‘Ninọmẹ Aihọn Ehe Tọn to Didiọ’
“Yẹn dọ ehe, mẹmẹsunnu emi, ogli wẹ ojlẹ [he pò].”—1 KỌLINTINU LẸ 7:29.
1, 2. Diọdo tẹlẹ wẹ hiẹ ko mọ to gbẹwhenu towe?
DIỌDO tẹlẹ wẹ hiẹ ko mọ to gbẹwhenu towe? Be a sọgan dọ delẹ to yé mẹ ya? Di apajlẹ, mí ko mọ nukọnyiyi amasinzọnwiwa tọn. Na dodinnanu amasinzọnwatọ lẹ tọn wutu, madozẹnzẹn owhe gbẹninọ gbẹtọ lẹ tọn to aigba delẹ ji ko jideji sọn nuhe ma pé owhe 50 to bẹjẹeji owhe kanweko 20tọ lọ tọn jẹ nuhe hugan owhe 70 to egbehe! Sọ lẹnnupọndo aliho he mẹ mí ko mọaleyi sọn ladio, televiziọn, alokan apomẹ tọn, po maṣinu wedohlan tọn lẹ po yiyizan to aliho he sọgbe mẹ te ji ga. Mí ma sọgan yí nukunpẹvi do pọ́n nukọnyiyi he ko tin to wepinplọn, tẹnsẹnamẹnu, po jlọjẹ gbẹtọvi tọn lẹ po mẹ ga, yèdọ onú he ko hẹn gbẹzan livi susu gbẹtọ lẹ tọn pọnte dogọ lẹ.
2 Nugbo wẹ dọ diọdo lẹpo ma ko hẹn ale wá gba. Mí ma sọgan miyọnnukundo nugandomẹgo mẹhusudo sẹ́nhẹngba he to jijideji tẹgbẹ tọn lẹ, nujinọtedo walọ dagbe tọn he to doyi lẹ, amasin adínọ ṣiṣizan, sọha gbẹdai tọn he to agayi lẹ, ahivivẹ onú lẹ tọn egbesọegbesọ, po danuwiwa nukunbianamẹtọ lẹ tọn he to jijideji po. Depope he whẹho lọ yin, hiẹ na dibla kọngbedopọ hẹ nuhe apọsteli Paulu wlan to ojlẹ dindẹn die dọmọ: “Walọ aihọn he tọn to jujuyi [kavi ninọmẹ aihọn ehe tọn to didiọ].”—1 Kọlintinu lẹ 7:31.
3. Etẹ dọ wẹ Paulu te to whenuena e wlan dọ ‘ninọmẹ aihọn ehe tọn to didiọ’?
3 To whenuena Paulu dọ ohó nẹlẹ, e to aihọn lọ yí jlẹdo oplò aihundida tọn de go. Aihundatọ he to oplò lọ ji lẹ—yèdọ nukọntọ tonudidọ tọn, sinsẹ̀n tọn, po omẹ diyin lẹ po—nọ sọawuhia, bo nọ yí adà voovo yetọn wà, enẹgodo yé nọ tlọ́n oplò lọ ji bo nọ jotẹnna mẹdevo lẹ. Ehe ko zindonukọn domọ na whenu dindẹn. To hohowhenu, hukan gandudu tọn de sọgan dugán na owhe susu, etlẹ yin na owhe kanweko delẹ, bọ diọdo lẹ ma nọ sù sọmọ. Ninọmẹ lọ ko diọ todin, na whenuho sọgan diọ plaun eyin nukọntọ nukundeji de yin hùhù! Mọwẹ, to ojlẹ hunyanhunyan tọn ehelẹ mẹ, mí ma yọ́n nuhe na jọ to osọ̀ gba.
4. (a) Pọndohlan jlẹkaji tọn tẹwẹ Klistiani lẹ dona tindo gando nujijọ aihọn tọn lẹ go? (b) Kunnudenu dutomẹji voovo awe tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna todin?
4 Eyin aihọn ehe yin oplò de bọ nukọntọ etọn lẹ yin aihundatọ lọ lẹ, be Klistiani lẹ wẹ to nupọntọ lẹ yin.a Ṣigba, na yé “mayin aihọn tọn” wutu, aihundida lọ kavi mẹhe nkọtọn aihundatọ lọ lẹ yin ma nọ duahunmẹna yé zẹjlẹgo gba. (Johanu 17:16) Kakatimọ, yé nọ yí jeje do to ohia he na hẹn yé yọnẹn dọ wadohia lọ ko to sisẹpọ vivọnu lẹ dín—yèdọ tadona nugbajẹmẹji tọn de—na yé yọnẹn dọ titonu ehe dona wá vivọnu whẹpo Jehovah na hẹn aihọn yọyọ dodowiwa tọn he yé to tenọpọn na whenu dindẹn lọ wá.b Enẹwutu, mì gbọ mí ni gbadopọnna kunnudenu voovo awe he dohia dọ mí to gbẹnọ to ojlẹ opodo tọn mẹ podọ dọ aihọn yọyọ lọ ko sẹpọ. Ehelẹ wẹ (1) todohukanji ojlẹ hihia Biblu tọn podọ (2) ninọmẹ aihọn lọ tọn he to yinylan deji lẹ.—Matiu 24:21; 2 Pita 3:13.
Nudabla de Wá Yin Nukunnumọjẹemẹ!
5. Etẹwẹ yin ‘ojlẹ dide akọta lẹ tọn,’ podọ naegbọn yé jẹna ayidonugo mítọn?
5 Todohukanji ojlẹ hihia tọn nọ do kanṣiṣa he tin to nujijọ lẹ po ojlẹ yetọn po ṣẹnṣẹn hia. Jesu dọho gando ojlẹ de go whenuena nukọntọ aihọn tọn lẹ na yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to oplò aihundida lọ tọn ji matin alọhẹndotenamẹ depope sọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dè. Jesu ylọ ojlẹ enẹ dọ “ojlẹ Kosi lẹ tọn [kavi ojlẹ dide akọta lẹ tọn].” (Luku 21:24) To vivọnu ‘ojlẹ dide’ enẹlẹ tọn, Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn to olọn mẹ na yinuwa, bọ Jesu na yin Ahọlu jlọjẹnọ etọn. Jẹnukọn whẹ́, Jesu na dugán “to ṣẹnṣẹn kẹntọ [etọn] lẹ tọn.” (Psalm 110:2) Enẹgodo, sọgbe hẹ Daniẹli 2:44, Ahọluduta lọ na ‘gbà gandudu gbẹtọvi tọn lẹpo do flinflin bo sú yé do,’ ewọ nasọ nọte kakadoi.
6. Whetẹnu wẹ ‘ojlẹ dide akọta lẹ tọn’ bẹjẹeji, nawẹ yé dẹn-to-aimẹ sọ, podọ whetẹnu wẹ yé wá vivọnu?
6 Whetẹnu wẹ ‘ojlẹ dide akọta lẹ tọn’ na wá vivọnu bọ gandudu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn na bẹjẹeji? Gblọndo lọ, he yè yí “hiadonu do tlẹ́ jẹ ojlẹ opodo lọ tọn,” sinai do todohukanji ojlẹ hihia Biblu tọn ji. (Daniẹli 12:9) Dile “ojlẹ” enẹ dọnsẹpọ, Jehovah ze afọdide lẹ nado do gblọndo lọ hia pipli Biblu plọntọ whiwhẹnọ lẹ tọn de. Gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn gọalọna yé bọ yé mọnukunnujẹemẹ dọ ‘ojlẹ dide akọta lẹ tọn’ bẹjẹeji to vasudo Jelusalẹm tọn whenu to 607 J.W.M. bọ tedidi “ojlẹ” enẹlẹ tọn yin owhe 2 520. Ehe hẹn yé penugo nado yọnẹn dọ 1914 dohiagona vivọnu ‘ojlẹ dide akọta lẹ tọn.’ Yé sọ wá mọnukunnujẹemẹ dọ 1914 wẹ yin bẹjẹeji vivọnu titonu ylankan ehe tọn tọn. Taidi Biblu plọntọ de, be a sọgan basi zẹẹmẹ sọn Owe-wiwe lẹ mẹ lehe azán lọ 1914 yin mimọ gbọn ya?c
7. Wefọ tẹlẹ wẹ gọalọna mí nado yọ́n bẹjẹeji, tedidi, po vivọnu ojlẹ ṣinawe heyin nùdego to owe Daniẹli tọn mẹ lẹ tọn po?
7 Ohia alọgọnamẹ tọn dopo tin to owe Daniẹli tọn mẹ. To whenuena e yindọ Jehovah yí Ahọlu Nẹbukadnẹzali Babilọni tọn zan nado và Jelusalẹm sudo to bẹjẹeji ‘ojlẹ dide lọ lẹ’ tọn to 607 J.W.M., E dike ahọlu enẹ ni yọnẹn dọ akọta lẹ na to gandu zọnmii matin alọhẹndotenamẹ Jiwheyẹwhe tọn na lẹndopọ ojlẹ ṣinawe yẹhiadonu tọn lẹ. (Ezekiẹli 21:26, 27; Daniẹli 4:16, 23-25) Nawẹ ojlẹ ṣinawe enẹlẹ na dẹnsọ? Sọgbe hẹ Osọhia 11:2, 3, po 12:6, 14 po, ojlẹ atọ̀n daa dẹn na azán 1 260. Enẹwutu, ojlẹ ṣinawe dona yin donu awe sọha enẹ tọn, kavi azán 2 520. Be zẹẹmẹ lọ lẹpo niyẹn ya? Lala, na Jehovah na yẹwhegán Ezekiẹli he nọgbẹ̀ to ojlẹ dopolọ mẹ hẹ Daniẹli, nunọwhinnusẹ́n he na detana yẹhiadonu lọ dọmọ: “Azán dopodopo na owhe de, wẹ yẹn ko de e hlan we.” (Ezekiẹli 4:6) Enẹwutu, e họnwun dọ ojlẹ ṣinawe lẹ na dẹn na owhe 2 520. Eyin mí bẹ ojlẹ lọ hihia jẹeji sọn owhe 607 J.W.M. bọ tedidi etọn yin owhe 2 520, mí sọgan wá tadona lọ kọ̀n dọ ojlẹ dide lọ lẹ wá vivọnu to 1914.
“Ojlẹ Opodo lọ Tọn” Yin Didohia
8. Kunnudenu tẹwẹ hiẹ sọgan dlẹnalọdo dọ ninọmẹ aihọn tọn ko ylan deji sọn 1914?
8 Nujijọ aihọn tọn lẹ sọn 1914 sọyi dohia dọ nukunnumọjẹnumẹ aga tọn lọ do todohukanji ojlẹ hihia Biblu tọn ji sọgbe. Jesu lọsu dọ dọ awhàn, huvẹ, po azọ̀nylankan lẹ po na dohiagona “opodo aihọn tọn.” (Matiu 24:3-8; Osọhia 6:2-8) Na nugbo tọn, onú enẹlẹ pẹpẹ wẹ mí to mimọ sọn 1914 gbọ́n. Apọsteli Paulu basi zẹẹmẹ yinukọn dogọ dọ vogbingbọn ayidego tọn de na tin to walọyizan gbẹtọ lẹ tọn dohlan ode awetọ yetọn lẹ mẹ. Zẹẹmẹ etọn gando diọdo he mímẹpo ko yí nukun mítọn do mọ lẹ go sọgbe taun.—2 Timoti 3:1-5.
9. Etẹwẹ ayidonugotọ lẹ ko dọ gando ninọmẹ aihọn tọn go sọn 1914 gbọ́n?
9 Be ‘ninọmẹ aihọn ehe tọn’ ko diọ jẹ obá daho mọnkọtọn mẹ sọn 1914 wẹ ya? To owe lọ The Generation of 1914, (Whẹndo 1914 Tọn) mẹ, Weyọnẹntọ Robert Wohl dọmọ: “Mẹhe lùn awhàn lọ tọ́n lẹ ma sọgan wọnji e go gbede dọ aihọn de ko wá vivọnu bọ devo ko sọ bẹjẹeji to août 1914.” Nado nọgodona ehe, Doto Jorge A. Costa e Silva, heyin anadenanutọ agbasalilo apọ̀nmẹ tọn na Titobasinanu Agbasalilo Aihọn tọn, wlan dọmọ: “Mí to gbẹnọ to ojlẹ de mẹ he onú lẹ nọ diọ plaun, bo nọ wá dekọtọn do magbọjẹ po flumẹjijẹ po mẹ jẹ obá he nkọtọn ma ko yin mimọ pọ́n to whenuho gbẹtọvi tọn mẹ.” Be numimọ dopolọ wẹ hiẹ lọsu tindo ya?
10. Nawẹ Biblu gọalọna mí nado yọ́n mẹhe dona yin whẹgbledo na ninọmẹ aihọn tọn he to yinylan deji sọn 1914 gbọn?
10 Danuwatọ tẹwẹ dona yin whẹgbledo na ninọmẹ aihọn tọn he to yinylan deji lẹ? Osọhia 12:7-9 de danuwatọ lọ hia dọmọ: “Awhàn de sọ tin to olọn mẹ: Mikaẹli [Jesu Klisti] po angẹli etọn lẹ po to avùnho hẹ dlagọni lọ [Satani Lẹgba]; dlagọni lọ sọ to avùnho po angẹli etọn lẹ po, yé ma sọ gbawhàn; mọ otẹn ma sọ tin na yé to olọn mẹ ba. Yè sọ yàn dlagọni daho lọ jẹgbonu, . . . he nọ to aihọn lẹpo klọ.” Enẹwutu Satani Lẹgba wẹ tuklanọ he dona yin whẹgbledo lọ, podọ yinyan jẹgbonu etọn sọn olọn mẹ to 1914 ko zẹẹmẹdo “dindọn hlan aihọnmẹnu lẹ, podọ hlan yé he tin to ohù mẹ lẹ, na Lẹgba lọ ko jẹte wá mì dè, po homẹgble daho po wutu, na e yọnẹn dọ whenu gli de wẹ e tindo.”—Osọhia 12:10, 12.
Lehe Nujijọ Godo Tọn lẹ Na Wá Aimẹ Gbọn
11. (a) Aliho tẹlẹ wẹ Satani nọ yizan nado klọ “aihọn lẹpo”? (b) Vivẹnudido vonọtaun Satani tọn tẹ ji wẹ apọsteli Paulu dọ̀n ayidonugo mítọn wá?
11 Satani ko to nuhe go e pé lẹpo wà sọn 1914 gbọ́n nado klọ “aihọn lẹpo” na e yọnẹn dọ vasudo emitọn to sisẹpọ wutu. Taidi mẹklọtọ daho lọ, Satani nọ whlá ede bo nọ yí nukọntọ aihọn tọn lẹ po mẹhe yin tọ́ntlọ́ngbọ́n to nuyọyọ lẹ didetọ́n mẹ lẹ po zan taidi aihundatọ oplò ji tọn lẹ. (2 Timoti 3:13; 1 Johanu 5:19) Yanwle etọn dopo wẹ nado klọ gbẹtọvi lẹ nado lẹndọ aliho gandudu etọn tọn sọgan hẹn jijọho nugbo wá na yé. To paa mẹ, nujijla oklọ tọn etọn ko tindo kọdetọn dagbe, na gbẹtọ lẹ gbẹ́ nọ donukun dọ ninọmẹ lẹ na pọnte mahopọnna kunnudenu susu he dohia dọ ninọmẹ onú lẹ tọn to yinylan yinukọn. Apọsteli Paulu dọ dọdai dọ ojlẹ vude jẹnukọnna vasudo titonu ehe tọn, nujijla ayidego Satani tọn de na wá aimẹ. E wlan dọmọ: “Na whenuena yé to didọmọ, Jijọho po gingán po; whenẹnu wẹ dindọ̀n ajiji wá ota yetọn, kẹdẹdi ajlù to yọnnu he mọhò ji.”—1 Tẹsalonikanu lẹ 5:3; Osọhia 16:13.
12. Vivẹnu tẹlẹ wẹ ko to yìyì alọnu nado hẹn jijọho wá to egbehe?
12 To owhe agọe tọn lẹ mẹ, tonudọtọ lẹ nọ saba yí hodidọ lọ “jijọho po gingán po” zan nado basi zẹẹmẹ yanwle voovo gbẹtọvi tọn lẹ tọn. Yé tlẹ lá owhe 1986 tọn dọ Owhe Jijọho Akọjọpli tọn, mahopọnna dọ jijọho mọnkọtọn mayin mimọ to owhe enẹ mẹ. Be vivẹnudido nukọntọ aihọn tọn enẹlẹ tọn wẹ yin hẹndi 1 Tẹsalonikanu lẹ 5:3 tọn lẹpo, kavi be Paulu to alọdlẹndo nujijọ tangan de he na gbloada sọmọ bọ aihọn lẹpo na doayi e go wẹ ya?
13. To whenuena Paulu dọ dọdai awhá “Jijọho po gingán po” tọn, etẹ go wẹ e yí vasudo he na bọdego lọ jlẹdo, podọ etẹwẹ mí sọgan plọn sọn ehe mẹ?
13 To whenuena e yindọ dọdai Biblu tọn lẹ nọ saba yin nukunnumọjẹemẹ to gigọ́mẹ to hẹndi yetọn godo kavi to whenuena yé to yinyin hinhẹndi, mí dona nọte bo pọ́n lehe whẹho lẹ na yì do. Ṣigba, ojlofọndotenamẹnu de wẹ e yin dọ Paulu yí vasudo ajiji he na bọdo awhágbe “Jijọho po gingán po” tọn lọ go jlẹdo ajlù vijiji yọnnu hohonọ de tọn go. To nudi osun ṣinẹnẹ gblamẹ, e nọ họnwun na hohonọ de yinukọn dogọ dọ viyẹyẹ de to whinwhẹ́n to vidọ̀ etọn mẹ. E sọgan sè lehe ahun viyẹyẹ lọ tọn to hihò do kavi mọtolanmẹ dọ viyẹyẹ lọ to gòwhàn to homẹ. Viyẹyẹ lọ tlẹ sọgan sọafọ ẹ. Ohia lọ lẹ nọ to hinhọnwun yinukọn dogọ kakajẹ gbèdopo, he vinú na jẹ wiwà ẹ ji, bọ ajlù na wle e, bo na dohia dọ nujijọ he yè to nukundo lọ—yèdọ jiji viyẹyẹ lọ tọn—ko yá. Enẹwutu, aliho depope he mẹ awhá “Jijọho po gingán po” tọn sọgan yin hinhẹndi te, e na dekọtọn do nujijọ ajiji, awufiẹsa tọn de mẹ—ṣigba to godo mẹ, e na lẹzun nujijọ ayajẹ tọn de—yèdọ vasudo mẹylankan lẹ tọn po bẹjẹeji aihọn yọyọ de tọn po.
14. Aliho debọdo-dego tọn tẹmẹ wẹ nujijọ sọgodo tọn lẹ na wá aimẹ te, po kọdetọn tẹ po?
14 Vasudo he ja lọ na dobuna Klistiani nugbonọ he to nujijọ lọ pọ́n lẹ. Tintan whẹ́, ahọlu aigba ji tọn lẹ (adà tonudidọ titonu Satani tọn) na diọnukunsọ mẹhe to godonọna Babilọni Daho lọ lẹ (adà sinsẹ̀n tọn) bo na và yé sudo. (Osọhia 17:1, 15-18) Gbọnmọ dali, nujijọ lẹ na diọ plaun bọ ahọludu Satani tọn na klan do ede ji, bọ adà de na diọnukunsọ devo, podọ Satani ma na tindo huhlọn nado glọnalina ẹn. (Matiu 12:25, 26) Jehovah na yí do ayiha ahọlu aigba ji tọn lẹ mẹ ‘nado hẹn ojlo etọn di,’ yèdọ nado và sinsẹ̀nnọ heyin kẹntọ etọn lẹ sudo sọn aigba ji. To vasudo sinsẹ̀n lalo tọn godo, Jesu Klisti na yin nukọntọ na awhànpa olọn tọn etọn lẹ bọ yé na sukúndona adà titobasinanu Satani tọn he pò lẹ—yèdọ pipli ajọwiwa po tonudidọ tọn lẹ po. To godo mẹ, Satani lọsu na yin ginglọ̀n. Enẹ wẹ na dohiagona vivọnu nupinpọn oplò ji tọn he dẹn-to-aimẹ lọ tọn.—Osọhia 16:14-16; 19:11-21; 20:1-3.
15, 16. Nawẹ nuflinmẹ lọ dọ “ogli wẹ ojlẹ [he pò]” dona yinuwado mí ji gbọn?
15 Whetẹnu wẹ onú he lẹpo na jọ? Mí ma yọ́n azán kavi ganmẹ lọ gba. (Matiu 24:36) Ṣigba, mí yọnẹn dọ “ogli wẹ ojlẹ [he pò].” (1 Kọlintinu lẹ 7:29) Enẹwutu, dandannu wẹ e yin dọ mí ni yí ojlẹ he pò lọ zan po nuyọnẹn po. Gbọnna? Dile apọsteli Paulu dọ do, mí dona “fli ojlẹ” na onú titengbe hugan lẹ sọn numadinu lẹ si bo hẹn azán dopodopo họakuẹ. Etẹwutu? “Na ylankan wẹ azán lẹ wutu.” Podọ ‘tuntunwun nuhe ojlo Jehovah tọn yin’ na mí go na gọalọna mí ma nado hẹn ojlẹ họakuẹ vude he pò lọ gú gba.—Efesunu lẹ 5:15-17; 1 Pita 4:1-4.
16 To yinyọnẹn dọ vasudo to tenọpọn aihọn lọ blebu mẹ, nawẹ dopodopo mítọn dona yin nuyiwadeji gbọn? Nado gọalọna mí, apọsteli Pita wlan dọmọ: “Le onú helẹ pó na yọ́ kọnyingbe nẹ, omẹ nankọ wẹ mìwlẹ lo yin to walọ wiwe lẹpo mẹ, to jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn mẹ.” (2 Pita 3:11) Mọwẹ, omẹ he hunkọ mí dona yin niyẹn! To kọndopọmẹ hẹ ayinamẹ dagbe Pita tọn, mí dona (1) họ́ walọ mítọn nado mọdọ e yin wiwe podọ (2) nado hẹn ẹn diun dọ zohunhun mítọn to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ nọ do owanyi sisosiso mítọn na ẹn hia.
17. Omọ̀ Satani tọn tẹlẹ wẹ Klistiani nugbonọ lẹ dona họ́ yedelẹ sọta?
17 Owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe na glọnalina mí ma nado dike oklọ aihọn tọn lẹ ni dọ̀n mí nado yiwanna aihọn ehe. To pọndohlanmẹ na nuhe tin to sẹdotẹnmẹ na aihọn ehe, owùnu wẹ e yin na mí nado yin wiwle do omọ̀ aliho gbẹzan ylankan aihọn tọn he nọ to sisẹ́ mlanmlan mẹ. Dile etlẹ yindọ mí to gbẹnọ bo to azọ́nwa to aihọn lọ mẹ, mí dona setonuna ayinamẹ nuyọnẹn tọn lọ “ma nado yí [aihọn lọ] zan to gigọ́ mẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 7:31, NW) Na nugbo tọn, mí dona wà nuhe go mí pé lẹpo nado basi hihọ́na mídelẹ ma nado yin kiklọ gbọn nujijla aihọn tọn dali. Aihọn ehe ma na mọ pọngbọ na nuhahun etọn lẹ gba. E ma sọgan hẹn ede dote kakadoi gba. Naegbọn mí tindo nujikudo sọmọ? Na Ohó gbọdo Jiwheyẹwhe tọn ko dọ ẹ dọmọ: “Aihọn sọ to jujujei po wantuntun etọn po: ṣigba ewọ he to ojlo Jiwheyẹwhe tọn wà wẹ na nọte kakadoi.”—1 Johanu 2:17.
Ojlẹ Dagbe Hugan Gbẹ́ Pò Ja!
18, 19. Diọdo tẹlẹ wẹ hiẹ to nukundo to aihọn yọyọ lọ mẹ, podọ naegbọn ale lọ lẹ jẹna teninọ lọ?
18 To madẹnmẹ, Jehovah na và Satani po godonọnamẹtọ etọn lẹ po sudo. Enẹgodo, po dona Jiwheyẹwhe tọn po, nugbonọ he lùn vivọnu titonu ehe tọn tọ́n lẹ na jẹ awuwlena aihọn he na gbọṣi aimẹ kakadoi lọ ji. Awhàn ma na doapagona aihọn ba; Jiwheyẹwhe na “hẹn awhàn gbọ kakajẹ aigba podo.” (Psalm 46:9) Kakati nado tindo numimọ núdùdù whèdomẹ tọn, “gbado susugege na tin [to aigba ji]; sinsẹ́n etọn nasọ to mùmù.” (Psalm 72:16) Gànhọ, ponọ-pá, asamẹzọ̀n lẹ, mẹhe peve to amasin adínọ mẹ lẹ, whẹdatẹn he nọ basi gbẹdai lẹ, ninọmẹ ahọ́tọnọ-yinyin tọn lẹ, po nuyiwa nukunbianamẹ tọn lẹ po ma na tin ba.—Psalm 37:29; Isaia 33:24; Osọhia 21:3-5.
19 Yọdo oflin tọn lẹ na jẹvọ́, bọ liva susu mẹhe yin finfọnsọnku lẹ tọn—aihundatọ susu dogọ—na lẹkọwa oplò lọ ji. Ayajẹ nankọtọn die e na yin dile kúnkan whẹndo tọn lẹ vọ́ yedelẹ mọ bọ mẹyiwanna he ko klan na ojlẹ dindẹn lẹ to yedelẹ gbòfán po zohunhun po! To godo mẹ, mẹhe to ogbẹ̀ lẹpo na nọ sẹ̀n Jehovah. (Osọhia 5:13) To whenuena diọdo lọ lẹ na ko yin tadona, aigba lẹpo na lẹzun paladisi de. Etẹwẹ na yin numọtolanmẹ towe dile hiẹ to nulẹnpọndo ninọmẹ lọ lẹ ji? Matin ayihaawe hiẹ na yin whinwhàn nado dọmọ, ‘Yẹn nọtepọn ninọmẹ ehelẹ na ojlẹ dindẹn, ṣigba ale lọ lẹ jẹna teninọ lọ na taun tọn!’
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a To lẹdo hodidọ tọn devo mẹ, Paulu dọho gando Klistiani yiamisisadode lẹ go taidi “omẹ pinpọn de hlan aihọn, podọ hlan angẹli lẹ, podọ hlan gbẹtọ lẹ.”—1 Kọlintinu lẹ 4:9.
b Di apajlẹ, gando mẹhe yin “ahọlu agewaji tọn” heyin nùdego to Daniẹli 11:40, 44, 45 mẹ lọ go, pọ́n owe Payi Dọdai Daniẹli Tọn Go, weda 280-1.
c Biblu lọsu dohia dọ Jelusalẹm jai owhe 70 jẹnukọnna kọlilẹ Ju lẹ tọn sọn kanlinmọgbenu to 537 J.W.M. (Jẹlemia 25:11, 12; Daniẹli 9:1-3) Na zẹẹmẹ gigọ́ ‘ojlẹ dide akọta lẹ tọn,’ pọ́n weda 86-88 to Comment raisonner à partir des Écritures mẹ, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali.
Etẹwẹ Na Yin Gblọndo Towe?
• Nawẹ hogbe apọsteli Paulu tọn lẹ dọ ‘ninọmẹ aihọn ehe tọn to didiọ’ ko sọawuhia nado yin nugbo to egbehe gbọn?
• Nawẹ todohukanji ojlẹ hihia Biblu tọn do vivọnu ‘ojlẹ dide akọta lẹ tọn’ hia gbọn?
• Nawẹ diọdo ninọmẹ aihọn tọn lẹ dohia dọ 1914 wẹ yin bẹjẹeji “ojlẹ opodo lọ tọn” gbọn?
• Nawẹ nugbo lọ dọ “ogli wẹ ojlẹ [he pò]” dona yinuwado mí ji gbọn?
[Yẹdide to weda 20]
Nudabla lọ wá yin nukunnumọjẹemẹ!