GENESIS

1 Sa ginsuguran gintuga sang Dios ang langit kag ang duta.+

2 Ang duta wala sing porma kag mahawan,* kag madulom ang ibabaw sang madalom nga katubigan;+ kag ang aktibo nga puersa sang Dios*+ nagagiho sa ibabaw sang katubigan.+

3 Nagsiling ang Dios: “Magluntad ang kapawa.” Kag nagluntad ang kapawa.+ 4 Nakita sang Dios nga ang kapawa maayo, kag ginpain sang Dios ang kapawa sa kadudulman. 5 Gintawag sang Dios ang kapawa nga Adlaw, apang ang kadudulman gintawag niya nga Gab-i.+ Kag naggab-i kag nag-aga, ang nahauna nga adlaw.

6 Dayon nagsiling ang Dios: “Magluntad ang kahawaan+ sa ulot sang katubigan, kag magpain ang katubigan sa katubigan.”+ 7 Kag naghimo ang Dios sing kahawaan. Ginpain niya ang katubigan, gani may katubigan sa idalom kag sa ibabaw sang kahawaan.+ Amo sini ang natabo. 8 Gintawag sang Dios ang kahawaan nga Langit. Kag naggab-i kag nag-aga, ang ikaduha nga adlaw.

9 Dayon nagsiling ang Dios: “Magtingob sa isa ka lugar ang katubigan nga yara sa idalom sang langit, kag magluntad ang mamala nga duta.”+ Amo sini ang natabo. 10 Ang mamala nga duta gintawag sang Dios nga Duta,+ apang ang natingob nga katubigan gintawag niya nga Kadagatan.+ Nakita sang Dios nga maayo ini.+ 11 Dayon nagsiling ang Dios: “Magtubo sa duta ang mga hilamon, ang mga tanom nga may binhi, kag ang mga kahoy nga nagapamunga nga may binhi suno sa ila sahi.” Kag amo sini ang natabo. 12 Nagtubo sa duta ang mga hilamon, ang mga tanom nga may binhi,+ kag ang nagapamunga nga mga kahoy nga may binhi, suno sa ila sahi. Nakita sang Dios nga maayo ini. 13 Kag naggab-i kag nag-aga, ang ikatlo nga adlaw.

14 Dayon nagsiling ang Dios: “Magluntad ang mga suga+ sa kahawaan sang langit agod mapain ang adlaw sa gab-i,+ kag mangin mga palatandaan ini sang mga panahon, sang mga adlaw kag sang mga tuig.+ 15 Mangin suga ini sa kahawaan sang langit agod maghatag sing kasanag sa duta.” Amo sini ang natabo. 16 Kag naghimo ang Dios sing duha ka dalagku nga suga, ang mas daku nga suga magahatag sing kasanag* kon adlaw+ kag ang gamay nga suga magahatag sing kasanag kon gab-i, kag naghimo man sia sing mga bituon.+ 17 Ginbutang ini sang Dios sa kahawaan sang langit agod maghatag sing kasanag sa duta, 18 kag agod maghatag sing kasanag* kon adlaw kag gab-i kag agod mapain ang kapawa sa kadudulman.+ Nakita sang Dios nga maayo ini. 19 Kag naggab-i kag nag-aga, ang ikap-at nga adlaw.

20 Dayon nagsiling ang Dios: “Magdamo sa katubigan ang madamo nga buhi nga mga tinuga,* kag maglupad sa kahawaan* ang mga pispis.”*+ 21 Gintuga sang Dios ang lainlain nga sahi sang dalagku nga mga tinuga sa dagat kag ang lainlain nga sahi sang buhi nga mga tinuga* nga nagapanong sa katubigan, kag ang lainlain nga sahi sang pispis. Nakita sang Dios nga maayo ini. 22 Ginpakamaayo sila sang Dios kag nagsiling sia: “Magpanganak kamo kag magdamo kag pun-a ninyo ang kadagatan,+ kag magdamo sa duta ang mga pispis.” 23 Kag naggab-i kag nag-aga, ang ikalima nga adlaw.

24 Dayon nagsiling ang Dios: “Magluntad sa duta ang lainlain nga sahi sang buhi nga mga tinuga,* ang mahagop nga mga sapat, kag nagakamang nga mga sapat,* kag ang lainlain nga sahi sang ilahas nga mga sapat sa duta.”+ Amo sini ang natabo. 25 Kag ginhimo sang Dios ang lainlain nga sahi sang ilahas nga mga sapat sa duta kag ang lainlain nga sahi sang mahagop nga mga sapat kag ang lainlain nga sahi sang iban pa nga nagakamang nga mga sapat sa duta. Nakita sang Dios nga maayo ini.

26 Dayon nagsiling ang Dios: “Mahimo kita+ sing tawo suno sa larawan naton kag kaangay naton,+ kag magagahom sila sa mga isda sa dagat kag sa mga pispis* kag sa mahagop nga mga sapat kag sa bug-os nga duta kag sa tanan nga sapat nga nagakamang sa duta.”+ 27 Kag gintuga sang Dios ang tawo suno sa larawan niya. Gintuga niya sia suno sa larawan sang Dios. Gintuga niya sila nga lalaki kag babayi.+ 28 Ginpakamaayo sila sang Dios, kag nagsiling ang Dios sa ila: “Magpanganak kamo kag magdamo, pun-a ninyo ang duta+ kag dumalahan ini,+ kag gamhan+ ninyo ang mga isda sa dagat kag ang mga pispis kag ang tanan nga buhi nga mga sapat nga nagakamang sa duta.”

29 Dayon nagsiling ang Dios: “Ginahatag ko sa inyo ang tanan nga tanom nga may binhi sa bug-os nga duta kag ang tanan nga nagapamunga nga mga kahoy nga may binhi. Mangin kalan-on ninyo ini.+ 30 Kag ginahatag ko sa tanan nga ilahas nga sapat sa duta kag sa tanan nga pispis kag sa tanan nga nagakamang sa duta nga may kabuhi* ang tanan nga berde nga mga tanom bilang kalan-on.”+ Amo sini ang natabo.

31 Pagkatapos sini, gintan-aw sang Dios ang tanan nga ginhimo niya, kag nakita niya nga maayo gid ini.+ Kag naggab-i kag nag-aga, ang ikan-om nga adlaw.

2 Gani nahuman ang langit kag ang duta kag ang tanan* nga yara sa sini.+ 2 Sa ikapito nga adlaw, natapos sang Dios ang tanan niya nga buluhaton,* kag nagsugod sia sa pagpahuway sa ikapito nga adlaw sa tanan niya nga binuhatan.*+ 3 Dayon ginpakamaayo sang Dios ang ikapito nga adlaw kag ginhimo ini nga sagrado, bangod sa sini nga adlaw nagpahuway ang Dios sa tanan niya nga binuhatan, nga gintuga niya suno sa iya katuyuan.

4 Amo ini ang kasaysayan sang langit kag sang duta sang gintuga ini, sang adlaw nga ginhimo ni Jehova* nga Dios ang duta kag ang langit.+

5 Wala pa sing kahoykahoy ukon iban pa nga mga tanom sa duta, bangod si Jehova nga Dios wala pa magpaulan sa duta kag wala pa sing tawo nga manguma sa duta. 6 Apang may usbong halin sa duta kag ginabunyagan sini ang bug-os nga duta.

7 Dayon gintuga ni Jehova nga Dios ang tawo halin sa yab-ok+ sang duta kag ginhuypan ang iya ilong sing ginhawa sang kabuhi,+ kag ang tawo nangin isa ka buhi nga persona.*+ 8 Naghimo man si Jehova nga Dios sing isa ka hardin sa Eden,+ sa sidlangan nayon; kag ginbutang niya didto ang tawo nga iya gintuga.+ 9 Kag ginpatubo ni Jehova nga Dios sa duta ang tagsa ka kahoy nga makagalanyat tulukon kag maayo nga kalan-on, kag ang kahoy sang kabuhi+ sa tunga sang hardin, kag ang kahoy sang pagkilala sang maayo kag malain.+

10 May isa ka suba nga nagailig halin sa Eden sa pagbunyag sa hardin, kag nagsanga ini sa apat ka suba.* 11 Ang ngalan sang nahauna amo ang Pison; ginapalibutan sini ang bug-os nga duta sang Havila, diin may bulawan. 12 Maayo ang bulawan sini nga duta. May bedelio* man didto kag bato nga oniks. 13 Ang ngalan sang ikaduha nga suba amo ang Gihon; ginapalibutan sini ang bug-os nga duta sang Cus. 14 Ang ngalan sang ikatlo nga suba amo ang Hidekel;*+ nagailig ini padulong sa sidlangan sang Asiria.+ Kag ang ikap-at nga suba amo ang Eufrates.+

15 Ginpaistar ni Jehova nga Dios ang tawo sa hardin sang Eden sa pagpanguma kag sa pag-atipan sini.+ 16 Ginsugo man ni Jehova nga Dios ang tawo: “Makapaayaw ka sa pagkaon sang bunga sang tanan nga kahoy sa hardin.+ 17 Apang indi gid ikaw magkaon sang bunga sang kahoy sang pagkilala sang maayo kag malain, kay sa adlaw nga magkaon ka sang bunga sini pat-od gid nga mapatay ka.”+

18 Dayon nagsiling si Jehova nga Dios: “Indi maayo nga mag-isahanon lamang ang tawo. Himuan ko sia sing kabulig kag kaupod nga bagay sa iya.”+ 19 Ginhimo ni Jehova nga Dios halin sa yab-ok ang tanan nga ilahas nga sapat sa duta kag ang tanan nga pispis, kag gindala niya ini sa tawo agod hingalanan ini tanan; kag kon ano ang itawag sang tawo sa tagsa ka buhi nga tinuga,* amo ini ang iya ngalan.+ 20 Gani ginhingalanan sang tawo ang tanan nga mahagop nga sapat kag ang mga pispis kag ang tanan nga ilahas nga sapat sa duta, apang ang tawo wala sing kabulig nga bagay sa iya. 21 Gani ginpatulog sing mahamuok ni Jehova nga Dios ang tawo, kag samtang nagakatulog sia, ginkuha niya ang isa sang iya mga gusok, dayon ginkipot niya ang unod nga ginkuhaan sini. 22 Ang gusok nga ginkuha ni Jehova nga Dios sa lalaki ginhimo niya nga babayi, kag gindala niya sia sa lalaki.+

23 Dayon nagsiling ang lalaki:

24 Amo kon ngaa bayaan sang lalaki ang iya amay kag ang iya iloy kag magahiusa* sia sa iya asawa, kag sila mangin isa ka unod.+ 25 Kag hublas sila nga duha,+ ang lalaki kag ang iya asawa; apang wala sila mahuya.

3 Sa tanan nga ilahas nga sapat sa duta nga gintuga ni Jehova nga Dios, ang man-ug+ ang labing mainandamon.* Nagsiling ini sa babayi: “Matuod gid bala nga nagsiling ang Dios nga indi kamo magkaon sang bunga sang tanan nga kahoy sa hardin?”+ 2 Nagsabat ang babayi sa man-ug: “Mahimo namon kaunon ang bunga sang mga kahoy sa hardin.+ 3 Apang tuhoy sa bunga sang kahoy nga yara sa tunga sang hardin,+ nagsiling ang Dios: ‘Indi kamo magkaon halin sa sini, indi ninyo ini pagtandugon; kay kon himuon ninyo ini, mapatay kamo.’” 4 Nagsiling ang man-ug sa babayi: “Indi kamo mapatay.+ 5 Kay nakahibalo ang Dios nga sa adlaw nga magkaon kamo sini, magamuklat ang inyo mga mata kag mangin kaangay kamo sa Dios, nga nakahibalo kon ano ang maayo kag malain.”+

6 Gani nakita sang babayi nga ang bunga sang kahoy maayo nga kalan-on. Makagalanyat ini kag manami gid tulukon. Gani nagkuha sia sang bunga sini kag ginkaon ini.+ Pagkatapos, sang upod na niya ang iya bana, ginhatagan man niya ang iya bana kag nagkaon sia.+ 7 Dayon nagmuklat ang ila mga mata, kag narealisar nila nga hublas sila. Gani gintambitambi nila ang mga dahon sang higuera kag ginhimo ini nga ila mga tampi.+

8 Samtang nagalakat si Jehova nga Dios sa hardin sa mahangin nga tion sang adlaw, nabatian sang lalaki kag sang iya asawa ang iya tingog kag nagpanago sila kay Jehova nga Dios sa kakahuyan sa hardin. 9 Makapila nga nagpanawag si Jehova nga Dios sa lalaki kag nagsiling sa iya: “Diin ka?” 10 Sang ulihi, nagsabat sia: “Nabatian ko ang imo tingog sa hardin, apang hinadlukan ako bangod hublas ako, gani nagpanago ako.” 11 Nagsiling sia: “Sin-o ang nagsiling sa imo nga hublas ka?+ Ginkaon mo bala ang bunga sang kahoy nga ginsugo ko sa imo nga indi mo pagkaunon?”+ 12 Nagsabat ang lalaki: “Ang babayi nga imo ginhatag agod mangin kaupod ko naghatag sa akon sing bunga sang kahoy, gani nagkaon ako.” 13 Dayon nagsiling si Jehova nga Dios sa babayi: “Ano ining ginhimo mo?” Nagsabat ang babayi: “Gindaya ako sang man-ug, gani nagkaon ako.”+

14 Dayon nagsiling si Jehova nga Dios sa man-ug:+ “Bangod ginhimo mo ini, ginapakamalaut ka sa tanan nga mahagop kag ilahas nga mga sapat sa latagon. Magakamang ka paagi sa imo tiyan kag magakaon ka sing yab-ok sa bug-os mo nga kabuhi. 15 Kag butangan ko sing kaawayon+ sa tunga mo+ kag sang babayi+ kag sa tunga sang imo kaliwat*+ kag sang iya kaliwat.*+ Dugmukon niya* ang imo ulo,+ kag pilasan mo ang iya tikod.”+

16 Nagsiling sia sa babayi: “Dugangan ko ang kasakit sang imo pagbusong; magapasakit ka sa imo pagpanganak, kag handumon mo ang imo bana, kag magagahom sia sa imo.”

17 Nagsiling sia kay Adan:* “Bangod nagpamati ka sa tingog sang imo asawa kag nagkaon sing bunga sang kahoy nga ginsugo ko sa inyo,+ ‘Indi kamo magkaon halin sa sini,’ pakamalauton ang duta bangod sa imo.+ Magapangabudlay ka agod makatigayon ka sing pagkaon halin sa sini* sa bug-os mo nga kabuhi.+ 18 Magapatubo ini sing tunukon nga mga tanom kag mga hilamon para sa imo, kag magakaon ka sing mga tanom sa latagon. 19 Magapabalhas ka agod may pagkaon* ka tubtob magbalik ka sa duta, kay ginkuha ka sa sini.+ Bangod yab-ok ka, sa yab-ok ka man magabalik.”+

20 Pagkatapos sini, ginhingalanan ni Adan ang iya asawa nga Eva,* bangod mangin iloy sia sang tanan nga nagakabuhi.+ 21 Kag naghimo si Jehova nga Dios sing malaba nga mga bayo nga panit para kay Adan kag para sa iya asawa, kag ginpasuksok ini sa ila.+ 22 Nagsiling dayon si Jehova nga Dios: “Ang tawo nangin kaangay sa aton nga nakahibalo kon ano ang maayo kag malain.+ Gani kinahanglan may himuon ako agod indi sia magkuha man sing bunga sang kahoy sang kabuhi+ kag kaunon ini kag magkabuhi sia sing dayon.”* 23 Bangod sini, ginpagua sia ni Jehova nga Dios sa hardin sang Eden+ agod pangumahon ang duta nga sa sini ginkuha sia.+ 24 Gani gintabog niya ang tawo kag nagbutang sia sa sidlangan sang hardin sang Eden sing mga kerubin+ kag sing nagadabdab nga espada nga nagatiyog sing padayon agod bantayan ang dalan pakadto sa kahoy sang kabuhi.

4 Kag naghulid si Adan sa iya asawa nga si Eva, kag nagbusong sia.+ Sang ginbun-ag niya si Cain,*+ nagsiling sia: “Nagbun-ag* ako sing anak nga lalaki sa bulig ni Jehova.” 2 Sang ulihi, ginbun-ag niya si Abel+ nga utod ni Cain.

Si Abel nangin manugbantay sang karnero, apang si Cain nangin mangunguma. 3 Isa sadto ka adlaw, naghalad si Cain kay Jehova sing mga patubas sang duta. 4 Apang si Abel naghalad sing mga panganay sang iya kasapatan,+ lakip ang mga tambok sini. Nahamut-an ni Jehova si Abel kag ang iya halad,+ 5 apang wala niya mahamut-an si Cain kag ang iya halad. Gani naakig gid si Cain kag nagkusmod sia.* 6 Dayon nagsiling si Jehova kay Cain: “Ngaa akig gid ikaw kag ngaa nagakusmod ka? 7 Kon himuon mo ang maayo, indi bala nga kahamut-an ka man?* Apang kon indi mo paghimuon ang maayo, ang sala nagabantay sa puertahan sang imo tolda agod tukbon ka;* apang madaug mo bala ini?”

8 Pagkatapos sini, nagsiling si Cain kay Abel nga iya utod: “Makadto kita sa latagon.” Sang didto na sila sa latagon, ginpatay ni Cain si Abel nga iya utod.+ 9 Sang ulihi, nagsiling si Jehova kay Cain: “Diin si Abel nga imo utod?” Nagsabat sia: “Ambot. Manugbantay bala ako sang akon utod?” 10 Nagsiling Sia: “Ano ang ginhimo mo? Pamatii! Ang dugo sang imo utod nagasinggit sa akon halin sa duta.+ 11 Ginapakamalaut ka kag ginatabog sa duta nga nagbuka sang baba sini kag nagsuyop sang dugo sang imo utod nga ginpatay mo.+ 12 Bisan magtanom ka sa duta, indi ini maghatag sing maayo nga patubas* para sa imo. Magadalangdalang ka kag magapalagyo kon diindiin.” 13 Nagsiling si Cain kay Jehova: “Indi ko mabatas ang silot sa akon sala. 14 Ginatabog mo ako subong nga adlaw sa sini nga duta,* kag wala na ako sa imo atubangan. Magadalangdalang ako kag magapalagyo kon diindiin, kag sigurado gid nga patyon ako sang makakita sa akon.” 15 Gani nagsiling si Jehova sa iya: “Bangod sini, ang bisan ­sin-o nga magpatay kay Cain timalusan sing pito ka beses.”

Gani nagbutang si Jehova sing tanda kay Cain agod indi sia pagpatyon sang makakita sa iya. 16 Dayon naghalin si Cain sa atubangan ni Jehova kag nag-istar sa duta sang Tinapok,* sa sidlangan sang Eden.+

17 Pagkatapos sini, naghulid si Cain sa iya asawa,+ kag nagbusong sia kag ginbun-ag niya si Enoc. Dayon nagpatindog sia sing siudad kag ginsunod niya ang ngalan sang siudad sa ngalan sang iya anak nga si Enoc. 18 Sang ulihi, si Enoc nangin amay ni Irad. Si Irad nangin amay ni Mehujael, kag si Mehujael nangin amay ni Metusael, kag si Metusael nangin amay ni Lamec.

19 Duha ang asawa ni Lamec. Ang isa si Ada, kag ang isa pa si Zilla. 20 Ginbun-ag ni Ada si Jabal. Sia ang una nga nag-istar sa mga tolda kag nagsagod sing kasapatan. 21 Ang ngalan sang iya utod amo si Jubal. Sia ang una gid sa tanan nga nagatokar sing arpa kag plawta. 22 Ginbun-ag man ni Zilla si Tubal-cain nga manugsalsal sang tanan nga sahi sang galamiton nga saway kag salsalon. Ang utod nga babayi ni Tubal-cain amo si Naama. 23 Ginkomposo ni Lamec ini nga binalaybay para sa iya mga asawa nga si Ada kag si Zilla:

25 Naghulid liwat si Adan sa iya asawa, kag nagbun-ag sia sing anak nga lalaki. Ginhingalanan niya sia nga Set,+ bangod siling niya: “Naghatag* ang Dios sa akon sing isa pa ka anak* nga tal-us ni Abel, bangod ginpatay sia ni Cain.”+ 26 Si Set nangin amay man sang isa ka anak nga lalaki kag ginhingalanan niya sia nga Enos.+ Sini nga tion nagsugod ang katawhan sa pagtawag sa ngalan ni Jehova.*

5 Amo ini ang nasulat nga kasaysayan ni Adan. Sang adlaw nga gintuga sang Dios si Adan, ginhimo niya sia nga kaangay sang Dios.+ 2 Gintuga niya sila nga lalaki kag babayi.+ Sang adlaw nga gintuga sila,+ ginpakamaayo niya sila kag gintawag niya sila nga Tawo.*

3 Sang nagaedad si Adan sing 130 ka tuig, nangin amay sia sang isa ka anak nga lalaki nga kaangay niya, suno sa iya larawan. Ginhingalanan niya sia nga Set.+ 4 Pagkatapos sia nangin amay ni Set, nagkabuhi pa si Adan sing 800 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 5 Nagkabuhi si Adan sing 930 ka tuig kag napatay sia.+

6 Sang nagaedad si Set sing 105 ka tuig, nangin amay sia ni Enos.+ 7 Pagkatapos sia nangin amay ni Enos, nagkabuhi pa si Set sing 807 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 8 Nagkabuhi si Set sing 912 ka tuig kag napatay sia.

9 Sang nagaedad si Enos sing 90 ka tuig, nangin amay sia ni Kenan. 10 Pagkatapos sia nangin amay ni Kenan, nagkabuhi pa si Enos sing 815 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 11 Nagkabuhi si Enos sing 905 ka tuig kag napatay sia.

12 Sang nagaedad si Kenan sing 70 ka tuig, nangin amay sia ni Mahalalel.+ 13 Pagkatapos sia nangin amay ni Mahalalel, nagkabuhi pa si Kenan sing 840 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 14 Nagkabuhi si Kenan sing 910 ka tuig kag napatay sia.

15 Sang nagaedad si Mahalalel sing 65 ka tuig, nangin amay sia ni Jared.+ 16 Pagkatapos sia nangin amay ni Jared, nagkabuhi pa si Mahalalel sing 830 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 17 Nagkabuhi si Mahalalel sing 895 ka tuig kag napatay sia.

18 Sang nagaedad si Jared sing 162 ka tuig, nangin amay sia ni Enoc.+ 19 Pagkatapos sia nangin amay ni Enoc, nagkabuhi pa si Jared sing 800 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 20 Nagkabuhi si Jared sing 962 ka tuig kag napatay sia.

21 Sang nagaedad si Enoc sing 65 ka tuig, nangin amay sia ni Metusela.+ 22 Pagkatapos sia nangin amay ni Metusela, nagpadayon si Enoc sa paglakat upod ang matuod nga Dios* sing 300 pa ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 23 Nagkabuhi si Enoc sing 365 ka tuig. 24 Si Enoc padayon nga naglakat upod ang matuod nga Dios.+ Dayon wala na sia, kay ginkuha sia sang Dios.+

25 Sang nagaedad si Metusela sing 187 ka tuig, nangin amay sia ni Lamec.+ 26 Pagkatapos sia nangin amay ni Lamec, nagkabuhi pa si Metusela sing 782 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 27 Nagkabuhi si Metusela sing 969 ka tuig kag napatay sia.

28 Sang nagaedad si Lamec sing 182 ka tuig, nangin amay sia sang isa ka anak nga lalaki. 29 Ginhingalanan niya sia nga Noe,*+ nga nagasiling: “Ining isa magadala sa aton sing kaumpawan* sa aton buluhaton kag sa masakit nga pagpangabudlay sang aton mga kamot bangod sang duta nga ginpakamalaut ni Jehova.”+ 30 Pagkatapos sia nangin amay ni Noe, nagkabuhi pa si Lamec sing 595 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi. 31 Nagkabuhi si Lamec sing 777 ka tuig kag napatay sia.

32 Sang nagaedad si Noe sing 500 ka tuig, nangin amay sia ni Sem,+ ni Ham,+ kag ni Jafet.+

6 Sang magdamo na ang mga tawo sa duta kag nag-anak sila sing mga babayi, 2 nakita sang mga anak sang matuod nga Dios*+ nga matahom ang mga anak nga babayi sang mga tawo. Gani ginpangasawa nila ang tanan nga ila nagustuhan. 3 Dayon nagsiling si Jehova: “Indi ko* pagkunsintihon ang tawo tubtob san-o,+ bangod unod lamang sia.* Gani ang iya kabuhi magalawig sing 120 ka tuig.”+

4 May mga Nefilim* sadto sa duta kag bisan pagkatapos sadto. Padayon nga naghulid sadto ang mga anak sang matuod nga Dios sa mga anak nga babayi sang mga tawo, kag nag-anak sila sing mga lalaki. Ini nga mga anak amo ang mga Nefilim nga gamhanan kag bantog nga mga lalaki sadto.

5 Nakita ni Jehova nga tuman gid ang kalautan sang tawo sa duta kag ang tagsa ka huyog sang iya hunahuna kag tagipusuon malain sa tanan nga tion.+ 6 Nagkalisod si Jehova tungod sa tawo nga ginhimo niya sa duta, kag nasubuan gid* ang iya tagipusuon.+ 7 Gani nagsiling si Jehova: “Papason ko sa duta ang mga tawo nga akon gintuga, pati ang mahagop nga mga sapat, ang nagakamang nga mga sapat, kag ang mga pispis, kay nagakalisod ako nga ginhimo ko sila.” 8 Apang nahamut-an ni Jehova si Noe.

9 Amo ini ang kasaysayan ni Noe.

Si Noe matarong nga tawo.+ Wala sia sing kasawayan sa tunga sang iya mga kadungan.* Si Noe naglakat upod ang matuod nga Dios.+ 10 Sang ulihi, nangin amay si Noe sang tatlo ka anak nga lalaki nga si Sem, si Ham, kag si Jafet.+ 11 Napuno ang duta sang kasingki, kag nangin malain ini sa panulok sang matuod nga Dios. 12 Gintan-aw sang Dios ang duta kag nakita niya nga malain ini.+ Ang tanan nga tawo* sa duta naghimo sing kalautan.+

13 Pagkatapos sini, nagsiling ang Dios kay Noe: “Nagdesisyon ako nga papason ang tanan nga tawo, bangod napuno ang duta sang kasingki tungod sa ila, gani laglagon ko sila pati ang duta.+ 14 Maghimo ka sing arka* kag gamiton mo ang matagok nga kahoy.+ Maghimo ka sing mga kuarto sa arka kag kulapan mo ini sing alkitran+ sa sulod kag sa gua. 15 Amo ini ang imo himuon: Ang kalabaon sang arka 300 ka maniko,* ang kasangkaron 50 ka maniko, kag ang kataason 30 ka maniko. 16 Maghimo ka sing bintana agod magsanag* nga isa ka maniko halin sa atop sang arka. Maghimo ka sing puertahan sa kilid sang arka.+ Himuan mo ini sing naidalom, ikaduha, kag ikatlo nga panalgan.

17 “Magapadala ako sing baha+ sa duta agod laglagon ang tanan nga buhi nga tinuga* nga may ginhawa sang kabuhi* sa idalom sang langit. Mapatay ang tanan nga buhi nga tinuga sa duta.+ 18 Apang magahimo ako sing katipan sa imo, kag magsulod ka sa arka, upod ang imo mga anak, ang imo asawa, kag ang mga asawa sang imo mga anak.+ 19 Magpasulod ka sa arka sing tagduhaduha, lalaki kag babayi,+ sang tanan nga sahi sang buhi nga tinuga,+ agod maamligan sila nga buhi upod sa imo. 20 Pasudlon mo man sing tagduhaduha ang tagsa ka sahi sang pispis, ang tagsa ka sahi sang mahagop nga mga sapat, kag ang tagsa ka sahi sang nagakamang nga mga sapat sa duta, agod maamligan sila nga buhi upod sa imo.+ 21 Magdala ka man sang tanan nga sahi sang kalan-on+ para sa inyo kag sa mga sapat.”

22 Kag ginhimo ni Noe ang tanan nga ginsugo sang Dios sa iya. Amo gid ini ang ginhimo niya.+

7 Pagkatapos sini, nagsiling si Jehova kay Noe: “Magsulod ka kag ang bug-os mo nga panimalay sa arka, bangod nakita ko nga ikaw ang labing matarong sa sini nga kaliwatan.+ 2 Magkuha ka sing tagpitopito,*+ lalaki kag babayi, sa tagsa ka sahi sang matinlo nga sapat; kag magkuha ka sing duha lamang, lalaki kag babayi, sa tagsa ka indi matinlo nga sapat; 3 kag magkuha ka sing tagpitopito,* lalaki kag babayi, sa tagsa ka sahi sang pispis, agod maamligan nga buhi ini nga mga sapat sa bug-os nga duta.+ 4 Kay pito ka adlaw na lamang kag paulanan+ ko ang duta sa sulod sang 40 ka adlaw kag 40 ka gab-i,+ kag papason ko sa duta ang tanan nga buhi nga tinuga nga ginhimo ko.”+ 5 Kag ginhimo ni Noe ang tanan nga ginsugo ni Jehova sa iya.

6 Nagaedad si Noe sing 600 ka tuig sang magbaha sa duta.+ 7 Si Noe, ang iya asawa, ang iya mga anak, kag ang mga asawa sang iya mga anak, nagsulod sa arka antes magbaha.+ 8 Sa tagsa ka matinlo nga sapat kag sa tagsa ka indi matinlo nga sapat kag sa tagsa ka sahi sang pispis kag sang tanan nga nagakamang nga mga sapat sa duta,+ 9 nagsulod sila sing tagduhaduha sa arka upod kay Noe, lalaki kag babayi, suno sa ginsugo sang Dios kay Noe. 10 Pagligad sang pito ka adlaw, nagbaha sa duta.

11 Sang ika-600 ka tuig sang kabuhi ni Noe, sa ika-17 nga adlaw sang ikaduha nga bulan, nabuksan ang tanan nga tuburan sang tubig sa langit kag ang mga guluwaan sang tubig sa langit.+ 12 Kag nag-ulan sa duta sa sulod sang 40 ka adlaw kag 40 ka gab-i. 13 Sa sini nga adlaw, nagsulod sa arka si Noe, kag ang iya mga anak nga si Sem, si Ham, kag si Jafet.+ Nagsulod man ang iya asawa kag ang tatlo ka asawa sang iya mga anak.+ 14 Nagsulod sila kag ang tagsa ka sahi sang ilahas nga sapat, ang tagsa ka sahi sang mahagop nga sapat, ang tagsa ka sahi sang nagakamang nga sapat sa duta, ang tagsa ka sahi sang pispis, kag ang tagsa ka may pakpak nga sapat. 15 Ang tagduhaduha sa tagsa ka sahi sang buhi nga tinuga nga may ginhawa sang kabuhi* nagsulod sa arka upod kay Noe. 16 Gani ginpasulod ang tagsa ka sahi sang buhi nga tinuga, lalaki kag babayi, suno sa ginsugo sang Dios sa iya. Pagkatapos sini, ginsira ni Jehova ang puertahan.

17 Padayon nga nag-ulan sa duta sa sulod sang 40 ka adlaw, kag padayon nga nagtaas ang tubig sa duta tubtob nga naglutaw ang arka sa ibabaw sang tubig. 18 Nagtaas gid ang tubig kag ginlapawan sini ang duta, apang ang arka naglutaw sa tubig. 19 Nagtaas pa gid ang tubig sa duta amo nga nalapawan ang tanan nga mataas nga mga bukid sa idalom sang langit.+ 20 Nagtaas ang tubig tubtob sa 15 ka maniko* sa ibabaw sang mga bukid.

21 Gani napatay ang tanan nga buhi nga tinuga* sa duta,+ ang mga pispis, ang mahagop nga mga sapat, ang ilahas nga mga sapat, ang nagapanong nga mga sapat, kag ang tanan nga katawhan.+ 22 Napatay ang tanan nga nagaginhawa nga mga tinuga sa mamala nga duta nga may ginhawa sang kabuhi.*+ 23 Ginpapas Niya ang tanan nga buhi nga tinuga sa duta, ang mga tawo, ang mga sapat, ang nagakamang nga mga sapat, kag ang mga pispis. Ginpapas sila tanan sa duta;+ si Noe lamang kag ang mga kaupod niya sa arka ang naluwas.+ 24 Ginlapawan sang tubig ang duta sa sulod sang 150 ka adlaw.+

8 Apang gindumdom* sang Dios si Noe, kag ang tanan nga ilahas kag mahagop nga sapat nga kaupod niya sa arka.+ Ginpahuyop sang Dios ang hangin sa ibabaw sang duta, kag nagnabaw ang tubig. 2 Ang mga tuburan sang mga tubig sa langit kag ang mga guluwaan sang tubig sa langit gintakpan, gani nag-untat* ang ulan.+ 3 Dayon nagsugod sa pagnabaw ang tubig sa duta. Pagligad sang 150 ka adlaw, nagnabaw na gid ang tubig. 4 Sang ika-17 nga adlaw sang ikapito nga bulan, nagtungtong ang arka sa kabukiran sang Ararat. 5 Padayon nga nagnabaw ang tubig tubtob sa ikanapulo nga bulan. Sa nahauna nga adlaw sang ikanapulo nga bulan, makita na ang mga putukputukan sang mga bukid.+

6 Pagligad sang 40 ka adlaw, ginbuksan ni Noe ang bintana+ sang arka 7 kag ginpalupad niya pagua ang isa ka uwak. Naglupad ini pakadto-pakari, tubtob nga naghubas ang tubig sa duta.

8 Sang ulihi, ginpalupad niya pagua ang isa ka salampati agod mahibaluan kon nagnabaw na ang tubig sa duta. 9 Wala sing mahapunan ang salampati* bangod may tubig pa sa bug-os nga duta,+ gani nagbalik ini sa arka. Ginpagua niya ang iya kamot agod maghapon ang salampati, kag ginpasulod niya ini sa arka. 10 Naghulat sia sing pito pa ka adlaw, kag ginpalupad niya liwat ang salampati pagua sa arka. 11 Sang nagbalik sa iya ang salampati sang gab-i, nakita niya sa tuktok sini ang dahon sang olibo nga bag-o lang napuksi! Gani nahibaluan ni Noe nga nagnabaw na ang tubig sa duta.+ 12 Naghulat sia sing pito pa gid ka adlaw. Dayon ginpalupad niya pagua ang salampati, apang wala na ini nagbalik sa iya.

13 Sang ika-601 nga tuig,+ sa nahauna nga adlaw sang nahauna nga bulan, naghubas na ang tubig sa duta. Ginkuha ni Noe ang tabon sa atop sang arka, kag nakita niya nga mamala na ang duta. 14 Sang ika-27 nga adlaw sang ikaduha nga bulan, nagmala na ang duta.

15 Nagsiling ang Dios kay Noe: 16 “Maggua na kamo sa arka, ikaw, ang imo asawa, ang imo mga anak, kag ang mga asawa sang imo mga anak.+ 17 Paguaa man ang tanan nga sapat,+ ang mga pispis, ang mahagop nga mga sapat, kag ang tanan nga nagakamang nga sapat sa duta, agod magpanganak* sila, magbuad, kag magdamo sa duta.”+

18 Gani naggua si Noe, ang iya mga anak,+ ang iya asawa, kag ang mga asawa sang iya mga anak. 19 Ang tanan nga sapat, ang tagsa ka nagakamang nga sapat, kag ang tagsa ka sahi sang pispis, ang tanan nga nagagiho sa duta, naggua sa arka suno sa ila sahi.+ 20 Dayon naghimo si Noe sing halaran+ para kay Jehova kag nagkuha sia sing pila ka matinlo nga sapat kag sing pila ka matinlo nga pispis+ kag naghalad sia sing mga dulot nga sinunog sa halaran.+ 21 Ang kahumot sini makapahamuot* kay Jehova, gani nagsiling si Jehova sa iya tagipusuon: “Indi ko na liwat pagpakamalauton ang duta+ tungod sa tawo, bangod ang huyog sang tagipusuon sang tawo malain halin pa sa iya pagkabata;+ kag indi ko na liwat paglaglagon ang tanan nga buhi nga tinuga pareho sang ginhimo ko.+ 22 Sugod subong, indi na mag-untat sa duta ang pagsab-ug sing binhi kag ang pag-ani, ang tugnaw kag ang init, ang tig-ilinit kag ang tigtulugnaw, kag ang adlaw kag ang gab-i.”+

9 Ginpakamaayo sang Dios si Noe kag ang iya mga anak kag nagsiling sia sa ila: “Magpanganak kamo kag magdamo kag pun-a ninyo ang duta.+ 2 Mahadlok sa inyo ang tagsa ka buhi nga tinuga sa duta, ang tagsa ka pispis, ang tanan nga nagakamang nga sapat sa duta, kag ang tanan nga isda sa dagat. Kamo ang magagahom sa ila.+ 3 Mangin kalan-on ninyo ang tanan nga buhi nga sapat.+ Ginahatag ko ini tanan sa inyo, pareho sang paghatag ko sa inyo sang berde nga pananom.+ 4 Apang indi ninyo pagkaunon ang karne nga may dugo,+ kay ang dugo amo ang kabuhi.*+ 5 Sukton ko man ang magpaagay sang inyo dugo, nga amo ang inyo kabuhi.* Kon paagayon sang isa ka sapat ang imo dugo, dapat ini mapatay. Kon patyon ka sang imo isigkatawo, sukton ko sa iya ang imo kabuhi.+ 6 Ang bisan sin-o nga magpaagay sing dugo sang tawo, ang iya dugo paagayon man sang tawo,+ kay ginhimo Niya ang tawo sa larawan sang Dios.+ 7 Magpanganak kamo kag magbuad kag magdamo gid sa bug-os nga duta.”+

8 Dayon nagsiling ang Dios kay Noe kag sa iya mga anak: 9 “Nagahimo ako karon sing katipan sa inyo+ kag sa inyo kaliwatan, 10 kag sa tagsa ka buhi nga tinuga* nga kaupod ninyo, sa mga pispis, sa mahagop nga mga sapat, kag sa tanan nga sapat sa duta nga kaupod ninyo, nga amo ang tanan nga buhi nga tinuga sa duta nga naggua sa arka.+ 11 Nagahimo ako sing katipan sa inyo: Indi na liwat paglaglagon ang tanan nga buhi nga tinuga* paagi sa baha, kag indi na liwat paglaglagon ang duta paagi sa baha.”+

12 Nagsiling pa ang Dios: “Amo ini ang tanda sang katipan nga ginahimo ko sa ulot ko kag ninyo kag sang tagsa ka buhi nga tinuga* nga kaupod ninyo, para sa tanan nga kaliwatan sa palaabuton. 13 Ginabutang ko ang akon balangaw sa panganod, kag mangin tanda ini sang katipan sa ulot ko kag sang duta. 14 Kon paguaon ko ang panganod sa ibabaw sang duta, magagua man ang balangaw sa panganod. 15 Kag dumdumon ko ang katipan nga ginhimo ko sa ulot ko kag ninyo kag sang tanan nga sahi sang buhi nga tinuga.* Indi na gid mahanabo ang baha nga magalaglag sa tanan nga buhi nga tinuga.+ 16 Magagua ang balangaw sa panganod. Makita ko ini kag dumdumon ko ang dayon nga katipan sa ulot sang Dios kag sang tanan nga sahi sang buhi nga tinuga* sa duta.”

17 Nagsiling liwat ang Dios kay Noe: “Amo ini ang tanda sang katipan nga ginhimo ko sa ulot ko kag sang tanan nga buhi nga mga tinuga sa duta.”+

18 Ang mga anak ni Noe nga naggua sa arka amo si Sem, si Ham, kag si Jafet.+ Sang ulihi, si Ham nangin amay ni Canaan.+ 19 Amo ini ang tatlo ka anak ni Noe, kag sa ila naghalin ang tanan nga katawhan nga nagapuyo sa bug-os nga duta.+

20 Nangin mangunguma si Noe, kag nagtanom sia sing mga ubas. 21 Nahubog sia sang nag-inom sia sing alak, kag nag-uba sia sa sulod sang iya tolda. 22 Nakita ni Ham nga amay ni Canaan nga hublas ang iya amay, kag ginsugid niya ini sa iya duha ka utod sa gua. 23 Gani nagkuha si Sem kag si Jafet sing kunop kag ginsablay nila ini sa ila abaga kag naglakat sila nga nagaisol. Nagatalikod sila samtang ginatabunan nila ang ila amay nga hublas, gani wala nila makita nga hublas ang ila amay.

24 Sang magbugtaw si Noe sa kahulugbon sa alak kag sang mahibaluan niya ang ginhimo sa iya sang iya kamanghuran nga anak, 25 nagsiling sia:

“Pakamalauton si Canaan.+

Mangin pinakakubos sia nga ulipon sang iya mga utod.”+

26 Nagsiling man sia:

Mangin ulipon man niya si Canaan.”

28 Nagkabuhi pa si Noe sing 350 ka tuig pagkatapos sang Baha.+ 29 Gani nagkabuhi si Noe sing 950 ka tuig, kag napatay sia.

10 Amo ini ang kasaysayan sang mga anak ni Noe nga si Sem,+ si Ham, kag si Jafet.

Natawo ang ila mga anak pagkatapos sang Baha.+ 2 Ang mga anak ni Jafet amo si Gomer,+ si Magog,+ si Madai, si Javan, si Tubal,+ si Mesec,+ kag si Tiras.+

3 Ang mga anak ni Gomer amo si Askenaz,+ si Rifat, kag si Togarma.+

4 Ang mga anak ni Javan amo si Elisa,+ si Tarsis,+ si Kitim,+ kag si Dodanim.

5 Halin sa ila, ang mga pumuluyo sang mga isla naglapta sa ila kadutaan, suno sa ila lenguahe, suno sa ila pamilya, kag suno sa ila pungsod.

6 Ang mga anak ni Ham amo si Cus, si Mizraim,*+ si Put,+ kag si Canaan.+

7 Ang mga anak ni Cus amo si Seba,+ si Havila, si Sabta, si Raama,+ kag si Sabteca.

Ang mga anak ni Raama amo si Sheba kag si Dedan.

8 Si Nimrod anak ni Cus. Sia ang una nga nangin gamhanan sa duta. 9 Nangin gamhanan sia nga mangangayam batok kay Jehova. Amo kon ngaa may hulubaton: “Pareho kay Nimrod nga gamhanan nga mangangayam batok kay Jehova.” 10 Ang una nga mga siudad sang iya ginharian* amo ang Babel,+ ang Erec,+ ang Acad, kag ang Calne, sa duta sang Sinar.+ 11 Halin sa sina nga duta nagkadto sia sa Asiria+ kag gintukod niya ang Ninive,+ ang Rehobot-Ir, ang Cala, 12 kag ang Resen, sa ulot sang Ninive kag Cala: Amo ini ang daku nga siudad.*

13 Si Mizraim amay ni Ludim,+ ni Anamim, ni Lehabim, ni Naftuhim,+ 14 ni Patrusim,+ ni Casluhim (nga ginhalinan sang mga Filistinhon),+ kag ni Caftorim.*+

15 Si Canaan amay ni Sidon+ nga iya panganay kag ni Het.+ 16 Si Canaan ang katigulangan sang mga Jebusnon,+ mga Amornon,+ mga Girgasnon, 17 mga Hevhanon,+ mga Arkanon, mga Sinhanon, 18 mga Arvadnon,+ mga Zemarnon, kag mga Hamatnon.+ Sang ulihi, naglapta ang mga pamilya sang mga Canaanhon. 19 Ang dulunan sang mga Canaanhon halin sa Sidon tubtob sa Gerar,+ nga malapit sa Gaza,+ tubtob sa Sodoma, sa Gomorra,+ sa Adma, kag sa Zeboiim,+ nga malapit sa Lasa. 20 Amo ini ang mga anak ni Ham suno sa ila pamilya, suno sa ila lenguahe, suno sa ila kadutaan, kag suno sa ila pungsod.

21 May mga anak man si Sem nga katigulangan sang tanan nga anak ni Eber,+ kag utod sia ni Jafet nga amo ang panganay.* 22 Ang mga anak ni Sem amo si Elam,+ si Asur,+ si Arpacsad,+ si Lud, kag si Aram.+

23 Ang mga anak ni Aram amo si Uz, si Hul, si Geter, kag si Mas.

24 Si Arpacsad amay ni Sela,+ kag si Sela amay ni Eber.

25 Si Eber may duha ka anak. Ang ngalan sang isa amo si Peleg,*+ bangod sang iya panahon nabahinbahin ang duta.* Ang ngalan sang iya utod amo si Joktan.+

26 Si Joktan amay ni Almodad, ni Selep, ni Hazarmavet, ni Jera,+ 27 ni Hadoram, ni Uzal, ni Dikla, 28 ni Obal, ni Abimael, ni Sheba, 29 ni Ofir,+ ni Havila, kag ni Jobab; amo ini tanan ang mga anak ni Joktan.

30 Ang lugar nga ila gin-istaran halin sa Mesa tubtob sa Sefar, ang kabukiran sa Sidlangan.

31 Amo ini ang mga anak ni Sem suno sa ila pamilya, suno sa ila lenguahe, suno sa ila kadutaan, kag suno sa ila pungsod.+

32 Amo ini ang mga pamilya sang mga anak ni Noe suno sa mga kaliwatan sang ila pamilya kag suno sa ila mga pungsod. Halin sa sini nga mga pamilya, naglapta ang mga pungsod sa duta pagkatapos sang Baha.+

11 Karon ang bug-os nga duta may isa lang ka lenguahe kag isa lang ka pinulungan. 2 Sang nagalakbay sila pakadto sa sidlangan, nasalapuan nila ang isa ka nalupyakan sa duta sang Sinar,+ kag nag-istar sila didto. 3 Nagsiling sila: “Dali kamo! Mahimo kita sing mga tisa kag gaangon naton ini sa kalayo agod magtig-a.” Tisa ang gingamit nila sa baylo sang bato, kag aspalto ang gingamit nila nga palitada. 4 Nagsiling sila: “Dali kamo! Matukod kita sang aton siudad kag sing isa ka torre nga lambot sa langit, agod mangin bantog kita kag indi mag-alaplaag sa bug-os nga duta.”+

5 Dayon ginliso ni Jehova ang iya igtalupangod* sa siudad kag sa torre nga gintukod sang mga anak sang mga tawo. 6 Nagsiling si Jehova: “Isa lang sila ka katawhan kag isa lang ang ila lenguahe,+ kag umpisa lamang ini sang ila himuon. Himuon nila ang bisan ano nga gusto nila himuon. 7 Dali, iliso naton+ ang aton igtalupangod* sa ila kag gumunon naton ang ila lenguahe agod indi sila mag-intiendihanay.” 8 Gani halin didto, ginpaalaplaag sila ni Jehova sa bug-os nga duta,+ kag gin-untatan nila ang pagtukod sa siudad. 9 Amo kon ngaa gintawag ini nga Babel,*+ bangod gingumon ni Jehova didto ang lenguahe sang bug-os nga duta, kag halin didto ginpaalaplaag sila ni Jehova sa bug-os nga duta.

10 Amo ini ang kasaysayan ni Sem.+

Si Sem nagaedad sing 100 ka tuig sang nangin amay sia ni Arpacsad,+ duha ka tuig pagkatapos sang Baha. 11 Sa tapos sia nangin amay ni Arpacsad, nagkabuhi pa si Sem sing 500 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.+

12 Sang nagaedad si Arpacsad sing 35 ka tuig, nangin amay sia ni Sela.+ 13 Sa tapos sia nangin amay ni Sela, nagkabuhi pa si Arpacsad sing 403 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.

14 Sang nagaedad si Sela sing 30 ka tuig, nangin amay sia ni Eber.+ 15 Sa tapos sia nangin amay ni Eber, nagkabuhi pa si Sela sing 403 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.

16 Sang nagaedad si Eber sing 34 ka tuig, nangin amay sia ni Peleg.+ 17 Sa tapos sia nangin amay ni Peleg, nagkabuhi pa si Eber sing 430 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.

18 Sang nagaedad si Peleg sing 30 ka tuig, nangin amay sia ni Reu.+ 19 Sa tapos sia nangin amay ni Reu, nagkabuhi pa si Peleg sing 209 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.

20 Sang nagaedad si Reu sing 32 ka tuig, nangin amay sia ni Serug. 21 Sa tapos sia nangin amay ni Serug, nagkabuhi pa si Reu sing 207 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.

22 Sang nagaedad si Serug sing 30 ka tuig, nangin amay sia ni Nahor. 23 Sa tapos sia nangin amay ni Nahor, nagkabuhi pa si Serug sing 200 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.

24 Sang nagaedad si Nahor sing 29 ka tuig, nangin amay sia ni Tera.+ 25 Sa tapos sia nangin amay ni Tera, nagkabuhi pa si Nahor sing 119 ka tuig. Nangin amay sia sang mga anak nga lalaki kag babayi.

26 Sang nagaedad si Tera sing 70 ka tuig nangin amay sia ni Abram,+ ni Nahor,+ kag ni Haran.

27 Amo ini ang kasaysayan ni Tera.

Si Tera amay ni Abram, ni Nahor, kag ni Haran; kag si Haran amay ni Lot.+ 28 Buhi pa si Tera nga iya amay sang napatay si Haran sa iya duta nga natawhan, sa Ur+ sang mga Caldeanhon.+ 29 Nagpangasawa si Abram kag si Nahor. Ang asawa ni Abram amo si Sarai,+ kag ang asawa ni Nahor amo si Milca+ nga anak ni Haran. Si Haran amay ni Milca kag ni Isca. 30 Si Sarai baw-as;+ wala sia sing anak.

31 Halin sa Ur sang mga Caldeanhon, gin-upod ni Tera si Abram nga iya anak kag ang iya apo nga si Lot+ nga anak ni Haran, kag si Sarai nga iya umagad nga asawa ni Abram, pakadto sa duta sang Canaan.+ Sang ulihi, nag-abot sila sa lugar sang Haran+ kag didto sila nag-istar. 32 Nagkabuhi si Tera sing 205 ka tuig. Dayon napatay si Tera sa Haran.

12 Nagsiling si Jehova kay Abram: “Bayai ang imo duta kag ang imo mga paryente kag ang panimalay sang imo amay kag magkadto ka sa duta nga ipakita ko sa imo.+ 2 Himuon ko ikaw nga isa ka daku nga pungsod, kag pakamaayuhon ko ikaw, kag himuon ko nga bantog ang imo ngalan, kag mangin pagpakamaayo ikaw sa iban.+ 3 Pakamaayuhon ko ang mga nagapakamaayo sa imo, kag pakamalauton ko ang mga nagapakamalaut sa imo,+ kag ang tanan nga pamilya sa duta pat-od nga pakamaayuhon* paagi sa imo.”+

4 Gani naglakat si Abram suno sa ginsiling ni Jehova sa iya, kag nag-upod si Lot sa iya. Si Abram nagaedad sing 75 ka tuig sang naghalin sia sa Haran.+ 5 Gindala ni Abram si Sarai nga iya asawa+ kag si Lot nga anak sang iya utod+ kag ang tanan nga pagkabutang nga ila natipon+ kag ang mga alagad* nga natigayon nila sa Haran, kag naglakat sila pakadto sa duta sang Canaan.+ Sang nag-abot sila sa duta sang Canaan, 6 ginlatas ni Abram ang duta tubtob sa lugar sang Siquem,+ malapit sa dalagku nga kakahuyan ni More.+ Sadto nga tion, nagaistar ang mga Canaanhon sa sini nga duta. 7 Nagpakita si Jehova kay Abram kag nagsiling sia: “Ihatag ko sa imo kaliwat*+ ini nga duta.”+ Gani naghimo sia sing halaran didto para kay Jehova, nga nagpakita sa iya. 8 Sang ulihi, halin didto nagsaylo sia sa kabukiran sa sidlangan sang Betel+ kag nagpatindog sia sang iya tolda sa duog diin ang Betel yara sa katundan kag ang Ai+ sa sidlangan. Naghimo sia sing halaran didto para kay Jehova+ kag gindayaw niya ang ngalan ni Jehova.+ 9 Pagkatapos sini, ginhimos ni Abram ang iya mga tolda, kag nagkampo sia sa lainlain nga duog pakadto sa Negeb.+

10 May tiggulutom nga natabo sa duta nga ginaistaran ni Abram, gani nagdulhog sia sa Egipto agod didto anay mag-istar,*+ kay tuman gid ang tiggulutom.+ 11 Sang malapit na sia magsulod sa Egipto, nagsiling sia sa iya asawa nga si Sarai: “Palihug pamatii ako! Matahom ka nga babayi.+ 12 Gani kon makita ka sang mga Egiptohanon, masiling gid sila, ‘Asawa niya sia.’ Dayon patyon nila ako, apang ikaw indi nila pagpatyon. 13 Palihug isiling mo nga utod ko ikaw, agod pakitaan nila ako sing kaayo tungod sa imo, kag maluwas ang akon kabuhi.”*+

14 Pag-abot gid ni Abram sa Egipto, nakita sang mga Egiptohanon nga matahom gid ang babayi. 15 Nakita man sia sang mga pangulo sang Paraon, kag ginsugiran nila ang Paraon kon daw ano sia katahom, gani gindala ang babayi sa balay sang Paraon. 16 Ginpakitaan sang Paraon sing kaayo si Abram tungod sa iya, kag ginhatagan sia sing mga karnero, mga baka, mga asno nga lalaki kag babayi, mga kamelyo, kag sing mga alagad nga lalaki kag babayi.+ 17 Dayon ginhatagan ni Jehova ang Paraon kag ang iya panimalay sing malubha nga mga balatian* tungod kay Sarai, nga asawa ni Abram.+ 18 Gani ginpatawag sang Paraon si Abram kag nagsiling sia: “Ano ining ginhimo mo sa akon? Ngaa wala mo ako ginsugiran nga asawa mo sia? 19 Ngaa nagsiling ka, ‘Utod ko sia,’+ amo nga pangasaw-on ko na sia kuntani? Yari ang imo asawa. Kuhaa sia kag maglakat na kamo!” 20 Ginsugo sang Paraon ang iya mga alagad nga updan si Abram kag ang iya asawa kag ang tanan nga iya.+

13 Dayon halin sa Egipto, nagkadto si Abram sa Negeb,+ upod ang iya asawa, ang tanan nga iya, kag si Lot. 2 Si Abram may madamo gid nga kasapatan, pilak, kag bulawan.+ 3 Nagkampo sia sa lainlain nga lugar halin sa Negeb pakadto sa Betel, tubtob nakalab-ot sia sa lugar nga nahamtangan anay sang iya tolda sa tungatunga sang Betel kag Ai,+ 4 sa diin naghimo sia anay sing halaran. Didto gindayaw ni Abram ang ngalan ni Jehova.

5 Si Lot nga nag-upod kay Abram, nakapanag-iya man sing mga karnero, mga baka, kag mga tolda. 6 Gani indi mahimo nga mag-istar sila tanan sing tingob sa amo nga duta, kay nagdamo gid ang ila ginapanag-iyahan. 7 Bangod sini, nag-away ang mga manugbantay sang kasapatan ni Abram kag ang mga manugbantay sang kasapatan ni Lot. (Sadto nga tion, nagaistar sa amo nga duta ang mga Canaanhon kag ang mga Pereznon.)+ 8 Gani nagsiling si Abram kay Lot:+ “Palihug indi kita dapat mag-ilinaway kag ang aton mga manugbantay sang kasapatan, kay mag-utod kita. 9 Kuhaa ang bisan diin nga magustuhan mo sa sini nga duta. Palihug magbulag ka sa akon. Kon makadto ka sa wala, makadto ako sa tuo; apang kon makadto ka sa tuo, makadto ako sa wala.” 10 Gani nagtan-aw si Lot kag nakita niya ang bug-os nga distrito sang Jordan+ tubtob sa Zoar.+ Nakita niya nga isa ini ka lugar nga natubigan sing maayo, pareho sa hardin ni Jehova,+ pareho sa duta sang Egipto (sang wala pa malaglag ni Jehova ang Sodoma kag Gomorra). 11 Dayon ginpili ni Lot ang bug-os nga distrito sang Jordan, kag nagsaylo si Lot sa sidlangan. Gani nagbulagay sila. 12 Si Abram nag-istar sa duta sang Canaan, apang si Lot nag-istar malapit sa mga siudad sang distrito.+ Sang ulihi, nagpatindog sia sing tolda malapit sa Sodoma. 13 Ang mga tawo sang Sodoma malain kag makasasala gid batok kay Jehova.+

14 Sang magbulagay na sila ni Lot, nagsiling si Jehova kay Abram: “Halin sa lugar nga imo nahamtangan, palihug magtan-aw ka sa aminhan, sa bagatnan, sa sidlangan, kag sa katundan, 15 bangod ihatag ko sa imo kag sa imo kaliwat* ang tanan nga duta nga makita mo. Panag-iyahan ninyo ini tubtob san-o.+ 16 Himuon ko ang imo kaliwat* nga pareho kadamo sang yab-ok sang duta, amo nga kon maisip ang yab-ok sang duta, maisip man ang imo kaliwat.*+ 17 Lakat ka, libuta ang kalabaon kag kasangkaron sang duta, kay ihatag ko ini sa imo.” 18 Gani naglakat si Abram kag padayon sia nga nag-istar sa mga tolda. Sang ulihi, nag-abot sia kag nag-istar sa tunga sang dalagku nga kakahuyan sa Mamre,+ nga yara sa Hebron,+ kag didto naghimo sia sing halaran para kay Jehova.+

14 Sadto nga tion, si Amrafel ang hari sang Sinar,+ si Arioc ang hari sang Elasar, si Kedorlaomer+ ang hari sang Elam,+ kag si Tidal ang hari sang Goiim. 2 Ini nga mga hari nagpakig-away batok kay Bera nga hari sang Sodoma,+ kay Birsa nga hari sang Gomorra,+ kay Sinab nga hari sang Adma, kay Semeber nga hari sang Zeboiim,+ kag sa hari sang Bela, nga amo ang Zoar. 3 Gintingob nila* ang ila puersa sa Nalupyakan* sang Sidim,+ nga amo ang Dagat Asin.*+

4 Nag-alagad sila kay Kedorlaomer sing 12 ka tuig, apang nagrebelde sila sang ika-13 nga tuig. 5 Sang ika-14 nga tuig, nagsalakay si Kedorlaomer kag ang mga hari nga kaupod niya, kag ginpierde nila ang mga Refaim sa Asterot-karnaim, ang mga Zuzim sa Ham, ang mga Emim+ sa Save-kiryataim, 6 kag ang mga Horhanon+ sa ila bukid nga Seir+ tubtob sa El-paran, nga yara sa dulunan sang kamingawan. 7 Dayon nagbalik sila kag nakalab-ot sa En-mispat, nga amo ang Kades.+ Kag ginsakop nila ang bug-os nga duta sang mga Amaleknon+ kag sang mga Amornon+ nga nagaistar sa Hazazon-tamar.+

8 Sa sini nga tion, ang hari sang Sodoma, ang hari sang Gomorra, ang hari sang Adma, ang hari sang Zeboiim kag ang hari sang Bela, nga amo ang Zoar, nagkadto sa Nalupyakan* sang Sidim, kag nagpakig-away batok sa ila, 9 batok kay Kedorlaomer nga hari sang Elam, kay Tidal nga hari sang Goiim, kay Amrafel nga hari sang Sinar, kag kay Arioc nga hari sang Elasar;+ apat ka hari kontra sa lima. 10 Ang Nalupyakan* sang Sidim may madamo nga buho nga may aspalto, kag nahulog sa sini ang mga hari sang Sodoma kag Gomorra nga nagpalagyo. Ang mga nabilin nagpalagyo sa kabukiran. 11 Dayon ginkuha sang mga nagdaug ang tanan nga pagkabutang sang Sodoma kag Gomorra kag ang tanan nila nga pagkaon kag naglakat sila.+ 12 Ginbihag man nila si Lot nga nagaistar sa Sodoma+ kag anak sang utod nga lalaki ni Abram, kag ginkuha nila ang iya mga pagkabutang kag naglakat sila.

13 Ang isa ka tawo nga nakapalagyo nag-abot kag ginsugiran niya si Abram nga Hebreo sang natabo. Nagaistar sia* sadto sa tunga sang dalagku nga kakahuyan ni Mamre nga Amornon,+ nga utod ni Escol kag ni Aner.+ Mga kadampig sila ni Abram. 14 Gani nabalitaan ni Abram nga ginbihag ang iya paryente.*+ Dayon gintipon niya ang iya mga tinawo nga hanas sa pagpakig-away, ang 318 ka alagad nga natawo sa iya panimalay, kag ginlagas nila sila tubtob sa Dan.+ 15 Sang gab-i, ginbahinbahin niya ang iya puersa. Dayon nagsalakay sila sang iya mga alagad, kag ginpierde niya sila. Ginlagas niya sila tubtob sa Hoba, sa aminhan sang Damasco. 16 Nabawi niya ang tanan nga pagkabutang, kag nabawi man niya si Lot nga iya paryente, ang iya mga pagkabutang, ang mga babayi, kag ang iban pa nga mga tawo.

17 Sang nagbalik si Abram pagkatapos mapierde si Kedorlaomer kag ang mga hari nga kaupod niya, ginsugata sang hari sang Sodoma si Abram sa Nalupyakan* sang Save, nga amo ang Nalupyakan sang Hari.+ 18 Nagdala si Melquisedec+ nga hari sang Salem+ sing tinapay kag alak; sia ang saserdote sang Labing Mataas nga Dios.+

19 Dayon ginpakamaayo niya sia kag nagsiling:

Kag ginhatagan sia ni Abram sing ikanapulo sang tanan nga butang nga nabawi niya.+

21 Pagkatapos sini, nagsiling ang hari sang Sodoma kay Abram: “Ihatag sa akon ang mga tawo,* apang dalha ang mga pagkabutang.” 22 Nagsabat si Abram sa hari sang Sodoma: “Ginabayaw ko ang akon kamot sa pagpanumpa kay Jehova nga Labing Mataas nga Dios, ang Manunuga sang langit kag sang duta, 23 nga indi gid ako magkuha sing bisan ano nga halin sa imo, bisan isa ka hilo ukon isa ka higot sang sandalyas, agod indi ka magsiling, ‘Ako ang nagpamanggad kay Abram.’ 24 Indi ako magkuha sing bisan ano luwas sa nakaon na sang mga pamatan-on nga lalaki. Ihatag man ang mga parte sang mga lalaki nga nag-upod sa akon, nga si Aner, si Escol, kag si Mamre.”+

15 Pagkatapos sini, naghambal si Jehova kay Abram paagi sa palanan-awon: “Indi ka magkahadlok,+ Abram. Ako ang imo taming.+ Mangin daku gid ang imo padya.”+ 2 Nagsabat si Abram: “Soberanong Ginuong Jehova, ano ang pulos sang ihatag mo sa akon, kay wala man ako sing anak kag si Eliezer+ nga taga-Damasco amo ang magapanubli sang tanan nga akon ginapanag-iyahan?” 3 Nagsiling pa si Abram: “Wala mo ako ginhatagan sing kaliwat,*+ kag isa ka katapo* sang akon panimalay ang mangin manunubli ko.” 4 Apang, amo ini ang ginsiling ni Jehova sa iya, “Ini nga tawo indi ang imo manunubli, kundi ang imo anak.”*+

5 Dayon gindala Niya sia sa gua kag nagsiling: “Palihug magtangla ka sa langit kag isipa ang mga bituon, kon maisip mo ini.” Nagsiling pa sia: “Mangin pareho sini ang imo kaliwat.”*+ 6 Nagtuo sia kay Jehova,+ kag bangod sini ginkabig Niya sia nga matarong.+ 7 Nagsiling pa sia: “Ako si Jehova nga nagpagua sa imo sa Ur sang mga Caldeanhon agod ihatag sa imo ining duta nga imo panag-iyahan.”+ 8 Gani nagsiling si Abram: “Soberanong Ginuong Jehova, paano ko mahibaluan nga panag-iyahan ko ini?” 9 Nagsabat sia: “Magkuha ka sing bakiya nga baka* nga tatlo ka tuig ang edad, sing kanding nga babayi nga tatlo ka tuig ang edad, sing karnero nga lalaki nga tatlo ka tuig ang edad, sing tukmo, kag sing gamay pa nga pating.” 10 Gani ginkuha niya ini tanan nga sapat. Ginpihak niya ang lawas sini kag ginplastar ini sa duha ka raya nga nagaatubangay ang kada pihak,* apang wala niya ginpihak ang mga pispis. 11 Dayon may mga pispis nga mananagit nga naghapon sa patay nga mga sapat, apang gintabog sila ni Abram.

12 Sang nagatunod na ang adlaw, natulugan sing mahamuok si Abram, kag nagdamgo sia sing makahaladlok kag tuman nga kadulom. 13 Dayon nagsiling Sia kay Abram: “Dapat mo mahibaluan nga ang imo kaliwat* mangin mga dumuluong sa duta nga indi ila kag ulipunon sila sang mga tawo didto kag paantuson sila sa sulod sang 400 ka tuig.+ 14 Apang hukman ko ang pungsod nga magaulipon sa ila,+ kag pagkatapos sini, magahalin sila sa sini nga duta nga dala ang madamo nga pagkabutang.+ 15 Tuhoy sa imo, mapatay ka nga may kalinong sa tapos ka magkabuhi sing malawig;+ ilubong ka upod sa imo mga katigulangan. 16 Apang ang ikap-at nga kaliwatan magabalik diri,+ bangod wala pa mag-abot ang tion nga silutan ang mga Amornon.”+

17 Sang nagtunod na ang adlaw kag nagdulom, may naggua nga isa ka nagaaso nga hurno kag may naglabay nga isa ka nagadabdab nga sulo sa tunga sang pinihak nga mga sapat. 18 Sa amo nga adlaw naghimo si Jehova sing katipan kay Abram,+ kag nagsiling sia: “Ihatag ko sa imo kaliwat* ini nga duta,+ halin sa suba sang Egipto tubtob sa daku nga suba sang Eufrates:+ 19 ang duta sang mga Kenhanon,+ sang mga Keniznon, sang mga Kadmonhon, 20 sang mga Hethanon,+ sang mga Pereznon,+ sang mga Refaim,+ 21 sang mga Amornon, sang mga Canaanhon, sang mga Girgasnon, kag sang mga Jebusnon.”+

16 Si Sarai nga asawa ni Abram wala sing anak,+ apang may alagad sia nga Egiptohanon nga si Hagar.+ 2 Gani nagsiling si Sarai kay Abram: “Palihug pamatii ako! Wala gintugutan ni Jehova nga magpanganak ako. Palihug maghulid ka sa akon alagad. Ayhan makatigayon ako sing mga anak paagi sa iya.”+ Kag ginpamatian ni Abram si Sarai. 3 Pagligad sang napulo ka tuig nga nag-istar si Abram sa duta sang Canaan, ginkuha ni Sarai nga asawa ni Abram ang iya alagad nga Egiptohanon nga si Hagar, kag ginhatag sia kay Abram nga iya bana agod mangin asawa niya. 4 Naghulid si Abram kay Hagar, kag nagbusong sia. Sang mahibaluan niya nga nagabusong sia, ginpakanubo niya ang iya agalon nga babayi.

5 Gani nagsiling si Sarai kay Abram: “Ikaw ang may sala sa malain nga ginahimo sa akon. Ginhatag ko sa imo* ang akon alagad, apang sang mahibaluan niya nga nagabusong sia, ginpakanubo niya ako. Kabay pa nga si Jehova ang maghukom sa aton nga duha.” 6 Nagsiling si Abram kay Sarai: “Ikaw ang bahala sa imo alagad. Himua sa iya ang luyag mo.” Ginpakahuy-an ni Sarai ang iya alagad amo nga nagpalagyo sia.

7 Sang ulihi, nakita sia sang anghel ni Jehova sa tuburan sang tubig sa kamingawan, ang tuburan sa dalan pakadto sa Sur.+ 8 Nagsiling ang anghel: “Hagar, alagad ni Sarai, diin ka naghalin kag diin ka makadto?” Nagsabat sia: “Nalagyo ako kay Sarai nga akon agalon.” 9 Nagsiling sa iya ang anghel ni Jehova: “Magbalik ka sa imo agalon nga babayi kag magpaubos ka sa iya.” 10 Dayon nagsiling ang anghel ni Jehova: “Padamuon ko gid ang imo kaliwat,* kag indi ini maisip bangod sa kadamuon.”+ 11 Nagsiling pa ang anghel ni Jehova: “Nagabusong ka, kag magabun-ag ka sing isa ka anak nga lalaki, kag hingalanan mo sia nga Ismael,* kay nabatian ni Jehova ang tuhoy sa imo pag-antos. 12 Mangin pareho sia sang asno nga talunon.* Kontrahon niya ang tanan kag kontrahon man sia sang tanan, kag magaistar sia malapit sa tanan niya nga utod.”*

13 Nagpanawag si Hagar sa ngalan ni Jehova kag nagsiling sa iya: “Ikaw ang Dios nga makakita sang tanan,”*+ kay nagsiling sia: “Nakita ko gid bala sia nga makakita sa akon?” 14 Amo kon ngaa ang bubon gintawag nga Beer-lahai-roi.* (Yara ini sa ulot sang Kades kag Bered.) 15 Ginbun-ag ni Hagar ang anak nga lalaki ni Abram, kag ginhingalanan ni Abram ang iya anak nga Ismael.+ 16 Nagaedad si Abram sing 86 ka tuig sang ginbun-ag ni Hagar si Ismael.

17 Sang nagaedad si Abram sing 99 ka tuig, nagpakita si Jehova kay Abram kag nagsiling sa iya: “Ako ang Dios nga Labing Gamhanan. Magkabuhi ka suno sa akon kabubut-on* kag mangin wala ka sing kasawayan. 2 Palig-unon ko ang akon katipan sa imo,+ kag padamuon ko gid ang imo kaliwat.”+

3 Bangod sini nagyaub si Abram, kag nagsiling ang Dios sa iya: 4 “Naghimo ako sing katipan sa imo,+ kag mangin amay ka sang madamo nga pungsod.+ 5 Indi na Abram* ang imo ngalan; Abraham* na ang imo ngalan, kay himuon ko ikaw nga amay sang madamo nga pungsod. 6 Padamuon ko gid ang imo mga anak kag himuon ko ikaw nga mga pungsod, kag ang mga hari magahalin sa imo.+

7 “Tumanon ko ang akon dayon nga katipan nga ginhimo ko sa imo+ kag sa imo kaliwat* sa tanan nga kaliwatan nga magaabot, kag ako mangin imo Dios kag sang imo kaliwat.* 8 Ihatag ko sa imo kag sa imo kaliwat* ang duta nga imo ginapuy-an bilang dumuluong,+ ang bug-os nga duta sang Canaan, agod panag-iyahan tubtob san-o, kag ako mangin ila Dios.”+

9 Nagsiling pa ang Dios kay Abraham: “Dapat mo tumanon ang akon katipan, ikaw kag ang imo kaliwat* sa tanan nga kaliwatan nga magaabot. 10 Amo ini ang katipan nga ginhimo ko sa imo, nga dapat mo tumanon kag sang imo kaliwat* sa palaabuton: Ang tanan nga lalaki sa inyo dapat magpatuli.+ 11 Dapat kamo magpatuli, kag mangin tanda ini sang katipan sa ulot ko kag sa inyo.+ 12 Sa tanan ninyo nga kaliwatan nga magaabot, ang tanan ninyo nga lalaki nga walo ka adlaw ang edad dapat tulion,+ ang bisan sin-o nga natawo sa inyo panimalay, kag ang bisan sin-o nga indi mo kaliwat* nga ginbakal sa isa ka dumuluong. 13 Ang tagsa ka lalaki nga natawo sa imo panimalay kag ang tagsa ka lalaki nga imo ginbakal dapat magpatuli,+ kag ang akon katipan nga tanda sa inyo unod mangin dayon nga katipan. 14 Kon ang wala matuli nga lalaki indi magpatuli, dapat sia* patyon.* Ginalapas niya ang akon katipan.”

15 Dayon nagsiling ang Dios kay Abraham: “Indi mo na pagtawgon nga Sarai*+ ang imo asawa bangod Sara* na ang iya ngalan. 16 Pakamaayuhon ko sia kag hatagan ko man ikaw sing anak nga lalaki paagi sa iya;+ pakamaayuhon ko sia kag mangin iloy sia sang madamo nga pungsod; magahalin sa iya ang mga hari sang katawhan.” 17 Bangod sini nagyaub si Abraham, kag nagkadlaw sia kag nagsiling sa iya kaugalingon:+ “Makaanak pa bala ang isa ka lalaki nga 100 ka tuig ang edad, kag makabata pa bala si Sara nga 90 ka tuig ang edad?”+

18 Gani nagsiling si Abraham sa matuod nga Dios: “O kabay pa nga pakamaayuhon mo si Ismael!”+ 19 Nagsiling ang Dios: “Si Sara nga imo asawa magahatag gid sa imo sing isa ka anak nga lalaki, kag hingalanan mo sia nga Isaac.*+ Magahimo ako sing dayon nga katipan sa iya kag sa iya kaliwat* sa palaabuton.+ 20 Apang tuhoy kay Ismael, nabatian ko ikaw. Pakamaayuhon ko sia kag padamuon, kag magadamo gid ang iya mga anak. Mangin amay sia sang 12 ka pangulo, kag himuon ko sia nga isa ka daku nga pungsod.+ 21 Apang, magahimo ako sing katipan kay Isaac,+ nga ibun-ag ni Sara sa imo sa sini man nga tion sa masunod nga tuig.”+

22 Naghalin ang Dios sa tapos Sia makighambal kay Abraham. 23 Dayon ginkuha ni Abraham si Ismael nga iya anak, ang tanan nga lalaki nga natawo sa iya panimalay, kag ang tanan nga iya ginbakal. Ginkuha ni Abraham ang tanan nga lalaki sa iya panimalay kag gintuli niya sila sa sina mismo nga adlaw, suno gid sa ginhambal sang Dios sa iya.+ 24 Si Abraham nagaedad sing 99 ka tuig sang gintuli sia.+ 25 Ang iya anak nga si Ismael nagaedad sing 13 ka tuig sang gintuli sia.+ 26 Sa sina mismo nga adlaw, gintuli si Abraham kag ang iya anak nga si Ismael. 27 Gintuli upod sa iya ang tanan nga lalaki sa iya panimalay, ang bisan sin-o nga natawo sa iya panimalay, kag ang bisan sin-o nga ginbakal sa isa ka dumuluong.

18 Sang ulihi, nagpakita si Jehova+ sa iya sa dalagku nga kakahuyan sa Mamre,+ samtang nagapungko sia sa puertahan sang iya tolda sang mga udtong-adlaw. 2 Nagtulok sia sa unhan kag nakita niya ang tatlo ka lalaki nga nagatindog.+ Gani nagdalagan sia agod sugataon sila, kag nagluhod sia kag nagduko. 3 Dayon nagsiling sia: “Jehova, kon nahamuot ka sa akon, palihug indi pagligari ang imo alagad. 4 Mapakuha anay ako sing tubig agod mahinawan ang inyo mga tiil.+ Dayon magpahuway kamo sa idalom sang kahoy. 5 Bangod nagkadto kamo diri sa inyo alagad, makuha anay ako sing tinapay para sa inyo agod mabusog kamo.* Dayon mahimo na kamo makalakat.” Nagsiling sila: “Sige. Himua ang imo ginsiling.”

6 Gani dalidali nga nagkadto si Abraham sa tolda kag nagsiling sia kay Sara: “Dali! Magkuha ka sing tatlo ka sukob* sang pino nga harina, masaha ini kag maghimo ka sing tinapay.” 7 Dayon nagdalagan si Abraham sa iya mga baka. Nagpili sia sing pinakamaayo nga torite nga baka kag ginhatag ini sa iya alagad. Kag dalidali nga ginhanda niya ini. 8 Dayon nagkuha sia sing mantikilya kag gatas kag sang iya linuto nga torite nga baka kag ginbutang ini sa atubangan nila. Kag nagtindog sia sa tupad nila sa idalom sang kahoy samtang nagakaon sila.+

9 Ginpamangkot nila sia: “Diin ang imo asawa nga si Sara?”+ Nagsabat sia: “Yara sia sa sulod sang tolda.” 10 Ang isa sa ila nagsiling: “Mabalik gid ako sa imo sa masunod nga tuig sa sini man nga tion, kag ang imo asawa nga si Sara magaanak sing lalaki.”+ Nagapamati si Sara sa puertahan sang tolda, sa likod nayon sang lalaki. 11 Tigulang na si Abraham kag si Sara.+ Indi na makabata si Sara sa iya edad.*+ 12 Gani nagkadlaw si Sara sa iya kaugalingon kag nagsiling sia: “Magakalipay pa bala ako, karon nga tigulang na ako, kag tigulang naman ang akon ginuo?”+ 13 Nagsiling si Jehova kay Abraham: “Ngaa nagkadlaw si Sara kag nagsiling, ‘Makabata pa bala ako bisan tigulang na ako?’ 14 May imposible bala kay Jehova?+ Mabalik ako sa imo sa masunod nga tuig sa sini man nga tion, kag si Sara magaanak sing lalaki.” 15 Apang hinadlukan si Sara, gani ginpanghiwala niya ini, kag nagsiling sia: “Wala ako magkadlaw!” Nagsabat sia: “Nagkadlaw gid ikaw.”

16 Sang maglakat na ang mga lalaki kag nagpakadto sa Sodoma,+ gin-updan sila ni Abraham kag gindul-ong. 17 Nagsiling si Jehova: “Taguon ko bala kay Abraham ang akon pagahimuon?+ 18 Pat-od gid nga si Abraham mangin isa ka daku kag gamhanan nga pungsod, kag ang tanan nga pungsod sa duta pakamaayuhon* paagi sa iya.+ 19 Kay kilala ko gid si Abraham kag nagasalig ako nga suguon niya ang iya mga anak kag ang tanan niya nga kaliwatan nga sundon ang dalanon ni Jehova paagi sa paghimo sing husto kag matarong,+ agod tumanon ni Jehova ang ginsaad niya kay Abraham.”

20 Dayon nagsiling si Jehova: “Nabatian ko ang mabaskog nga reklamo batok sa Sodoma kag Gomorra,+ kag mabug-at gid ang ila sala.+ 21 Manaug ako agod tan-awon kon bala matuod ukon indi ang reklamo nga nakalab-ot sa akon kag kon bala malaut gid ang ila ginahimo. Luyag ko mahibaluan ini.”+

22 Halin didto, nagkadto ang mga lalaki sa Sodoma, apang si Jehova+ nagpabilin kay Abraham. 23 Dayon nagpalapit si Abraham kag nagsiling: “Papason mo gid bala ang matarong upod sa malauton?+ 24 Pananglitan may 50 ka matarong nga tawo sa siudad. Papason mo gid bala sila kag indi mo gid bala mapasaylo ang siudad para lang sa 50 ka matarong nga yara sa sini? 25 Indi mo gid mahimo nga patyon ang matarong nga tawo upod sa malauton amo nga pareho lang ang mahanabo sa matarong kag sa malauton!+ Indi mo gid ina mahimo.+ Indi bala nga matarong lang ang himuon sang Hukom sang bug-os nga duta?”+ 26 Nagsiling si Jehova: “Kon may makita ako sa Sodoma nga 50 ka matarong nga tawo pasayluhon ko ang bug-os nga siudad tungod sa ila.” 27 Nagsiling liwat si Abraham: “Palihug pamatii ako, nangahas ako karon sa pagpakighambal kay Jehova, bisan pa yab-ok lang ako kag abo. 28 Pananglitan ang 50 kulang sing lima. Laglagon mo bala ang bug-os nga siudad tungod sa lima?” Nagsabat Sia: “Indi ko ini paglaglagon kon may makita ako nga 45.”+

29 Apang nagsiling liwat si Abraham sa Iya: “Pananglitan may makita didto nga 40.” Nagsabat Sia: “Indi ko ini paglaglagon tungod sa 40.” 30 Apang nagsiling pa si Abraham: “Kabay pa nga indi magsingkal sa kaakig si Jehova,+ kundi tuguti pa ako sa paghambal: Pananglitan may makita didto nga 30.” Nagsabat Sia: “Indi ko ini paglaglagon kon may makita ako didto nga 30.” 31 Apang nagsiling pa si Abraham: “Palihug pamatii ako, nangahas ako karon sa pagpakighambal kay Jehova: Pananglitan may makita didto nga 20 lang.” Nagsabat Sia: “Indi ko ini paglaglagon tungod sa 20.” 32 Sang ulihi, nagsiling si Abraham: “Kabay pa nga indi magsingkal sa kaakig si Jehova, kundi tuguti ako sa paghambal sing makaisa na lang: Pananglitan may makita didto nga napulo lang.” Nagsabat Sia: “Indi ko ini paglaglagon tungod sa napulo.” 33 Sa tapos makighambal si Jehova kay Abraham, naghalin sia+ kag nagpauli si Abraham.

19 Sang gab-i nag-abot ang duha ka anghel sa Sodoma, kag nagapungko si Lot sa gawang sang Sodoma. Sang makita sila ni Lot, nagtindog sia agod sugataon sila kag nagduko sia.+ 2 Nagsiling sia: “Palihug, mga ginuo ko, maghapit kamo anay sa balay sang inyo alagad kag magpaligad sang gab-i kag mahinawan ang inyo mga tiil. Dayon magbangon kamo sing temprano pa kag magpadayon sa inyo dalanon.” Nagsiling sila: “Indi, sa plasa na lang kami mapaligad sang gab-i.” 3 Apang nagpamilit gid si Lot, gani nag-upod sila sa iya balay. Naghanda sia sing madamo nga pagkaon para sa ila, kag nagluto sia sing mga tinapay nga wala sing lebadura, kag nagkaon sila.

4 Sang wala pa sila makatulog, nag-abot ang magamo nga guban sang tanan nga lalaki sang siudad sang Sodoma, bata kag tigulang, kag ginlibutan nila ang balay ni Lot. 5 Gintawag nila si Lot, kag nagsiling sila: “Diin na ang mga lalaki nga nagdayon sa imo karon nga gab-i? Paguaa sila diri agod makighulid kami sa ila.”+

6 Dayon naggua si Lot, apang ginsirado niya ang puertahan. 7 Nagsiling sia: “Palihug, mga kauturan ko, indi kamo maghimo sing malain. 8 May duha ako ka anak nga babayi nga wala pa gid makahulid sa lalaki. Sila na lang ang paguaon ko sa inyo kag pagusto kamo kon ano ang himuon ninyo sa ila. Apang indi ninyo pagtanduga ining mga lalaki, bangod nagdangop sila sa idalom* sang akon atop.”+ 9 Apang nagsiling sila: “Maghalin ka dira!” Nagsiling pa sila: “Ini nga tawo nag-istar diri bilang dumuluong, apang luyag pa niya mangin hukom! Malain pa ang himuon namon sa imo sangsa ila.” Gindis-og nila sing todo si Lot, kag madali na lang nila maguba ang puertahan. 10 Gani ginbutong sang mga lalaki* si Lot pasulod sa balay, kag ginsirado nila ang puertahan. 11 Apang ginbulag nila ang mga lalaki, halin sa pinakakubos tubtob sa pinakadungganon, nga yara sa puertahan sang balay, amo nga kinapoy sila sa pagpangita sa puertahan.

12 Nagsiling ang mga lalaki* kay Lot: “May iban ka pa bala nga mga paryente diri? Paguaa sa sini nga lugar ang imo mga umagad nga lalaki, ang imo mga anak nga lalaki, ang imo mga anak nga babayi, kag ang tanan mo nga paryente sa sini nga siudad! 13 Kay laglagon namon ini nga lugar, bangod ang reklamo batok sa ila nagbaskog sa atubangan ni Jehova,+ gani ginpadala kami ni Jehova agod laglagon ang siudad.” 14 Gani ginkadtuan ni Lot ang iya mga umagad nga lalaki nga magapangasawa sa iya mga anak nga babayi, kag nagsiling sia: “Magdali kamo! Maggua kamo sa sini nga lugar, bangod laglagon ni Jehova ang siudad!” Apang para sa iya mga umagad daw nagalahog lang sia.+

15 Sang nagpamanagbanag na, ginpadalidali sang mga anghel si Lot kag nagsiling sila: “Magdali ka! Kuhaa ang imo asawa kag ang imo duha ka anak nga babayi, agod indi kamo malaglag kon silutan na ang siudad tungod sang sala sini!”+ 16 Daw indi pa sia maghalin kuntani, apang bangod sang kaluoy ni Jehova sa iya,+ gin-uyatan sang mga lalaki ang iya kamot, ang kamot sang iya asawa, ang mga kamot sang iya duha ka anak nga babayi, kag gindala sila sa gua sang siudad.+ 17 Sang nadala na nila sila sa gua sang siudad, ang isa sa ila nagsiling: “Magpalagyo kamo tungod sa inyo kabuhi!* Indi kamo magbalikid+ kag indi kamo magdulog sa bisan diin nga bahin sang distrito!+ Magpalagyo kamo sa bukid agod indi kamo malaglag!”

18 Nagsiling si Lot sa ila: “Palihug, indi lang didto, Jehova! 19 Ginkahamut-an mo ang imo alagad kag nagapakita ka sing daku nga kaayo* sa akon paagi sa pagtugot nga mabuhi ako,*+ apang indi ako makapalagyo sa bukid kay basi mabutang sa katalagman ang akon kabuhi kag mapatay ako.+ 20 May gamay nga banwa nga malapit lang kag mahimo ako makapalagyo didto. Palihug, tuguti ako nga malagyo sa sini nga banwa agod maluwas ako.* Indi bala gamay lang nga butang ang ginapangabay ko sa imo?” 21 Gani nagsiling sia sa iya: “Pakitaan ko ikaw sing konsiderasyon.+ Indi ko paglaglagon ang banwa nga ginasiling mo.+ 22 Dasiga! Magpalagyo ka na didto, kay wala ako sing mahimo kon indi ka pa makalab-ot didto!”+ Amo ini kon ngaa gintawag niya ang banwa nga Zoar.*+

23 Nagbutlak na ang adlaw sang nag-abot si Lot sa Zoar. 24 Dayon nagpaulan si Jehova sa Sodoma kag Gomorra sing asupre kag kalayo. Halin ini kay Jehova, halin ini sa langit.+ 25 Ginlaglag niya ini nga mga siudad, ang bug-os nga distrito, pati ang tanan nga pumuluyo sa mga siudad kag ang mga tanom nga nagtubo didto.+ 26 Apang nagbalikid ang asawa ni Lot nga nagasunod sa iya, kag nangin haligi sia nga asin.+

27 Kag aga pa nga nagbangon si Abraham kag nagkadto sia sa lugar nga gintindugan niya anay sa atubangan ni Jehova.+ 28 Nagtulok sia nayon sa Sodoma kag Gomorra kag sa bug-os nga duta sang distrito kag nakita niya ang madamol nga aso nga nagatub-ok halin sa duta pareho sang madamol nga aso halin sa isa ka hurno!+ 29 Sang ginlaglag sang Dios ang mga siudad sang distrito, gindumdom sang Dios si Abraham kay ginluwas niya si Lot sang ginlaglag niya ang mga siudad nga ginaistaran anay ni Lot.+

30 Sang ulihi, naghalin si Lot sa Zoar kag nag-istar sa bukid upod sa iya duha ka anak nga babayi,+ bangod nahadlok sia mag-istar sa Zoar.+ Gani nag-istar sia kag ang iya duha ka anak nga babayi sa isa ka kueba. 31 Ang kamagulangan nagsiling sa manghod: “Tigulang na ang aton amay, kag wala sing lalaki sa duta nga mapamana naton subong sang ginahimo sang mga tawo. 32 Dali, paimnon naton sing alak ang aton amay, kag maghulid kita sa iya agod magpadayon ang kaliwat sang aton amay.”

33 Gani ginpainom nila sing alak ang ila amay sina nga gab-i; dayon nagsulod ang kamagulangan kag naghulid sa iya amay, apang wala makahibalo ang iya amay sang naghigda kag nagbangon ang iya anak. 34 Sang masunod nga adlaw, nagsiling ang kamagulangan sa manghod: “Naghulid ako sa aton amay kagab-i. Paimnon naton sia liwat sing alak karon sa gab-i. Dayon magsulod ka kag maghulid sa iya, agod magpadayon ang kaliwat sang aton amay.” 35 Gani ginpainom nila sing madamo nga alak ang ila amay sina man nga gab-i; dayon ang manghod nagkadto kag naghulid sa iya, apang wala makahibalo ang iya amay sang naghigda kag nagbangon ang iya anak. 36 Gani nagbusong ang duha ka anak ni Lot paagi sa ila amay. 37 Ang kamagulangan nagbun-ag sang anak nga lalaki kag ginhingalanan sia nga Moab.*+ Sia ang amay sang mga Moabnon karon.+ 38 Ang manghod nagbun-ag man sing anak nga lalaki kag ginhingalanan sia nga Ben-ami.* Sia ang amay sang mga Ammonhon+ karon.

20 Karon nagsaylo sing kampo si Abraham+ kag nagkadto sia sa duta sang Negeb kag nag-istar sa ulot sang Kades+ kag Sur.+ Sang nagaistar sia* sa Gerar,+ 2 nagsiling liwat si Abraham tuhoy kay Sara nga iya asawa: “Utod ko sia.”+ Gani ginpakuha ni Abimelec nga hari sang Gerar si Sara.+ 3 Sang gab-i, nagsiling ang Dios kay Abimelec paagi sa damgo: “Mapatay ka bangod sa babayi nga ginkuha mo,+ kay asawa sia sang iban.”+ 4 Apang, wala pa sia matandog ni Abimelec.* Gani nagsiling sia: “Jehova, patyon mo bala ang isa ka pungsod nga wala sing sala?* 5 Indi bala nga nagsiling sia sa akon, ‘Utod ko sia,’ kag indi bala nga nagsiling man si Sara, ‘Utod ko sia’? Matinlo ang akon konsiensia kag wala ako makahibalo nga sala ang akon ginahimo.” 6 Dayon nagsiling sa iya ang matuod nga Dios paagi sa damgo: “Nahibaluan ko nga matinlo ang imo konsiensia, gani ginpunggan ko ikaw nga makasala sa akon. Amo kon ngaa wala ko gintugutan nga tandugon mo sia. 7 Karon ibalik mo ang babayi sa iya bana, kay isa sia ka manalagna.+ Magapangamuyo sia para sa imo+ kag padayon ka nga mabuhi. Apang kon indi mo sia pag-ibalik, pat-od nga mapatay ka kag ang bug-os mo nga panimalay.”

8 Aga pa nga nagbangon si Abimelec kag gintawag niya ang tanan niya nga alagad kag ginsugid niya ini sa ila, kag hinadlukan gid sila. 9 Dayon ginpatawag ni Abimelec si Abraham kag nagsiling sa iya: “Ano ining ginhimo mo sa amon? Ano ang nahimo ko nga sala sa imo, amo nga nagdala ka sing daku nga sala sa akon kag sa akon ginharian? Indi husto ang ginhimo mo sa akon.” 10 Nagsiling pa si Abimelec kay Abraham: “Ngaa ginhimo mo ini?”+ 11 Nagsabat si Abraham: “Bangod naghunahuna ako, ‘Wala gid sing kahadlok sa Dios sa sini nga lugar, kag patyon nila ako bangod sang akon asawa.’+ 12 Isa pa, utod ko gid man sia. Anak sia sang akon amay, apang indi sia anak sang akon iloy, kag nangin asawa ko sia.+ 13 Sang ginpalakat ako sang Dios halin sa balay sang akon amay,+ nagsiling ako sa akon asawa: ‘Magpakita ka sa akon sing mainunungon nga gugma: Bisan diin kita magkadto, isiling mo, “Utod ko sia.”’”+

14 Dayon nagkuha si Abimelec sing mga karnero kag mga baka kag mga alagad nga lalaki kag mga alagad nga babayi kag ginhatag sila kay Abraham, kag ginbalik niya sa iya si Sara nga iya asawa. 15 Nagsiling pa si Abimelec: “Yari ang akon duta. Mag-istar ka bisan diin nga luyag mo.” 16 Nagsiling sia kay Sara: “Hatagan ko sing 1,000 ka bilog nga pilak ang imo utod.+ Mangin tanda ini nga wala ka sing sala* sa tanan nga kaupod mo kag sa tanan nga tawo, kag wala ka mapakahuy-an.” 17 Dayon nagpangamuyo si Abraham sa matuod nga Dios, kag gin-ayo sang Dios si Abimelec kag ang iya asawa kag ang iya mga ulipon nga babayi, gani nagpamata na sila; 18 kay ginhimo nga baw-as ni Jehova ang tanan nga babayi* sa panimalay ni Abimelec bangod kay Sara nga asawa ni Abraham.+

21 Gindumdom ni Jehova si Sara suno gid sa ginsiling niya, kag gintuman ni Jehova kay Sara ang ginsaad niya.+ 2 Gani nagbusong si Sara+ kag nagbun-ag sing anak nga lalaki sang tigulang na si Abraham, sa gintalana nga tion nga ginsaad sang Dios sa iya.+ 3 Ginhingalanan ni Abraham nga Isaac ang iya anak nga ginbun-ag ni Sara.+ 4 Gintuli ni Abraham si Isaac nga iya anak sang nagaedad sia sing walo ka adlaw, suno gid sa ginsugo sang Dios sa iya.+ 5 Si Abraham nagaedad sing 100 ka tuig sang natawo ang iya anak nga si Isaac. 6 Dayon nagsiling si Sara: “Ginpakadlaw ako sang Dios sa kalipay; ang tanan nga makabati sini magakadlaw upod sa akon.”* 7 Nagsiling pa sia: “Sin-o ang maghunahuna nga ang asawa ni Abraham nga si Sara magapasuso pa sing anak? Apang nagbun-ag ako sing isa ka anak nga lalaki bisan pa tigulang na sia.”

8 Ang bata nagdaku kag ginlutas, kag naghanda si Abraham sing daku nga sinalusalo sang adlaw nga ginlutas si Isaac. 9 Apang natalupangdan ni Sara nga ginauligyat si Isaac sang anak nga lalaki ni Hagar+ nga Egiptohanon, nga anak niya kay Abraham.+ 10 Gani nagsiling sia kay Abraham: “Pahalina ining ulipon nga babayi kag ang iya anak, kay ang anak sining ulipon nga babayi indi mangin manunubli upod sa akon anak nga si Isaac!”+ 11 Apang ginkasubo ni Abraham ang ginsiling niya tuhoy sa iya anak.+ 12 Dayon nagsiling ang Dios kay Abraham: “Indi ka magkasubo sa ginasiling ni Sara sa imo tuhoy sa bata kag tuhoy sa imo ulipon nga babayi. Pamatii sia,* bangod ang kaliwat* nga ginsaad sa imo magahalin kay Isaac.+ 13 Tuhoy sa anak sang ulipon nga babayi,+ himuon ko man sia nga isa ka pungsod,+ bangod kaliwat* mo sia.”

14 Gani temprano pa nga nagbangon si Abraham pagkaaga. Nagkuha sia sing tinapay kag sing panit nga suludlan sang tubig kag ginhatag niya ini kay Hagar. Ginbutang niya ini sa abaga ni Hagar, dayon ginpalakat niya sia upod sa iya bata.+ Naglakat sia kag nagdalangdalang sa kamingawan sang Beer-seba.+ 15 Sang ulihi, naubos ang tubig sa panit nga suludlan kag ginbutang niya ang bata sa idalom sang isa sa mga kahoykahoy. 16 Dayon naglakat sia kag nagpungko sing isahanon, sa kalayuon nga malab-utan sang isa ka pagpana, kag nagsiling sia: “Indi ko luyag makita kon mapatay ang bata.” Gani nagpungko sia sa malayo kag naghibi sing mabaskog.

17 Nabatian sang Dios ang tingog sang bata,+ kag ang anghel sang Dios nagtawag kay Hagar halin sa langit kag nagsiling sa iya:+ “Ngaa nagahibi ka Hagar? Indi ka magkahadlok, kay nabatian sang Dios ang tingog sang bata didto sa nahamtangan niya. 18 Magtindog ka, pabanguna ang bata kag uyati sia, kay himuon ko sia nga isa ka daku nga pungsod.”+ 19 Dayon ginbuksan sang Dios ang iya mga mata amo nga nakita niya ang isa ka bubon. Nagkadto sia didto kag ginsudlan niya sing tubig ang panit nga suludlan kag ginpainom ang bata. 20 Ginpakamaayo sang Dios ang bata+ samtang nagadaku sia. Nag-istar sia sa kamingawan kag nangin isa ka manugpana. 21 Nag-istar sia sa kamingawan sang Paran,+ kag nagkuha ang iya iloy sing asawa para sa iya sa duta sang Egipto.

22 Sadto nga tion, si Abimelec, upod kay Picol nga pangulo sang iya mga soldado, nagsiling kay Abraham: “Kaupod mo ang Dios sa tanan mo nga ginahimo.+ 23 Gani magpanumpa ka sa akon sa atubangan sang Dios nga indi mo paglapason ang aton ginkasugtan paagi sa paglimbong sa akon, sa akon mga anak, kag sa akon kaliwatan, kag subong nga ginpakitaan ko ikaw sing mainunungon nga gugma, pakitaan mo man ako sing mainunungon nga gugma kag ang mga pumuluyo sang duta diin nagaistar ka.”+ 24 Gani nagsiling si Abraham: “Nagapanumpa ako.”

25 Apang, nagreklamo si Abraham kay Abimelec tuhoy sa bubon nga gin-agaw sang mga alagad ni Abimelec.+ 26 Nagsabat si Abimelec: “Wala ako makahibalo kon sin-o ang naghimo sini. Wala mo ini ginsugid sa akon, kag subong ko lang ini nabatian.” 27 Gani nagkuha si Abraham sing mga karnero kag mga baka kag ginhatag ini kay Abimelec, kag naghimo sila nga duha sing katipan. 28 Sang ginpain ni Abraham ang pito ka kordero nga babayi sa iya mga karnero, 29 nagsiling si Abimelec kay Abraham: “Ngaa ginpain mo ining pito ka kordero nga babayi?” 30 Nagsabat sia: “Batunon mo ining pito ka kordero nga babayi nga ginahatag ko sa imo, agod mangin saksi ini nga ako ang nagkutkot sini nga bubon.” 31 Amo kon ngaa gintawag niya ang lugar nga Beer-seba,*+ bangod nagpanumpa sila nga duha didto. 32 Gani naghimo sila sing katipan+ sa Beer-seba, dayon si Abimelec kag si Picol nga pangulo sang iya mga soldado nagbalik sa duta sang mga Filistinhon.+ 33 Pagkatapos sini, nagtanom sia sing kahoy nga tamarisko sa Beer-seba, kag didto gindayaw niya ang ngalan ni Jehova,+ ang Dios nga wala sing katapusan.+ 34 Nag-istar* si Abraham sa duta sang mga Filistinhon sa malawig nga tion.*+

22 Pagkatapos sini, gintilawan sang matuod nga Dios si Abraham,+ kag nagsiling sia sa iya: “Abraham!” kag nagsabat sia: “Yari ako!” 2 Dayon nagsiling sia: “Dalha palihug ang imo anak, ang imo bugtong nga anak nga si Isaac+ nga imo gid ginahigugma,+ kag magkadto ka sa duta sang Moria+ kag ihalad mo sia didto bilang dulot nga sinunog sa bukid nga itudlo ko sa imo.”

3 Gani aga pa nagbangon si Abraham kag ginhanda niya ang iya asno kag gin-upod niya ang iya duha ka alagad kag si Isaac nga iya anak. Nagbis-ak sia sing kahoy para sa dulot nga sinunog, dayon naglakat sila pakadto sa lugar nga ginsiling sa iya sang matuod nga Dios. 4 Sang ikatlo nga adlaw, nakita ni Abraham ini nga lugar sa malayo. 5 Nagsiling si Abraham sa iya mga alagad: “Diri lang kamo anay upod sa asno, kay makadto kami sang akon anak didto sa unhan agod magsimba kag pagkatapos mabalik kami dayon.”

6 Gani ginkuha ni Abraham ang kahoy para sa dulot nga sinunog kag ginpapas-an ini kay Isaac nga iya anak. Dayon ginkuha niya ang kalayo kag ang sundang,* kag naglakat sila nga duha. 7 Nagsiling si Isaac sa iya amay nga si Abraham: “Amay ko!” Nagsabat sia: “Ano ina, anak ko?” Nagsiling sia: “May kalayo na kita kag kahoy, apang diin ang karnero para sa dulot nga sinunog?” 8 Nagsabat si Abraham: “Anak ko, ang Dios ang magahatag sing karnero para sa dulot nga sinunog.”+ Kag nagpadayon sila sa paglakat.

9 Sang ulihi, nag-abot sila sa lugar nga ginsiling sang matuod nga Dios sa iya. Naghimo si Abraham sing halaran didto kag ginplastar niya ang mga kahoy sa ibabaw sini. Gingapos niya ang kamot kag tiil ni Isaac kag ginbutang sia sa ibabaw sang kahoy sa halaran.+ 10 Dayon ginkuha ni Abraham ang sundang* agod patyon ang iya anak.+ 11 Apang gintawag sia sang anghel ni Jehova halin sa langit: “Abraham, Abraham!” Nagsabat sia: “Yari ako!” 12 Nagsiling ang anghel: “Indi pagpatya ang bata kag indi sia paghaliti, kay nahibaluan ko na karon nga ikaw mahinadlukon sa Dios bangod wala mo gindingot sa akon ang imo anak, ang imo bugtong nga anak.”+ 13 Sang magtulok si Abraham sa unhan, may nakita sia nga isa ka karnero nga lalaki kag ang mga sungay sini nasangit sa kasiutan. Gani ginkuha ni Abraham ang karnero kag ginhalad ini bilang dulot nga sinunog sa baylo sang iya anak. 14 Gintawag ni Abraham ini nga lugar nga Jehova-jireh.* Amo nga naandan na nga isiling karon: “Sa bukid ni Jehova, ihatag Niya ang kinahanglanon nga mga butang.”+

15 Gintawag liwat si Abraham sang anghel ni Jehova halin sa langit, 16 kag nagsiling sia: “‘Nagapanumpa ako sa akon kaugalingon,’ siling ni Jehova,+ ‘nga tungod ginhimo mo ini kag wala mo gindingot ang imo anak, ang imo bugtong nga anak,+ 17 pakamaayuhon ko gid ikaw kag padamuon ko gid ang imo kaliwat* pareho sang mga bituon sa langit kag pareho sang mga balas sa baybayon,+ kag panag-iyahan sang imo kaliwat* ang mga siudad* sang iya mga kaaway.+ 18 Kag paagi sa imo kaliwat*+ magatigayon sing pagpakamaayo para sa ila kaugalingon ang tanan nga pungsod sa duta bangod nagpamati ka sa akon tingog.’”+

19 Pagkatapos sini, nagbalik si Abraham sa iya mga alagad, kag naglakat sila pakadto sa Beer-seba;+ kag si Abraham padayon nga nag-istar sa Beer-seba.

20 Sang ulihi, nakabaton sing balita si Abraham: “Nagbun-ag man si Milca sing mga anak nga lalaki kay Nahor nga imo utod:+ 21 si Uz ang panganay, madason si Buz, dayon si Kemuel nga amay ni Aram, 22 si Kesed, si Hazo, si Pildas, si Jidlaf, kag si Betuel.”+ 23 Si Betuel amo ang amay ni Rebeca.+ Sila nga walo anak ni Milca kay Nahor nga utod ni Abraham. 24 Ang iya babayi nga si Reuma nagbun-ag man sing mga anak nga lalaki: si Teba, si Gaham, si Tahas, kag si Maaca.

23 Ang kabuhi ni Sara naglawig sing 127 ka tuig.+ 2 Napatay si Sara sa Kiryat-arba,+ nga amo ang Hebron,+ sa duta sang Canaan.+ Naglalaw kag naghibi si Abraham tungod kay Sara. 3 Ginbayaan anay ni Abraham ang bangkay sang iya asawa, kag nagsiling sia sa mga anak ni Het:+ 4 “Isa ako ka dumuluong kag pangayaw sa tunga ninyo.+ Hatagi ninyo ako sang inyo duta agod malubong ko ang bangkay sang akon asawa.” 5 Nagsabat ang mga anak ni Het kay Abraham: 6 “Pamatii kami, amon ginuo. Ginpili ka sang Dios nga pangulo* sa tunga namon.+ Ilubong ang bangkay sang imo asawa sa pinakamanami namon nga lulubngan. Wala sing bisan isa sa amon nga magdingot sa imo sang iya lulubngan.”

7 Nagtindog dayon si Abraham kag nagduko sa mga pumuluyo sang duta, nga mga anak ni Het,+ 8 kag nagsiling sia sa ila: “Kon sugot kamo* nga ilubong ko ang bangkay sang akon asawa diri, pamatii ninyo ako kag pangabaya ninyo si Efron nga anak ni Zohar 9 nga ibaligya niya sa akon ang iya kueba sa Macpela, nga yara sa higad sang iya duta. Bayaran ko sing pilak sa inyo atubangan ang bili sini+ agod may malubngan ako sang akon patay.”+

10 Natabuan nga si Efron nagapungko upod sa mga anak ni Het. Gani samtang nagapamati ang mga anak ni Het kag ang tanan nga nagsulod sa gawang sang iya siudad,+ nagsiling si Efron nga Hethanon kay Abraham: 11 “Indi, ginuo ko! Pamatii ako. Ihatag ko sa imo ang duta kag ang kueba nga yara sa sini. Ginahatag ko ini sa imo sa atubangan sang mga anak sang akon katawhan. Ilubong didto ang bangkay sang imo asawa.” 12 Nagduko si Abraham sa atubangan sang katawhan sang duta 13 kag nagsiling sia kay Efron samtang nagapamati ang katawhan: “Pamatii ako! Bayaran ko ang bili sang duta. Batuna ang akon bayad nga pilak, agod malubong ko didto ang bangkay sang akon asawa.”

14 Nagsabat si Efron kay Abraham: 15 “Pamatii ako, ginuo ko. Ini nga duta nagabili sing 400 ka siklo* nga pilak, apang indi ina importante. Gani ilubong mo ang bangkay sang imo asawa.” 16 Sang mabatian ni Abraham ang ginsiling ni Efron, nagkilo si Abraham para kay Efron sing pilak nga ginsiling niya samtang nagapamati ang mga anak ni Het. Nagkilo sia sing 400 ka siklo* nga pilak nga ginagamit sang mga negosyante.+ 17 Gani ang duta ni Efron sa Macpela sa atubangan sang Mamre, pati na ang kueba sa sini kag ang tanan nga kahoy nga yara sa sulod sang dulunan sang duta, napamatud-an 18 nga ginbakal ni Abraham sa atubangan sang mga anak ni Het kag sa atubangan sang mga nagasulod sa gawang sang siudad. 19 Pagkatapos sini, ginlubong ni Abraham si Sara nga iya asawa sa kueba sa duta sang Macpela sa atubangan sang Mamre, nga amo ang Hebron, sa duta sang Canaan. 20 Gani ginsaylo sang mga anak ni Het kay Abraham ang pagpanag-iya sang duta kag sang kueba agod ilubong didto ang iya asawa.+

24 Tigulang na gid si Abraham, kag ginpakamaayo ni Jehova si Abraham sa tanan nga butang.+ 2 Nagsiling si Abraham sa iya alagad nga pinakamagulang sa iya panimalay kag amo ang nagadumala sa tanan niya nga pagkabutang:+ “Palihug ibutang ang imo kamot sa idalom sang akon paa, 3 kag pasumpaon ko ikaw kay Jehova, ang Dios sang langit kag ang Dios sang duta, nga indi ka magkuha sing asawa para sa akon anak halin sa mga anak nga babayi sang mga Canaanhon, diin nagapuyo ako sa ila duta.+ 4 Sa baylo, magkadto ka sa akon duta kag sa akon mga paryente,+ kag magkuha ka sing asawa para sa akon anak nga si Isaac.”

5 Apang, ang alagad nagsiling sa iya: “Ano abi kon indi luyag sang babayi mag-upod sa akon sa sini nga duta? Ibalik ko bala ang imo anak sa duta nga ginhalinan mo?”+ 6 Nagsiling si Abraham sa iya: “Indi gid pagdalha ang akon anak didto.+ 7 Si Jehova nga Dios sang langit ang nagkuha sa akon sa balay sang akon amay kag sa duta sang akon mga paryente.+ Nagpakighambal sia kag nagpanumpa sa akon:+ ‘Ihatag ko sa imo kaliwat*+ ini nga duta.’+ Magapadala sia sang iya anghel sing una sa imo,+ kag magakuha ka didto sing asawa para sa akon anak.+ 8 Apang kon indi luyag sang babayi nga mag-upod sa imo, wala ka na sing salabton sa sining panumpa mo sa akon. Apang indi gid pagdalha didto ang akon anak.” 9 Gani ginbutang sang alagad ang iya kamot sa idalom sang paa ni Abraham nga iya agalon kag nagpanumpa sa iya tuhoy sini nga butang.+

10 Nagkuha ang alagad sing napulo ka kamelyo sang iya agalon kag sing tanan nga sahi sang regalo halin sa iya agalon. Dayon naglakat sia pakadto sa Mesopotamia sa siudad ni Nahor. 11 Ginpaluko niya ang mga kamelyo malapit sa bubon sa gua sang siudad. Manugsirom na sadto, kag amo ini ang tion nga nagagua sa siudad ang mga babayi agod magsag-ub. 12 Dayon nagsiling sia: “Jehova nga Dios sang akon agalon nga si Abraham, palihug hatagi ako sing kadalag-an sa sini nga adlaw, kag pakitai sing mainunungon nga gugma ang akon agalon nga si Abraham. 13 Nagatindog ako malapit sa tuburan sang tubig, kag ang mga anak nga babayi sang mga tawo sa siudad nagagua agod magsag-ub. 14 Kon ang lamharon nga babayi nga silingan ko, ‘Palihug ipapanaug ang imo tibod agod makainom ako,’ magsiling, ‘Inom ka, kag paimnon ko man ang imo mga kamelyo,’ kabay pa nga sia ang ginpili mo para sa imo alagad nga si Isaac; kag paagi sa sini mahibaluan ko nga nagpakita ka sing mainunungon nga gugma sa akon agalon.”

15 Wala pa sia makatapos hambal, naggua sa siudad nga nagapas-an sang iya tibod si Rebeca, nga anak ni Betuel+ nga anak ni Milca+ nga asawa ni Nahor+ nga utod ni Abraham. 16 Ang lamharon nga babayi matahom gid kag isa ka dalaga; wala pa sing lalaki nga nakahulid sa iya. Nagdulhog sia sa tuburan kag ginpuno sing tubig ang iya tibod, kag nagtaklad. 17 Dalidali nga nagdalagan ang alagad sa pagsugata sa iya kag nagsiling: “Palihug paimna ako sing diutay nga tubig sa imo tibod.” 18 Nagsiling ang babayi: “Inom ka, ginuo ko.” Dalidali nga ginpapanaug niya ang tibod halin sa iya abaga kag gin-uyatan ini samtang ginapainom niya ang alagad. 19 Sang napainom na niya sia, nagsiling ang babayi: “Magasag-ub man ako para sa imo mga kamelyo tubtob makainom sila tanan.” 20 Dalidali nga ginbubo niya sa pasungan ang tubig sa iya tibod kag nagdalagan balikbalik sa bubon agod magsag-ub. Ginsag-uban niya ang tanan nga kamelyo sang alagad. 21 Ginatulok sia sang alagad nga daw natingala, kag ginahunahuna niya kon bala ginhimo ni Jehova nga madinalag-on ang iya paglakbay ukon wala.

22 Sang makainom na ang mga kamelyo, ginhatagan sia sang alagad sing bulawan nga singsing sa ilong nga nagabug-at sing tunga sa siklo* kag sing duha ka bulawan nga pulseras nga nagabug-at sing napulo ka siklo.* 23 Nagsiling ang alagad: “Palihug sugiri ako, kay sin-o ka anak? May kuarto bala sa balay sang imo amay nga mapaligaran namon sang gab-i?” 24 Nagsabat sia: “Anak ako ni Betuel+ nga anak ni Milca kay Nahor.”+ 25 Nagsiling pa sia: “Madamo kami sing dagami kag kumpay, kag may lugar man kami nga mapaligaran sang gab-i.” 26 Nagduko kag nagyaub ang alagad sa atubangan ni Jehova 27 kag nagsiling sia: “Dayawon si Jehova nga Dios sang akon agalon nga si Abraham, kay padayon sia nga nagapakita sing mainunungon nga gugma kag pagkamasaligan sa akon agalon. Gintuytuyan ako ni Jehova pakadto sa balay sang mga utod sang akon agalon.”

28 Nagdalagan ang lamharon nga babayi agod isugid sa panimalay sang iya iloy ang natabo. 29 Si Rebeca may utod nga lalaki nga si Laban.+ Nagdalagan si Laban pakadto sa tawo nga yara sa tuburan nayon sa gua sang siudad. 30 Sang makita niya ang singsing sa ilong kag ang mga pulseras sa mga kamot sang iya utod kag sang mabatian niya ang iya utod nga si Rebeca nga nagsiling, “Amo ini ang ginsiling sang tawo sa akon,” nagkadto sia agod makilala ang tawo, nga nagatindog gihapon didto sa tupad sang mga kamelyo sa tuburan nayon. 31 Nagsiling sia dayon: “Dali ka, ikaw nga ginapakamaayo ni Jehova. Ngaa nagatindog ka pa diri sa gua? Ginhanda ko na ang balay kag ang lugar para sa mga kamelyo.” 32 Gani nagsulod ang alagad sa balay. Ginhukas niya* ang renda sang mga kamelyo kag ginhatagan niya sing dagami kag kumpay ang mga kamelyo. Ginhatagan man niya sing tubig ang alagad kag ang mga lalaki nga kaupod niya agod makapanghinaw sila sang ila tiil. 33 Apang sang pakaunon na sia, nagsiling sia: “Indi ako magkaon kon indi ko anay mahambal ang akon tuyo.” Nagsiling si Laban: “Maghambal ka!”

34 Nagsiling sia: “Alagad ako ni Abraham.+ 35 Ginpakamaayo gid ni Jehova ang akon agalon kag ginpamanggaranon gid niya sia kay ginhatagan niya sia sing mga karnero, mga baka, mga kamelyo, mga asno, kag sing pilak kag bulawan, kag sing mga alagad nga lalaki kag babayi.+ 36 Kag bisan tigulang na si Sara nga asawa sang akon agalon, nagbun-ag pa sia sing anak nga lalaki.+ Ihatag sang akon agalon sa iya anak ang tanan nga yara sa iya.+ 37 Gani ginpasumpa ako sang akon agalon, nga nagasiling: ‘Indi ka magkuha sing asawa para sa akon anak halin sa mga anak nga babayi sang mga Canaanhon, diin nagaistar ako sa ila duta.+ 38 Sa baylo, magkadto ka sa balay sang akon amay kag sa akon pamilya,+ kag magkuha ka sing asawa para sa akon anak.’+ 39 Apang nagsiling ako sa akon agalon: ‘Ano abi kon indi mag-upod sa akon ang babayi?’+ 40 Nagsiling sia sa akon: ‘Si Jehova nga akon ginaalagad*+ magapadala sang iya anghel+ kag hatagan niya sing kadalag-an ang imo paglakbay. Magakuha ka sing asawa para sa akon anak halin sa akon pamilya kag sa balay sang akon amay.+ 41 Apang kon indi sia pag-ihatag sang akon pamilya nga imo kadtuan, wala ka na sing salabton sa ginpanumpa mo sa akon.’+

42 “Pag-abot ko sa tuburan sini nga adlaw, nagsiling ako: ‘Jehova nga Dios sang akon agalon nga si Abraham, kon himuon mo nga madinalag-on ang akon paglakbay, 43 yari ako karon sa tuburan nayon sang tubig. Kon ang dalaga+ nga maggua agod magsag-ub nga silingan ko: “Palihug paimna ako sing diutay nga tubig sa imo tibod,” 44 magsiling sa akon, “Inom ka, kag magasag-ub man ako para sa imo mga kamelyo,” kabay pa nga sia ang babayi nga ginpili ni Jehova para sa anak sang akon agalon.’+

45 “Antes pa ako makatapos pangamuyo sing hipos, naggua sa siudad si Rebeca nga nagapas-an sang iya tibod. Nagdulhog sia sa tuburan kag nagsag-ub. Dayon nagsiling ako sa iya: ‘Palihug paimna ako.’+ 46 Dalidali nga ginpapanaug niya ang iya tibod kag nagsiling, ‘Inom ka,+ kag paimnon ko man ang imo mga kamelyo.’ Nag-inom ako, kag ginpainom man niya ang mga kamelyo. 47 Pagkatapos sini, ginpamangkot ko sia, ‘Kay sin-o ka anak?’ Nagsabat sia, ‘Anak ako ni Betuel nga anak ni Nahor kag ni Milca.’ Gani ginbutang ko ang singsing sa iya ilong kag ang mga pulseras sa iya mga kamot.+ 48 Nagduko ako kag nagyaub sa atubangan ni Jehova kag gindayaw ko si Jehova nga Dios sang akon agalon nga si Abraham,+ nga nagtuytoy sa akon agod makita ko ang anak nga babayi sang utod sang akon agalon kag dalhon ko sia para sa iya anak. 49 Karon sugiri ako kon luyag ninyo magpakita sing mainunungon nga gugma kag sing pagkamasaligan sa akon agalon; apang kon indi, sugiri ako, agod mahibaluan ko kon ano ang akon himuon.”*+

50 Nagsabat si Laban kag si Betuel: “Si Jehova ang nagpahanabo sini. Indi kami makasiling sing huo ukon indi sa imo.* 51 Yari si Rebeca. Dalha sia, kag mangin asawa sia sang anak sang imo agalon, suno sa ginsiling ni Jehova.” 52 Sang mabatian sang alagad ni Abraham ang ila ginsiling, nagyaub sia gilayon sa atubangan ni Jehova. 53 Ginpagua sang alagad ang dala niya nga mga butang nga pilak kag bulawan kag ang mga bayo kag ginhatag niya ini kay Rebeca. Naghatag man sia sing malahalon nga mga regalo sa iya utod nga lalaki kag sa iya iloy. 54 Pagkatapos sini, ang alagad kag ang mga lalaki nga kaupod niya nagkaon kag nag-inom, kag didto sila nagpaligad sang gab-i.

Pagbangon nila sang aga, nagsiling sia: “Pabalika na ninyo ako sa akon agalon.” 55 Ang utod kag ang iloy ni Rebeca nagsiling: “Patenera anay ang lamharon nga babayi sa amon bisan napulo lang ka adlaw. Dayon makalakat na sia.” 56 Apang nagsiling sia sa ila: “Indi ninyo ako paghawiri, bangod ginhimo ni Jehova nga madinalag-on ang akon paglakbay. Palakta na ninyo ako, agod makabalik na ako sa akon agalon.” 57 Gani nagsiling sila: “Tawgon naton ang lamharon nga babayi kag pamangkuton sia.” 58 Gintawag nila si Rebeca kag ginpamangkot: “Maupod ka bala sa sini nga tawo?” Nagsabat sia: “Maupod ako.”

59 Gani ginpalakat nila si Rebeca+ nga ila utod kag ang iya yaya*+ kag ang alagad ni Abraham kag ang iya mga tinawo. 60 Ginpakamaayo nila si Rebeca kag nagsiling sa iya: “Utod namon, kabay pa nga ikaw mangin linibo ka napulo ka libo,* kag ang imo kaliwat* magpanag-iya sa gawang* sang mga nagadumot sa ila.”+ 61 Dayon nagsakay si Rebeca kag ang iya mga alagad nga babayi sa mga kamelyo kag nagsunod sa alagad. Gin-upod sang alagad si Rebeca kag naglakat sila.

62 Si Isaac nagaistar sa duta sang Negeb.+ Isa ka bes, nagbalik sia halin sa dalan pakadto sa Beer-lahai-roi.+ 63 Sang manugsirom na, nagalakatlakat si Isaac sa latagon agod magpamalandong.+ Sang magtulok sia sa unhan, nakita niya nga may mga kamelyo nga nagapadulong! 64 Sang makita ni Rebeca si Isaac, nagpanaug sia dayon sa kamelyo. 65 Ginpamangkot niya ang alagad: “Sin-o inang tawo sa latagon nga nagasugata sa aton?” Nagsabat ang alagad: “Sia ang akon agalon.” Gani ginkuha niya ang iya pandong kag nagpanabon sia sang iya ulo. 66 Kag ginsugid sang alagad kay Isaac ang tanan nga ginhimo niya. 67 Pagkatapos sini, gindala ni Isaac ang babayi sa tolda ni Sara nga iya iloy.+ Ginpangasawa niya si Rebeca; kag ginhigugma niya sia.+ Gani nalugpayan si Isaac sa pagkapatay sang iya iloy.+

25 Nagpangasawa liwat si Abraham, kag ang ngalan sang iya asawa amo si Ketura. 2 Sang ulihi, ginbun-ag niya ang ila mga anak nga si Zimran, si Joksan, si Medan, si Midian,+ si Isbak, kag si Shuah.+

3 Si Joksan amay ni Sheba kag ni Dedan.

Ang mga anak ni Dedan amo ang mga Asurim, mga Letusim, kag ang mga Leumim.

4 Ang mga anak ni Midian amo si Efa, si Efer, si Hanoc, si Abida, kag si Eldaa.

Amo ini tanan ang mga anak ni Ketura.

5 Sang ulihi, ginhatag ni Abraham kay Isaac ang tanan nga iya,+ 6 apang ginhatagan ni Abraham sing mga regalo ang mga anak niya sa iya mga babayi. Samtang buhi pa sia, ginpalakat niya sila palayo kay Isaac nga iya anak,+ pakadto sa sidlangan, sa ginatawag nga duta sang Sidlangan. 7 Nagkabuhi si Abraham sing 175 ka tuig. 8 Napatay si Abraham sa tapos magkabuhi sing maayo kag malawig, tigulang kag kontento, kag ginlubong sia pareho sang iya mga katigulangan.* 9 Ginlubong sia sang iya mga anak nga si Isaac kag si Ismael sa kueba sang Macpela sa duta ni Efron nga anak ni Zohar nga Hethanon nga yara sa atubangan sang Mamre,+ 10 ang duta nga ginbakal ni Abraham sa mga anak ni Het. Didto ginlubong si Abraham, amo man si Sara nga iya asawa.+ 11 Sang patay na si Abraham, padayon nga ginpakamaayo sang Dios si Isaac nga iya anak.+ Nag-istar si Isaac malapit sa Beer-lahai-roi.+

12 Amo ini ang kasaysayan ni Ismael+ nga anak ni Abraham kay Hagar+ nga Egiptohanon nga alagad ni Sara.

13 Amo ini ang mga ngalan sang mga anak ni Ismael, suno sa ginhalinan sang ila pamilya: ang panganay ni Ismael amo si Nebayot,+ dason si Kedar,+ si Adbeel, si Mibsam,+ 14 si Misma, si Duma, si Masa, 15 si Hadad, si Tema, si Jetur, si Nafis, kag si Kedema. 16 Amo ini sila ang mga anak ni Ismael, kag amo ini ang ila ngalan suno sa ila mga baryo kag suno sa ila mga kampo:* 12 ka pangulo suno sa ila tribo.+ 17 Nagkabuhi si Ismael sing 137 ka tuig. Napatay sia kag ginlubong pareho sang iya mga katigulangan.* 18 Nag-istar sila halin sa Havila+ malapit sa Sur,+ nga malapit sa Egipto, tubtob sa Asiria. Nag-istar sila malapit sa tanan nila nga kauturan.*+

19 Amo ini ang kasaysayan ni Isaac nga anak ni Abraham.+

Si Abraham amay ni Isaac. 20 Kuarenta ka tuig ang edad ni Isaac sang ginpangasawa niya si Rebeca nga anak ni Betuel+ nga Arameanhon nga taga-Padan-aram, kag utod ni Laban nga Arameanhon. 21 Padayon nga nagpangabay si Isaac kay Jehova tungod sa iya asawa, bangod baw-as sia; gani ginpamatian ni Jehova ang iya pangabay, kag nagbusong si Rebeca nga iya asawa. 22 Nabatyagan niya nga nagaaway ang mga bata sa sulod sang iya tiyan,+ gani nagsiling sia: “Kon amo man lang sini, maayo pa nga mapatay na lang ako.” Gani nagpamangkot sia kay Jehova. 23 Nagsiling sa iya si Jehova: “Duha ka pungsod ang yara sa imo tiyan,+ kag duha ka grupo sang katawhan ang matawo sa imo.+ Mas makusog ang isa ka pungsod sangsa isa ka pungsod,+ kag ang magulang magaalagad sa manghod.”+

24 Sang nagbata na sia, kapid ang iya bata. 25 Ang nahauna nga naggua mapulapula kag ang iya bug-os nga lawas pareho sa bayo nga bulbulon,+ gani ginhingalanan nila sia nga Esau.*+ 26 Pagkatapos, naggua ang iya utod nga lalaki kag ang iya kamot nagauyat sa tikod ni Esau,+ gani ginhingalanan sia nga Jacob.*+ Nagaedad si Isaac sing 60 ka tuig sang ginbun-ag sila.

27 Sang nagdaku ang mga bata, si Esau nangin sampaton nga mangangayam,+ kag pirme lang sia nagapangayam, apang si Jacob pirme lang nagatener sa mga tolda,+ kag wala sia sing kasawayan. 28 Ginhigugma sing labi ni Isaac si Esau kay pirme sia makakaon sang inayaman ni Esau, apang ginhigugma sing labi ni Rebeca si Jacob.+ 29 Isa ka bes, nagaluto si Jacob sing linaga sang nag-abot si Esau halin sa latagon kag kapoy sia. 30 Gani nagsiling si Esau kay Jacob: “Dalia, palihug, hatagi ako sinang* mapula nga linaga, kay kapoy* gid ako!” Amo ina kon ngaa ginhingalanan sia nga Edom.*+ 31 Apang nagsiling si Jacob: “Ibaligya anay sa akon ang imo kinamatarong bilang panganay!”+ 32 Nagsiling si Esau: “Daw mapatay na ako! Ano ang pulos sang akon kinamatarong bilang panganay?” 33 Nagsiling si Jacob: “Magpanumpa ka anay sa akon!” Gani nagpanumpa sia sa iya kag ginbaligya niya kay Jacob ang iya kinamatarong bilang panganay.+ 34 Ginhatagan dayon ni Jacob si Esau sing tinapay kag linaga nga lentehas, kag nagkaon sia kag nag-inom. Dayon naglakat sia. Gani gintamay ni Esau ang iya kinamatarong bilang panganay.

26 May tiggulutom nga natabo sa duta luwas pa sa una nga tiggulutom sang panahon ni Abraham,+ gani nagkadto si Isaac kay Abimelec nga hari sang mga Filistinhon, sa Gerar. 2 Nagpakita si Jehova sa iya kag nagsiling: “Indi ka magkadto sa Egipto. Mag-istar ka sa duta nga itudlo ko sa imo. 3 Mag-istar ka bilang dumuluong sa sini nga duta,+ kag magaupod ako sa imo kag pakamaayuhon ko ikaw, kay ihatag ko sa imo kag sa imo kaliwat* ining tanan nga kadutaan.+ Tumanon ko ang akon ginpanumpa kay Abraham nga imo amay:+ 4 ‘Padamuon ko ang imo kaliwat* pareho sang mga bituon sa langit;+ kag ihatag ko sa imo kaliwat* ining tanan nga kadutaan;+ kag paagi sa imo kaliwat* magatigayon sing pagpakamaayo para sa ila kaugalingon ang tanan nga pungsod sa duta,’+ 5 bangod nagpamati si Abraham sa akon tingog kag gintuman niya ang akon mga ginapatuman, ang akon mga sugo, ang akon mga pagsulundan, kag ang akon mga kasuguan.”+ 6 Gani padayon nga nag-istar si Isaac sa Gerar.+

7 Kon pamangkuton sia sang mga tawo sa amo nga lugar tuhoy sa iya asawa, nagasabat sia: “Utod ko sia.”+ Nahadlok sia magsiling nga “Asawa ko sia,” kay siling niya, “Basi patyon ako sang mga lalaki sa amo nga lugar tungod kay Rebeca,” bangod matahom sia.+ 8 Pagligad sang madugaydugay nga tion, naggawa sa bintana si Abimelec nga hari sang mga Filistinhon kag nakita niya nga ginaangga* ni Isaac si Rebeca nga iya asawa.+ 9 Ginpatawag dayon ni Abimelec si Isaac kag nagsiling sia: “Asawa mo gali sia! Ngaa nagsiling ka, ‘Utod ko sia’?” Nagsabat si Isaac: “Ginsiling ko ini bangod nahadlok ako nga basi patyon ako tungod sa iya.”+ 10 Nagsiling si Abimelec: “Ano ining ginhimo mo sa amon?+ Nakasala kami kuntani tungod sa imo kon may isa sa akon katawhan nga naghulid sa imo asawa!”+ 11 Dayon nagsiling si Abimelec sa tanan nga katawhan: “Ang bisan ­sin-o nga magtandog sa sini nga lalaki kag sa iya asawa patyon!”

12 Sang ulihi, nagsab-ug si Isaac sing binhi sa amo nga duta, kag sa amo nga tuig nakaani sia sing 100 ka pilo sang iya ginsab-ug, kay ginapakamaayo sia ni Jehova.+ 13 Nagmanggaranon sia kag padayon nga nag-uswag tubtob nga nangin tuman gid sia ka manggaranon. 14 Nakatigayon sia sing mga panong sang mga karnero kag mga baka kag sing madamo nga alagad,+ amo nga nahisa sa iya ang mga Filistinhon.

15 Gani gintampukan sang mga Filistinhon ang tanan nga bubon nga ginkutkot sang mga alagad sang iya amay sang panahon ni Abraham.+ 16 Dayon nagsiling si Abimelec kay Isaac: “Maghalin ka diri sa amon, bangod nangin gamhanan ka pa sa amon.” 17 Gani naglakat si Isaac kag nagkampo sa nalupyakan* sang Gerar+ kag didto sia nag-istar. 18 Ginkutkot liwat ni Isaac ang mga bubon nga ginkutkot nila sang panahon sang iya amay nga si Abraham nga gintampukan sang mga Filistinhon sang patay na si Abraham.+ Ginhingalanan niya ini sing amo gihapon nga mga ngalan nga ginhatag sadto sang iya amay.+

19 Sang nagakutkot ang mga alagad ni Isaac sa nalupyakan,* nakakita sila sing bubon nga may matinlo nga tubig. 20 Apang ginbais sang mga manugbantay sang karnero sa Gerar ang mga manugbantay sang karnero ni Isaac, kag nagsiling sila: “Amon ini tubig!” Gani ginhingalanan niya ang bubon nga Esek,* bangod nagpakigbais sila sa iya. 21 Nagkutkot sila sing isa pa ka bubon, kag ginbaisan man nila ini. Gani ginhingalanan niya ini nga Sitna.* 22 Sang ulihi, naghalin sia didto kag nagkutkot sing isa pa ka bubon, apang wala nila ini ginbaisan. Gani ginhingalanan niya ini nga Rehobot* kag nagsiling sia: “Ini bangod ginhatagan kita karon ni Jehova sing bastante nga lugar kag ginpadamo niya kita sa duta.”+

23 Halin didto, nagtaklad sia pakadto sa Beer-seba.+ 24 Sa amo nga gab-i nagpakita si Jehova sa iya kag nagsiling: “Ako ang Dios ni Abraham nga imo amay.+ Indi ka magkahadlok,+ kay kaupod mo ako, kag pakamaayuhon ko ikaw kag padamuon ko ang imo kaliwat* tungod kay Abraham nga akon alagad.”+ 25 Gani naghimo sia sing halaran didto kag gindayaw niya ang ngalan ni Jehova.+ Nagpatindog si Isaac sang iya tolda didto,+ kag ang iya mga alagad nagkutkot man sing bubon didto.

26 Sang ulihi, nagkadto sa iya si Abimelec halin sa Gerar kag kaupod niya si Ahuzat nga iya manuglaygay kag si Picol nga pangulo sang iya mga soldado.+ 27 Nagsiling si Isaac sa ila: “Ngaa nagkadto kamo sa akon? Indi bala nga ginadumtan ninyo ako kag ginpahalin pa gani ninyo ako sa inyo lugar?” 28 Nagsabat sila: “Nakita gid namon nga si Jehova kaupod mo.+ Gani nagsiling kami, ‘Palihug, magsumpaanay kita, kag maghimo kita sing kasugtanan+ 29 nga indi ka maghimo sing malain sa amon tungod wala ka man namon ginhalitan kag maayo lang ang ginhimo namon sa imo kay ginpalakat ka namon sing mahidaiton. Ginapakamaayo ka karon ni Jehova.’” 30 Dayon naghanda sia sing sinalusalo para sa ila, kag nagkaon sila kag nag-inom. 31 Pagkaaga, temprano pa sila nagbangon kag nanumpa sila sa isa kag isa.+ Pagkatapos sini, ginpalakat sila ni Isaac kag naglakat sila sing mahidaiton.

32 Sadto nga adlaw, nag-abot ang mga alagad ni Isaac kag ginbalita nila sa iya ang tuhoy sa bubon nga ginkutkot nila,+ kag nagsiling sila sa iya: “Nakakita kami sing tubig!” 33 Gani ginhingalanan niya ini nga Siba.* Amo nga ang ngalan sang siudad Beer-seba+ tubtob sini nga adlaw.

34 Sang nagaedad si Esau sing 40 ka tuig, ginpangasawa niya si Judit nga anak ni Beeri nga Hethanon kag si Basemat nga anak ni Elon nga Hethanon.+ 35 Nagkasubo gid* si Isaac kag si Rebeca tungod sa ila.+

27 Sang tigulang na si Isaac kag indi na makakita, gintawag niya si Esau+ nga iya kamagulangan nga anak kag nagsiling sia sa iya: “Anak ko!” Nagsabat sia: “Ano ina amay ko?” 2 Nagsiling sia: “Tigulang na ako. Wala ako makahibalo kon san-o ako mapatay. 3 Gani, palihug kuhaa ang imo suludlan sang baslay kag ang imo pana. Magkadto ka sa latagon kag magpangayam sing ilahas nga sapat para sa akon.+ 4 Dayon lutui ako sing manamit nga kalan-on nga naluyagan ko gid kag dalha ini sa akon. Pagkatapos ako makakaon, pakamaayuhon ko ikaw* sa wala pa ako mapatay.”

5 Apang nagapamati si Rebeca samtang nagahambal si Isaac kay Esau nga iya anak. Kag nagkadto si Esau sa latagon agod magpangayam kag dalhon ini pauli.+ 6 Si Rebeca naman nagsiling kay Jacob nga iya anak:+ “Nabatian ko bag-o lang ang imo amay nga nagapakighambal sa imo utod nga si Esau, kag nagsiling sia, 7 ‘Dalhi ako sing inayaman kag lutui ako sing manamit nga kalan-on. Pagkatapos ako makakaon, pakamaayuhon ko ikaw sa atubangan ni Jehova sa wala pa ako mapatay.’+ 8 Gani anak ko, magpamati ka sing maayo kag himua ang akon isugo sa imo.+ 9 Palihug kadto ka sa panong kag kuhai ako sing duha ka maayo nga tinday nga kanding, kag lutuan ko ang imo amay sing manamit nga kalan-on nga naluyagan gid niya. 10 Dayon dalhon mo ini sa imo amay para kaunon niya, agod pakamaayuhon ka niya sa wala pa sia mapatay.”

11 Nagsiling si Jacob sa iya iloy nga si Rebeca: “Apang ang akon utod nga si Esau balbunon+ apang ako indi. 12 Ano abi kon hikapon ako sang akon amay?+ Basi maghunahuna sia nga ginatunto ko sia, kag pakamalauton niya ako sa baylo nga pakamaayuhon.” 13 Nagsiling ang iya iloy sa iya: “Akuon ko ang pagpakamalaut sa imo, anak ko. Himua lang ang ginasiling ko sa imo. Lakat na, kuhai ako sini.”+ 14 Gani naglakat sia kag nagkuha sini kag gindala niya ini sa iya iloy. Dayon nagluto ang iya iloy sing manamit nga kalan-on nga naluyagan gid sang iya amay. 15 Pagkatapos sini, ginkuha ni Rebeca ang pinakamanami nga bayo sang iya kamagulangan nga anak nga si Esau, nga yara sa ila balay, kag ginpasuksok ini sa iya kamanghuran nga anak nga si Jacob.+ 16 Ginbutang man niya ang panit sang kanding sa mga kamot sang iya anak kag sa iya liog nga wala sing balahibo.+ 17 Dayon ginhatag niya sa iya anak nga si Jacob ang manamit nga kalan-on kag ang tinapay nga ginluto niya.+

18 Nagkadto sia sa iya amay kag nagsiling: “Amay ko!” Kag nagsiling sia: “Yari ako! Sin-o ka, anak ko?” 19 Nagsabat si Jacob sa iya amay: “Ako si Esau nga imo panganay.+ Ginhimo ko ang imo ginsiling sa akon. Palihug magpungko ka kag magkaon sang akon inayaman, agod pakamaayuhon mo ako.”*+ 20 Nagsiling si Isaac sa iya anak: “Ngaa kadasig sang imo pagpangayam, anak ko?” Nagsabat sia: “Bangod ginhatag ini sa akon ni Jehova nga imo Dios.” 21 Dayon nagsiling si Isaac kay Jacob: “Palihug magpalapit ka agod mahikap ko ikaw, anak ko, agod mahibaluan ko kon bala ikaw gid si Esau nga akon anak ukon indi.”+ 22 Gani nagpalapit si Jacob sa iya amay nga si Isaac, kag ginhikap niya sia. Pagkatapos sini, nagsiling ang iya amay: “Ang tingog iya ni Jacob, apang ang mga kamot iya ni Esau.”+ 23 Wala niya sia makilala bangod balbunon ang iya mga kamot pareho sang mga kamot sang iya utod nga si Esau. Gani ginpakamaayo sia sang iya amay.+

24 Pagkatapos sini, namangkot sia: “Ikaw gid bala ang akon anak nga si Esau?” Nagsabat sia: “Huo, ako ini.” 25 Nagsiling sia: “Dalha sa akon, anak ko, ang imo inayaman agod makakaon ako, pagkatapos pakamaayuhon ko ikaw.”* Gani gindala niya ini sa iya kag nagkaon sia, kag gindalhan man niya sia sing alak kag nag-inom sia. 26 Dayon nagsiling sa iya si Isaac nga iya amay: “Palihug magpalapit ka sa akon kag haluki ako, anak ko.”+ 27 Nagpalapit si Jacob kag naghalok sa iya, kag napanimahuan niya ang iya bayo.+ Dayon ginpakamaayo niya sia kag nagsiling sia:

“Ang baho sang akon anak pareho sa baho sang latagon nga ginpakamaayo ni Jehova. 28 Kabay pa nga ihatag sa imo sang matuod nga Dios ang tun-og sang langit+ kag ang maayo nga duta+ kag ang bugana nga uyas kag ang bag-o nga alak.+ 29 Magaalagad sa imo ang mga katawhan kag magaduko sa imo ang mga pungsod. Mangin agalon ka sang imo mga utod, kag ang mga anak sang imo iloy magaduko sa imo.+ Pakamalauton ang tanan nga nagapakamalaut sa imo, kag pakamaayuhon ang tanan nga nagapakamaayo sa imo.”+

30 Pagkatapos lang gid nga ginpakamaayo ni Isaac si Jacob, kag nakahalin lang gid si Jacob sa atubangan sang iya amay nga si Isaac sang mag-abot ang iya utod nga si Esau halin sa pagpangayam.+ 31 Nagluto man sia sing manamit nga kalan-on kag gindala niya ini sa iya amay, kag nagsiling sia sa iya: “Magbangon ka amay ko, kag magkaon ka sang inayaman sang imo anak, agod pakamaayuhon mo ako.”* 32 Nagsiling sa iya ang iya amay nga si Isaac: “Sin-o ka?” Nagsabat sia: “Ako si Esau, ang imo panganay nga anak.”+ 33 Nagpalangurog si Isaac, kag nagsiling sia: “Kon amo, sin-o ang nagpangayam kag nagdala sini sa akon? Nakaon ko na ini antes ka mag-abot, kag ginpakamaayo ko sia. Kag pakamaayuhon gid sia!”

34 Sang mabatian ni Esau ang ginhambal sang iya amay, nagsinggit sia nga may kasubo kag nagsiling sia sa iya amay: “Pakamaayuha man ako, amay ko!”+ 35 Apang nagsiling sia: “Nagkadto diri ang imo utod kag gindaya niya ako agod makuha niya ang pagpakamaayo nga para sa imo.” 36 Nagsiling si Esau: “Indi bala nga amo sina kon ngaa ginhingalanan sia nga Jacob,* kay ikaduha na ini nga tion nga gin-agawan niya ako?+ Ginkuha na niya ang akon kinamatarong bilang panganay,+ kag karon ginkuha man niya ang akon pagpakamaayo!”+ Dayon nagsiling sia: “Wala ka na bala sing nabilin nga pagpakamaayo para sa akon?” 37 Nagsabat si Isaac kay Esau: “Gintangdo ko na sia nga mangin imo agalon,+ kag ginhatag ko na sa iya ang tanan niya nga utod nga mangin alagad niya, kag ginhatag ko na sa iya ang uyas kag bag-o nga alak agod magsakdag sa iya.+ Ano pa ang mahimo ko para sa imo, anak ko?”

38 Nagsiling si Esau sa iya amay: “Isa lang bala ang imo pagpakamaayo, amay ko? Pakamaayuha man ako, amay ko!” Kag naghilibion sing mabaskog si Esau.+ 39 Gani nagsiling ang iya amay nga si Isaac sa iya:

“Magaistar ka nga malayo sa maayo nga duta, kag malayo sa tun-og sang langit.+ 40 Magakabuhi ka paagi sa imo espada,+ kag magaalagad ka sa imo utod.+ Apang kon indi ka na mapahamtang, hilwayon mo ang imo kaugalingon sa pag-ulipon niya sa imo.”*+

41 Apang gindumtan ni Esau si Jacob bangod ginpakamaayo sia sang iya amay,+ kag nagsiling si Esau sa iya kaugalingon: “Malapit na ang mga adlaw sa paglalaw sa akon amay.+ Pagkatapos sini, patyon ko ang akon utod nga si Jacob.” 42 Sang ginsugid kay Rebeca ang ginsiling sang iya kamagulangan nga anak nga si Esau, ginpatawag niya dayon ang iya kamanghuran nga anak nga si Jacob kag nagsiling sia sa iya: “Nagaplano ang imo utod nga si Esau nga timalusan ka kag patyon.* 43 Gani himua ang isiling ko sa imo, anak ko. Magpalagyo ka kag magkadto sa akon utod nga si Laban sa Haran.+ 44 Didto ka lang anay mag-istar sa iya tubtob mag-ugdaw ang kasingkal sang imo utod, 45 tubtob madula ang kaakig sang imo utod sa imo kag malipatan niya ang ginhimo mo sa iya. Dayon ipasugat ko ikaw didto. Indi ko luyag nga madula kamo nga duha sa akon sa isa lang ka adlaw.”

46 Pagkatapos sini, madamo nga beses nga nagsiling si Rebeca kay Isaac: “Ginakaugtan ko ang akon kabuhi bangod sa mga anak nga babayi ni Het.+ Kon magpangasawa man si Jacob sa isa sang mga anak ni Het, pareho sining mga anak nga babayi sang duta, ano pa ang pulos sang akon kabuhi?”+

28 Gani gintawag ni Isaac si Jacob kag ginpakamaayo sia, kag ginsugo niya sia: “Indi ka magpangasawa sa mga anak nga babayi sang Canaan.+ 2 Magkadto ka sa Padan-aram sa balay ni Betuel nga amay sang imo iloy kag magpili ka sing palangasaw-on sa mga anak nga babayi ni Laban+ nga utod sang imo iloy. 3 Pakamaayuhon ka sang Dios nga Labing Gamhanan kag padamuon niya ang imo mga anak, kag ang imo mga anak mangin katilingban sang mga katawhan.+ 4 Ihatag niya sa imo kag sa imo kaliwat* nga kaupod mo ang pagpakamaayo kay Abraham,+ agod panag-iyahan mo ang duta nga imo ginaistaran bilang dumuluong, nga ginhatag sang Dios kay Abraham.”+

5 Gani ginpakadto ni Isaac si Jacob sa Padan-aram, kay Laban nga anak ni Betuel nga Arameanhon+ kag utod ni Rebeca+ nga iloy ni Jacob kag ni Esau.

6 Nakita ni Esau nga ginpakamaayo ni Isaac si Jacob kag ginpakadto sia sa Padan-aram agod magpangasawa didto. Nakita man niya nga sang ginpakamaayo niya si Jacob, ginsugo niya sia, “Indi ka magpili sing palangasaw-on sa mga anak nga babayi sang Canaan,”+ 7 kag gintuman ni Jacob ang iya amay kag ang iya iloy kag nagkadto sia sa Padan-aram.+ 8 Bangod sini, nahangpan ni Esau nga wala nahamuot si Isaac nga iya amay sa mga anak nga babayi sang Canaan.+ 9 Gani nagkadto si Esau kay Ismael kag ginpangasawa niya si Mahalat nga utod ni Nebayot, luwas sa iya iban pa nga mga asawa.+ Si Mahalat anak ni Ismael nga anak ni Abraham.

10 Halin sa Beer-seba nagkadto si Jacob sa Haran.+ 11 Sang nagtunod na ang adlaw, nagpaligad sia sang gab-i sa isa ka lugar. Nagkuha sia sing isa ka bato kag gin-unlan ini kag naghigda sia sa amo nga lugar.+ 12 Dayon nagdamgo sia nga may isa ka hagdanan sa duta nga nagalambot sa langit; kag nagasaka-panaug sa sini ang mga anghel sang Dios.+ 13 Yara si Jehova sa ibabaw sini, kag nagsiling sia:

“Ako si Jehova nga Dios ni Abraham nga imo amay kag ang Dios ni Isaac.+ Ang duta nga imo ginahigdaan ihatag ko sa imo kag sa imo kaliwat.*+ 14 Ang imo kaliwat* mangin pareho kadamo sang yab-ok sa duta,+ kag magalapta ang imo kaliwat sa katundan, sa sidlangan, sa aminhan, kag sa bagatnan, kag paagi sa imo kag paagi sa imo kaliwat* pakamaayuhon* ang tanan nga pamilya sa duta.+ 15 Kaupod mo ako, kag amligan ko ikaw bisan diin ka magkadto, kag ibalik ko ikaw sa sini nga duta.+ Indi ko ikaw pagbayaan tubtob nga matuman ko ang ginsaad ko sa imo.”+

16 Sang nagbugtaw si Jacob, nagsiling sia: “Matuod gid nga si Jehova yari sa sini nga lugar, kag wala ko ini mahibaluan.” 17 Hinadlukan sia kag nagsiling: “Makahalawhaw gid ini nga lugar! Amo gid ini ang balay sang Dios,+ kag amo ini ang gawang sang langit.”+ 18 Gani aga pa nagbangon si Jacob kag ginkuha niya ang bato nga iya gin-unlan kag ginpatindog niya ini bilang handumanan nga bato kag ginbubuan niya sing lana ang ibabaw sini.+ 19 Gani gintawag niya nga Betel* ini nga lugar, apang Luz anay ang ngalan sang siudad.+

20 Naghimo dayon sing panaad si Jacob, nga nagasiling: “Kon padayon nga mangin kaupod ko ang Dios kag amligan niya ang akon paglakbay kag hatagan niya ako sing pagkaon kag mga bayo 21 kag magabalik ako sa balay sang akon amay nga luwas sa katalagman, ginapakita ni Jehova nga sia gid ang akon Dios. 22 Kag ining bato nga ginpatindog ko bilang handumanan nga bato mangin balay sang Dios,+ kag ihatag ko sa imo ang ikanapulo sang tanan nga butang nga ihatag mo sa akon.”

29 Pagkatapos sini, padayon nga naglakbay si Jacob pakadto sa duta sang mga pumuluyo sang Sidlangan. 2 May nakita sia nga bubon sa latagon kag may tatlo ka panong sang mga karnero nga nagaluko malapit sa sini, bangod pirme nila ginapainom ang mga panong sa amo nga bubon. Ginatakpan ang bubon sing daku nga bato. 3 Kon matipon na ang tanan nga panong didto, ginapaligid nila ang bato nga nagatakop sa bubon, kag ginapainom nila ang mga panong. Dayon ginabalik nila ang bato nga nagatakop sa bubon.

4 Nagpamangkot si Jacob sa ila: “Mga utod ko, tagadiin kamo?” Nagsabat sila: “Taga-Haran kami.”+ 5 Nagpamangkot sia sa ila: “Kilala bala ninyo si Laban+ nga apo ni Nahor?”+ Nagsabat sila: “Kilala namon sia.” 6 Nagpamangkot pa sia sa ila: “Kamusta sia?” Nagsabat sila: “Maayo man. Tan-awa, ang iya anak nga si Raquel+ nagapakadto diri upod sa mga karnero!” 7 Nagsiling sia: “Udtong-adlaw pa lang. Indi pa tion nga tipunon ang mga panong. Paimna ninyo ang mga karnero, dayon pahalba sila.” 8 Nagsiling sila: “Indi namon ina puede himuon samtang wala pa ang tanan nga panong kag mapaligid na nila ang bato nga nagatakop sa bubon. Dayon mapainom na namon ang mga karnero.”

9 Samtang nagapakighambal pa sia sa ila, nag-abot si Raquel upod ang mga karnero sang iya amay, kay isa sia ka manugbantay sang karnero. 10 Sang makita ni Jacob si Raquel nga anak ni Laban nga utod sang iya iloy kag ang mga karnero ni Laban, nagpalapit dayon si Jacob kag ginpaligid niya ang bato nga nagatakop sa bubon kag ginpainom niya ang mga karnero ni Laban nga utod sang iya iloy. 11 Dayon ginhalukan ni Jacob si Raquel kag naghibi sing mabaskog. 12 Ginsilingan ni Jacob si Raquel nga paryente* sia sang iya amay kag anak sia ni Rebeca. Kag nagdalagan si Raquel kag ginsugiran ang iya amay.

13 Sang mabatian ni Laban+ ang balita tuhoy kay Jacob nga anak sang iya utod nga babayi, nagdalagan sia sa pagsugata sa iya. Ginhakos niya sia kag ginhalukan kag gindala sa iya balay. Dayon ginsugid niya kay Laban ang tanan nga natabo. 14 Nagsiling si Laban sa iya: “Kadugo* ko gid ikaw.” Gani nagpabilin didto si Jacob sa bug-os nga bulan.

15 Pagkatapos sini, nagsiling si Laban kay Jacob: “Magaalagad ka bala sa akon nga wala sing bayad bangod lang paryente* ko ikaw?+ Sugiri ako, ano ang isuhol ko sa imo?”+ 16 Si Laban may duha ka anak nga babayi. Ang magulang amo si Lea kag ang manghod amo si Raquel.+ 17 Ang mga mata ni Lea huloy, samtang si Raquel matahom gid. 18 Ginhigugma ni Jacob si Raquel, gani nagsiling sia: “Handa ako mag-alagad sa imo sing pito ka tuig para sa imo anak nga kamanghuran nga si Raquel.”+ 19 Nagsiling si Laban: “Maayo pa nga ihatag ko sia sa imo sangsa ihatag sia sa iban nga lalaki. Magpabilin ka lang diri sa akon.” 20 Gani nagpangalagad si Jacob sing pito ka tuig para kay Raquel,+ apang para sa iya daw pila lang ini ka adlaw bangod sang gugma niya kay Raquel.

21 Nagsiling si Jacob kay Laban: “Ihatag na sa akon ang akon asawa, bangod natapos na ang tion sang akon pagpangalagad sa imo, kag tuguti ako nga maghulid sa iya.” 22 Gani gintipon ni Laban ang tanan nga tawo sa amo nga lugar kag naghiwat sia sing punsion. 23 Apang sang gab-i, ginkuha niya ang iya anak nga si Lea kag gindala niya sia kay Jacob agod maghulid sia sa iya. 24 Ginhatag man ni Laban ang iya alagad nga babayi nga si Zilpa nga mangin alagad ni Lea nga iya anak.+ 25 Pagkaaga nakita ni Jacob nga si Lea gali ang naghulid sa iya! Gani nagsiling sia kay Laban: “Ano ang ginhimo mo sa akon? Indi bala nga nagpangalagad ako sa imo para kay Raquel? Ngaa gindaya mo ako?”+ 26 Nagsiling si Laban: “Indi kinabatasan sa amon nga ihatag ang manghod una sa magulang. 27 Magsaulog ka sing isa ka semana upod sa sini nga babayi. Dayon ihatag man sa imo ining isa pa ka babayi kabaylo sang pagpangalagad mo sa akon sing pito pa ka tuig.”+ 28 Gani gintapos ni Jacob ang pagsaulog sing isa ka semana upod sa sini nga babayi, dayon ginpaasawa sa iya ni Laban ang iya anak nga si Raquel. 29 Ginhatag man ni Laban ang iya alagad nga babayi nga si Bilha+ nga mangin alagad ni Raquel nga iya anak.+

30 Naghulid man si Jacob kay Raquel, kag ginhigugma niya sing labi si Raquel sangsa kay Lea, kag nagpangalagad sia kay Laban sing pito pa ka tuig.+ 31 Sang makita ni Jehova nga si Lea wala ginahigugma,* gintugutan Niya nga magbusong sia,*+ apang si Raquel baw-as.+ 32 Gani nagbusong si Lea kag nagbun-ag sia sing anak nga lalaki kag ginhingalanan sia nga Ruben,*+ kay nagsiling sia: “Ini bangod nakita ni Jehova ang akon kalisod,+ kag karon higugmaon na ako sang akon bana.” 33 Nagbusong sia liwat kag nagbun-ag sing anak nga lalaki, kag nagsiling sia: “Ini bangod nagpamati si Jehova, kag bangod wala ako ginahigugma, ginhatagan niya ako sing isa pa.” Gani ginhingalanan niya sia nga Simeon.*+ 34 Nagbusong pa sia liwat kag nagbun-ag sing anak nga lalaki, kag nagsiling sia: “Karon ang akon bana mangin suod na sa akon, bangod ginhatagan ko sia sing tatlo ka anak nga lalaki.” Gani ginhingalanan sia nga Levi.*+ 35 Nagbusong pa gid sia liwat kag nagbun-ag sing anak nga lalaki, kag nagsiling sia: “Sini nga tion dayawon ko si Jehova.” Gani ginhingalanan niya sia nga Juda.*+ Pagkatapos sini, nag-untat sia sa pagpamata.

30 Wala gihapon mahatagan ni Raquel sing mga anak si Jacob, gani nahisa sia sa iya utod kag nagsiling sia kay Jacob: “Hatagi ako sing mga anak, kay kon indi mapatay gid ako.” 2 Bangod sini, naakig gid si Jacob kay Raquel kag nagsiling sia: “Ako bala ang Dios, nga wala maghatag sa imo sing mga anak?”* 3 Nagsiling si Raquel: “Yari ang akon ulipon nga si Bilha.+ Maghulid ka sa iya, agod magbun-ag sia sing mga anak para sa akon,* agod makaangkon ako sing mga anak paagi sa iya.” 4 Gani ginhatag niya bilang asawa si Bilha nga iya alagad, kag naghulid si Jacob sa iya.+ 5 Nagbusong si Bilha kag nagbun-ag sing anak nga lalaki kay Jacob. 6 Dayon nagsiling si Raquel: “Ang Dios nangin akon hukom kag ginpamatian man niya ako, gani ginhatagan niya ako sing anak nga lalaki.” Amo kon ngaa ginhingalanan niya sia nga Dan.*+ 7 Nagbusong liwat si Bilha nga alagad ni Raquel, kag nagbun-ag sia sing ikaduha nga anak nga lalaki kay Jacob. 8 Nagsiling si Raquel: “Nagpakigdumog ako sing todo sa akon utod. Kag nagdaug ako!” Gani ginhingalanan niya sia nga Neptali.*+

9 Sang nag-untat na sa pagpamata si Lea, ginhatag niya kay Jacob bilang asawa ang iya alagad nga si Zilpa.+ 10 Kag nagbun-ag sing anak nga lalaki kay Jacob si Zilpa nga alagad ni Lea. 11 Nagsiling si Lea: “Mapalaron gid ako!” Gani ginhingalanan niya sia nga Gad.*+ 12 Pagkatapos sini, nagbun-ag pa si Zilpa nga alagad ni Lea sing ikaduha nga anak nga lalaki kay Jacob. 13 Nagsiling si Lea: “Malipayon gid ako! Kay magasiling ang mga anak nga babayi nga malipayon ako.”+ Gani ginhingalanan niya sia nga Aser.*+

14 Sang tig-alani sang trigo, nagalakatlakat si Ruben+ sa latagon kag nakakita sia sing mga mandragora.* Gindala niya ini sa iya iloy nga si Lea. Dayon nagsiling si Raquel kay Lea: “Palihug hatagi ako sing pila ka mandragora sang imo anak.” 15 Nagsiling si Lea sa iya: “Ginkuha mo na gani ang akon bana,+ kag karon kuhaon mo pati ang mga mandragora sang akon anak?” Gani nagsiling si Raquel: “Sige, sa imo sia mahulid karon nga gab-i kabaylo sang mga mandragora sang imo anak.”

16 Sang nag-abot si Jacob halin sa latagon sina nga gab-i, ginsugata sia ni Lea kag nagsiling sia: “Sa akon ka mahulid, kay ginbayaran ko na ikaw sing mga mandragora sang akon anak.” Gani naghulid sia sa iya sina nga gab-i. 17 Ginpamatian sang Dios si Lea, kag nagbusong sia kag nagbun-ag sing ikalima nga anak nga lalaki kay Jacob. 18 Nagsiling si Lea: “Ginbayaran ako sang Dios* bangod ginhatag ko ang akon alagad sa akon bana.” Gani ginhingalanan niya sia nga Isacar.*+ 19 Nagbusong liwat si Lea kag nagbun-ag sia sing ikan-om nga anak nga lalaki kay Jacob.+ 20 Nagsiling si Lea: “Ginhatagan ako sang Dios sing maayo nga regalo. Batason na ako karon sang akon bana,+ bangod nagbun-ag ako sing anom ka anak nga lalaki sa iya.”+ Gani ginhingalanan niya sia nga Zebulon.*+ 21 Sang ulihi, nagbun-ag sia sing anak nga babayi kag ginhingalanan sia nga Dina.*+

22 Sang ulihi, gindumdom sang Dios si Raquel. Ginpamatian sia sang Dios kag gintugutan sia nga magbusong.*+ 23 Nagbusong sia kag nagbun-ag sing anak nga lalaki. Dayon nagsiling sia: “Ginkuha sang Dios ang akon kahuluy-an!”+ 24 Gani ginhingalanan niya sia nga Jose,*+ kag nagsiling sia: “Si Jehova nagdugang sa akon sing isa pa ka anak nga lalaki.”

25 Sang mabun-ag ni Raquel si Jose, nagsiling dayon si Jacob kay Laban: “Palakta ako agod makabalik ako sa amon lugar kag sa amon duta.+ 26 Ihatag sa akon ang akon mga asawa kag ang akon mga anak, nga tungod sa ila nagpangalagad ako sa imo, agod makalakat ako, kay nakahibalo gid ikaw kon daw ano ang pagpangalagad ko sa imo.”+ 27 Dayon nagsiling si Laban sa iya: “Kon nahamuot ka sa akon, magpabilin ka. Kay nahangpan ko sa mga panimad-on* nga ginapakamaayo ako ni Jehova tungod sa imo.” 28 Nagsiling pa sia: “Magsiling ka lang kon pila ang isuhol ko sa imo, kay ihatag ko ini.”+ 29 Gani nagsiling si Jacob sa iya: “Nahibaluan mo kon paano ako nagpangalagad sa imo kag kon paano nagdamo ang imo panong tungod sa akon;+ 30 diutay lamang ini antes ako mag-abot, apang karon nagdamo na gid ini, kag ginpakamaayo ka ni Jehova sugod sang pag-abot ko. Gani san-o pa ako makaobra para naman sa akon panimalay?”+

31 Nagpamangkot sia: “Ano ang ihatag ko sa imo?” Nagsiling si Jacob: “Wala ka sing bisan ano nga ihatag sa akon! Padayunon ko ang pagbantay kag pag-atipan sang imo panong kon himuon mo ang isiling ko sa imo.+ 32 Subong nga adlaw makadto ako sa imo bug-os nga panong. Painon mo didto ang tanan nga karnero nga may pintokpintok kag kambang, ang tanan nga kaki nga tinday nga karnero nga lalaki, kag ang tanan nga kanding nga babayi nga kambang kag may pintokpintok. Kon may mabun-ag nga pareho sini, amo ini ang akon mangin suhol.+ 33 Makita mo nga bunayag* ako sa adlaw nga magkadto ka agod usisaon ang akon suhol; ang tanan nga kanding nga babayi nga wala sing pintokpintok kag indi kambang kag ang tanan nga indi kaki nga tinday nga karnero nga lalaki nga yara sa akon, kabigon nga kinawatan.”

34 Nagsiling si Laban: “Maayo ina! Sugot ako sa ginsiling mo.”+ 35 Sa sina nga adlaw, ginpain niya ang may gurayguray kag kambang nga mga kanding nga lalaki, ang tanan nga may pintokpintok kag kambang nga kanding nga babayi, ang tanan nga may samay nga puti, kag ang tanan nga kaki nga tinday nga karnero nga lalaki, kag ginpaatipan niya ini sa iya mga anak nga lalaki. 36 Pagkatapos gindala niya ini sa isa ka duog nga ang kalayuon halin kay Jacob mga tatlo ka adlaw nga paglakbay, kag ang nabilin nga mga panong ni Laban ginbantayan ni Jacob.

37 Nagkuha dayon si Jacob sing bag-o lang matapas nga mga sanga sang kahoy nga estorake, sing kahoy nga almendra, kag sing kahoy nga platano. Ginpanitan niya ang mga sanga agod daw may gurayguray nga puti ini kon tan-awon. 38 Dayon ginbutang niya ang ginpanitan nga mga sanga sa atubangan sang panong, sa ilimnan nga mga pasungan nga ginakadtuan sang panong agod mag-inom, agod magpalais ang panong sa tion nga magkadto sila agod mag-inom.

39 Gani nagapalais ang mga panong sa atubangan sang mga sanga, kag nagabata sing may gurayguray, may pintokpintok kag kambang. 40 Ginpain ni Jacob ang mga tinday nga karnero nga lalaki kag ginpaatubang niya ang mga sapat sa panong ni Laban agod makita sini ang may gurayguray kag ang tanan nga kaki nga mga sapat. Dayon ginpain niya ang iya panong kag wala ini ginsimpon sa mga panong ni Laban. 41 Sa tion nga magpalais ang mapagros nga mga sapat, ginabutang ni Jacob ang mga sanga sa mga pasungan sa atubangan sang mga panong, agod magpalais sila malapit sa mga sanga. 42 Apang kon maluya ang mga sapat, wala niya ginabutang ang mga sanga didto. Gani ang mga maluya nangin iya ni Laban, apang ang mga mapagros nangin iya ni Jacob.+

43 Nagmanggaranon pa gid si Jacob, kag nagdamo ang iya panong, ang iya mga alagad nga lalaki kag babayi, kag ang iya mga kamelyo kag asno.+

31 Sang ulihi, nabatian ni Jacob ang ginsiling sang mga anak ni Laban: “Ginkuha ni Jacob ang tanan nga iya sang aton amay. Natipon niya ini tanan nga manggad halin sa ginapanag-iyahan sang aton amay.”+ 2 Kon magtulok si Jacob kay Laban, nabatyagan niya nga indi na pareho sang una ang panimuot ni Laban sa iya.+ 3 Nagsiling si Jehova kay Jacob: “Magbalik ka sa duta sang imo mga katigulangan kag sa imo mga paryente,+ kag kaupod mo ako gihapon.” 4 Dayon nagpadala si Jacob sing mensahe kay Raquel kag kay Lea nga magkadto sila sa latagon sa iya panong, 5 kag nagsiling sia sa ila:

“Nakita ko nga nagbag-o ang panimuot sang inyo amay sa akon,+ apang kaupod ko gihapon ang Dios sang akon amay.+ 6 Nahibaluan gid ninyo nga nag-alagad ako sa inyo amay tubtob sa akon masarangan.+ 7 Kag gindayaan niya ako kag napulo ka beses na nga gin­bag-o niya ang akon suhol, apang wala gintugutan sang Dios nga halitan niya ako. 8 Kon magsiling gani sia, ‘Ang mga may pintokpintok amo ang mangin suhol mo,’ ang bug-os nga panong nagabata sing may pintokpintok; apang kon magsiling sia, ‘Ang mga may gurayguray amo ang mangin suhol mo,’ ang bug-os nga panong nagabata sing may gurayguray.+ 9 Gani ginakuha sang Dios ang kasapatan sang inyo amay kag ginahatag ini sa akon. 10 Sang isa ka bes, sang magpalais na ang panong, nakita ko sa damgo nga ang mga kanding nga lalaki nga nagalais sa panong may gurayguray, may pintokpintok, kag kambang.+ 11 Ang anghel sang matuod nga Dios nagsiling sa akon paagi sa damgo, ‘Jacob!’ Kag nagsiling ako, ‘Yari ako.’ 12 Nagsiling sia, ‘Tan-awa, palihug, ang tanan nga kanding nga lalaki nga nagalais sa panong may gurayguray, may pintokpintok, kag kambang, kay nakita ko ang tanan nga ginahimo sa imo ni Laban.+ 13 Ako ang matuod nga Dios sa Betel,+ diin ginbubuan mo sing lana* ang isa ka handumanan nga bato kag diin naghimo ka sing panaad sa akon.+ Karon maglakat ka kag maghalin sa sini nga duta, kag magbalik ka sa duta nga imo natawhan.’”+

14 Nagsiling sa iya si Raquel kag si Lea: “May palanublion pa bala kami sa balay sang amon amay? 15 Indi bala nga ginakabig niya kami nga mga dumuluong, bangod ginbaligya niya kami kag ginagamit niya ang kuarta nga ginahatag para sa amon?+ 16 Ang tanan nga manggad nga ginkuha sang Dios sa amon amay, amon kag ila sang amon mga anak.+ Gani himua ang tanan nga ginsiling sang Dios sa imo.”+

17 Dayon nanghimos si Jacob kag ginpasakay sa mga kamelyo ang iya mga anak kag ang iya mga asawa,+ 18 kag gindala niya ang iya bug-os nga panong kag ang tanan nga pagkabutang nga natipon niya,+ ang kasapatan nga natigayon niya sa Padan-aram, agod magkadto kay Isaac nga iya amay sa duta sang Canaan.+

19 Wala si Laban sadto nga tion kay nagapang-alot* sia sang iya mga karnero, kag ginkawat ni Raquel ang terapim nga mga estatwa*+ sang iya amay.+ 20 Gintunto ni Jacob si Laban nga Arameanhon, bangod wala sia magpahibalo nga malakat sia. 21 Nagpalagyo si Jacob kag nagtabok sia sa Suba*+ upod ang iya pamilya kag ang tanan niya nga pagkabutang. Dayon nagpakadto sia sa kabukiran sang Gilead.+ 22 Sang ikatlo nga adlaw, may nagsugid kay Laban nga nagpalagyo si Jacob. 23 Gani gin-upod niya ang iya mga paryente kag ginlagas niya si Jacob. Pagligad sang pito ka adlaw naabtan niya sia sa kabukiran sang Gilead. 24 Nagsiling ang Dios kay Laban nga Arameanhon+ paagi sa damgo isa ka gab-i:+ “Maghalong ka sa ihambal mo kay Jacob, maayo man ini ukon malain.”*+

25 Nagpatindog si Jacob sang iya tolda sa bukid, kag nagkampo si Laban kag ang iya mga paryente sa kabukiran sang Gilead. Dayon nagpalapit si Laban kay Jacob. 26 Nagsiling si Laban kay Jacob: “Ano ang ginhimo mo? Ngaa gintunto mo ako kag gindala ang akon mga anak pareho sang mga ginbihag paagi sa espada? 27 Ngaa nagpalagyo ka sing tago kag gintunto mo ako kag wala ka magpahibalo sa akon? Kon nagsiling ka lang sa akon, kuntani ginpalakat ko ikaw nga may kinasadya kag mga ambahanon, nga may tamburin kag arpa. 28 Apang wala mo ako ginhatagan sing kahigayunan nga halukan ang akon mga apo* kag mga anak nga babayi. Binuang ang ginhimo mo. 29 May ikasarang ako* nga halitan ka, apang nagpakighambal sa akon ang Dios sang imo amay sang nagligad nga gab-i kag nagsiling sia, ‘Maghalong ka sa ihambal mo kay Jacob, maayo man ini ukon malain.’+ 30 Apang kon naglakat ka bangod nahidlaw ka sa panimalay sang imo amay, ngaa ginkawat mo pa ang akon mga dios?”+

31 Nagsabat si Jacob kay Laban: “Naglakat ako bangod nahadlok ako. Kay nagsiling ako sa akon kaugalingon, ‘Basi bawion mo sa akon ang imo mga anak.’ 32 Kon kay ­sin-o mo makita ang imo mga dios, indi na sia mabuhi. Sa atubangan sang amon mga paryente, pangitaa ini sa akon mga pagkabutang. Kon makita mo ini, kuhaa ini.” Apang wala mahibaluan ni Jacob nga ginkawat ini ni Raquel. 33 Gani nagsulod si Laban sa tolda ni Jacob kag sa tolda ni Lea kag sa tolda sang duha ka ulipon nga babayi,+ apang wala niya ini makita. Naggua sia sa tolda ni Lea kag nagsulod sa tolda ni Raquel. 34 Apang ginkuha na ni Raquel ang terapim nga mga estatwa kag ginsulod niya ini sa alat sang pulungkuan sa kamelyo para sa mga babayi, kag ginpungkuan niya ini. Ginpangita ini ni Laban sa bug-os nga tolda apang wala niya ini makita. 35 Nagsiling si Raquel sa iya amay: “Indi kuntani maakig ang akon ginuo, bangod indi ako makatindog sa imo atubangan, kay may pamulanon* ako.”+ Bisan ano nga pagpangita ni Laban, wala niya makita ang terapim nga mga estatwa.+

36 Gani naakig si Jacob kag ginmulay niya si Laban. Nagsiling si Jacob kay Laban: “Ano ang nahimo ko sa imo, kag ano ang sala ko nga ginlagas mo gid ako? 37 Karon nga nakapangita ka na sa tanan ko nga pagkabutang, ano nga pagkabutang sang imo balay ang nakita mo? Ibutang ina diri sa atubangan sang akon mga paryente kag sang imo mga paryente, kag sila ang magdesisyon sa aton nga duha. 38 Sa sulod sang 20 ka tuig nga nakaupod mo ako, wala mahar-asan ang imo mga karnero kag mga kanding,+ kag wala gid ako magkaon sing mga karnero nga lalaki halin sa imo panong. 39 Ang bisan ano nga sapat nga gingus-ab sang mabangis nga sapat+ wala ko gindala sa imo. Gin-isip ko ini nga akon kapierdihan. Kon may ginkawat sa adlaw ukon ginkawat sa gab-i, ginasukot mo ini sa akon. 40 Nag-antos ako sang init kon adlaw kag sang tugnaw kon gab-i, kag indi ako makatulog.+ 41 Nag-istar ako sa imo balay sa sulod sang 20 ka tuig. Nag-alagad ako sa imo sa sulod sang 14 ka tuig tungod sa imo duha ka anak nga babayi kag sa sulod sang 6 ka tuig tungod sa imo panong, kag napulo ka beses nga gin­bag-o mo ang akon suhol.+ 42 Kon indi ko kaupod ang Dios sang akon amay,+ ang Dios ni Abraham kag ang Dios nga ginakahadlukan ni Isaac,*+ ginpalakat mo ako kuntani nga wala gid sing dala. Nakita sang Dios ang akon pag-antos kag pagpangabudlay, gani ginsabdong ka niya kagab-i.”+

43 Nagsabat si Laban kay Jacob: “Ining mga babayi mga anak ko kag ining kabataan mga apo ko kag ining panong akon panong, kag ang tanan nga ginatan-aw mo akon kag ila sang akon mga anak nga babayi. Ano ang mahimo ko subong nga adlaw batok sa ila ukon batok sa ila kabataan? 44 Dali, maghimo kita sing katipan, ikaw kag ako, kag mangin saksi ini sa tunga naton.” 45 Gani nagkuha si Jacob sing bato kag ginpatindog niya ini bilang handumanan nga bato.+ 46 Nagsiling si Jacob sa iya mga paryente: “Magkuha kamo sing mga bato!” Nagkuha sila sing mga bato kag gintumpok ini. Pagkatapos nagkaon sila didto sa tinumpok nga mga bato. 47 Gintawag ini ni Laban nga Jegar-sahaduta,* apang gintawag ini ni Jacob nga Galeed.*

48 Nagsiling si Laban: “Ining tinumpok nga mga bato isa ka saksi sa tunga naton subong nga adlaw.” Gani gintawag ini nga Galeed,+ 49 kag ang Lalantawan,* bangod nagsiling si Laban: “Kabay pa nga bantayan kita ni Jehova kon maglayuay na kita. 50 Kon indi maayo ang pagtratar mo sa akon mga anak nga babayi kag kon mangasawa ka luwas sa akon mga anak, bisan pa wala sing tawo nga saksi sa aton, dumduma nga ang Dios amo ang saksi sa tunga naton.” 51 Nagsiling si Laban kay Jacob: “Yari ang tinumpok nga mga bato kag yari ang handumanan nga bato nga ginpatindog ko bilang saksi sa katipan nga ginhimo naton. 52 Ining tinumpok nga mga bato isa ka saksi, kag ang handumanan nga bato nagasaksi man,+ nga indi ako maglapaw sa sini nga tinumpok nga mga bato agod halitan ka kag indi ka maglapaw sa sini nga tinumpok nga mga bato kag sa sini nga handumanan nga bato agod halitan ako. 53 Kabay pa nga maghukom sa tunga naton ang Dios ni Abraham+ kag ang Dios ni Nahor, nga Dios sang ila amay.” Kag nagpanumpa si Jacob sa Dios nga ginakahadlukan ni Isaac+ nga iya amay.*

54 Pagkatapos sini, naghalad si Jacob sa bukid kag gin-agda niya ang iya mga paryente nga magkaon sing tinapay. Gani nagkaon sila kag nagpaligad sang gab-i sa bukid. 55 Apang temprano pa nga nagbangon si Laban pagkaaga. Ginhalukan niya ang iya mga apo*+ kag ang iya mga anak nga babayi kag ginpakamaayo sila.+ Dayon naglakat si Laban kag nagpauli.+

32 Nagpadayon si Jacob sa paglakat, kag ginsugata sia sang mga anghel sang Dios. 2 Sang makita sila ni Jacob, nagsiling sia: “Kampo ini sang Dios!” Gani gintawag niya ini nga lugar nga Mahanaim.*

3 Dayon nagpadala si Jacob sing mga mensahero kay Esau nga iya utod sa duta sang Seir+ nga teritoryo* sang Edom,+ 4 kag ginsugo niya sila: “Amo ini ang isiling ninyo kay Esau nga akon ginuo, ‘Amo ini ang ginasiling sang imo alagad nga si Jacob: “Nag-istar ako* kay Laban sa sulod sang malawig nga tion tubtob subong.+ 5 Nakatigayon ako sing mga baka, mga asno, mga karnero, kag sing mga alagad nga lalaki kag babayi,+ kag ginapadala ko ini nga mensahe agod pahibaluon ang akon ginuo, agod kahamut-an mo ako.”’”

6 Sang magbalik kay Jacob ang mga mensahero, nagsiling sila: “Nagkit-anay kami sang imo utod nga si Esau, kag nagapakadto na sia diri sa pagsugata sa imo upod ang 400 ka lalaki.”+ 7 Hinadlukan gid si Jacob kag nahangawa sia.+ Gani gintunga niya sa duha ka grupo ang mga tawo nga kaupod niya, kag ang mga panong, ang mga baka, kag ang mga kamelyo. 8 Nagsiling sia: “Kon salakayon ni Esau ang isa ka grupo, makapalagyo pa ang isa ka grupo.”

9 Dayon nagsiling si Jacob: “O Dios sang akon amay nga si Abraham kag Dios sang akon amay nga si Isaac, O Jehova, ikaw nga nagsiling sa akon, ‘Magbalik ka sa imo duta kag sa imo mga paryente kag magahimo ako sing maayo sa imo,’+ 10 indi ako takus sang tanan nga mainunungon nga gugma kag sang tanan nga katutom nga ginpakita mo sa imo alagad,+ kay sang nagtabok ako sa sini nga Jordan sungkod lamang ang akon dala, apang karon duha na ako ka grupo.+ 11 Nagapangamuyo ako sa imo,+ luwasa ako sa kamot sang akon utod nga si Esau, kay nahadlok ako nga basi mag-abot sia kag salakayon niya ako+ pati na ang mga iloy kag ang ila kabataan. 12 Kag nagsiling ka, ‘Magahimo gid ako sing maayo sa imo, kag himuon ko ang imo kaliwat* nga pareho sang mga balas sa dagat, nga indi maisip sa kadamuon.’”+

13 Kag didto sia nagpaligad sang gab-i. Dayon nagpili sia sing pila niya ka sapat nga iregalo kay Esau nga iya utod:+ 14 200 ka kanding nga babayi, 20 ka kanding nga lalaki, 200 ka karnero nga babayi, 20 ka karnero nga lalaki, 15 30 ka kamelyo nga nagapatiti sang ila mga tinday, 40 ka baka, 10 ka toro nga baka, 20 ka asno nga babayi, kag 10 ka asno nga lalaki.+

16 Gintugyan niya sa iya mga alagad ang mga panong nga gingrupogrupo, kag nagsiling sia sa iya mga alagad: “Mag-una kamo sa pagtabok, kag butangi ninyo sing antad sa ulot sang tagsa ka grupo sang panong.” 17 Ginsugo niya ang nahauna nga alagad: “Kon masugata ka ni Esau nga akon utod kag mamangkot sia, ‘Kay sin-o ka alagad, kag diin ka makadto, kag kay sin-o ini mga sapat?’ 18 isiling mo, ‘Iya ini sang imo alagad nga si Jacob. Regalo niya ini para sa akon ginuo nga si Esau,+ kag nagasunod sia sa amon.’” 19 Ginsugo man niya ang ikaduha, ang ikatlo, kag ang tanan nga alagad nga nagasunod sa mga grupo sang panong: “Amo ini ang isiling ninyo kay Esau kon masugata ninyo sia. 20 Isiling man ninyo, ‘Nagasunod sa amon ang imo alagad nga si Jacob.’” Kay nagsiling sia sa iya kaugalingon: ‘Kon mapaugdaw ko ang iya kaakig paagi sa regalo nga ipadala ko sa iya,+ ayhan batunon niya ako kon magkit-anay kami.’ 21 Gani nag-una sa pagtabok ang iya mga alagad dala ang mga regalo, apang nagpabilin sia sa kampo sina nga gab-i.

22 Sadto nga gab-i, nagbangon sia kag gindala ang iya duha ka asawa+ kag ang iya duha ka alagad nga babayi+ kag ang iya 11 ka anak nga lalaki kag nagtabok sila sa manabaw nga bahin sang sapa sang Jabok.+ 23 Nagtabok sila sa sapa,* kag gindala man niya sa tabok ang tanan nga ginapanag-iyahan niya.

24 Sang nagaisahanon si Jacob, may nag-abot nga isa ka tawo kag nagpakigdumog sa iya tubtob sa pamanagbanag.+ 25 Sang makita sang tawo nga indi niya sia madaug, gintandog niya ang lutalutahan sang iya balikawang; kag nagliw-as ang lutalutahan sang balikawang ni Jacob sang nagadumugay sila.+ 26 Dayon nagsiling ang tawo: “Buy-i ako, kay nagapamanagbanag na.” Nagsabat si Jacob: “Indi ko ikaw pagbuy-an kon indi mo anay ako pagpakamaayuhon.”+ 27 Ginpamangkot sia sang tawo: “Ano ang imo ngalan?” Nagsabat sia: “Jacob.” 28 Nagsiling ang tawo: “Indi na Jacob ang imo ngalan kundi Israel,*+ kay nagpakigbato ka sa Dios+ kag sa mga tawo, kag nagdaug ka.” 29 Nagsiling si Jacob: “Palihug sugiri ako sang imo ngalan.” Apang nagsabat ang tawo: “Ngaa nagapamangkot ka sang akon ngalan?”+ Dayon ginpakamaayo niya sia didto. 30 Gani gintawag ni Jacob ang lugar nga Peniel,*+ kay nagsiling sia, “Nakita ko ang Dios apang buhi gihapon ako.”*+

31 Nagsilak na ang adlaw sang naglabay sia sa Penuel,* apang nagakiangkiang sia bangod sang iya balikawang.+ 32 Amo kon ngaa ang mga anak ni Israel wala nagakaon sing lanitlanit sang paa* sa lutalutahan sang balikawang sang sapat tubtob sini nga adlaw, bangod gintandog niya ang lanitlanit sa lutalutahan sang balikawang ni Jacob.

33 Nakita na ni Jacob si Esau nga nagapadulong upod ang 400 ka lalaki.+ Gani gingrupogrupo niya ang mga bata kay Lea, kay Raquel, kag sa duha ka alagad nga babayi.+ 2 Ginbutang niya sa unahan ang mga alagad nga babayi kag ang ila mga anak,+ madason si Lea kag ang iya mga anak,+ kag sa ulihi si Raquel+ kag si Jose. 3 Dayon nag-una sia sa ila kag nagluhod sia kag nagduko sing pito ka beses samtang nagapalapit sia sa iya utod.

4 Apang nagdalagan si Esau agod sugataon sia. Ginhakos niya sia kag ginhalukan, kag naghilibion sila. 5 Sang makita niya ang mga babayi kag ang mga bata, namangkot sia: “Sin-o ining mga kaupod mo?” Nagsabat sia: “Sila ang mga bata nga ginhatag sang Dios sa imo alagad tungod sang iya kaayo sa akon.”+ 6 Nagpalapit ang mga alagad nga babayi upod ang ila mga anak kag nagluhod sila kag nagduko. 7 Nagpalapit man si Lea upod ang iya mga anak kag nagluhod sila kag nagduko. Dayon nagpalapit si Jose upod si Raquel, kag nagluhod sila kag nagduko.+

8 Nagsiling si Esau: “Ngaa nagpadala ka sa akon sing mga tawo kag mga sapat?”+ Nagsabat sia: “Agod matigayon ang kahamuot sang akon ginuo.”+ 9 Nagsiling si Esau: “Madamo na ang akon pagkabutang, utod ko.+ Sa imo na lang ina.” 10 Apang nagsiling si Jacob: “Indi, palihug, kon nahamuot ka sa akon, batuna ang akon regalo, bangod gindala ko ini agod makita ko ikaw. Kag daw nakita ko ang Dios sang makita ko ikaw, bangod ginbaton mo ako nga may kahamuot.+ 11 Palihug batuna ang regalo bilang pagpakamaayo ko sa imo,+ bangod ginkahamut-an ako sang Dios kag may yara na ako sang tanan nga kinahanglan ko.”+ Nagpamilit gid si Jacob, gani ginbaton ini ni Esau.

12 Sang ulihi, nagsiling si Esau: “Malakat na kita, kag mauna ako sa inyo.” 13 Apang nagsiling sia sa iya: “Nahibaluan sang akon ginuo nga ang mga bata mahuyang+ kag may ginaatipan pa ako nga mga karnero kag mga baka nga nagapatiti. Kag mapatay ang bug-os nga panong kon palakton sila sing dalidali sa isa lang ka adlaw. 14 Palihug, mag-una na lang ang akon ginuo sa iya alagad, kay magalakbay ako sing mahinay suno sa kadasigon sang akon mga sapat kag sang mga bata tubtob makalab-ot ako sa akon ginuo sa Seir.”+ 15 Nagsiling si Esau: “Palihug tuguti ako nga ibilin sa imo ang pila ko ka tinawo.” Nagsabat sia: “Apang ngaa himuon mo pa ina? Tuman na nga matigayon ko ang kahamuot sang akon ginuo.” 16 Gani sa amo nga adlaw nagbalik si Esau sa Seir.

17 Nagkadto si Jacob sa Sucot,+ kag nagpatindog sia didto sang iya balay kag sing mga palasilungan para sa iya panong. Amo kon ngaa gintawag niya ang lugar nga Sucot.*

18 Halin sa Padan-aram,+ nag-abot si Jacob nga luwas sa katalagman sa siudad sang Siquem,+ sa duta sang Canaan,+ kag nagkampo sia malapit sa siudad. 19 Dayon, sa kantidad nga 100 ka bilog nga kuarta, nagbakal sia sa mga anak ni Hamor nga amay ni Siquem sing duta diin ginpatindog niya ang iya tolda.+ 20 Naghimo sia didto sing halaran kag gintawag niya ini nga Dios, ang Dios sang Israel.*+

34 Si Dina, nga anak ni Lea kay Jacob,+ pirme nagagua kag nagapakig-upod* sa lamharon nga mga babayi sang duta.+ 2 Sang makita ni Siquem si Dina, ginkuha niya si Dina kag ginlugos. Si Siquem anak ni Hamor nga Hevhanon,+ nga pangulo sang duta. 3 Indi na madula sa iya hunahuna si Dina* nga anak ni Jacob. Naluyag gid sia sa lamharon nga babayi gani ginpabutyag niya ang iya gugma sa iya.* 4 Sang ulihi, nagsiling si Siquem kay Hamor+ nga iya amay: “Pangitai sing paagi nga mangin asawa ko ining lamharon nga babayi.”

5 Sang mabalitaan ni Jacob nga ginhimuslan si Dina nga iya anak, yara sa latagon ang iya mga anak nga lalaki upod ang iya panong. Gani wala sing ginsugiran si Jacob tuhoy sini tubtob nga nakapauli sila. 6 Sang ulihi, nagkadto kay Jacob si Hamor nga amay ni Siquem agod makighambal sa iya. 7 Apang nabalitaan sang mga anak ni Jacob ang natabo, gani nagpauli sila dayon. Naglain gid ang ila buot kag naakig gid sila bangod ginpakahuy-an niya ang Israel paagi sa paghulid sa anak ni Jacob,+ butang nga indi dapat himuon.+

8 Nagsiling si Hamor sa ila: “Naluyag gid si Siquem nga akon anak* sa imo anak nga babayi. Palihug ihatag ninyo sia sa iya agod mangin asawa niya, 9 kag mag-inasawahay kita.* Ihatag ninyo sa amon ang inyo mga anak nga babayi, kag kuhaon ninyo para sa inyo ang amon mga anak nga babayi.+ 10 Mahimo kamo mag-istar upod sa amon, kag mahimo kamo makaangkon sing duta diri. Mahimo kamo makanegosyo kag mag-istar diri.” 11 Dayon nagsiling si Siquem sa amay kag mga utod ni Dina: “Kabay pa nga mahamuot kamo sa akon. Ihatag ko sa inyo ang bisan ano nga pangayuon ninyo sa akon. 12 Makapangayo kamo sa akon sing daku gid nga dote kag regalo.+ Ihatag ko ang bisan ano nga isiling ninyo sa akon. Ihatag lang sa akon ining lamharon nga babayi agod mangin asawa ko.”

13 Nagdesisyon ang mga anak ni Jacob nga tuntuhon si Siquem kag ang iya amay nga si Hamor bangod ginhimuslan niya si Dina nga ila utod. 14 Nagsiling sila: “Indi namon mahatag ang amon utod sa isa ka lalaki nga wala matuli,+ bangod kahuy-anan ini sa amon. 15 Mapasugot kami sa inyo sa isa ka kondisyon: magpatuli ang tanan ninyo nga lalaki agod mangin pareho namon kamo.+ 16 Dayon ihatag namon ang amon mga anak nga babayi sa inyo, kag kuhaon man namon para sa amon ang inyo mga anak nga babayi, kag magaistar kami kaupod ninyo kag mangin isa kita ka katawhan. 17 Apang kon indi kamo magpamati sa amon kag indi kamo magpatuli, kuhaon namon ang amon manghod nga babayi kag maglakat.”

18 Nagustuhan ni Hamor+ kag ni Siquem+ nga anak ni Hamor ang ila ginsiling. 19 Wala mag-usik sing tion ang pamatan-on nga lalaki sa paghimo sang ila ginpangabay,+ bangod naluyag gid sia sa anak nga babayi ni Jacob kag sia ang pinakadungganon sa bug-os nga panimalay sang iya amay.

20 Gani nagkadto si Hamor kag ang iya anak nga si Siquem sa gawang sang ila siudad.+ Nagsiling sila sa mga lalaki sa ila siudad: 21 “Ini nga mga tawo mahidaiton sa aton. Tuguti sila nga mag-istar kag magnegosyo sa aton duta, kay bastante ang kalaparon sang duta para sa ila. Mahimo naton pangasaw-on ang ila mga anak nga babayi, kag mahimo man nila pangasaw-on ang aton mga anak nga babayi.+ 22 Mapasugot sila nga mag-istar upod sa aton agod mangin isa kita ka katawhan sa isa ka kondisyon: nga magpatuli man ang tanan naton nga lalaki pareho nila.+ 23 Kag indi bala nga mangin aton man ang ila mga pagkabutang, ang ila manggad, kag ang tanan nila nga kasapatan? Gani magpasugot na kita agod mag-istar sila upod sa aton.” 24 Ang tanan nga nagtipon sa gawang sang iya siudad nagpamati kay Hamor kag kay Siquem nga iya anak. Gani nagpatuli ang tanan nga lalaki sa amo nga siudad.

25 Apang sang ikatlo nga adlaw, sang mabatyagan pa nila ang sakit, ang duha ka anak ni Jacob nga si Simeon kag si Levi, nga mga utod ni Dina,+ nagkuha sang ila espada, kag wala sing nagsuspetsa sa ila sang nagkadto sila sa siudad kag ginpatay nila ang tanan nga lalaki.+ 26 Ginpatay nila si Hamor kag ang iya anak nga si Siquem paagi sa espada. Dayon ginkuha nila si Dina sa balay ni Siquem kag naglakat sila. 27 Nagkadto ang iban nga mga anak ni Jacob sa siudad diin ginpatay ang mga lalaki kag ginpanguha ang mga pagkabutang sa sini, bangod ginhimuslan ang ila utod.+ 28 Ginkuha nila ang ila mga karnero, ang ila mga baka, ang ila mga asno, kag ang tanan nga yara sa siudad kag sa latagon. 29 Ginkuha man nila ang tanan nila nga pagkabutang, ginbihag nila ang tanan nila nga gamay nga kabataan kag ang ila mga asawa, kag ginpanguha nila ang tanan nga butang sa mga balay.

30 Bangod sini, nagsiling si Jacob kay Simeon kag kay Levi:+ “Nagdala kamo sing daku nga kagamo sa akon bangod ginhimo ninyo nga dumtan ako sang mga pumuluyo sang duta, sang mga Canaanhon kag mga Pereznon. Pat-od nga magatingob sila agod salakayon ako kag malaglag gid ako kag ang akon panimalay, bangod diutay lang kita.” 31 Apang nagsiling sila: “Dapat bala tratuhon ang amon utod kaangay sa isa ka makihilawason nga babayi?”

35 Pagkatapos sini, nagsiling ang Dios kay Jacob: “Lakat ka kag magtaklad sa Betel+ kag mag-istar ka didto. Maghimo ka didto sing halaran para sa matuod nga Dios, nga nagpakita sa imo sang nagapalagyo ka kay Esau nga imo utod.”+

2 Gani nagsiling si Jacob sa iya panimalay kag sa tanan nga kaupod niya: “Kuhaa ninyo ang mga diosdios sa tunga ninyo,+ kag tinlui ang inyo kaugalingon kag isli ninyo ang inyo mga bayo, 3 kag magtaklad kita sa Betel. Mahimo ako sing halaran didto para sa matuod nga Dios, nga nagsabat sa akon sa adlaw sang akon kabudlayan kag nangin kaupod ko sia bisan diin ako nagkadto.”+ 4 Gani ginhatag nila kay Jacob ang tanan nila nga diosdios kag ang mga aritos sa ila mga dulunggan, kag ginlubong* ini ni Jacob sa idalom sang daku nga kahoy nga malapit sa Siquem.

5 Sang maglakat sila, ginpahanabo sang Dios nga mahadlok ang mga tawo sa mga siudad sa palibot nila, gani wala nila ginlagas ang mga anak ni Jacob. 6 Sang ulihi, si Jacob kag ang tanan nga katawhan nga kaupod niya nag-abot sa Luz+ nga amo ang Betel, sa duta sang Canaan. 7 Naghimo sia sing halaran didto kag gintawag niya ang lugar nga El-betel,* bangod nagpakita sa iya didto ang matuod nga Dios sang nagapalagyo sia sa iya utod.+ 8 Sang ulihi, napatay ang yaya ni Rebeca nga si Debora+ kag ginlubong sia malapit sa Betel sa idalom sang kahoy nga oak. Gani gintawag niya ini nga Alon-bacut.*

9 Sang nagbalik si Jacob halin sa Padan-aram, nagpakita liwat ang Dios sa iya kag ginpakamaayo niya sia. 10 Nagsiling ang Dios sa iya: “Jacob ang imo ngalan.+ Indi ka na pagtawgon nga Jacob, kundi mangin Israel na ang imo ngalan.” Kag gintawag niya sia nga Israel.+ 11 Nagsiling pa ang Dios sa iya: “Ako ang Dios nga Labing Gamhanan.+ Magpanganak ka kag magdamo. Magahalin sa imo ang mga pungsod kag ang katilingban sang mga pungsod,+ kag magahalin sa imo* ang mga hari.+ 12 Ihatag ko sa imo ang duta nga ginhatag ko kay Abraham kag kay Isaac, kag ihatag ko sa imo kaliwat* ini nga duta.”+ 13 Dayon ginbayaan sia sang Dios sa lugar nga nagpakighambal sia sa iya.

14 Gani nagpatindog si Jacob sing handumanan nga bato sa lugar diin nagpakighambal sia sa iya, kag ginbubuan niya ini sing dulot nga ilimnon kag sing lana.+ 15 Gintawag ni Jacob nga Betel+ ang lugar diin nagpakighambal ang Dios sa iya.

16 Dayon naghalin sila sa Betel. Samtang malayo pa sila sa Efrat, nagbata si Raquel, kag binudlayan gid sia sa pagbata. 17 Sang ginabudlayan na gid sia sa pagbata, nagsiling ang paltera: “Indi ka magkahadlok, kay mabun-ag mo man ining anak nga lalaki.”+ 18 Sang nagahimumugto ang iya kabuhi* (kay nagatagumatayon sia), ginhingalanan niya sia nga Ben-oni,* apang gintawag sia sang iya amay nga Benjamin.*+ 19 Napatay si Raquel kag ginlubong sia sa dalan padulong sa Efrat, nga amo ang Betlehem.+ 20 Dayon nagpatindog si Jacob sing tanda nga bato sa ibabaw sang iya lulubngan; amo ini ang tanda nga bato sa lulubngan ni Raquel tubtob sini nga adlaw.

21 Pagkatapos sini, naglakat si Israel kag nagpatindog sang iya tolda sa unhan sang torre sa Eder. 22 Isa ka bes, sang nagaistar si Israel sa amo nga duta, naghulid si Ruben kay Bilha nga babayi sang iya amay, kag nabalitaan ini ni Israel.+

Si Jacob may 12 ka anak nga lalaki. 23 Ang mga anak ni Jacob kay Lea amo ang iya panganay nga si Ruben,+ dayon si Simeon, si Levi, si Juda, si Isacar, kag si Zebulon. 24 Ang mga anak niya kay Raquel amo si Jose kag si Benjamin. 25 Ang mga anak niya kay Bilha, nga alagad ni Raquel, amo si Dan kag si Neptali. 26 Ang mga anak niya kay Zilpa, nga alagad ni Lea, amo si Gad kag si Aser. Amo ini sila ang mga anak ni Jacob nga natawo sa Padan-aram.

27 Sang ulihi, nagkadto si Jacob kay Isaac nga iya amay sa Mamre,+ sa Kiryat-arba, nga amo ang Hebron, diin nag-istar si Abraham kag si Isaac bilang mga dumuluong.+ 28 Nagkabuhi si Isaac sing 180 ka tuig.+ 29 Napatay si Isaac nga tigulang na kag kontento sa iya kabuhi,* kag ginlubong sia pareho sang iya mga katigulangan.* Ginlubong sia ni Esau kag ni Jacob nga iya mga anak.+

36 Amo ini ang kasaysayan ni Esau, nga amo si Edom.+

2 Nagpangasawa si Esau halin sa mga anak nga babayi sang Canaan: si Ada+ nga anak ni Elon nga Hethanon;+ kag si Oholibama+ nga anak ni Anah kag apo ni Zibeon nga Hevhanon; 3 kag si Basemat,+ nga anak ni Ismael kag utod ni Nebayot.+

4 Ginbun-ag ni Ada si Elifaz nga anak niya kay Esau, kag ginbun-ag ni Basemat si Reuel, 5 kag ginbun-ag ni Oholibama si Jeus, si Jalam, kag si Kora.+

Sila ang mga anak ni Esau nga ginbun-ag sa duta sang Canaan. 6 Pagkatapos sini, gindala ni Esau ang iya mga asawa, ang iya mga anak nga lalaki kag babayi, ang tanan nga katapo* sang iya panimalay, ang iya tanan nga kasapatan, kag ang tanan nga manggad nga natipon niya+ sa duta sang Canaan, kag nagkadto sia sa duta nga malayo kay Jacob nga iya utod.+ 7 Kay madamo na gid ang ila pagkabutang amo nga indi na sila mahimo mag-istar nga magkaupod sa isa ka lugar, kag indi na bastante sa ila ang duta nga ila ginaistaran* bangod sang kadamuon sang ila mga kasapatan. 8 Gani nag-istar si Esau sa kabukiran sang Seir.+ Si Esau gintawag man nga Edom.+

9 Amo ini ang kasaysayan ni Esau nga amay sang mga Edominhon sa kabukiran sang Seir.+

10 Amo ini ang mga ngalan sang mga anak ni Esau: si Elifaz nga anak ni Ada nga asawa ni Esau; si Reuel nga anak ni Basemat nga asawa ni Esau.+

11 Ang mga anak ni Elifaz amo si Teman,+ si Omar, si Zefo, si Gatam, kag si Kenaz.+ 12 Si Timna nangin babayi ni Elifaz nga anak ni Esau. Sang ulihi, ginbun-ag niya kay Elifaz si Amalek.+ Sila ang mga apo ni Ada nga asawa ni Esau.

13 Amo ini ang mga anak ni Reuel: si Nahat, si Zera, si Shamah, kag si Miza. Sila ang mga apo ni Basemat+ nga asawa ni Esau.

14 Amo ini ang mga anak ni Oholibama kay Esau: si Jeus, si Jalam, kag si Kora. Si Oholibama asawa ni Esau kag anak ni Anah kag apo ni Zibeon.

15 Amo ini ang mga shik* nga kaliwat ni Esau:+ Ang mga anak ni Elifaz nga panganay ni Esau: si Shik Teman, si Shik Omar, si Shik Zefo, si Shik Kenaz,+ 16 si Shik Kora, si Shik Gatam, kag si Shik Amalek. Sila ang mga anak ni Elifaz nga mga shik+ sa duta sang Edom. Sila ang mga apo ni Ada.

17 Amo ini ang mga anak ni Reuel nga anak ni Esau: si Shik Nahat, si Shik Zera, si Shik Shamah, kag si Shik Miza. Sila ang mga anak ni Reuel nga mga shik sa duta sang Edom.+ Sila ang mga apo ni Basemat nga asawa ni Esau.

18 Amo ini ang mga anak ni Oholibama nga asawa ni Esau: si Shik Jeus, si Shik Jalam, kag si Shik Kora. Sila ang mga shik nga anak ni Oholibama nga anak ni Anah kag asawa ni Esau.

19 Sila ang mga anak ni Esau nga amo si Edom,+ kag sila amo ang ila mga shik.

20 Amo ini ang mga anak ni Seir nga Horhanon, nga nagaistar sa duta:+ si Lotan, si Sobal, si Zibeon, si Anah,+ 21 si Dison, si Ezer, kag si Disan.+ Sila ang mga shik nga mga Horhanon, nga mga anak ni Seir, sa duta sang Edom.

22 Ang mga anak ni Lotan amo si Hori kag si Hemam. Ang utod nga babayi ni Lotan amo si Timna.+

23 Amo ini ang mga anak ni Sobal: si Alvan, si Manahat, si Ebal, si Sepo, kag si Onam.

24 Amo ini ang mga anak ni Zibeon:+ si Aya kag si Anah. Si Anah ang nakakita sang mga tuburan sang mainit nga tubig sa kamingawan samtang ginabantayan niya ang mga asno ni Zibeon nga iya amay.

25 Amo ini ang mga anak ni Anah: si Dison kag si Oholibama nga anak nga babayi ni Anah.

26 Amo ini ang mga anak ni Dison: si Hemdan, si Esban, si Itran, kag si Keran.+

27 Amo ini ang mga anak ni Ezer: si Bilhan, si Zaavan, kag si Akan.

28 Amo ini ang mga anak ni Disan: si Uz kag si Aran.+

29 Amo ini ang mga shik nga mga Horhanon: si Shik Lotan, si Shik Sobal, si Shik Zibeon, si Shik Anah, 30 si Shik Dison, si Shik Ezer, kag si Shik Disan.+ Sila ang mga shik nga mga Horhanon sa duta sang Seir.

31 Amo ini ang mga hari nga naggahom sa duta sang Edom+ sang wala pa sing hari nga naggahom sa mga Israelinhon.*+ 32 Naghari sa Edom si Bela nga anak ni Beor, kag Dinhaba ang ngalan sang iya siudad. 33 Sang mapatay si Bela, nagbulos sa iya sa paghari si Jobab nga anak ni Zera nga taga-Bozra. 34 Sang mapatay si Jobab, nagbulos sa iya sa paghari si Husam halin sa duta sang mga Temanhon. 35 Sang mapatay si Husam, nagbulos sa iya sa paghari si Hadad nga anak ni Bedad, nga nagpierde sa mga Midianhon+ sa teritoryo* sang Moab, kag Avit ang ngalan sang iya siudad. 36 Sang mapatay si Hadad, nagbulos sa iya sa paghari si Samla nga taga-Masreka. 37 Sang mapatay si Samla, nagbulos sa iya sa paghari si Shaul nga taga-Rehobot, nga malapit sa Suba. 38 Sang mapatay si Shaul, nagbulos sa iya sa paghari si Baal-hanan nga anak ni Acbor. 39 Sang mapatay si Baal-hanan nga anak ni Acbor, nagbulos sa iya sa paghari si Hadar. Pau ang ngalan sang iya siudad, kag ang iya asawa amo si Mehetabel nga anak ni Matred nga anak nga babayi ni Mezahab.

40 Amo ini ang mga ngalan sang mga shik nga kaliwat ni Esau suno sa ila mga pamilya, suno sa ila mga lugar, suno sa ila mga ngalan: si Shik Timna, si Shik Alva, si Shik Jetet,+ 41 si Shik Oholibama, si Shik Elah, si Shik Pinon, 42 si Shik Kenaz, si Shik Teman, si Shik Mibzar, 43 si Shik Magdiel, kag si Shik Iram. Sila ang mga shik sang Edom suno sa mga lugar nga ila ginaistaran sa duta nga ila ginapanag-iyahan.+ Sila ang mga kaliwat ni Esau nga amay sang mga Edominhon.+

37 Nag-istar si Jacob sa duta sang Canaan diin nag-istar ang iya amay bilang dumuluong.+

2 Amo ini ang kasaysayan ni Jacob.

Sang nagaedad si Jose+ sing 17 ka tuig, ining pamatan-on nga lalaki nagabantay sang mga karnero+ upod sa mga anak ni Bilha+ kag mga anak ni Zilpa,+ nga mga asawa sang iya amay. Kag ginsugid ni Jose sa ila amay ang malain nga ginahimo sang iya mga utod. 3 Ginhigugma ni Israel si Jose sing labaw sa tanan niya nga iban pa nga anak,+ bangod tigulang na sia sang matawo si Jose, kag ginpahimuan niya si Jose sing pinasahi nga bayo.* 4 Sang nakita sang iya mga utod nga ginahigugma sia sang ila amay sing labaw sa ila, gindumtan nila sia, kag indi sila makahambal sing maayo* sa iya.

5 Sang ulihi, nagdamgo si Jose kag ginsugid niya ini sa iya mga utod,+ kag bangod sini gindumtan pa gid nila sia. 6 Nagsiling sia sa ila: “Palihug pamatii ninyo ang akon damgo. 7 Nagapamugkos kita sing mga uhay sa tunga sang uma sang ang akon binugkos nagtindog sing tiso kag ang inyo mga binugkos naglibot kag nagduko sa akon binugkos.”+ 8 Nagsiling ang iya mga utod sa iya: “Magahari gid bala ikaw sa amon kag magagahom sa amon?”+ Gani labi pa gid nga gindumtan nila sia, bangod sang iya damgo kag bangod sang iya ginsiling.

9 Pagkatapos sini, nagdamgo pa gid sia, kag ginsugid niya ini sa iya mga utod: “Nagdamgo ako liwat. Sini nga tion, ang adlaw kag ang bulan kag ang 11 ka bituon nagduko sa akon.”+ 10 Ginsugid man niya ini sa iya amay kag sa iya mga utod, kag ginsaway sia sang iya amay kag ginsilingan sia: “Ano ang buot silingon sining imo damgo? Kami man bala sang imo iloy kag ang imo mga utod magakadto sa imo kag magaduko kag magaluhod sa atubangan mo?” 11 Nahisa ang iya mga utod sa iya,+ apang wala ginkalimtan sang iya amay ang iya ginsiling.

12 Naglakat ang iya mga utod agod magpahalab sang panong sang ila amay malapit sa Siquem.+ 13 Sang ulihi, nagsiling si Israel kay Jose: “Indi bala nga ang imo mga utod nagapahalab sang panong malapit sa Siquem? Dali, pakadtuon ko ikaw sa ila.” Nagsabat sia: “Sige, makadto ako!” 14 Nagsiling ang iya amay: “Palihug maglakat ka na kag tan-awa kon bala maayo ang kahimtangan sang imo mga utod kag sang panong, kag balitaan mo ako.” Kag ginpalakat niya sia halin sa nalupyakan* sang Hebron,+ kag nagkadto sia sa Siquem. 15 Sang ulihi, nakita sia sang isa ka tawo nga nagalibotlibot sia sa latagon. Ginpamangkot sia sang tawo: “Ano ang ginapangita mo?” 16 Nagsabat sia: “Ginapangita ko ang akon mga utod. Palihug sugiri ako, diin sila nagapahalab sang panong?” 17 Nagsiling ang tawo: “Naghalin sila diri, kay nabatian ko sila nga nagsiling, ‘Makadto kita sa Dotan.’” Gani nag-apas si Jose sa iya mga utod kag nakita niya sila sa Dotan.

18 Nalantawan sia sang iya mga utod sa malayo, kag antes pa sia makapalapit sa ila, nagplano na sila nga patyon sia. 19 Nagsiling sila: “Nagapadulong ang paladamgo.+ 20 Dali kamo, patyon naton sia kag ihulog sa bubon, kag isiling lang naton nga ginpatay sia kag ginkaon sang isa ka mabangis kag talunon nga sapat. Tan-awon naton kon ano ang matabo sa iya mga damgo.” 21 Sang mabatian ini ni Ruben,+ gintinguhaan niya nga luwason sia. Nagsiling sia: “Indi naton sia pagpatyon.”*+ 22 Nagsiling si Ruben sa ila: “Indi kamo magpaagay sing dugo.+ Ihulog sia sa sini nga bubon sa kamingawan, apang indi ninyo sia paghaliti.”*+ Tuyo niya nga luwason sia agod ibalik sia sa iya amay.

23 Pag-abot ni Jose sa iya mga utod, gin-uba nila ang pinasahi nga bayo nga ginasuksok ni Jose,+ 24 kag ginkuha nila sia kag ginhulog sa bubon. Sadto nga tion wala sing tubig ang bubon.

25 Dayon nagpungko sila kag nagkaon. Nakita nila nga may isa ka guban sang mga Ismaelnon+ nga nagapadulong halin sa Gilead. Ang ila mga kamelyo may karga nga labdano, balsamo, kag tagukon nga panit sang kahoy,+ kag pakadto sila sa Egipto. 26 Nagsiling si Juda sa iya mga utod: “Ano ang maganar naton kon patyon naton ang aton utod kag taguon ang iya kamatayon?+ 27 Ibaligya na lang naton sia+ sa mga Ismaelnon, kag indi naton sia pagpadapatan sang aton kamot. Kay man, utod naton sia, kag kadugo* naton.” Gani namati sila sa ila utod. 28 Sang maglabay ang Midianhon+ nga mga negosyante, ginbatak si Jose sang iya mga utod sa bubon kag ginbaligya sia sa mga Ismaelnon sa bili nga 20 ka bilog nga pilak.+ Gindala sini nga mga tawo si Jose sa Egipto.

29 Sang nagbalik si Ruben sa bubon, wala na didto si Jose, gani gingisi niya ang iya bayo sa kasubo. 30 Sang nagbalik sia sa iya mga utod, nagsiling sia: “Wala na ang bata! Ano na karon ang himuon ko?”

31 Ginkuha nila ang malaba nga bayo ni Jose kag nag-ihaw sila sing kanding nga lalaki kag gintum-oy nila ang malaba nga bayo sa dugo. 32 Pagkatapos sini, ginpadala nila ang pinasahi nga bayo sa ila amay upod ang mensahe: “Nakita namon ini. Palihug tan-awa kon amo ini ang malaba nga bayo sang imo anak ukon indi.”+ 33 Gintan-aw ini sang ila amay kag nagsinggit sia: “Malaba nga bayo ini sang akon anak! Mahimo nga ginpatay sia kag ginkaon sang isa ka mabangis kag talunon nga sapat! Pat-od gid nga gingus-ab si Jose!” 34 Bangod sini, gingisi ni Jacob ang iya mga bayo kag nagtampion sing sako sa iya hawak kag naglalaw sia tungod sa iya anak sa sulod sang madamo nga adlaw. 35 Ginlugpayan sia sang tanan niya nga anak nga lalaki kag sang tanan niya nga anak nga babayi, apang indi gid sia malugpayan, kag nagsiling sia: “Magapanaug ako sa Lulubngan*+ nga nagalalaw sa akon anak!” Padayon nga naghibi ang iya amay tungod sa iya.

36 Ginbaligya sia sang mga Midianhon sa Egipto, sa isa ka opisyal sa palasyo sang Paraon kag pangulo sang mga bantay nga si Potifar.+

38 Sa amo nga tion, nagbulag si Juda sa iya mga utod kag nagpatindog sia sang iya tolda malapit kay Hira nga isa ka Adulamnon. 2 Nakita ni Juda didto ang anak nga babayi sang Canaanhon+ nga si Shua. Ginpangasawa niya sia kag naghulid sia sa iya, 3 kag nagbusong sia. Sang ulihi, nagbun-ag sia sing anak nga lalaki kag ginhingalanan niya sia nga Er.+ 4 Nagbusong sia liwat kag nagbun-ag sing anak nga lalaki kag ginhingalanan niya sia nga Onan. 5 Sang ulihi, nagbun-ag pa gid sia liwat sing isa ka anak nga lalaki kag ginhingalanan niya sia nga Sela. Didto sila sa Aczib+ sang nagbun-ag sia.

6 Sang ulihi, nagkuha si Juda sing asawa para kay Er nga iya panganay, kag Tamar ang iya ngalan.+ 7 Apang si Er nga panganay ni Juda, nagahimo sang malain sa panulok ni Jehova; gani ginpatay sia ni Jehova. 8 Bangod sini, nagsiling si Juda kay Onan: “Maghulid ka sa asawa sang imo utod kag pangasaw-a sia kag himua ang katungdanan sang isa ka bayaw kag maghatag ka sing anak para sa imo utod.”+ 9 Apang nahibaluan ni Onan nga ang anak indi mangin iya.+ Gani sang naghulid sia sa asawa sang iya utod, ginpaawas niya ang iya semilya sa duta agod indi sia makahatag sing anak sa iya utod.+ 10 Ang iya ginhimo malain sa panulok ni Jehova, gani ginpatay man niya sia.+ 11 Nagsiling si Juda kay Tamar nga iya umagad: “Mag-istar ka bilang balo sa balay sang imo amay tubtob magdaku si Sela nga akon anak,” kay nagsiling sia sa iya kaugalingon: ‘Basi mapatay man sia pareho sa iya mga utod.’+ Gani naglakat si Tamar kag nag-istar sa balay sang iya amay.

12 Pagligad sang malawig nga tion, napatay ang asawa ni Juda, ang anak nga babayi ni Shua.+ Sang matapos ni Juda ang tion sang paglalaw, nagkadto sia sa mga manug-alot* sang iya mga karnero sa Timna+ upod ang iya abyan nga si Hira nga Adulamnon.+ 13 May nagsugid kay Tamar: “Ang imo ugangan nga lalaki makadto sa Timna agod magpaalot sang iya mga karnero.” 14 Bangod sini, gin-uba niya ang bayo sang iya pagkabalo kag nagsuksok sia sing kunop kag gintabunan sing takurong ang iya nawong kag nagpungko sia sa alagyan pasulod sa Enaim, sa higad sang dalan pakadto sa Timna, kay daku na si Sela apang wala pa sia ginhatag sang iya ugangan agod mangin asawa sia ni Sela.+

15 Sang nakita sia ni Juda, nasal-an niya sia nga isa ka makihilawason nga babayi, bangod gintabunan niya ang iya nawong. 16 Gani ginpalapitan niya sia sa higad sang dalan kag nagsiling sia: “Palihug tuguti ako nga maghulid sa imo,” kay wala niya mahibaluan nga umagad niya sia.+ Apang nagsiling sia: “Ano ang ihatag mo sa akon agod makahulid ka sa akon?” 17 Nagsabat sia: “Magapadala ako sang isa ka tinday nga kanding halin sa akon panong.” Apang nagsiling sia: “Makahatag ka bala sing kasiguruhan tubtob nga mapadala mo ini?” 18 Nagsiling sia: “Ano nga kasiguruhan ang ihatag ko sa imo?” Nagsabat sia: “Ang imo pangselyo nga singsing+ kag ang higot sini kag ang sungkod nga ginauyatan mo.” Gani ginhatag niya ini sa iya kag naghulid sia sa iya, kag nagbusong sia. 19 Pagkatapos sini, naglakat sia kag gin-uba niya ang iya kunop kag ginsuksok liwat ang bayo sang iya pagkabalo.

20 Ginpadala ni Juda ang tinday nga kanding sa iya abyan nga Adulamnon+ agod bawion sa babayi ang kasiguruhan nga ginhatag niya, apang wala gid niya sia makita. 21 Nagpamangkot sia sa mga tawo sa amo nga lugar: “Diin na ang makihilawason nga babayi sa templo sa higad sang dalan sang Enaim?” Nagsiling sila: “Wala sing makihilawason nga babayi sa templo sa sini nga lugar.” 22 Sang ulihi, nagbalik sia kay Juda kag nagsiling sia: “Wala ko gid sia makita, kag ang mga tawo sa amo nga lugar nagsiling man, ‘Wala sing makihilawason nga babayi sa templo sa sini nga lugar.’” 23 Nagsiling si Juda: “Pabay-i na lang sa iya yadto nga mga butang, basi mahuy-an pa kita sang sige pangita sa iya. Total ginpadala ko ining tinday nga kanding sa iya, apang wala mo gid sia makita.”

24 Apang pagligad sang mga tatlo ka bulan, may nagsugid kay Juda: “Ang imo umagad nga si Tamar nangin makihilawason, kag nagabusong sia tungod sa iya pagpakighilawas.” Bangod sini, nagsiling si Juda: “Dalha ninyo sia sa gua kag sunuga sia.”*+ 25 Samtang ginadala sia pagua, nagpadala sia sing mensahe sa iya ugangan nga lalaki: “Nagabusong ako paagi sa tawo nga nagapanag-iya sining mga butang.” Nagsiling pa sia: “Palihug tan-awa sing maayo kon kay sin-o ining pangselyo nga singsing kag ang higot sini kag ang sungkod.”+ 26 Gintan-aw ini sing maayo ni Juda kag nagsiling sia: “Mas matarong sia sangsa akon, bangod wala ko sia ginhatag kay Sela nga akon anak.”+ Wala na sia maghulid sa iya pagkatapos sadto.

27 Sang manugbata na sia, kapid ang yara sa iya tiyan. 28 Sang nagabata na sia, ginpagua sang isa ang iya kamot, kag ginhigtan ini dayon sang paltera sing pula nga higot, kag nagsiling sia: “Ini sia ang una nga naggua.” 29 Apang sang ginpasulod niya liwat ang iya kamot, naggua ang iya utod nga lalaki, gani nagsiling ang paltera: “Naghimo gid ikaw sing guluwaan!” Gani ginhingalanan sia nga Perez.*+ 30 Pagkatapos naggua man ang iya utod nga lalaki nga may pula nga higot sa kamot, kag ginhingalanan sia nga Zera.+

39 Gindala sang mga Ismaelnon+ si Jose sa Egipto.+ Ginbakal sia sa ila sang Egiptohanon nga si Potifar+ nga opisyal sa palasyo sang Paraon kag pangulo sang mga bantay. 2 Apang si Jehova nangin kaupod ni Jose.+ Gani nagmadinalag-on sia kag ginpadumala sia sa panimalay sang iya agalon nga Egiptohanon. 3 Nakita sang iya agalon nga kaupod niya si Jehova kag ginhimo ni Jehova nga madinalag-on ang tanan niya nga ginahimo.

4 Ginkahamut-an niya si Jose kag ginhimo niya sia nga iya kaugalingon nga alagad. Gani ginpadumala niya sia sa iya panimalay, kag gintugyan niya kay Jose ang tanan nga iya. 5 Sugod sang ginpadumala niya sia sa iya panimalay kag sa tanan nga iya, ginpakamaayo ni Jehova ang panimalay sang Egiptohanon tungod kay Jose, kag ginpakamaayo ni Jehova ang tanan nga yara sa iya balay kag sa iya uma.+ 6 Sang ulihi, gintugyan niya kay Jose ang tanan nga iya, kag wala na sia sing iban nga ginakabalak-an kundi ang iya kalan-on. Kag nagdaku si Jose nga mabukod kag guapo.

7 Sang ulihi, naluyag kay Jose ang asawa sang iya agalon kag nagsiling sia: “Maghulid ka sa akon.” 8 Apang nangindi sia kag nagsiling sia sa asawa sang iya agalon: “Bangod sa akon wala na sing ginakabalak-an sa balay ang akon agalon, kag gintugyan na niya sa akon ang tanan nga iya. 9 Wala sing isa nga daku pa sa akon sa sini nga balay, kag wala gid sia sing gindingot sa akon kundi ikaw lamang, bangod asawa ka niya. Gani paano ko mahimo ining daku nga kalainan kag magpakasala batok sa Dios?”+

10 Adlaw-adlaw niya nga ginahambalan si Jose nga maghulid sa iya ukon updan sia, apang wala gid sia magpasugot. 11 Apang isa ka adlaw, sang nagsulod si Jose sa balay agod himuon ang iya hilikuton, wala ang mga alagad sa sulod sang balay. 12 Dayon ginbuyutan sang asawa sang iya agalon ang bayo ni Jose kag nagsiling sia: “Maghulid ka sa akon!” Apang nabilin ang iya bayo sa asawa sang iya agalon kag nagpalagyo sia. 13 Sang makita sang asawa sang iya agalon nga nabilin sa iya ang iya bayo kag nagpalagyo sia, 14 gintawag niya ang mga alagad sa iya balay kag nagsiling sia sa ila: “Gindala sa aton sang akon bana ining Hebreo nga tawo, agod himuon kita nga kaladlawan. Nagkadto sia sa akon agod maghulid sa akon, apang nagsinggit ako sing mabaskog. 15 Sang mabatian niya nga nagsinggit ako, nabilin niya ang iya bayo sa tupad ko kag nagpalagyo sia.” 16 Pagkatapos sini, ginbutang sang asawa sang iya agalon ang bayo sa tupad niya tubtob nag-abot sa balay ang iya agalon.

17 Dayon nagsiling man sia sa iya bana: “Ang Hebreo nga alagad nga gindala mo sa aton nagkadto sa akon agod himuon ako nga kaladlawan. 18 Apang sang nagsinggit ako, nabilin niya ang iya bayo sa tupad ko kag nagpalagyo sia.” 19 Sang mabatian sang iya agalon ang iya asawa nga nagsiling: “Amo ini ang ginhimo sa akon sang imo alagad,” nagdabdab ang iya kaakig. 20 Gani ginpadakop si Jose sang iya agalon kag gindala sia sa bilangguan, diin ginapriso sang hari ang iya mga bilanggo, kag nagpabilin sia didto sa bilangguan.+

21 Apang si Jehova padayon nga nag-upod kay Jose kag nagpakita sa iya sing mainunungon nga gugma, amo nga ginkahamut-an sia sang pangulo nga opisyal sang bilangguan.+ 22 Gani si Jose ang ginpadumala sang pangulo nga opisyal sang bilangguan sa tanan nga bilanggo sa bilangguan, kag sia ang nagasugo sang tanan nga ginahimo nila didto.+ 23 Ang pangulo nga opisyal sang bilangguan wala nagakabalaka sa tanan nga ginadumalahan ni Jose, bangod si Jehova kaupod ni Jose kag ginhimo ni Jehova nga madinalag-on ang iya ginahimo.+

40 Pagkatapos sini, ang pangulo sang mga manugtagay+ sang hari sang Egipto kag ang pangulo sang mga panadero nakasala sa ila ginuo nga hari sang Egipto. 2 Naakig ang Paraon sa iya duha ka alagad, ang pangulo sang mga manugtagay kag ang pangulo sang mga panadero.+ 3 Gani ginbilanggo niya sila sa bilangguan nga ginadumalahan sang pangulo sang mga bantay,+ sa prisuhan diin nabilanggo si Jose.+ 4 Gintangdo sang pangulo sang mga bantay si Jose nga mangin kaupod nila kag atipanon sila,+ kag nabilanggo sila sa sulod sang malawig nga tion.*

5 Isa ka gab-i, pareho nga nagdamgo ang nabilanggo nga manugtagay kag ang panadero sang hari sang Egipto kag may kahulugan ang ila damgo. 6 Pagkaaga, nagkadto si Jose sa ila kag nakita niya nga daw masubo sila. 7 Gani ginpamangkot niya ang mga alagad sang Paraon nga kaupod niya sa bilangguan sa balay sang iya agalon: “Ngaa masubo kamo?” 8 Nagsabat sila: “Nagdamgo kami apang wala sing makahatag sang kahulugan sini.” Nagsiling si Jose sa ila: “Indi bala ang Dios ang nagahatag sang kahulugan sang mga damgo?+ Palihug isugid ini sa akon.”

9 Gani ginsugid sang pangulo sang mga manugtagay ang iya damgo kay Jose kag nagsiling sia: “Nagdamgo ako nga may isa ka puno sang ubas sa akon atubangan. 10 May tatlo ka sanga ang puno sang ubas, dayon nagpanalingsing ini, nagpamulak, kag naluto ang pinungpong nga mga ubas sini. 11 Ginauyatan ko ang kopa sang Paraon, kag ginkuha ko ang mga ubas kag ginpuga ini sa kopa sang Paraon. Pagkatapos sini, ginhatag ko ang kopa sa Paraon.” 12 Nagsiling si Jose sa iya: “Amo ini ang kahulugan sang imo damgo: Ang tatlo ka sanga tatlo ka adlaw. 13 Tatlo ka adlaw sugod subong, paguaon ka sang Paraon* kag ibalik ka sa imo palangakuan,+ kag ihatag mo ang kopa sang Paraon sa iya, pareho sang ginahimo mo anay bilang manugtagay niya.+ 14 Apang, dumduma ako kon maayo na liwat ang imo kahimtangan. Palihug magpakita ka sa akon sing mainunungon nga gugma kag hinambiti ako sa Paraon, agod paguaon ako sa sini nga bilangguan. 15 Kay ang matuod, ginpuersa lang ako nga dalhon diri halin sa duta sang mga Hebreo,+ kag wala ako sing ginhimo agod ibutang nila ako sa bilangguan.”*+

16 Sang makita sang pangulo sang mga panadero nga maayo ang kahulugan sang damgo, nagsiling sia kay Jose: “Nagdamgo man ako, kag may tatlo ka alat sang puti nga tinapay sa ibabaw sang akon ulo, 17 kag ang naibabaw gid nga alat nagaunod sang tanan nga sahi sang pagkaon nga ginluto sang panadero para sa Paraon, kag ginakaon sang mga pispis ang mga pagkaon sa alat.” 18 Nagsabat si Jose, “Amo ini ang kahulugan sang imo damgo: Ang tatlo ka alat tatlo ka adlaw. 19 Tatlo ka adlaw sugod subong, ipapugot sang Paraon ang imo ulo* kag bitayon ka sa usok, kag kaunon sang mga pispis ang imo unod.”+

20 Ang ikatlo nga adlaw amo ang kaadlawan sang Paraon,+ kag naghanda sia sing sinalusalo para sa tanan niya nga alagad, kag ginpagua niya ang* pangulo sang mga manugtagay kag ang pangulo sang mga panadero sa atubangan sang iya mga alagad. 21 Ginbalik niya ang pangulo sang mga manugtagay sa iya palangakuan bilang manugtagay, kag sia ang padayon nga nagahatag sang kopa sa Paraon. 22 Apang ginpabitay niya sa usok ang pangulo sang mga panadero, suno sa kahulugan nga ginhatag ni Jose sa ila.+ 23 Apang, nalipatan sang pangulo sang mga manugtagay si Jose.+

41 Sa katapusan sang duha ka bug-os nga tuig, nagdamgo ang Paraon+ nga nagatindog sia sa higad sang Suba Nilo. 2 Dayon may nagtakas halin sa suba nga pito ka matahom kag matambok nga baka, kag naghalab sila sa kahilamnan malapit sa Nilo.+ 3 May pito pa ka malaw-ay kag maniwang nga baka nga nagtakas man halin sa Nilo, kag nagtindog sila sa luyo sang matambok nga mga baka sa pangpang sang Nilo. 4 Dayon ginkaon sang malaw-ay kag maniwang nga mga baka ang pito ka matahom kag matambok nga baka. Kag nakabugtaw ang Paraon.

5 Dayon nagbalik sia sa pagtulog kag nagdamgo sia liwat. May pito ka matinggas kag maayo nga uhay nga nag-ulhot sa isa lang ka puno.+ 6 Dayon may nag-ulhot man nga pito ka uhay nga kupos kag nagkigas bangod sang hangin halin sa sidlangan. 7 Ginlamon sang kupos nga mga uhay ang pito ka matinggas kag maayo nga mga uhay. Nakabugtaw ang Paraon, kag narealisar niya nga nagadamgo lang gali sia.

8 Apang pagkaaga, natublag gid sia. Gani ginpatawag niya ang tanan nga madyikero nga saserdote kag ang tanan nga maalam nga tawo sang Egipto. Ginsugid sang Paraon sa ila ang iya mga damgo, apang wala sing makapaathag sa Paraon sang kahulugan sini.

9 Dayon nagsiling ang pangulo sang mga manugtagay sa Paraon: “Nadumduman ko subong ang akon mga sala. 10 Naakig sadto ang Paraon sa iya mga alagad. Gani ginbilanggo niya ako kag ang pangulo sang mga panadero sa bilangguan nga ginadumalahan sang pangulo sang mga bantay.+ 11 Pagkatapos sini, pareho kami nga nagdamgo sang isa ka gab-i. Nagdamgo kami kag may kahulugan ang amon damgo.+ 12 May kaupod kami didto nga lamharon nga Hebreo nga lalaki, nga alagad sang pangulo sang mga bantay.+ Sang ginsugid namon sa iya ang amon damgo,+ ginpaathag niya ang kahulugan sini. 13 Nahanabo gid ini suno sa ginhatag niya nga kahulugan sini. Ginpabalik ako sa akon palangakuan, apang ang pangulo sang mga panadero ginbitay.”+

14 Gani ginpatawag sang Paraon si Jose,+ kag ginkuha nila sia dayon sa bilangguan.*+ Nagpamarbas* sia kag nag-ilis sang iya bayo kag nagkadto sia sa Paraon. 15 Nagsiling ang Paraon kay Jose: “Nagdamgo ako, apang wala sing makapaathag sang kahulugan sini. Nabalitaan ko nga mapaathag mo ang kahulugan sang mga damgo.”+ 16 Nagsabat si Jose sa Paraon: “Indi ako, kundi ang Dios amo ang magasugid sang kahulugan tuhoy sa kaayuhan sang Paraon.”+

17 Nagsiling ang Paraon kay Jose: “Nagdamgo ako nga nagatindog ako sa pangpang sang Suba Nilo. 18 Dayon may nagtakas halin sa Nilo nga pito ka matahom kag matambok nga baka, kag naghalab sila sa kahilamnan malapit sa Nilo.+ 19 May nagtakas man nga pito pa ka mapigaw, tuman kalaw-ay kag maniwang nga baka. Wala pa ako sing nakita nga baka nga pareho sini kalaw-ay sa bug-os nga duta sang Egipto. 20 Dayon ginkaon sang maniwang kag malaw-ay nga mga baka ang nauna nga pito ka matambok nga baka. 21 Apang sang nakaon na nila ini, indi bal-anon nga ginkaon nila ini bangod maniwang kag malaw-ay sila gihapon. Dayon nakabugtaw ako.

22 “Pagkatapos sini, nakita ko sa akon damgo ang pito ka matinggas kag maayo nga uhay nga nag-ulhot sa isa lang ka puno.+ 23 May nag-ulhot man nga pito ka uhay nga laya, kupos kag nagkigas bangod sang hangin halin sa sidlangan. 24 Dayon ginlamon sang kupos nga uhay ang pito ka maayo nga uhay. Ginsugid ko ini sa madyikero nga mga saserdote,+ apang wala sing makapaathag sini sa akon.”+

25 Nagsiling si Jose sa Paraon: “Isa lang ang kahulugan sang mga damgo sang Paraon. Ginapakita sang matuod nga Dios sa Paraon ang Iya himuon.+ 26 Ang pito ka maayo nga baka nagakahulugan sang pito ka tuig. Ang pito ka maayo nga uhay nagakahulugan man sang pito ka tuig. Isa lang ang kahulugan sang mga damgo. 27 Ang pito ka maniwang kag malaw-ay nga baka nga nagtakas madason sa ila nagakahulugan sang pito ka tuig, kag ang pito ka uhay nga wala sing sulod kag nagkigas bangod sang hangin halin sa sidlangan, mangin pito ka tuig nga tiggulutom. 28 Suno gid sa ginsiling ko sa Paraon: Ginapakita sang matuod nga Dios sa Paraon ang Iya himuon.

29 “Magaabot ang pito ka tuig nga may daku nga kabuganaan sa bug-os nga duta sang Egipto. 30 Apang pagasundan ini sang pito ka tuig nga tiggulutom, kag ang tanan nga kabuganaan sa duta sang Egipto malimtan, kag ang duta mahalitan gid sang tiggulutom.+ 31 Ang kabuganaan anay sa duta indi na madumduman bangod sang tiggulutom nga nagsunod sa sini, kay grabe gid ini nga tiggulutom. 32 Duha ka beses nga nagdamgo ang Paraon kay ginpat-od sang matuod nga Dios ang butang nga mahanabo, kag himuon ini sang matuod nga Dios sa indi madugay.

33 “Gani magpangita ang Paraon sing isa ka lalaki nga mainandamon kag maalam kag padumalahon niya sia sa duta sang Egipto. 34 Magtangdo ang Paraon sing mga manugtatap sa duta, kag kuhaon niya ang ikalima nga bahin sang patubas sang Egipto sa tion sang pito ka tuig nga kabuganaan.+ 35 Ipatipon sa ila ang tanan nga kalan-on sa sulod sang maayo nga mga tuig nga magaabot, kag sa idalom sang pagdumala sang Paraon, tipunon nila kag tipigan ang mga uyas sa mga siudad.+ 36 Ang kalan-on itigana para sa pito ka tuig nga tiggulutom nga mahanabo sa duta sang Egipto, agod indi malaglag sang tiggulutom ini nga duta.”+

37 Nagustuhan sang Paraon kag sang tanan niya nga alagad ini nga panugda. 38 Gani nagsiling ang Paraon sa iya mga alagad: “May makita pa bala kita nga pareho sini nga lalaki nga yara sa iya ang espiritu sang Dios?” 39 Dayon nagsiling ang Paraon kay Jose: “Sanglit ini tanan ginpahibalo sang Dios sa imo, wala na sing iban nga mainandamon kag maalam pareho sa imo. 40 Ikaw ang magadumala sa akon panimalay, kag ang tanan ko nga katawhan magatuman sing bug-os sa imo.+ Bangod ako ang hari,* ako lang ang mas daku sangsa imo.” 41 Nagsiling pa ang Paraon kay Jose: “Ikaw ang ginapadumala ko sa bug-os nga duta sang Egipto.”+ 42 Dayon ginhukas sang Paraon ang pangselyo nga singsing sa iya kamot kag ginsuksok ini sa kamot ni Jose kag ginpasuksukan niya sia sing bayo nga maayo nga klase sang linen kag ginpakulintasan sia sing kulintas nga bulawan. 43 Ginpasakay man sia sang hari sa iya ikaduha nga kangga agod padunggan sia, kag magasinggit sila sa unahan niya, “A·vrékh!”* Gani ginpadumala niya sia sa bug-os nga duta sang Egipto.

44 Nagsiling pa ang Paraon kay Jose: “Ako ang Paraon, apang kon wala sing pahanugot mo, wala sing tawo nga maghimo sing bisan ano* sa bug-os nga duta sang Egipto.”+ 45 Pagkatapos sini, ginhingalanan sang Paraon si Jose nga Zafenat-panea kag ginpaasawa niya sa iya si Asenat,+ ang anak nga babayi ni Potifera nga saserdote sang On.* Kag gindumalahan* ni Jose ang duta sang Egipto.+ 46 Si Jose nagaedad sing 30 ka tuig+ sang mag-atubang sia* sa Paraon nga hari sang Egipto.

Dayon naghalin si Jose sa atubangan sang Paraon kag naglibot sia sa bug-os nga duta sang Egipto. 47 Sa sulod sang pito ka tuig nga kabuganaan, ang duta nagpatubas sing bugana.* 48 Gintipon niya ang tanan nga kalan-on sa sulod sang pito ka tuig sa duta sang Egipto, kag gintipon niya ang mga kalan-on sa mga siudad. Ginatipon niya sa tagsa ka siudad ang mga patubas sang uma nga yara sa palibot sini. 49 Nagtipon si Jose sing tuman kadamo nga uyas, pareho sang mga balas sa dagat, tubtob nga sang ulihi gin-untatan nila ang pagsukob sini, bangod indi na ini masukob.

50 Antes mag-abot ang tuig sang tiggulutom, natawo ang duha ka anak nga lalaki ni Jose+ kay Asenat nga anak ni Potifera nga saserdote sang On.* 51 Ginhingalanan ni Jose ang iya panganay nga Manases,*+ kay siling niya, “Ginpahanabo sang Dios nga malimtan ko ang tanan ko nga kabudlayan kag ang bug-os nga panimalay sang akon amay.” 52 Ginhingalanan niya ang ikaduha nga Efraim,*+ kay siling niya, “Ginhimo ako sang Dios nga mabungahon sa duta diin nagkalisod ako.”+

53 Sang ulihi, natapos ang pito ka tuig nga kabuganaan sa duta sang Egipto,+ 54 kag nagsugod ang pito ka tuig nga tiggulutom, suno gid sa ginsiling ni Jose.+ May tiggulutom sa tanan nga kadutaan, apang may kalan-on* sa bug-os nga duta sang Egipto.+ 55 Sang ulihi, nag-antos sa tiggulutom ang bug-os nga duta sang Egipto, kag ang mga tawo nagpangayo sing kalan-on sa Paraon.+ Nagsiling ang Paraon sa tanan nga Egiptohanon: “Magkadto kamo kay Jose, kag himua ninyo ang bisan ano nga isiling niya sa inyo.”+ 56 May tiggulutom sa tanan nga kadutaan.+ Gani ginbuksan ni Jose ang tanan nila nga bodega kag nagpadalawat sa mga Egiptohanon,+ bangod grabe gid ang tiggulutom sa duta sang Egipto. 57 Ang mga tawo sa tanan nga kadutaan nagkadto man sa Egipto agod magdalawat sing uyas kay Jose, bangod grabe gid ang tiggulutom sa tanan nga kadutaan.+

42 Sang mahibaluan ni Jacob nga may mga uyas sa Egipto,+ nagsiling sia sa iya mga anak nga lalaki: “Ngaa nagatinulukay lang kamo?” 2 Nagsiling pa sia: “Nabalitaan ko nga may mga uyas sa Egipto. Magdulhog kamo didto kag magbakal, agod indi kita mapatay sa gutom.”+ 3 Gani ang napulo ka utod nga lalaki ni Jose+ nagdulhog sa Egipto agod magbakal sing uyas. 4 Apang wala ginpaupod ni Jacob si Benjamin+ nga utod ni Jose sa iban niya nga mga utod, kay nagsiling sia: “Basi may malain nga matabo sa iya kag mapatay sia.”+

5 Gani naglakat ang mga anak ni Israel upod sa iban nga mabakal man, bangod nakalab-ot ang tiggulutom sa duta sang Canaan.+ 6 Si Jose amo ang nagadumala sa duta sang Egipto,+ kag sia man ang nagabaligya sing uyas sa tanan nga tawo sa duta.+ Gani sang mag-abot ang mga utod ni Jose, nagluhod sila kag nagduko sa iya.+ 7 Sang makita ni Jose ang iya mga utod, nakilala niya sila gilayon, apang wala sia magpakilala sa ila.+ Matigdas sia nga nakighambal sa ila kag ginpamangkot niya sila: “Diin kamo naghalin?” Nagsabat sila: “Halin kami sa duta sang Canaan kag nagkadto kami diri agod magbakal sing kalan-on.”+

8 Nakilala ni Jose ang iya mga utod, apang wala nila sia makilala. 9 Nadumduman dayon ni Jose ang iya mga damgo tuhoy sa ila,+ kag nagsiling sia sa ila: “Mga espiya kamo! Nagkadto kamo diri agod tan-awon kon diin nga bahin sang duta ang maluya sing depensa!” 10 Nagsiling sila sa iya: “Indi, ginuo ko. Nagkadto diri ang imo mga alagad agod magbakal sing kalan-on. 11 Mag-ulutod kami tanan kag isa lang ang amon amay. Matarong kami nga mga tawo. Indi mga espiya ang imo mga alagad.” 12 Apang nagsiling sia sa ila: “Indi ina matuod! Nagkadto kamo diri agod tan-awon kon diin nga bahin sang duta ang maluya sing depensa!” 13 Bangod sini, nagsiling sila: “Ang imo mga alagad 12 ka mag-utod nga lalaki.+ Mga anak kami sang isa lang ka tawo+ sa duta sang Canaan, kag ang amon kamanghuran nabilin sa amon amay,+ kag ang isa wala na.”+

14 Apang nagsiling si Jose sa ila: “Subong sang nahambal ko na, ‘Mga espiya kamo!’ 15 Paagi sa sini pagatilawan ko kamo: Ginapanumpa ko sa ngalan sang Paraon, indi kamo makahalin diri luwas lamang kon magkadto diri ang inyo kamanghuran nga lalaki.+ 16 Palakta ang isa sa inyo agod sugaton ang inyo utod samtang nagapos kamo diri, agod mapamatud-an kon bala matuod ang inyo ginasiling. Kay kon indi, ginapanumpa ko sa ngalan sang Paraon, mga espiya kamo.” 17 Kag ginbilanggo niya sila sa sulod sang tatlo ka adlaw.

18 Sang ikatlo nga adlaw nagsiling si Jose sa ila: “Nagakahadlok ako sa Dios. Gani himua ninyo ang akon isiling agod mabuhi kamo. 19 Kon nagasugid kamo sing matuod, magpabilin ang isa ninyo ka utod nga nagapos sa balay diin ginabilanggo kamo. Apang ang iban mahimo na makalakat kag magdala sing mga uyas para sa inyo mga panimalay bangod sang tiggulutom.+ 20 Dayon dalhon ninyo sa akon ang inyo kamanghuran nga lalaki, agod mapamatud-an nga matuod gid ang inyo ginsiling; kag indi kamo mapatay.” Kag nagsugot sila nga himuon ini.

21 Nagsiling sila: “Ginasilutan gid kita bangod sang ginhimo naton sa aton utod,+ kay nakita naton ang iya kalisod* sang nagpakiluoy sia sa aton, apang wala naton sia ginpamatian. Amo nga nahanabo ining kabudlayan sa aton.” 22 Dayon nagsabat si Ruben sa ila: “Indi bala nga nagsiling ako sa inyo, ‘Indi ninyo paghaliti ang bata,’ apang wala kamo magpamati?+ Karon ginasukot na sa aton ang iya dugo.”+ 23 Wala sila makahibalo nga nahangpan sila ni Jose, kay nagapakighambal sia sa ila paagi sa manugbadbad. 24 Gani naghalin sia anay kag naghibi.+ Sang magbalik sia kag nagpakighambal liwat sa ila, ginkuha niya si Simeon+ kag gin­gapos sa atubangan nila.+ 25 Nagsugo dayon si Jose nga pun-on sing uyas ang ila mga sako* kag ibalik ang ila kuarta sa ila tagsa ka sako kag hatagan sila sing kalan-on para sa ila paglakbay. Gani ginhimo ini sa ila.

26 Ginkarga nila ang ila mga uyas sa ila mga asno kag naglakat sila. 27 Sang ginbuksan sang isa sa ila ang iya sako agod hatagan sing kumpay ang iya asno sa lugar nga ila ginpahuwayan, nakita niya dayon ang iya kuarta sa iya sako. 28 Bangod sini, nagsiling sia sa iya mga utod: “Ginbalik ang akon kuarta, kag yari ini sa akon sako!” Kinulbaan gid sila kag nagpalangurog nga nagsiling sa isa kag isa: “Ano ining ginhimo sang Dios sa aton?”

29 Pag-abot nila kay Jacob nga ila amay sa duta sang Canaan, ginsugid nila sa iya ang tanan nga nahanabo sa ila, kag nagsiling sila: 30 “Ang manugdumala sang pungsod matigdas nga nakighambal sa amon,+ kag ginpasibangdan niya kami nga nagapangespiya kami sa ila pungsod. 31 Apang nagsiling kami sa iya, ‘Matarong kami nga mga tawo. Indi kami mga espiya.+ 32 Dose kami ka mag-utod nga lalaki+ kag isa lang ang amon amay. Ang isa wala na,+ kag ang kamanghuran nabilin sa amon amay sa duta sang Canaan.’+ 33 Apang ang manugdumala sang pungsod nagsiling sa amon, ‘Paagi sa sini mahibaluan ko nga matuod ang inyo ginasiling: Ibilin ninyo sa akon ang isa ninyo ka utod.+ Dayon maglakat kamo kag magdala sing kalan-on para sa inyo mga panimalay bangod sang tiggulutom.+ 34 Dalha ninyo sa akon ang inyo kamanghuran nga utod, agod mahibaluan ko nga indi kamo mga espiya kag matarong kamo nga mga tawo. Dayon ibalik ko sa inyo ang inyo utod, kag makabakal kamo sing uyas sa amon duta.’”

35 Sang ginhuwad nila ang unod sang ila mga sako, nakita sang kada isa ang ila naputos nga kuarta sa ila sako. Sang makita nila kag sang ila amay ang ila naputos nga kuarta, hinadlukan sila. 36 Nagsiling si Jacob nga ila amay: “Ginkuha ninyo ang akon mga anak!+ Wala na si Jose,+ kag wala naman si Simeon,+ kag kuhaon pa ninyo si Benjamin! Ngaa natabo ini tanan sa akon?” 37 Apang nagsiling si Ruben sa iya amay: “Mahimo mo patyon ang akon duha ka anak nga lalaki kon indi ko sia mabalik sa imo.+ Itugyan sia sa akon, kag ginapangako ko nga ibalik ko sia sa imo.”+ 38 Apang nagsiling sia: “Indi ko pagpaupdon sa inyo ang akon anak, bangod ang iya utod patay na kag sia na lamang ang nabilin.+ Kon may malain nga matabo sa iya kag mapatay sia sa inyo paglakbay, magakalisod gid ako nga manaug sa Lulubngan*+ sa akon katigulangon.”+

43 Grabe gid ang tiggulutom sa duta.+ 2 Gani sang naubos na nila ang uyas nga gindala nila halin sa Egipto,+ nagsiling ang ila amay sa ila: “Magbalik kamo kag magbakal sing diutay nga kalan-on para sa aton.” 3 Nagsiling si Juda sa iya: “Maathag ang paandam sa amon sang tawo, ‘Indi na kamo magpakita liwat sa akon kon indi ninyo kaupod ang inyo utod.’+ 4 Kon paupdon mo sa amon ang amon utod, madulhog kami kag magbakal sing kalan-on para sa imo. 5 Apang kon indi mo sia pagpaupdon, indi kami magdulhog, kay ang tawo nagsiling sa amon, ‘Indi na kamo magpakita liwat sa akon kon indi ninyo kaupod ang inyo utod.’”+ 6 Namangkot si Israel:+ “Ngaa ginhatagan ninyo ako sing problema paagi sa pagsugid sa tawo nga may utod pa kamo?” 7 Nagsabat sila: “Ginpamangkot kami sang tawo tuhoy sa amon kag sa amon mga paryente, ‘Buhi pa bala ang inyo amay? May utod pa bala kamo?’ Kag ginsugid namon sa iya ang matuod.+ Nahibaluan bala namon nga magasiling sia, ‘Dalha ninyo diri ang inyo utod’?”+

8 Nagsiling dayon si Juda kay Israel nga iya amay: “Paupda sa akon ang bata,+ kag palakta kami agod indi kita kag ang aton kabataan mapatay sa gutom.+ 9 Garantiyahan ko ang iya kaluwasan.*+ Salabton ko sia. Kon indi ko sia mabalik sa imo, nakasala ako sa imo sa bug-os ko nga kabuhi. 10 Apang kon nakalakat kami dayon, nakalab-ot na kami kuntani didto sa ikaduha nga higayon kag nakabalik na.”

11 Gani nagsiling sa ila si Israel nga ila amay: “Kon amo sina, himua ninyo ini: Isulod ninyo sa inyo mga sako* ang pinakamaayo nga mga patubas sang duta kag dalha ini bilang regalo sa tawo:+ diutay nga balsamo,+ diutay nga dugos, labdano, tagukon nga panit sang kahoy,+ mga liso sang pistasyo, kag almendra. 12 Magdala kamo sing doble nga kantidad sang kuarta; kag ibalik man ninyo ang kuarta nga gin-uli sa inyo mga sako.*+ Ayhan nagsala lang sila. 13 Upda ninyo ang inyo utod kag magbalik kamo sa tawo. 14 Kabay pa nga buligan kamo sang Dios nga Labing Gamhanan nga kaluy-an kamo sang tawo, agod buy-an niya ang isa pa ninyo ka utod kag si Benjamin. Apang kon madulaan ako sing mga anak, batunon ko ini!”+

15 Gani gindala sang mga lalaki ini nga regalo, kag nagdala sila sing doble nga kantidad sang kuarta kag gin-upod nila si Benjamin. Dayon naglakat sila kag nagdulhog sa Egipto kag nag-atubang liwat kay Jose.+ 16 Sang makita ni Jose nga kaupod nila si Benjamin, nagsiling sia dayon sa lalaki nga nagadumala sa iya balay: “Dalha ang mga lalaki sa balay kag mag-ihaw ka sing mga sapat kag maghanda sing kalan-on, kay manyaga ang mga lalaki upod sa akon.” 17 Ginhimo dayon sang lalaki ang ginsiling ni Jose,+ kag gindala niya sila sa balay ni Jose. 18 Apang hinadlukan ang mga lalaki sang gindala sila sa balay ni Jose, kag nagsiling sila: “Gindala kita diri bangod sa kuarta nga ginbalik sa aton mga sako sang nagligad nga pagkadto naton diri. Dakpon nila kita kag himuon nga mga ulipon kag kuhaon nila ang aton mga asno!”+

19 Gani ginpalapitan nila ang lalaki nga nagadumala sa balay ni Jose kag nagpakighambal sila sa iya sa puertahan sang balay. 20 Nagsiling sila: “Pasayluha kami, ginuo ko! Nagdulhog kami diri anay agod magbakal sing kalan-on.+ 21 Apang sang nag-abot kami sa lugar nga ginpahuwayan namon kag ginbuksan namon ang amon mga sako, nakita namon ang bug-os nga kantidad sang amon kuarta sa sako sang kada isa sa amon.+ Gani luyag namon ibalik ini. 22 Kag nagdala pa kami sing dugang nga kuarta agod magbakal sing kalan-on. Wala gid kami makahibalo kon ­sin-o ang nagbutang sang amon kuarta sa amon mga sako.”+ 23 Nagsiling ang lalaki: “Wala kamo sing dapat kabalak-an. Indi kamo magkahadlok. Ang inyo Dios kag ang Dios sang inyo amay amo ang nagbutang sang kuarta sa inyo mga sako. Nabaton ko ang inyo kuarta.” Pagkatapos sini, gindala niya si Simeon sa ila.+

24 Dayon gindala sila sang lalaki sa balay ni Jose kag ginhatagan niya sila sing tubig agod mahinawan ang ila mga tiil, kag ginhatagan niya sing kumpay ang ila mga asno. 25 Ginhanda nila ang regalo+ para sa pag-abot ni Jose sa udto, kay nabatian nila nga didto sila makaon.+ 26 Sang magsulod si Jose sa balay, gindala nila sa iya ang ila regalo kag nagluhod sila kag nagduko sa iya atubangan.+ 27 Pagkatapos sini, nagpamangkot sia kon kamusta sila, kag nagsiling sia: “Kamusta ang inyo tigulang na nga amay nga ginsiling ninyo sa akon? Buhi pa bala sia?”+ 28 Nagsabat sila: “Maayo ang kahimtangan sang amon amay nga imo alagad. Buhi pa sia.” Dayon nagluhod sila kag nagduko.+

29 Sang makita niya si Benjamin nga iya utod sa iloy,+ nagsiling sia: “Sia bala ang inyo kamanghuran nga utod nga ginsiling ninyo sa akon?”+ Nagsiling pa sia: “Kabay pa nga kahamut-an ka sang Dios, anak ko.” 30 Dalidali dayon nga naggua si Jose, bangod indi na niya mapunggan ang iya balatyagon para sa iya utod, kag nagpangita sia sing lugar agod maghibi. Nagsulod sia sa isa ka kuarto kag naghibi didto.+ 31 Pagkatapos sini, nagpanghilam-os sia kag naggua, kag ginpunggan niya ang iya kaugalingon kag nagsiling: “Ibutang na ninyo ang mga pagkaon.” 32 Nagbutang sila sing pagkaon sa lamesa para kay Jose kag sa lain nga lamesa para sa iya mga utod kag sa lain nga lamesa para sa mga Egiptohanon nga nagakaon upod sa iya, kay ang mga Egiptohanon indi magkaon upod sa mga Hebreo, bangod makangilil-ad ini para sa mga Egiptohanon.+

33 Ginpapungko ang mag-ulutod* sa atubangan niya, halin sa panganay nga may kinamatarong bilang panganay+ tubtob sa kamanghuran, kag nagtinulukay sila nga may katingala. 34 Ginhatagan niya sila sing pagkaon nga ginbutang sa iya lamesa, apang ang ginhatag niya kay Benjamin lima ka pilo ang kadamuon sangsa iya mga utod.+ Padayon sila nga nagkaon kag nag-inom upod sa iya tubtob nga nabusog sila.

44 Sang ulihi, ginsugo niya ang lalaki nga nagadumala sa iya balay: “Pun-a sing uyas ang mga sako sang mga lalaki tubtob sa masarangan nila dalhon, kag ibutang ang kuarta sang kada isa sa iya sako.*+ 2 Apang ibutang mo ang akon kopa nga pilak sa sako sang kamanghuran, pati ang kuarta para sa iya uyas.” Kag gintuman niya ang ginsugo ni Jose.

3 Pagkaaga, sang masanag na, ginpalakat ang mga lalaki upod ang ila mga asno. 4 Wala pa sila makapalayo gid sa siudad sang magsiling si Jose sa lalaki nga nagadumala sa iya balay: “Lakat ka! Lagsa ang mga lalaki! Kon maabtan mo sila, isiling mo sa ila, ‘Ngaa ginbalusan ninyo sing malain ang maayo? 5 Ngaa ginkuha ninyo ang kopa nga ginaimnan sang akon agalon kag ginagamit sa pagpakot sing palaabuton? Malain gid ang inyo ginhimo.’”

6 Gani sang maabtan niya sila, ginhambal niya ini sa ila. 7 Apang nagsiling sila: “Ngaa amo sina ang ginahambal sang amon ginuo? Indi gid ina mahimo sang imo mga alagad. 8 Ginbalik pa gani namon sa imo halin sa duta sang Canaan ang kuarta nga nakita namon sa amon mga sako.+ Gani ngaa mangawat pa kami sing pilak ukon bulawan sa balay sang imo agalon? 9 Kon makita ini sa isa sang imo mga alagad, mapatay sia, kag ang iban sa amon mangin ulipon man sang akon agalon.” 10 Nagsiling sia: “Suno gid sa ginsiling ninyo: Kon kay sin-o ko makita ini mangin ulipon ko sia, apang ang iban sa inyo wala sing sala.” 11 Gani dalidali nga ginpapanaug sang kada isa ang iya sako kag ginbuksan ini. 12 Ginpangita niya ini sing maayo halin sa kamagulangan tubtob sa kamanghuran. Sang ulihi, nakita ang kopa sa sako ni Benjamin.+

13 Gingisi nila ang ila mga bayo, kag ginkarga liwat sang kada isa ang iya dala sa iya asno kag nagbalik sila sa siudad. 14 Sang magsulod si Juda+ kag ang iya mga utod sa balay ni Jose, didto pa si Jose; kag nagluhod sila kag nagduko sa atubangan niya.+ 15 Nagsiling si Jose sa ila: “Ano ining ginhimo ninyo? Wala bala kamo makahibalo nga mapaktan ko ang mahanabo sa palaabuton?”*+ 16 Nagsabat si Juda: “Ano ang masiling namon sa akon agalon? Ano ang mahambal namon? Kag paano namon mapamatud-an nga matarong kami? Natukiban sang matuod nga Dios ang sala sang imo mga ulipon.+ Mga ulipon na kami sang akon agalon, pati na ang isa nga sa iya nakita ang kopa!” 17 Apang nagsiling sia: “Indi ko gid mahimo ina! Ang tawo nga sa iya nakita ang kopa amo lang ang mangin ulipon ko.+ Ang iban makapauli na nga wala sing sablag sa inyo amay.”

18 Nagpalapit sa iya si Juda kag nagsiling: “Nagapakiluoy ako sa imo, agalon ko, palihug tuguti ako nga maghambal sa imo, kag indi ka kuntani maakig sa imo ulipon, kay kaangay ka sang Paraon.+ 19 Nagpamangkot ang akon agalon sa iya mga ulipon, ‘May amay pa bala kamo ukon utod nga lalaki?’ 20 Gani nagsabat kami sa akon agalon, ‘May amay kami nga tigulang na kag isa pa ka utod nga lalaki nga amo ang kamanghuran,+ nga anak niya sang tigulang na sia. Apang patay na ang iya utod+ sa iloy amo nga sia na lang ang nabilin nga anak sang iya iloy,+ kag ginahigugma gid sia sang iya amay.’ 21 Pagkatapos sini, nagsiling ka sa imo mga ulipon, ‘Dalha ninyo sia sa akon agod makita ko sia.’+ 22 Apang nagsiling kami sa akon agalon, ‘Indi mabayaan sang bata ang iya amay. Kon bayaan niya ang iya amay, mapatay gid ang iya amay.’+ 23 Dayon nagsiling ka sa imo mga ulipon, ‘Kon indi ninyo upod ang inyo kamanghuran nga utod, indi na kamo magpakita sa akon.’+

24 “Gani nagbalik kami sa imo ulipon nga akon amay kag ginsugid namon sa iya ang ginsiling sang akon agalon. 25 Sang ulihi, nagsiling ang amon amay, ‘Magbalik kamo kag magbakal sing diutay nga kalan-on para sa aton.’+ 26 Apang nagsiling kami, ‘Indi kami mahimo magdulhog. Magadulhog lang kami kon kaupod namon ang amon kamanghuran nga utod, kay indi kami mahimo magpakita sa tawo kon indi namon kaupod ang amon kamanghuran nga utod.’+ 27 Nagsiling sa amon ang imo ulipon nga amon amay, ‘Nahibaluan gid ninyo nga duha lang ang akon anak nga lalaki sa akon asawa.+ 28 Apang ang isa sa ila wala na kag nagsiling ako: “Pat-od gid nga gingus-ab sia sang sapat!”+ kag wala ko na sia makita halin sadto. 29 Kon kuhaon pa ninyo sa akon ining isa kag may malain nga matabo sa iya kag mapatay sia, magakalisod gid ako nga manaug sa Lulubngan*+ sa akon katigulangon.’+

30 “Gani kon magbalik ako sa imo ulipon nga amon amay nga indi kaupod ang bata, bangod ginahigugma gid niya ini nga bata subong sang iya kabuhi,* 31 mapatay gid sia sa tion nga makita niya nga wala na ang bata, kag bangod sa amon magakalisod gid ang amon amay nga manaug sa Lulubngan* sa iya katigulangon. 32 Ang imo ulipon naghatag sing garantiya sa amon amay para sa bata, kag nagsiling ako, ‘Kon indi ko sia mabalik sa imo, nakasala ako sa amon amay sa bug-os ko nga kabuhi.’+ 33 Gani, palihug tuguti nga ako na lang ang mangin ulipon sang akon agalon sa baylo nga ang bata, agod makapauli ang bata upod sa iya mga utod. 34 Paano ako makabalik sa akon amay nga indi kaupod ang bata? Indi ko maagwanta nga makita ang malain nga matabo sa akon amay!”

45 Bangod sini, indi na mapunggan ni Jose ang iya kaugalingon sa atubangan sang iya mga alagad.+ Gani nagsinggit sia sa ila: “Maghalin ang tanan sa akon atubangan!” Kag sang mga utod na lamang niya ang nabilin, nagpakilala si Jose sa ila.+

2 Dayon naghibi sia sing mabaskog amo nga nabatian ini sang mga Egiptohanon kag nabalitaan ini sang panimalay sang Paraon. 3 Sang ulihi, nagsiling si Jose sa iya mga utod: “Ako si Jose. Buhi pa bala ang akon amay?” Apang indi makasabat sa iya ang iya mga utod, kay nakibot gid sila. 4 Gani nagsiling si Jose sa iya mga utod: “Palihug, magpalapit kamo sa akon.” Kag nagpalapit sila sa iya.

Dayon nagsiling sia: “Ako si Jose nga inyo utod, nga ginbaligya ninyo sa Egipto.+ 5 Apang indi kamo magkalisod kag indi kamo magbasulay nga ginbaligya ninyo ako diri; bangod ginpadala ako sang Dios sing una sa inyo agod maluwas ang inyo kabuhi.+ 6 Ikaduha pa lang nga tuig ini sang tiggulutom sa duta,+ kag may lima pa ka tuig nga wala sing pag-arado ukon pag-ani. 7 Apang ginpadala ako sang Dios sing una sa inyo agod may mabilin sa inyo+ sa duta kag matipigan kamo nga buhi paagi sa isa ka daku nga pagluwas. 8 Gani indi kamo ang nagpadala sa akon diri, kundi ang matuod nga Dios, agod matangdo niya ako bilang panguna nga manuglaygay* sa Paraon kag manugdumala sa iya bug-os nga panimalay kag manugdumala sa bug-os nga duta sang Egipto.+

9 “Dalidali kamo nga magbalik sa akon amay, kag isiling ninyo sa iya, ‘Amo ini ang ginsiling sang imo anak nga si Jose: “Gintangdo ako sang Dios nga manugdumala sa bug-os nga Egipto.+ Magdulhog ka diri sa akon. Magkadto ka diri gilayon.+ 10 Mag-istar ka sa duta sang Gosen,+ agod malapit ka sa akon, upod ang imo mga anak, ang imo mga apo, ang imo mga kasapatan, kag ang tanan nga yara sa imo. 11 Hatagan ko ikaw sing pagkaon didto, kag ang imo panimalay, kag ang tanan nga yara sa imo, agod indi kamo mag-imol kag magutman, kay may lima pa ka tuig nga tiggulutom.”’+ 12 Makita na mismo ninyo kag sang akon utod nga si Benjamin nga ako gid ang nagapakighambal sa inyo.+ 13 Gani sugiran ninyo ang akon amay tuhoy sa tanan ko nga himaya sa Egipto kag sang tanan nga inyo nakita. Magdalidali kamo kag dalha ninyo diri ang akon amay.”

14 Dayon ginhakos niya ang* iya utod nga si Benjamin kag naghibi, kag ginhakos man sia ni Benjamin kag naghibi.+ 15 Ginhalukan niya ang tanan niya nga utod kag naghibi sia, pagkatapos sini, nagpakighambal sa iya ang iya mga utod.

16 Nakalab-ot ang balita sa panimalay sang Paraon: “Ang mga utod ni Jose nag-abot!” Nalipay ang Paraon kag ang iya mga alagad. 17 Gani nagsiling ang Paraon kay Jose: “Silinga ang imo mga utod, ‘Himua ninyo ini: Kargahi ang inyo mga sapat kag magkadto kamo sa duta sang Canaan, 18 kag kuhaa ninyo ang inyo amay kag ang inyo mga panimalay kag magkadto kamo diri sa akon. Ihatag ko sa inyo ang maayo nga mga butang sa duta sang Egipto, kag kaunon ninyo ang pinakamaayo* nga patubas sang duta.’+ 19 Ginasugo ko ikaw nga silingan sila:+ ‘Himua ninyo ini: Magkuha kamo sing mga karo+ sa duta sang Egipto kag pasakyon ninyo sa sini ang inyo mga kabataan, ang inyo asawa, kag ang inyo amay kag magkadto kamo diri.+ 20 Indi kamo magkanugon sa inyo mga pagkabutang,+ bangod mangin inyo ang pinakamaayo nga mga butang sa bug-os nga duta sang Egipto.’”

21 Ginhimo ini sang mga anak ni Israel, kag ginhatagan sila ni Jose sing mga karo suno sa sugo sang Paraon kag ginpabalunan sila para sa ila paglakbay. 22 Ginhatagan niya ang kada isa sing isa ka ilislan nga bayo, apang si Benjamin ginhatagan niya sing 300 ka bilog nga pilak kag lima ka ilislan nga bayo.+ 23 Amo ini ang ginpadala niya sa iya amay: napulo ka asno nga may karga nga maayo nga mga butang sang Egipto, kag napulo ka asno nga babayi nga may karga nga uyas, tinapay, kag iban pa nga pagkaon para sa paglakbay sang iya amay. 24 Sang ginpalakat na niya ang iya mga utod, nagsiling sia sa ila: “Indi kamo mag-away sa dalanon.”+

25 Naghalin sila sa Egipto kag nag-abot sila kay Jacob nga ila amay sa duta sang Canaan. 26 Dayon ginbalitaan nila ang ila amay: “Buhi pa si Jose, kag sia ang nagadumala sa bug-os nga duta sang Egipto!”+ Apang wala sila ginsapak ni Jacob kay wala sia magpati sa ila.+ 27 Sang ginsugid pa nila sa iya ang tanan nga ginsiling ni Jose sa ila kag nakita niya ang mga karo nga ginpadala ni Jose agod sakyan niya, nagpagsik si Jacob nga ila amay. 28 Nagsiling si Israel: “Nagapati na ako! Buhi pa ang akon anak nga si Jose! Malakat ako kag makigkita sa iya antes ako mapatay!”+

46 Gani naglakat si Israel upod ang iya bug-os nga panimalay.* Pag-abot niya sa Beer-seba,+ naghalad sia sa Dios sang iya amay nga si Isaac.+ 2 Pagkagab-i, nagpakighambal ang Dios kay Israel paagi sa palanan-awon kag nagsiling sia: “Jacob, Jacob!” Nagsabat sia: “Yari ako!” 3 Nagsiling sia: “Ako ang matuod nga Dios, ang Dios sang imo amay.+ Indi ka magkahadlok sa pagdulhog sa Egipto, kay didto himuon ko ikaw nga isa ka daku nga pungsod.+ 4 Magadulhog ako upod sa imo sa Egipto, kag pabalikon ko man ikaw halin didto,+ kag kon mapatay ka, ang kamot ni Jose ang magapapiyong sang imo mga mata.”+

5 Pagkatapos sini, naghalin si Jacob sa Beer-seba, kag ginpasakay sang mga anak ni Israel ang ila amay nga si Jacob kag ang ila mga kabataan kag ang ila mga asawa sa mga karo nga ginpadala sang Paraon. 6 Gindala nila ang ila mga kasapatan kag ang ila mga pagkabutang, nga natipon nila sa duta sang Canaan. Gani nag-abot sa Egipto si Jacob kag ang tanan niya nga anak. 7 Gin-upod niya sa Egipto ang tanan niya nga kaliwat, ang iya mga anak nga lalaki kag ang iya mga anak nga babayi kag ang tanan niya nga apo.

8 Amo ini ang mga ngalan sang mga anak ni Israel, nga amo ang mga anak ni Jacob, nga nagkadto sa Egipto:+ Ang panganay ni Jacob amo si Ruben.+

9 Ang mga anak ni Ruben amo si Hanoc, si Pallu, si Hezron, kag si Carmi.+

10 Ang mga anak ni Simeon+ amo si Jemuel, si Jamin, si Ohad, si Jaquin, si Zohar, kag si Shaul+ nga anak sang isa ka Canaanhon nga babayi.

11 Ang mga anak ni Levi+ amo si Gerson, si Kohat, kag si Merari.+

12 Ang mga anak ni Juda+ amo si Er, si Onan, si Sela,+ si Perez,+ kag si Zera.+ Apang, napatay si Er kag si Onan sa duta sang Canaan.+

Ang mga anak ni Perez amo si Hezron kag si Hamul.+

13 Ang mga anak ni Isacar amo si Tola, si Puva, si Iob, kag si Simron.+

14 Ang mga anak ni Zebulon+ amo si Sered, si Elon, kag si Jalel.+

15 Sila ang mga anak nga lalaki ni Lea kay Jacob nga ginbun-ag sa Padan-aram, upod sa iya anak nga babayi nga si Dina.+ Ang iya mga kaliwat* 33 tanan.

16 Ang mga anak ni Gad+ amo si Zifion, si Hagi, si Suni, si Ezbon, si Eri, si Arodi, kag si Areli.+

17 Ang mga anak ni Aser+ amo si Imnah, si Isva, si Isvi, kag si Berias, kag ang ila utod nga babayi amo si Sera.

Ang mga anak ni Berias amo si Heber kag si Malquiel.+

18 Sila ang mga anak ni Jacob kay Zilpa,+ nga ginhatag ni Laban sa iya anak nga si Lea: 16 sila* tanan.

19 Ang mga anak ni Raquel, nga asawa ni Jacob, amo si Jose+ kag si Benjamin.+

20 May mga anak si Jose nga natawo sa duta sang Egipto, si Manases+ kag si Efraim,+ nga anak niya kay Asenat+ nga anak nga babayi ni Potifera nga saserdote sang On.*

21 Ang mga anak ni Benjamin+ amo si Bela, si Beker, si Asbel, si Gera,+ si Naaman, si Ehi, si Ros, si Mupim, si Hupim,+ kag si Ard.+

22 Sila ang mga anak ni Raquel kay Jacob: 14 sila* tanan.

23 Ang anak* ni Dan+ amo si Husim.+

24 Ang mga anak ni Neptali+ amo si Jazeel, si Guni, si Jezer, kag si Silem.+

25 Sila ang mga anak ni Jacob kay Bilha, nga ginhatag ni Laban sa iya anak nga si Raquel: pito sila* tanan.

26 Ang tanan* nga naghalin kay Jacob kag nag-upod sa iya sa Egipto, wala labot sa mga asawa sang mga anak ni Jacob, 66 tanan.+ 27 Duha* ang anak ni Jose nga natawo sa Egipto. Ang tanan* sa panimalay ni Jacob nga nagkadto sa Egipto, 70 tanan.+

28 Ginpauna ni Jacob si Juda+ sa pagkadto kay Jose agod ipahibalo nga nagapadulong na sia sa Gosen. Pag-abot nila sa duta sang Gosen,+ 29 ginpahanda ni Jose ang iya kangga kag nagkadto sia sa Gosen agod makigkita kay Israel nga iya amay. Sang magpakilala sia sa iya amay, ginhakos niya sia* kag daw indi mauntat ang iya paghibi.* 30 Dayon nagsiling si Israel kay Jose: “Handa na ako nga mapatay kay nakita ko na ikaw kag nahibaluan ko nga buhi ka pa.”

31 Nagsiling si Jose sa iya mga utod kag sa panimalay sang iya amay: “Malakat ako kag ibalita ko sa Paraon,+ ‘Ang akon mga utod kag ang panimalay sang akon amay sa duta sang Canaan nagkadto diri sa akon.+ 32 Mga manugbantay sila sang karnero+ kag nagasagod sila sing kasapatan,+ kag gindala nila ang ila mga kasapatan kag ang tanan nila nga pagkabutang.’+ 33 Kon ipatawag kamo sang Paraon kag mamangkot sia, ‘Ano ang inyo palangitan-an?’ 34 amo ini ang isiling ninyo, ‘Ang imo mga alagad nagasagod sing kasapatan sugod sang lamharon pa kami tubtob subong, pareho sang amon mga katigulangan,’+ agod makaistar kamo sa duta sang Gosen,+ kay ginakangil-aran sang mga Egiptohanon ang manugbantay sang karnero.”+

47 Gani nagkadto si Jose sa Paraon+ kag nagsiling sia sa iya: “Ang akon amay kag ang akon mga utod nag-abot halin sa duta sang Canaan kag dala nila ang ila kasapatan kag ang tanan nila nga pagkabutang, kag yara sila sa duta sang Gosen.”+ 2 Gin-upod niya ang lima sa iya mga utod kag ginpakilala niya sila sa Paraon.+

3 Nagsiling ang Paraon sa iya mga utod: “Ano ang inyo palangitan-an?” Nagsabat sila sa Paraon: “Ang imo mga alagad mga manugbantay sang karnero pareho sang amon mga katigulangan.”+ 4 Dayon nagsiling sila sa Paraon: “Nagkadto kami diri agod mag-istar bilang mga dumuluong sa duta,+ bangod wala sing mga halalban ang panong sang imo mga alagad, kay grabe gid ang tiggulutom sa duta sang Canaan.+ Palihug tuguti nga mag-istar sa duta sang Gosen ang imo mga alagad.”+ 5 Nagsiling ang Paraon kay Jose: “Nagkadto diri sa imo ang imo amay kag mga utod. 6 Ikaw ang bahala sa duta sang Egipto. Paistara ang imo amay kag ang imo mga utod sa pinakamaayo nga bahin sang duta.+ Paistara sila sa duta sang Gosen, kag kon may nahibaluan ka nga sangkol sa ila, sila ang pabantayon mo sa akon kasapatan.”

7 Gindala ni Jose si Jacob nga iya amay kag ginpakilala sia sa Paraon, kag ginpakamaayo ni Jacob ang Paraon. 8 Ginpamangkot sang Paraon si Jacob: “Pila na ang edad mo?” 9 Nagsabat si Jacob sa Paraon: “Ang tinuig sang akon kabuhi nga nagasaylosaylo ako* sa lainlain nga lugar, 130 ka tuig. Malip-ot kag mabudlay ang mga tinuig sang akon kabuhi.+ Indi ini mas malawig sa mga tinuig sang kabuhi sang akon mga katigulangan sang nagsaylosaylo sila* sa lainlain nga lugar.”+ 10 Pagkatapos sini, ginpakamaayo ni Jacob ang Paraon kag naghalin sia sa iya atubangan.

11 Gani ginpaistar ni Jose ang iya amay kag ang iya mga utod sa duta sang Egipto kag ginhatag niya sa ila ang pinakamaayo nga bahin sang duta, sa duta sang Rameses,+ suno sa sugo sang Paraon. 12 Ginahatagan ni Jose sing kalan-on* ang iya amay kag ang iya mga utod kag ang bug-os nga panimalay sang iya amay, suno sa kadamuon sang ila kabataan.

13 Grabe gid ang tiggulutom, kay wala sing kalan-on* sa tanan nga kadutaan, kag nagpalangluya ang mga tawo sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan bangod sa tiggulutom.+ 14 Gintipon ni Jose ang tanan nga kuarta sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan nga ginbayad sang mga tawo sa uyas nga ila ginabakal,+ kag gindala ni Jose ang kuarta sa balay sang Paraon. 15 Sang ulihi, naubos na ang kuarta sa duta sang Egipto kag sa duta sang Canaan, kag ang tanan nga Egiptohanon nagkadto kay Jose, kag nagsiling sila: “Wala na kami sing kuarta! Hatagi kami sing kalan-on, kay kon indi, mapatay kami sa gutom sa imo atubangan!” 16 Dayon nagsiling si Jose: “Kon wala na kamo sing kuarta, ihatag ninyo ang inyo kasapatan, kag bayluhan ko sing kalan-on ang inyo kasapatan.” 17 Gani gindala nila kay Jose ang ila kasapatan, kag ginbayluhan ni Jose sing kalan-on ang ila mga kabayo, mga karnero, mga kanding, mga baka kag mga asno. Ginabayluhan niya sing kalan-on sa sina nga tuig ang tanan nila nga kasapatan.

18 Pagkatapos sadto nga tuig, nagkadto sila sa iya pagkasunod nga tuig kag nagsiling sila: “Indi namon mahinago sa amon ginuo nga ang amon kuarta kag kasapatan nahatag na namon tanan sa amon ginuo. Ang mahatag na lang namon sa amon ginuo amo ang amon lawas kag ang amon duta. 19 Ano ang kapuslanan sa amon kon mapatay kami kag mapabay-an ang amon duta? Bakla kami kag ang amon duta kag kalan-on ang ibayad mo sa amon, kag mangin mga ulipon kami sang Paraon kag mangin iya ang amon duta. Hatagi kami sing binhi agod mabuhi kami kag indi mapatay sa gutom kag indi mapabay-an ang amon duta.” 20 Gani ginbakal ni Jose ang tanan nga duta sang mga Egiptohanon para sa Paraon, bangod ginbaligya sang tanan nga Egiptohanon ang ila uma, kay grabe gid ang tiggulutom; kag ang duta nangin iya sang Paraon.

21 Ginpasaylo niya sa mga siudad ang mga tawo halin sa tanan nga bahin sang Egipto.+ 22 Ang duta lamang sang mga saserdote ang wala niya ginbakal,+ bangod ang rasyon sang mga saserdote nagahalin sa Paraon kag ang ginakaon lang nila amo ang ginarasyon sa ila sang Paraon. Amo nga wala nila ginbaligya ang ila duta. 23 Nagsiling si Jose sa mga tawo: “Ginbakal ko na kamo kag ang inyo duta para sa Paraon. Yari ang binhi para sa inyo, kag isab-ug ninyo ini sa mga uma. 24 Kon magpatubas na ini, ihatag ninyo sa Paraon ang ikalima nga bahin,+ apang ang apat ka bahin gamiton ninyo nga binhi para sa uma kag mangin kalan-on ninyo kag sang tanan nga yara sa inyo balay kag sang inyo mga kabataan.” 25 Nagsiling ang mga tawo: “Ginluwas mo ang amon kabuhi.+ Kahamut-an kuntani kami sang amon ginuo, kag mangin ulipon kami sang Paraon.”+ 26 Dayon naghimo si Jose sing kasuguan nga ginapatuman tubtob subong sa bug-os nga duta sang Egipto, nga mangin iya sang Paraon ang ikalima nga bahin. Ang duta lamang sang mga saserdote ang indi nangin iya sang Paraon.+

27 Nag-istar ang Israel sa duta sang Gosen+ sa Egipto, kag nagpabilin sila sa sini kag nagpanganak kag nagdamo gid sila.+ 28 Nag-istar si Jacob sa duta sang Egipto sa sulod sang 17 ka tuig, gani nagkabuhi si Jacob sing 147 ka tuig.+

29 Malapit na mapatay si Israel,+ gani gintawag niya ang iya anak nga si Jose kag nagsiling sia: “Kon nahamut-an mo ako, palihug ibutang ang imo kamot sa idalom sang akon paa bilang panumpa, kag magpakita ka sa akon sing mainunungon nga gugma kag pagkamasaligan. Palihug, indi ako pag-ilubong sa Egipto.+ 30 Kon mapatay ako,* dalhon mo ako sa gua sang Egipto kag ilubong mo ako sa lulubngan sang akon mga katigulangan.”+ Nagsiling si Jose: “Himuon ko gid ang imo ginsiling.” 31 Dayon nagsiling ang iya amay: “Magpanumpa ka sa akon.” Gani nagpanumpa sia sa iya.+ Dayon nagduko si Israel sa uluhan sang iya hiligdaan.+

48 Sang ulihi, may nagsugid kay Jose: “Maluya na ang imo amay.” Gani gin-upod niya ang iya duha ka anak nga si Manases kag si Efraim+ kag nagkadto sila sa iya amay. 2 Ginsugiran si Jacob: “Nag-abot ang imo anak nga si Jose.” Gani nagpanikasog si Israel nga makapungko sa iya hiligdaan. 3 Nagsiling si Jacob kay Jose:

“Ang Dios nga Labing Gamhanan nagpakita sa akon sa Luz sa duta sang Canaan kag ginpakamaayo niya ako.+ 4 Nagsiling sia sa akon, ‘Himuon ko ikaw nga mabungahon, kag padamuon ko ikaw kag himuon ko ikaw nga katilingban sang mga pungsod,+ kag ihatag ko sa imo kaliwat* ini nga duta agod panag-iyahan nila tubtob san-o.’+ 5 Akon ang imo duha ka anak nga natawo sa duta sang Egipto antes ako magkadto sa imo diri sa Egipto.+ Mangin akon si Efraim kag si Manases pareho kay Ruben kag kay Simeon.+ 6 Apang mangin imo ang mga anak nga matawo sa imo madason sa ila. Tawgon sila sa ngalan sining duha nila ka utod kag magabaton sila sing palanublion halin sa ila parte nga duta.+ 7 Sang naghalin ako sa Padan, napatay si Raquel+ sa tupad ko sa duta sang Canaan. Malayo pa kami sadto sa Efrat,+ gani ginlubong ko sia didto sa dalanon pakadto sa Efrat, nga amo ang Betlehem.”+

8 Sang makita ni Israel ang mga anak ni Jose, nagpamangkot sia: “Sin-o sila?” 9 Nagsabat si Jose sa iya amay: “Mga anak ko sila nga ginhatag sang Dios sa akon sa sini nga lugar.”+ Nagsiling ang iya amay: “Palihug papalapita sila sa akon agod pakamaayuhon ko sila.”+ 10 Madulom na ang panan-aw ni Israel bangod tigulang na sia kag indi na sia makakita. Gani ginpapalapit sila ni Jose sa iya, kag ginhalukan niya sila kag ginhakos sila. 11 Nagsiling si Israel kay Jose: “Wala gid ako maghunahuna nga makita ko pa ikaw,+ apang gintugutan sang Dios nga makita ko pati ang imo kaliwat.”* 12 Dayon ginkuha ni Jose ang iya mga anak nga yara nayon sa mga tuhod ni Israel, kag nagluhod sia kag nagduko.

13 Gin-uyatan ni Jose sang iya tuo nga kamot si Efraim+ agod sa wala sia nayon ni Israel, kag gin-uyatan niya sang iya wala nga kamot si Manases+ agod sa tuo sia nayon ni Israel, kag ginpapalapit niya sila sa iya. 14 Apang, gintungtong ni Israel ang iya tuo nga kamot sa ulo ni Efraim, bisan pa nga manghod sia, kag ang iya wala nga kamot sa ulo ni Manases. Ginhungod niya ini, bisan pa si Manases ang panganay.+ 15 Dayon ginpakamaayo niya si Jose kag nagsiling sia:+

17 Sang makita ni Jose nga gintungtong sang iya amay ang tuo niya nga kamot sa ulo ni Efraim, wala sia mahamuot sa sini, gani gin-uyatan niya ang kamot sang iya amay agod kuhaon ini sa ulo ni Efraim kag isaylo sa ulo ni Manases. 18 Nagsiling si Jose sa iya amay: “Indi subong sina, amay ko, bangod ini sia ang panganay.+ Itungtong ang imo tuo nga kamot sa iya ulo.” 19 Apang nagpangindi ang iya amay kag nagsiling sia: “Nahibaluan ko, anak ko, nahibaluan ko. Mangin isa man sia ka katawhan, kag mangin daku man sia. Apang, ang iya manghod mangin daku pa sa iya,+ kag ang iya kaliwat* magadamo gid pareho sang madamo nga mga pungsod.”+ 20 Gani ginpadayon niya ang pagpakamaayo sa ila sa amo nga adlaw+ kag nagsiling sia:

Gani gin-una niya si Efraim kay Manases.

21 Dayon nagsiling si Israel kay Jose: “Malapit na ako mapatay,+ apang ang Dios mangin kaupod ninyo kag ibalik niya kamo sa duta sang inyo mga katigulangan.+ 22 Kag hatagan ko ikaw sing isa ka parte sang duta* nga mas labaw sangsa imo mga utod. Gin-agaw ko ini sa mga Amornon paagi sa akon espada kag pana.”

49 Kag gintawag ni Jacob ang iya mga anak kag nagsiling sia: “Magtipon kamo agod isugid ko sa inyo kon ano ang matabo sa inyo sa hingapusan nga mga adlaw. 2 Magtipon kamo kag magpamati, kamo nga mga anak ni Jacob. Magpamati kamo kay Israel nga inyo amay.

3 “Ruben,+ ikaw ang akon panganay,+ ang akon kapagsik kag ang una nga bunga sang akon pagkalalaki. Mas labaw ang imo dungog kag ang imo kusog. 4 Apang, wala ka sing pagpugong pareho sang nagahuganas nga tubig, gani indi ka mangin labaw, kay nagsaka ka sa katre sang imo amay.+ Gindagtaan mo* ang akon hiligdaan. Nagsaka sia sa sini!

5 “Si Simeon kag si Levi mag-utod.+ Ginagamit nila ang ila mga armas sa pagpamintas.+ 6 Indi ka magpakig-upod sa ila, O akon kalag.* Indi paghanduma ang pagpakig-upod sa ila, O akon dungog,* kay sa ila kaakig nagpatay sila sing mga tawo,+ kag nalipay sila sa pagpamiang* sa mga toro. 7 Pakamalauton ang ila kaakig, bangod mapintas ini, kag ang ila kasingkal, bangod masingki ini.+ Bahinbahinon ko sila sa duta ni Jacob, kag palaptahon ko sila sa Israel.+

8 “Kag ikaw Juda,+ dayawon ka sang imo mga utod.+ Pierdihon mo ang imo mga kaaway.*+ Ang mga anak sang imo amay magayaub sa imo.+ 9 Si Juda isa ka totoy nga leon.+ Anak ko, manukob ka kag magalakat. Magaluko ka kag magahigda pareho sang leon. Sin-o ang mangisog sa pagpukaw sa iya? 10 Ang setro* indi pagkuhaon kay Juda,+ ukon ang sungkod sang manuggahom* sa tunga sang iya mga tiil, tubtob mag-abot ang Shilo,*+ nga tumanon sang katawhan.+ 11 Igaid niya ang iya asno sa puno sang ubas kag ang tinday sang iya asno sa pinakaali nga puno sang ubas, kag labhan niya ang iya bayo sa alak kag sa duga* sang ubas. 12 Ang iya mga mata mapula tungod sa alak, kag ang iya mga ngipon maputi tungod sa gatas.

13 “Si Zebulon+ magaistar sa higad sang dagat, nga ginadungkaan sang mga sakayan,+ kag ang iya dulunan magalab-ot pakadto sa Sidon.+

14 “Si Isacar+ isa ka mabakod nga asno, nga nagaluko samtang ang duha ka kalargahan yara sa iya likod. 15 Kag makita niya nga ang lugar nga palahuwayan maayo kag ang duta maayo. Pas-anon niya ang mga karga kag mapilitan sia sa pagpangabudlay bilang ulipon.

16 “Si Dan,+ nga isa sa mga tribo sang Israel, magahukom sa iya katawhan.+ 17 Si Dan mangin isa ka man-ug sa higad sang dalan, isa ka may sungay nga man-ug sa higad sang dalan, nga nagakagat sa mga tikod sang kabayo gani nagakahulog ang nagasakay sa sini.+ 18 O Jehova, hulaton ko ang tion sang imo pagluwas.

19 “Salakayon si Gad+ sang grupo sang mga tulisan, apang magabalos sia kag salakayon niya sila samtang nagapalagyo sila.+

20 “Mangin bugana* ang pagkaon* ni Aser,+ kag magahatag sia sing pagkaon nga takus sa hari.+

21 “Si Neptali+ isa ka niwangon nga usa nga babayi. Nagahambal sia sing matahom nga mga pulong.+

22 “Si Jose+ ang sanga sang nagapamunga nga kahoy sa luyo sang tuburan, kag ang mga sanga sini nagasaka sa pader. 23 Ginasalakay sia sang mga manugpana kag ginapana kag ginadumtan.+ 24 Apang ang iya pana nagpabilin nga mabakod,+ kag ang iya mga kamot makusog kag maabtik.+ Halin ini sa mga kamot sang gamhanan nga Dios ni Jacob, halin sa manugbantay, ang bato sang Israel. 25 Halin sia* sa Dios sang imo amay, kag buligan ka niya, kag kaupod sia sang Labing Gamhanan, kag pakamaayuhon ka niya sing mga pagpakamaayo halin sa langit, sing mga pagpakamaayo halin sa madalom nga katubigan,+ kag sing madamo nga mga anak kag kasapatan.* 26 Ang mga pagpakamaayo sang imo amay mangin labaw gid sa maayo nga mga butang sang mga kabukiran nga magapabilin sing dayon kag mangin labaw gid sa katahom sang kabakuluran nga magapabilin tubtob san-o.+ Magapabilin ini sa ulo ni Jose, sa ibabaw sang ulo sang isa nga ginpain sa iya mga utod.+

27 “Si Benjamin+ padayon nga manggus-ab pareho sang lobo.+ Kaunon niya ang iya nadakpan nga sapat sa aga, kag bahinbahinon niya ang iya inagaw sa gab-i.”+

28 Amo ini tanan ang 12 ka tribo sang Israel, kag amo ini ang ginhambal sang ila amay sa ila sang ginpakamaayo niya sila. Ginhatagan niya ang kada isa sa ila sing nagakaigo nga pagpakamaayo.+

29 Pagkatapos sini, ginsugo niya sila: “Malapit na ako mapatay.+ Ilubong ako upod sa akon mga amay sa kueba nga yara sa duta ni Efron nga Hethanon,+ 30 sa kueba sa duta sang Macpela sa atubangan sang Mamre sa Canaan, ang duta nga ginbakal ni Abraham kay Efron nga Hethanon agod himuon nga lulubngan. 31 Didto nila ginlubong si Abraham kag si Sara nga iya asawa.+ Didto nila ginlubong si Isaac+ kag si Rebeca nga iya asawa, kag didto ko ginlubong si Lea. 32 Ini nga duta kag ang kueba sa sini ginbakal sa mga anak ni Het.”+

33 Sa tapos mahatag ni Jacob ini nga mga pamilinbilin sa iya mga anak, naghigda sia kag nabugtuan sing ginhawa. Napatay sia kag ginlubong pareho sang iya mga katigulangan.*+

50 Ginhakos dayon ni Jose ang iya amay+ kag naghibi sia kag naghalok sa iya. 2 Pagkatapos sini, ginsugo ni Jose ang iya mga alagad nga manugbulong nga embalsamaron+ ang iya amay. Gani gin-embalsamar sang mga manugbulong si Israel, 3 kag naglawig ini sing 40 ka adlaw, kay amo ini ang kalawigon sang pag-embalsamar, kag ang mga Egiptohanon naglalaw sa iya sa sulod sang 70 ka adlaw.

4 Sang matapos ang mga adlaw sang paglalaw sa iya, nagsiling si Jose sa panimalay* sang Paraon: “Kon nahamuot kamo sa akon, palihug ihambal ninyo ini sa Paraon: 5 ‘Ginpasumpa ako sang akon amay,+ kag nagsiling sia: “Malapit na ako mapatay.+ Ilubong mo ako sa ginpakutkot ko nga lulubngan+ sa duta sang Canaan.”+ Palihug palakta ako agod ilubong ang akon amay didto, kag pagkatapos sini mabalik man ako.’” 6 Nagsabat ang Paraon: “Lakat ka kag ilubong ang imo amay suno sa ginpasumpa niya sa imo.”+

7 Gani naglakat si Jose agod ilubong ang iya amay, kag nag-upod sa iya ang tanan nga alagad sang Paraon, ang mga gulang+ sa iya palasyo kag ang tanan nga gulang sa duta sang Egipto, 8 kag ang tanan nga panimalay ni Jose kag ang iya mga utod kag ang panimalay sang iya amay.+ Ang ila lamang magagmay nga mga kabataan kag ang ila mga kasapatan ang ginbilin nila sa duta sang Gosen. 9 Nagtaklad man upod sa iya ang mga kangga+ kag mga manugkabayo. Madamo gid sila. 10 Dayon nag-abot sila sa linasan sang Atad nga malapit sa Jordan, kag naglalaw sila didto, kag ang paglalaw sa iya amay naglawig sing pito ka adlaw. 11 Nakita sang mga Canaanhon nga mga pumuluyo sang duta nga nagalalaw sila sa linasan sang Atad, kag nagsiling sila: “Tuman gid ang paglalaw sang mga Egiptohanon!” Gani ini nga lugar nga malapit sa Jordan gintawag nga Abel-mizraim.*

12 Ginhimo gid sang mga anak ni Jacob ang ginsiling niya sa ila.+ 13 Gindala sia sang iya mga anak sa Canaan kag ginlubong sia sa kueba sa duta sang Macpela, ang duta sa atubangan sang Mamre nga ginbakal ni Abraham kay Efron nga Hethanon agod himuon nga lulubngan.+ 14 Pagkatapos niya malubong ang iya amay, nagbalik sa Egipto si Jose kag ang iya mga utod kag ang tanan nga nag-upod sa iya sa paglubong sa iya amay.

15 Karon nga patay na ang ila amay, nagsiling ang mga utod ni Jose: “Basi nagadumot sa aton si Jose kag balusan niya kita bangod sang tanan nga malaut nga ginhimo naton sa iya.”+ 16 Gani nagpadala sila sing mensahe kay Jose nga nagasiling: “Amo ini ang ginsiling sang imo amay antes sia mapatay: 17 ‘Amo ini ang isiling ninyo kay Jose: “Nagapangabay ako sa imo, palihug patawara ang paglapas sang imo mga utod kag ang sala nga ila ginhimo nga naghalit sa imo.”’ Palihug patawara ang paglapas sang mga alagad sang Dios sang imo amay.” Naghibi si Jose sang nagpakighambal sila sa iya. 18 Dayon nag-abot ang iya mga utod kag nagluhod man sa atubangan niya kag nagsiling: “Mga ulipon mo kami!”+ 19 Nagsiling si Jose sa ila: “Indi kamo magkahadlok. Ako bala ang Dios? 20 Bisan pa gintuyo ninyo nga halitan ako,+ gintuyo sang Dios nga mangin maayo ang resulta sini agod luwason ang madamo nga katawhan, pareho sang ginahimo niya subong.+ 21 Gani indi kamo magkahadlok. Padayon nga hatagan ko kamo sing kalan-on kag ang inyo magagmay nga mga kabataan.”+ Ginpasalig sila ni Jose kag nalugpayan sila.

22 Nag-istar si Jose sa Egipto upod ang panimalay sang iya amay, kag nagkabuhi si Jose sing 110 ka tuig. 23 Nakita pa ni Jose ang mga apo ni Efraim,*+ kag ang mga anak ni Maquir+ nga anak ni Manases. Para kay Jose, mga anak niya sila.* 24 Sang ulihi, nagsiling si Jose sa iya mga utod: “Malapit na ako mapatay, apang buligan gid kamo sang Dios,+ kag paguaon niya kamo sa sini nga duta pakadto sa duta nga iya ginpanumpa kay Abraham, kay Isaac, kag kay Jacob nga ihatag sa ila.”+ 25 Gani ginpasumpa ni Jose ang mga anak ni Israel, nga nagasiling: “Dumdumon gid kamo sang Dios. Dalhon ninyo didto ang akon mga tul-an.”+ 26 Kag napatay si Jose sa edad nga 110 ka tuig, kag gin-embalsamar nila sia,+ kag ginbutang sia sa isa ka lungon sa Egipto.