Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

Sa sining mabudlay nga mga tion sa pangabuhi, dugang kag dugang nga mga indibiduwal kag mga kompanya ang nagadeklarar sing pagkaputo ukon pagkabangkarote. Nagakaigo bala sing Makasulatanhon para sa isa ka Cristiano ang magdeklarar sing pagkaputo?

Ang sabat sa sining pamangkot nagahatag sing nagakaigo nga ilustrasyon sa kon paano ang Pulong sang Dios nagahatag sa aton sing praktikal nga panuytoy sa mga butang nga mahimo gid nga moderno. Madamong kadutaan ang may mga kasuguan nga nagatatap sang pagkaputo. Nanuhaytuhay ang mga kasuguan sa lainlain nga mga pungsod, kag ang Cristianong kongregasyon wala nagahatag sing legal nga laygay sa sini. Apang tigayunon naton ang sumaryo sang legal nga probisyon sang pagkaputo.

Ang isa ka rason kon ngaa ginatugutan sang mga gobierno ang mga indibiduwal kag mga negosyo nga magdeklarar sing pagkaputo amo nga ginahatagan sini yadtong nagapahulam sing kuwarta ukon nagapautang (mga manugpautang) sing proteksion gikan sa mga tawo ukon mga negosyo nga nagahulam sing kuwarta ukon nagapangutang (manug-utang) apang wala nagabayad sang ila gin-utang. Para sa mga manugpautang ang daw lamang nga paagi amo ang pag-apelar sa mga hukmanan nga ang nangutang magdeklarar sing pagkaputo agod ang mga pagkabutang sang nangutang mahimo nian mapanagtag subong bahin nga bayad sa utang.

Ang isa pa nga mahimo sang pagdeklarar sang pagkaputo amo ang pag-amlig sa mga nangutang nga sing tampad indi makabayad sa mga nagpautang sa ila. Ang nangutang mahimo pahanugutan nga magdeklarar sing pagkaputo, nga sa diin sarang makuha sang mga nagpautang sa iya ang pila sang iya mga pagkabutang. Apang, ang kasuguan mahimo magatugot sa iya nga ibilin ang iya puluy-an ukon magagmay nga mga pagkabutang kag nian magpadayon sa pangabuhi nga hilway sa dalayon nga kahangawa nga basi madula ukon kuhaon sang anay mga nagpautang sa iya.

Maathag, nian, nga ining mga kasuguan gintuyo agod maghatag sing proteksion sa duha ka bahin sang mga transaksion sa pinansial ukon negosyo. Apang, talupangdon naton ang mabuligon nga laygay nga ginahatag sang Biblia.

Mabudlay para sa isa nga basahon ang bug-os nga Biblia nga wala nagahangop nga wala sini ginalaygay ang pag-utang. Masapwan naton ang mga paandam subong sa Hulubaton 22:7: “Ang manggaranon nagagahom sa imol, kag ang nagahulam alagad sang nagapahulam.”

Dumduma, man, ang ilustrasyon ni Jesus sa Mateo 18:​23-34 nahanungod sa isa ka ulipon nga may daku gid katama nga utang. “Ginsugo sang iya agalon nga sia kag ang iya asawa kag ang iya kabataan kag ang tanan nga butang nga ginapanag-iyahan niya ibaligya,” apang nian ang agalon, nga hari, naluoy kag nagpakita sing kaawa. Sang yadto nga ulipon napamatud-an sang ulihi nga di-maluluy-on, ang hari nagsugo nga ‘itugyan sia sa mga manugbilanggo, tubtob nga mabayaran niya ang tanan niya nga utang.’ Sing maathag, ang labing maayo nga dalanon, ang ginapanugyan nga dalanon, amo ang paglikaw nga manghulam sing kuwarta.

Ang mga alagad sang Dios sa dumaan nga Israel may mga transaksion sa negosyo, kag kon kaisa may yara paghulam kag pagpahulam. Ano ang ginsugo ni Jehova nga himuon nila? Kon luyag sang isa ka tawo manghulam sing kuwarta agod magnegosyo ukon magpasangkad sing negosyo, legal kag normal para sa isa ka Hebreo ang magpasaka. Walay sapayan, ginlaygayan sang Dios ang iya katawhan nga mangin di-makagod kon nagapahulam sa nagakinahanglan nga Israelinhon; indi sila dapat magpasaka sa dimaayo nga kahimtangan. (Exodo 22:25) Ang Deuteronomio 15:​7, 8 nagasiling: “Kon may yara sa imo utod nga imol . . . , humlaron mo sa pagkamatuod ang imo kamot sa iya kag pahulamon mo gid sia sing tuman sa iya kinahanglanon, nga ginakinahanglan niya.”

Ginpakita ang kaanggid nga kalulo ukon patugsiling sa mga regulasyon nga nagtalana nga indi mahimo makompiskar sang mga manugpautang ang mga kinahanglanon sa pangabuhi gikan sa nag-utang, subong sang galingan sang pamilya ukon panapton nga kinahanglanon agod mainitan ang isa sa kagab-ihon.​—⁠Deuteronomio 24:​6, 10-13; Ezequiel 18:​5-9.

Sa pagkamatuod, wala ginbaton kag ginsunod sang tanan nga mga Judiyo ang tunay nga kahulugan sining mahigugmaon nga mga kasuguan nga naghalin sa ila dakung Hukom kag Manughatag-Kasuguan. (Isaias 33:22) Mapintas gid nga gintratar sang pila ka makagod nga mga Judiyo ang ila mga kauturan. Sa karon, man, ang pila ka manugpautang mahimo nga mapintas kag di-makatarunganon sa ila mga ginapangayo, bisan sa isa ka hanuot nga Cristiano nga sa karon indi makasarang sa pagbayad bangod nakasumalang sing wala ginapaabot mga hitabo. (Manugwali 9:11) Bangod sang ila dimabag-o kag mapiliton nga pag-ipit, ang kalibutanon nga mga manugpautang mahimo nga magapilit sa nag-utang sa isa ka kahimtangan diin nagbatyag sia nga dapat niya amligan ang iya kaugalingon. Paano? Sa pila ka kaso ang lamang nga butang nga pagakilalahon sang mga manugpautang amo ang legal nga tikang sang pagdeklarar sang pagkaputo. Gani ang isa ka Cristiano, nga indi mahamkunon ukon mapinatumbayaon sa iya mga utang, mahimo nga magadeklarar sing pagkaputo.

Apang, dapat naton hibaluon ang pihak nga bahin sang kahimtangan. Ang isa ka Cristiano mahimo nga nakapangutang bangod lamang nga wala niya pagpunggi ang iya kaugalingon sa kon ano ukon kon pila ang iya nagasto ukon bangod wala niya anay ginbinagbinag sing maayo ang iya mga desisyon sa negosyo. Indi na lang bala naton pagsapakon ang utang kag maabtik nga maninguha sing paumpaw paagi sa pagdeklarar sing pagkaputo, busa nagasaklaw sa iban bangod sang iya mapigaw nga desisyon? Wala nahamuot ang Biblia sa sinang pagkairesponsable tuhoy sa kuwarta. Nagalaygay ini sa alagad sang Dios nga ang iya huo mangin huo. (Mateo 5:37) Dumduma, man, ang mga komento ni Jesus nahanungod sa pag-isip sang bili antes magsugod sa pagpatindog sing torre. (Lucas 14:​28-30) Nahisuno sa sina, dapat mahunahunaon nga binagbinagon sang isa ka Cristiano ang posible di-maayo nga mga resulta antes sia mangutang. Sa tion nga mangutang sia, dapat niya hibaluon ang iya salabton nga bayaran ang mga indibiduwal ukon mga kompaniya nga gin-utangan niya sing kuwarta. Kon mahantop sang madamo pa nga iban nga ang isa ka Cristiano iresponsable ukon di-masaligan, mahimo nga ginaguba niya ang maayong reputasyon nga ginpanikasugan niya kag sa amo indi na isa ka maayo nga panaksi gikan sa mga tagaguwa.​—⁠1 Timoteo 3:​2, 7.

Dumduma ang ginasugid sa aton sang Salmo 15:4 nahanungod sa sahi sang tawo nga ginaabiabi ni Jehova. Aton mabasa: “Nagasumpa sia [ang isa nga ginakahamut-an sang Dios] sa iya kaugalingon nga kasamaran, apang wala sia nagabaylo.” Huo, ginapaabot sang Dios sa mga Cristiano nga tamdon nila ang mga nagpautang sa ila subong sang luyag nila nga pagatamdon sila.​—⁠Mateo 7:⁠12.

Sa pagsumaryo, nian, ginalakip sang Biblia ang posibilidad nga sa tuman nga kahimtangan, ang Cristiano mahimo magagamit sang proteksion tuhoy sa mga kasuguan sa pagdeklarar sing pagkaputo nga ginatanyag sang gobierno ni Cesar. Apang, ang mga Cristiano dapat mangin tumalagsahon kon tuhoy sa pagkabunayag kag pagkamasaligan. Busa, dapat sila mangin huwaran sa ila hanuot nga handum nga bayaran ang ila pinansial nga mga kautangan.