Pagtukib sang Imo Matuod nga Pagkatawo

KON magtulok ka sa espiho, ano ang imo makita? Ang imo pisikal nga hitsura. Apang ginasugid bala sina kon sin-o gid ikaw? Ginasugiran ka bala sini kon ano ang pagkilala sa imo sang iban subong isa ka persona? Nahibaluan mo gid bala kon sin-o ikaw? Nahibaluan mo bala kon paano natukod ang imo personal nga batasan? Huo, paano ikaw, subong isa ka personalidad, nag-uswag?

Kon magdulog ka sa pag-analisar sang tanan nga elemento nga nagdihon sang imo personalidad, mahimo matalupangdan mo ang madamo nga impluwensia nga ginpatuman sa imo​—sang iban nga mga tawo ukon sang iban nga mga butang. Sang tinuig nga kita nagadaku, ang kalabanan sa aton halos wala sing nahimo sa pagtukod sang aton kaugalingon nga mga batasan kag mga dalanon. Gani usisaon naton ang pila sining nagadihon-sang-personalidad nga mga impluwensia nga ginpatuman sa imo​—ang iban sa sini madugay na sa wala pa ikaw makatigayon sing kahigayunan sa pagdihon sang imo kaugalingon nga batasan.

May Daku nga Bahin ang Genetika

Daw ano ka daku ang epekto sa imo sang genetika? Ang DNA nga plano, nga masapwan sa mga chromosome nga nagapaliton sing ginapanubli nga mga kinaiya, nagadala sing mga laragway kag mga instruksion para sa pagdaku sang tagsa ka tawo. Gani daw ano ka daku nga bahin sang imo indibiduwal nga batasan ang ginaimpluwensiahan sang genetika? Daw mabudlay gihapon pamatud-an nga ang mga gene kag ang personalidad may kaangtanan. Apang, may yara pila ka pagkaanggid nga daw makapalati. Halimbawa, ang pila sang imo napanubli nga mga kinaiya may yara direkta nga kaangtanan sa imo batasan. Sa amo, ang iban nga mga tawo nagapanubli sing hipuson nga mga panimuot, samtang ang iban kinaugali nga maabyanon.

Ang nagabusong nga babayi makabulig ukon makahalit sa iya wala pa matawo nga anak paagi sa iya mga aksion, mga panghunahuna, kag mga balatyagon. Daw ano ka daku nga paghidait ukon kagamo ang ginpadayag sa imo samtang yara ka sa sulod sang tiyan sang imo iloy? Daw ano ka daku ang natun-an mo gikan sa tono sang tingog sang imo mga ginikanan, kag sa musika nga ila ginpamatian? Daw ano ka daku ang nangin epekto sa imo sang kalan-on nga ginkaon sang imo iloy? Kon sia nag-inom sing alkohol ukon nagtomar sing droga, daw ano ka daku ang nangin epekto sini sa iya? Sang tion nga ikaw natawo, madamo sang imo mga huyog ang natukod na kag ayhan mabudlay bag-uhon.

Ano ang Masiling sa Kalan-on, mga Alerhiya, kag Palibot?

Samtang nagadakudaku ka, ang pila ka sustansya sa imo ginakaon mahimo nga may epekto sa imo batasan. Ang mga pangpatam-is, artipisyal nga mga pangkolor, kag mga preserbatibo​—tanan may dimakita nga impluwensia sa batasan. Ang sobra nga paghulag, dugang nga tension, pagkaburingot, pagpalanakit sang kaugatan, kag ang indi haganhagan kag indi makontrol nga mga aksion amo ang pila lamang sang mga resulta. Ang polusyon gikan sa aso sang mga awto, mga higko sang industriya, kag ang iban pa nga mga hilo sa palibot nagadihon man sang batasan. Ukon, sa personal nga nibel, mahimo nga may alerhiya ka nga nagaapektar sa imo sing grabe apang wala sing malain nga epekto sa mga tawo sa palibot mo.

Dugang sa sining mga impluwensia, ang batasan sang imo mga ginikanan, ang ila mga naluyagan kag indi naluyagan subong man ang ila mga aligutgot nga gindakuan mo, may epekto na sa imo kag nagdihon sang imo personalidad sa pila ka kasangkaron. Ang resulta amo nga madamo sang imo mga dalanon kag kabilugan nga pagtamod sa kabuhi ang banaag lamang sang ila. May huyog ka nga maugot sa mga butang nga nagapaugot sa ila. May huyog ka sa indi pagsapak sa mga butang nga wala nila ginasapak. Kag talagsa mo matalupangdan nga ginakopya mo ang ila batasan luwas kon may magsiling sa imo nga kaanggid ka maghulaghulag sa imo amay ukon imo iloy. Ang ila pinansial kag sosyal nga kahimtangan nag-apektar man sa imo, subong man ang imo palibot kag ang eskwelahan. Ang imo mga abyan kag mga kaupod may daku man nga impluwensia sa imo. Mahimo nga ang isa ka grabe nga aksidente (sa imo ukon sa isa ka suod nga abyan), isa ka lokal nga kalamidad, ukon bisan ang makatulublag nga mga hitabo sa kalibutan nag-apektar sa imo. Ukon mahimo nga ang isa ka trahedya, subong sang diborsio ukon malala nga balatian, nag-apektar sang imo personalidad.

Sa pagbinagbinag sini, makilala mo bala ini nga mga impluwensia?

Ano ang Bahin sang Relihion?

Suno sa teoriya, dapat makabulig sa imo ang relihion nga mangin maayo pa nga tawo, ginapauswag ang imo moralidad, pamatasan, kag adlaw-adlaw nga rutina. Pila sang imo mga prinsipio kag mga aksion ang naapektuhan sang relihion? Samtang ang relihion dapat magpugong sang iresponsable kag kriminal nga panimuot, madamo nga tawo ang naapektuhan sang ila pagpakig-angot sa relihion sa tuhay nga paagi. Nasat-uman nila ang daku nga pagkasalimpapaw kag pagpadaku sa materyal sa baylo sang espirituwal nga mga talaksan sa mga simbahan kag subong resulta nasaklaw sila. Mahimo nga sila mangin indi relihioso, nadulaan sing espirituwalidad kag paglaum.

Ayhan mahunahuna mo ang iban pa nga naguwa nga mga impluwensia nga nagadihon sang batasan. Pensara sa makadali ang bisan diin sini sa mga butang nga mahimo nagaapektar sa imo tubtob karon. Malista mo bala ang iban sini? Indi mahapos nga maimpluwensiahan sang mga katunayan lamang kag maghunahuna sa sining paagi, apang takus ini sa panikasog kag mahimo nga makabulig sa imo. Sa anong paagi?

Ti, kon makilal-an mo ang isa ka impluwensia ukon kabangdanan sang isa ka negatibo nga panimuot sa imo batasan, kon ini ispisipiko nga makilala mo, yara ikaw sa maayo nga kahimtangan sa pagkontrol sini, kag mahimo sa pagbag-o pa gani sini. Kon makontrol mo, ukon madula, ang isa ka malain nga impluwensia, mahimo ikaw mangin tuhay nga tawo, nga nagagawi sing kapin ka positibo ayon sa iban.

Sa pagkamatuod, isa ina ka hangkat. Apang sanglit madamo gid nga impluwensia sa imo batasan ang naghalin sa iban nga mga tawo ukon mga kahimtangan nga indi mo makontrol, ngaa indi ka magbuot kag bag-uhon ang kahimtangan para sa imo kaugalingon? Kon magakahulugan ini sing pag-uswag, nga indi mo bag-uhon ang imo pagkatawo?

[Blurb on page 4]

Ang mga aksion kag mga balatyagon sang isa ka nagabusong nga babayi makaapektar sa iya wala pa matawo nga anak