí nuyọnẹn do nọhẹ [asi mìtọn lẹ].” (1 Pita 3:7) Mọwẹ, asu lẹ dona yí nuyọnẹn do pehẹ nuhahun alọwle tọn lẹ kẹdẹdile Jesu pehẹ awusinyẹnnamẹnu lẹ do. E doakọnna whlepọn susu hugan gbẹtọvi depope, ṣigba e yọnẹn dọ Satani, aovi etọn lẹ, po aihọn ylankan ehe po wẹ yin adọ̀ yetọn. (Johanu 14:30; Efesunu lẹ 6:12) Jesu ma nọ jọsi to whlepọn lẹ nukọn gbede, mọdopolọ e ma dona paṣa alọwlemẹ lẹ whenuena yé pehẹ “tukla to agbasalan mẹ.” Biblu na avase dọ mẹhe wlealọ lẹ sọgan donukun tukla mọnkọtọn.—1 Kọlintinu lẹ 7:28.
7, 8. (a) Etẹwẹ tudohomẹnamẹ Biblu tọn nado yí nuyọnẹn do nọhẹ asi lẹ bẹhẹn? (b) Naegbọn asi lẹ dona yin yẹyidogona?
7 Biblu dọ dọ asu lẹ dona nọ “yí nuyọnẹn do nọhẹ [asi yetọn lẹ bo nọ wleyẹyina yé] di hlan núzinzan madogánnọ.” (1 Pita 3:7) Kakati nado yí fifiẹ do dugán do asi etọn ji, dile Biblu dọ dọdai dọ sunnu lẹ na wà do to paa mẹ, asu he jlo na mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn na nọ wleyẹyina ẹn. (Gẹnẹsisi 3:16) E na jlo nado nọ yinuwa hẹ ẹ taidi nutindo họakuẹ de, bo ma na yí huhlọn etọn zan nado gbleawuna ẹn gbede. Kakatimọ, e na nọ hò numọtolanmẹ etọn lẹ pọ́n bo nọ yí sisi po yẹyi po do yinuwa hẹ ẹ to whepoponu.
8 Naegbọn asu lẹ dona nọ doyẹyigona asi yetọn lẹ? Biblu na gblọndo dọmọ: ‘To whenuena e yindọ mìlọsu yin whédutọgbẹ́ ojọmiọn ogbẹ̀ tọn hẹ yé, na odẹ̀ mìtọn ma nado pòali.’ (1 Pita 3:7) Asu lẹ dona yọnẹn dọ Jehovah ma nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n sinsẹ̀n-bibasi sunnu tọn hugan yọnnu tọn gba. Yọnnu he Jiwheyẹwhe do nukundagbe etọn hia lẹ na mọ ahọsumẹ ogbẹ̀ madopodo tọn dopolọ yí po sunnu lẹ po—susu yetọn na tlẹ duvivi ogbẹ̀ olọn mẹ tọn, fie “mẹde ma tin bo yin sunnu, kavi yọnnu” te. (Galatianu lẹ 3:28) Enẹwutu, asu lẹ dona flin dọ nugbonọ-yinyin mẹde tọn wẹ nọ hẹn ẹn yin nuhọakuẹ na Jiwheyẹwhe. E ma yin vlavo mẹlọ yin sunnu kavi yọnnu, asu kavi asi, kavi ovi.—1 Kọlintinu lẹ 4:2.
9. (a) Sọgbe hẹ nuhe Pita dọ, naegbọn asu lẹ dona nọ doyẹyigona asi yetọn lẹ? (b) Nawẹ Jesu doyẹyigona yọnnu lẹ gbọn?
9 Nuhewutu asu dona doyẹyigona asi etọn yin nùzindeji to nuhe apọsteli Pita dọ gbọngodo lẹ mẹ dọ, “na odẹ̀ mìtọn ma nado pòali.” Lehe enẹ na yin owùnu do sọ! Nuyiwa asu he ma nọ doyẹyigona asi etọn de tọn tlẹ sọgan zọ́n bọ odẹ̀ etọn lẹ na yin aliglọnna, dile e jọ do devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn vọdonanutọ delẹ go do to hohowhenu. (Avigbè Jẹlemia Tọn 3:43, 44) Nuyọnẹnnu wẹ e na yin na sunnu Klistiani lẹ—alọwlemẹ po mẹhe to nukọnpọnhlan nado wlealọ lẹ po—nado gbadopọnna lehe Jesu yinuwa hẹ yọnnu lẹ po sisi po do. E kẹalọyi yé nado kọnawudopọ hẹ mẹhe hodo e to lizọnyizọn etọn mẹ lẹ, bo yí homẹdagbe po sisi po do yinuwa hẹ yé. To nujijọ de mẹ, Jesu tlẹ do nugbo he jiawu hugan de hia yọnnu lẹ jẹnukọn, bo dọna yé nado hẹn ẹn zun yinyọnẹn na sunnu lẹ!—Matiu 28:1, 8-10; Luku 8:1-3.
Apajlẹ Titengbe de Na Asu Lẹ
10, 11. (a) Na taun tọn, naegbọn asu lẹ dona gbadopọnna apajlẹ Jesu tọn? (b) Nawẹ asu lẹ dona do owanyi hia asi yetọn lẹ gbọn?
10 Dile e yin nùdego do wayi, Biblu yí haṣinṣan he tin to asu po asi po ṣẹnṣẹn jlẹdo dehe tin to Klisti po “asiyọyọ” etọn he yin agun hodotọ yiamisisadode etọn lẹ tọn po ṣẹnṣẹn go. Biblu dọmọ: “Asu wẹ ota asi tọn dile Klisti yin ota agun tọn do.” (Efesunu lẹ 5:23) Ohó ehelẹ dona na tuli asu lẹ nado gbadopọnna aliho he mẹ Jesu yí tatọ́-yinyin etọn zan bo deanana hodotọ etọn lẹ te. Ehe kẹdẹ wiwà wẹ na hẹn asu lẹ penugo nado hodo apajlẹ Jesu tọn ganji bo wleawu anademẹ, owanyi, po nukunpedomẹgo po tọn na asi yetọn lẹ dile Jesu wà na agun etọn do.
11 Biblu dotuhomẹna Klistiani lẹ dọmọ: “Mì asu lẹ emi, mì yiwanna asi mìtọn lẹ, yèdọ dile Klisti ga yiwanna agun lọ do, bosọ yí ede na ẹn.” (Efesunu lẹ 5:25) To weta Efesunu lẹ tọn he jẹnukọn mẹ, “agun lọ” yin yiylọdọ “agbasa Klisti tọn.” Agbasa yẹhiadonu tọn ehe tindo awutugonu susu he bẹ sunnu po yọnnu po hẹn, bọ yemẹpo nọ gọalọna agbasa lọ nado wazọ́n ganji. Na nugbo tọn, Jesu wẹ yin “ota na agbasa lọ, yèdọ agun.”—Efesunu lẹ 4:12; Kọlọsinu lẹ 1:18; 1 Kọlintinu lẹ 12:12, 13, 27.
12. Nawẹ Jesu do owanyi hia agbasa yẹhiadonu tọn etọn gbọn?
12 Jesu do owanyi hia agbasa yẹhiadonu tọn etọn, yèdọ “agun lọ,” titengbe to aliho dagbe he mẹ e gọalọna mẹhe na lẹzun hagbẹ etọn lẹ te. Di apajlẹ, to whenuena nuṣikọna devi etọn lẹ, e dọmọ: “Mì . . . wá zungbomẹ to olá na mì ni gbọjẹ whenu vude.” (Malku 6:31) To zẹẹmẹ bibasi gando azọ́n he Jesu wà ojlẹ vude whẹpo e do yin hùhù go, dopo to apọsteli etọn lẹ mẹ wlan dọmọ: “Jesu . . . yiwanna omẹ etọn titi . . . lẹ [yèdọ, hagbẹ agbasa yẹhiadonu tọn etọn lẹ] . . . , e yiwanna yé jẹ pòdo.” (Johanu 13:1) Apajlẹ dagbe nankọtọn die Jesu zedai na asu lẹ gando lehe yé dona nọ yinuwa hẹ asi yetọn lẹ do go!
13. Nawẹ asu lẹ yin tudohomẹna nado nọ yiwanna asi yetọn lẹ gbọn?
13 To apajlẹ he Jesu zedai na asu lẹ yiyizan yinukọn dogọ mẹ, apọsteli Paulu dotuhomẹna yé dọmọ: “E jẹna asu lẹ ni nọ yiwanna asi yetọn lẹ kẹdẹdi agbasa yede tọn. Mẹhe yiwanna asi etọn, e yiwanna ede. Na mẹhe gbẹwanna agbasalan ede tọn de ma tin gbede; adavo ni to yìnyìn in, bosọ to yẹyiwlena ẹn, yèdọ dile Klisti ga nọ basi na agun do.” Paulu yidogọ dọmọ: “Na dopodopo mìtọn ni yiwanna asi etọn domọ yèdọ di ede.”—Efesunu lẹ 5:28, 29, 33.
14. Nawẹ asu de nọ yinuwa hẹ agbasa mape ede tọn gbọn, podọ etẹwẹ ehe dohia gando aliho he mẹ e dona nọ yinuwa hẹ asi etọn te go?
14 Lẹnnupọndo nuhe Paulu dọ lẹ ji. Be sunnu he to ganji de ko desọn ojlo mẹ pọ́n bo gbleawuna ede ya? Eyin sunnu de gbà afọ, be e nọ linú afọ lọ wẹ ya? Lala! Be asu de nọ de ede pò to họntọn etọn lẹ nukọn kavi nọ jla nuṣiwa etọn titi lẹ wẹ ya? Paali! To whelọnu lo, naegbọn ewọ nado de asi etọn pò kavi tlẹ linú in eyin ewọ ṣinuwa? Asu lẹ ma dona nọ dín dagbe yede titi tọn lẹ kẹdẹ gba ṣigba asi yetọn lẹ tọn ga.—1 Kọlintinu lẹ 10:24; 13:5.
15. (a) Etẹwẹ Jesu wà to whenuena devi etọn lẹ do madogán agbasa tọn hia? (b) Etẹwẹ sọgan yin pinplọn sọn apajlẹ etọn mẹ?
15 Lẹnnupọndo lehe Jesu hò devi etọn lẹ tọn pọ́n to ozán he jẹnukọnna okú etọn, whenuena yé do madogán agbasa tọn hia do ji. Mahopọnna dọ e biọ to yé si pludopludo nado to dẹ̀ho, amlọn yí yé whlaatọ̀n to jipa Gẹtsemani tọn mẹ. To ajiji mẹ, awhànfuntọ lẹ lẹdo yé. Jesu kanse yé dọmọ: “Mẹnu wẹ mìwlẹ to dindin?” To whenuena yé yigbe dọ: “Jesu Nazalẹti tọn” wẹ, e dọna yé dọ: “Yẹn wẹ ewọ.” Na e yọnẹn dọ ‘ojlẹ lọ ko sọ̀’ na ẹn nado kú, e dọmọ: “Enẹwutu eyin yẹn wẹ mìwlẹ to dindin, mì gbọ ehelẹ ni yì.” Jesu nọ hò dagbemẹninọ devi etọn lẹ he yin apadewhe asiyọyọ yẹhiadonu tọn etọn tọn pọ́n to whepoponu—podọ e deali whlẹngán tọn na yé. Eyin asu lẹ gbadopọnna lehe Jesu yinuwa hẹ devi etọn lẹ do, yé na mọ nunọwhinnusẹ́n susu he yé sọgan yizan gando lehe yé dona yinuwa hẹ asi yetọn lẹ do go.—Johanu 18:1-9; Malku 14:34-37, 41.
Owanyi Jesu Tọn Ma Sinai do Numọtolanmẹ Kẹdẹ Ji
16. Numọtolanmẹ tẹwẹ Jesu tindo na Malta, ṣogan nawẹ e de e do ali ji gbọn?
16 Biblu dọmọ: “Jesu . . . yiwanna Malta, po nọviyọnnu etọn po, po Lazalọsi po,” mẹhe nọ saba yí jonọ etọn to owhé yetọn gbè lẹ. (Johanu 11:5) Ṣogan, Jesu ma whleawu nado na ayinamẹ Malta to whenuena e ze ayidonugo he ma jẹ do nuhe dà e te ji sọmọ bọ e ma tindo whenu susu nado dotoaina nuplọnmẹ gbigbọmẹ tọn etọn. E dọmọ: “Malta, Malta, hiẹ yin magbọjẹnọ podọ tuklanọ na onú susu tọn: ṣigba onú pẹvide wẹ yin nuwhedo.” (Luku 10:41, 42) Matin ayihaawe, e bọawuna Malta nado kẹalọyi ayinamẹ etọn na e yọnẹn dọ ewọ yiwanna emi. Mọdopolọ, asu lẹ dona nọ yinuwa hẹ asi yetọn lẹ to aliho dagbe, owanyi tọn mẹ, bo nọ yí hogbe he ojẹ pé lẹ zan. Ṣogan, eyin nuhudo hokọnamẹ tọn tin, nuhe sọgbe wẹ e na yin nado dọ hójọhó dile Jesu wà do.
17, 18. (a) Nawẹ Pita gbẹnuna Jesu gbọn, podọ naegbọn pọndohlan Pita tọn dona yin vivọjlado? (b) Azọngban tẹwẹ asu de tindo?
17 To nujijọ devo mẹ, Jesu basi zẹẹmẹ na apọsteli etọn lẹ dọ ewọ dona yì Jelusalẹm, fie e na yin homẹkẹndo gbọn “mẹho lẹ po ogán yẹwhenọ lẹ tọn po po wekantọ lẹ po [dali te], bo yin hùhù, podọ to azán atọ̀ntọ gbè yin zizedaga.” Ṣigba Pita plan Jesu jẹ olá bo jẹ nugbẹna ẹn ji, dọmọ: “Jiwheyẹwhe ni wàlẹblanu to oji we, Oklunọ: ehe ma na tin hlan we gba.” E họnwun dọ numọtolanmẹ ko yinuwado pọndohlan Pita tọn ji. Pọndohlan etọn dona yin jijlado. Enẹwutu Jesu dọna ẹn dọ: “Tọ́nsọn godo ṣie, Satani: zannu agbali wẹ hiẹ hlan mi: na hiẹ ma hà onú he yin Jiwheyẹwhe tọn gba, adavo onú gbẹtọ tọn lẹ.”—Matiu 16:21-23.
18 Jesu ṣẹṣẹ dọ nuhe yin ojlo Jiwheyẹwhe tọn—dọ ewọ na jiya onú susu tọn bo na yin hùhù. (Psalm 16:10; Isaia 53:12) Enẹwutu owhẹ̀ Pita tọn ma whẹ́n nado gbẹnuna Jesu. Mọwẹ, Pita tindo nuhudo wọhẹ sinsinyẹn tọn, dile mímẹpo nọ tindo do to ojlẹ delẹ mẹ. Taidi tatọ́ whẹndo tọn, asu tindo aṣẹ po azọngban lọ po nado kọhona hagbẹ whẹndo etọn tọn lẹ, ehe bẹ asi etọn hẹn. Dile etlẹ yindọ ninọmẹ delẹ sọgan biọ dọ yè ni gbẹnunamẹ po nujikudo po, ehe dona yin wiwà to aliho dagbe, owanyi tọn mẹ. Enẹwutu kẹdẹdile Jesu gọalọna Pita nado tindo pọndohlan he sọgbe gando whẹho lẹ go do, e sọgan biọ dọ asu lẹ ni wà nudopolọ na asi yetọn lẹ to whedelẹnu. Di apajlẹ, e sọgan biọ dọ asu de ni yí owanyi do dọ̀n ayidonugo asi etọn tọn wá nuhewutu vọjlado dona yin bibasi ji eyin nusisọ́ kavi aṣọ́donu etọn lẹ jẹ pázẹ̀ ji sọn nujinọtedo jlẹkajininọ tọn he yin zizedai to Owe-wiwe mẹ lẹ mẹ.—1 Pita 3:3-5.
Asu lẹ Dona Nọ Fahomẹ
19, 20. (a) Nuhahun tẹwẹ fọ́n to apọsteli Jesu tọn lẹ ṣẹnṣẹn, podọ nawẹ Jesu didẹ̀ ẹ gbọn? (b) Obá tẹ mẹ wẹ vivẹnudido Jesu tọn lẹ tindo kọdetọn dagbe jẹ?
19 Eyin nude jẹdò, asu lẹ ma dona donukun dọ vivẹnudido ahundopo tọn yetọn nado jla ninọmẹ lọ do na tindo kọdetọn dagbe to afọdopolọji. Jesu dovivẹnu pludopludo nado jla pọndohlan apọsteli etọn lẹ tọn do. Di apajlẹ, nudindọn de tin to ṣẹnṣẹn yetọn he sọawuhia whladopo dogọ sẹpọ vivọnu lizọnyizọn Jesu tọn. Yé to núdọ̀n to yede ṣẹnṣẹn gando mẹhe yé lẹn dọ e klo hugan go. (Malku 9:33-37; 10:35-45) Ojlẹ vude to nujijọ mọnkọtọn awetọ godo, Jesu basi tito nado dù hùnwhẹ Juwayi godo tọn etọn hẹ devi etọn lẹ kẹdẹ. To nujijọ enẹ whenu, depope to yé mẹ ma ze ede jo nado hodo aṣa whenẹnu tọn bo klọ afọ mẹdevo lẹ tọn—yèdọ devizọn mẹdezewhè tọn de. Ṣigba Jesu wàmọ. Enẹgodo e dọmọ: “Yẹn ko na ohia mì.”—Johanu 13:2-15.
20 Eyin asu lẹ nọ yinuwa po whiwhẹ po taidi Jesu, e yọnbasi dọ asi lẹ na do gbekọndopọ po godonọnamẹ yetọn po hia yé. Ṣigba ehe na biọ homẹfa. To ozán Juwayi tọn dopolọ enẹ mẹ, apọsteli lẹ sọ jẹ núdọ̀n ji to yedelẹ ṣẹnṣẹn gando mẹhe yé lẹn dọ e klo hugan go. (Luku 22:24) Diọdo lẹ to pọndohlan po walọyizan po mẹ nọ saba sọawuhia vudevude bosọ nọ yí whenu susu. Ṣogan, lehe e nọ hẹn ale wá do sọ to whenuena ninọmẹ lọ lẹ wá yin vivọjlado dile e yin do to whẹho apọsteli lẹ tọn mẹ!
21. To pipehẹ avùnnukundiọsọmẹnu egbehe tọn lẹ whenu, etẹwẹ asu lẹ yin tudohomẹna nado flin bo wà?
21 To egbehe, alọwle to pipehẹ avùnnukundiọsọmẹnu susu hugan gbede pọ́n. Mẹsusu ma nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n gbemima alọwle tọn yetọn lẹ ba. Enẹwutu, asu lẹ emi, mì lẹnnupọndo bẹjẹeji alọwle tọn ji. Mì flin dọ Jiwheyẹwhe owanyinọ mítọn, Jehovah, wẹ wleawuna bosọ ze tito alọwle tọn dai. Gbọnvona dọ e ze Ovi etọn, Jesu, jo nado yin Mẹfligọtọ po Whlẹngantọ mítọn po, e sọ wleawuna ẹn taidi apajlẹ de he asu lẹ dona hodo.—Matiu 20:28; Johanu 3:29; 1 Pita 2:21.
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
• Naegbọn e do yin nujọnu nado yọnẹn dọ Jiwheyẹwhe wẹ Dowatọ alọwle tọn?
• Aliho tẹlẹ mẹ wẹ asu lẹ yin tulina nado yiwanna asi yetọn lẹ te?
• Apajlẹ tẹlẹ gando aliho he mẹ Jesu yinuwa hẹ devi etọn lẹ te go wẹ do lehe asu de dona yí tatọ́-yinyin he taidi Klisti tọn zan do hia?
[Yẹdide to weda 14]
Naegbọn asu lẹ dona gbadopọnna lehe Jesu yinuwa hẹ yọnnu lẹ do?
[Yẹdide to weda 15]
Jesu hò devi etọn lẹ tọn pọ́n to whenuena nuṣikọna yé
[Yẹdide to weda 16]
Asu lẹ dona kọhona asi yetọn lẹ to aliho dagbe mẹ bo yí hogbe he ojẹ pé lẹ zan