Mga Danyag Gikan sa Ginsaad nga Duta

“Kailo sa Imo, Corazin!”​—⁠Ngaa?

SA PAGKAMATUOD indi mo luyag nga hambalan ka sang Dios sing kailo, indi bala? Hunahunaa, nian, kon ano ang ginbatyag sang mga Judiyo sang tatlo ka siudad sang Galilea sang ang Anak sang Dios kag Hukom nagsiling:

“Kailo ka, Corazin! Kailo ka, Betsaida! kay kon sa Tiro kag sa Sidon nahimo ang mga buhat nga gamhanan nga ginhimo sa inyo, dugay na kuntani nga naghinulsol sila sa panapton nga sako kag sa abo. Busa nagasiling ako sa inyo, Magahaganhagan pa sa Tiro kag sa Sidon sa Adlaw sang Paghukom. Kag ikaw, Capernaum, . . . magausmod ka tubtob sa Hades.”​—⁠Mateo 11:​21-23.

Ang danyag sa ibabaw nagasentro sa isa sadtong mga siudad​—⁠ang Corazin. Ining laragway nagaguwa man sa Hulyo/Agosto sang 1989 Calendar of Jehovah’s Witnesses. Sing makawiwili, ang mga pulong ni Jesus sa Mateo 11:​21-23 yara sa pagbasa sing Biblia nga programa sang mga Saksi ni Jehova sa Agosto. Ano, nian, ang dapat naton mahibal-an nahanungod sa Corazin?

Ti, talupangda kon sa diin nahamtang ang dumaan nga Corazin. Makita mo ang kagulub-an sini sa kitaon gid nga bahin sining retrato. Masunod, talupangda ang mga kahoy sa naaminhan nga baybayon sang Dagat sang Galilea. Dira sina nahamtang ang Capernaum, mga 3 kilometros ang kalayuon. Ang laragway sini gikan sa ibabaw mahimo magapahangop nga matapan ini nga duta, apang ang matuod ang Corazin nahamtang sa mga pukatod nga mga 270 metros sa ibabaw sang baybay.

Makabulig man nga mahibal-an nga sa amo man nga kalayuon gikan sa Capernaum, sa ubay sang baybayon, amo ang Betsaida. Sa amo, sang ginapakamalaut ining tatlo ka siudad, ginsentro ni Jesus ang iya igtalupangod sa isa ka diutay nga duog sa palibot sang sentro sang iya pagpanghikot sa Galilea. (Mateo 4:​13; Marcos 2:​1; Lucas 4:31) Ngaa naghambal si Jesus sing kailo sa ila?

Daku nga tion ang ginhinguyang ni Jesus upod sa mga apostoles sa sining duog, kag madamo nga gamhanan nga mga buhat ang ginhimo niya diri. Malapit sa Betsaida milagruso nga ginpakaon niya ang kapin sa 5,000 ka tawo, kag ginpasag-uli niya ang panulok sang isa ka bulag nga tawo. (Marcos 8:​22-25; Lucas 9:​10-17) Lakip sa mga milagro nga ginhimo niya didto ukon malapit sa Capernaum amo ang iya pag-ayo sa isa ka balatianon nga bata nga lalaki gikan sa malayo, pagpaguwa sang demonyo gikan sa isa ka tawo, pagpalakat sa isa ka paralitiko, kag pagbanhaw sa anak nga babayi sang isa ka opisyal sang sinagoga. (Marcos 2:​1-12; 5:​21-43; Lucas 4:​31-37; Juan 4:​46-54) Samtang wala ginasambit sang Biblia para sa aton kon ano gid nga “gamhanan nga mga buhat” ang naangot sa Corazin, ginapakita sang Mateo 11:​21 nga naghimo didto si Jesus sing mga milagro ukon malapit didto. Apang, ang mga tawo wala maghinulsol kag magtuo sa iya subong ang Mesias nga ginsakdag sang Dios.

Ginatan-aw ang kaupod nga danyag sang si Jesus nagahimo sadtong mga buhat, mahimo mamangkot ka, ‘Ngaa katig-a gid sang katawhan sang Corazin?’ Ayhan ang ideya sa rason masapwan sa itom nga basalt nga mga bato nga nakutkutan sang mga arkeologo sa tunga sining kagulub-an, nga napetsahan sang ikatlo nga siglo C.⁠E. Ining mga kagulub-an nagalakip sing isa ka sinagoga sa sentro sang siudad kag malapit sa mga balay. Ang pila sang mga bato gikan sa sinagoga may tumalagsahon nga mga tinigib. Sang ano? Mga pigura gikan sa Griegong mitolohiya, subong ni Medusa nga ang buhok mga man-ug kag sang centaur, nga ang katunga sang lawas tawo kag ang katunga kabayo. Sanglit pat-od nga ginpamatukan gid sang Judaismo yadtong idolatroso nga mga eskultura, ngaa gintugutan ini sang Judiyong mga lider sa Corazin sa ila sinagoga?

Ang isa ka teoriya amo nga ang “mahinangpanon nga panimuot mahimo nga kinabatasan sa lokalidad,” nga naghatag kay Jesus sing rason nga maglaum sa pagbaton sang siudad.⁠a Apang kon ining mga puni sa sinagoga nagapahangop tuhoy sa panimuot sang adlaw ni Jesus, mahimo nga ang kalabanan sa Corazin indi interesado sa pagsimba sa “Amay sa espiritu kag kamatuoran.” (Juan 4:23) Ginpakita nila ina paagi sa ila indi pagbaton sa Mesias nga naghimo sing mga milagro.

Sang ginpadala ni Jesus ang 70 ka disipulo, sa liwat naggamit sia sing hy­per­bole tuhoy sa pagkatig-a sang Corazin, Betsaida, kag Capernaum. Kon ang mga masigka-Galileanhon ni Jesus sa Corazin nga nakahibalo sang iya gamhanan nga mga buhat wala magbaton sa iya, ang mga disipulo indi dapat makibot kon ang mga pumuluyo sa iban nga mga siudad nga ila ginbantalaan wala magbaton sa ila.​—⁠Lucas 10:​10-15.

Gani samtang ginabinagbinag naton ang wala sing kabuhi nga itom nga kagulub-an sang Corazin, dapat naton batyagon ang paandam nga ginpahangop sa ‘pagkailo’ ni Jesus. Ang kapaslawan sa paghinulsol, sa pagbaton sa hilikuton sang Dios nga ginahimo sang iya katawhan, makadul-ong sa kahuy-anan kag kalaglagan.

[Footnote]

[Mapa sa pahina 16]

(For fully formatted text, see publication)

Chorazin

Bethsaida

Capernaum

Sea of Galilee

Tiberius

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. kag Survey of Israel

[Picture Credit Line sa pahina 16]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.