Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Paano Ko Mahuptan ang Musika sa Iya Duog?

“SA banta ko duna sa aton nga maluyagon kita sa musika,” siling sang pamatan-on nga si Jackie, “bangod sarang sini mapabutyag kon ano ang imo ginabatyag. Isa ini ka daku gid nga bahin sang imo kabuhi kon bata pa ikaw.”

Husto si Jackie. Samtang ang mga pamatan-on daw labi na nga maluyagon sa musika, ang ikasarang sa pagkaluyag sa melodiya kag harmoniya daw duna sa aton tanan. Kag dapat mo lamang pamatian ang malipayon nga pag-amba sang isa ka pispis ukon ang malum-ok nga ritmo sang tunog sang mga balod agod mahibaluan mo nga ang musika isa ka mahigugmaon nga dulot gikan sa aton malipayon nga Manunuga. (1 Timoteo 1:11; Santiago 1:17) Walay sapayan, isa ini ka dulot nga masami ginaabusuhan. Sa kamatuoran, kon ang musika wala ginahuptan sa iya duog, makahimo ini sing kapin nga halit sangsa kaayuhan.

Nagiyan sa Musika?

Ang maayong musika mahimo nga maayo sa lawas kag mapuslanon. Walay sapayan, bisan ang maayong butang nga sobra mahimo nga malain para sa imo. Ang isa ka maalamon nga hulubaton nagapaandam: “Nakakita ka bala sing dugos? Kaon ka sing tuman sa imo, basi nga masobrahan ka sini kag isuka ini.” (Hulubaton 25:16) Ang dugos kilala nga makabulong. Apang, “ang pagkaon sing sobra nga dugos indi maayo” kag makapasuka sa imo. (Hulubaton 25:27) Ang punto? Indi dapat magpasobra sa maayong mga butang.

Apang, ang musika halos nagapangibabaw sa kabuhi sang pila ka pamatan-on. Halimbawa, ang isa ka lin-ay nga si Jodie nagtu-ad nga subong isa ka tin-edyer, sia “nagapamati sa musika sa tanan nga tion.” Ikaw man bala nagapamati sa musika sa tanan nga tion nga ikaw nagamata? Nian mahimo nga ang imo ginabalibad nga apresasyon sa musika mahimo nga isa gali ka pagkagiyan sa musika.

Ang pamatan-on nga si Steve naghinumdom: “Nagakadto ako sa eskwelahan upod sa mga pamatan-on nga nagapamati sa musika bisan sa sulod sang klase.” Apang, sia nagbaton: “Ang pagtakod sing Walkman [headphone] sa ila mga dulunggan nagapierdi gid sang ila pagtuon.” Sing kaanggid, nasapwan mo bala ang imo kaugalingon nga nagapatokar sing makatulublag nga musika bisan kon nagahimo ka sang imo homework? Kag kamusta ang mga tion nga ginatigana para sa pagtuon sang Biblia ukon paghanda para sa Cristianong mga miting? Nagatokar bala subong background ang imo paborito nga ambahanon?

Binagbinaga, man, kon pila ang ginagasto mo agod indi ikaw maulihi sa pinakabag-o nga musika. Sig-ano sa imo ginakita ukon allowance ang ginagasto sa mga plaka, mga cassette tape, ukon mga compact disc? Magamit bala ang iban sina nga kuwarta sa mas mapuslanon nga mga butang?

Kamusta ang mga relasyon sa pamilya? Nagapakigbahin ka bala sa mga paghambalanay sang pamilya, nagadungan sa mga pagkaon sang pamilya​—ukon nagapakuribong ka bala sa imo hulot kag nagapamati sa musika? Ang Biblia nagapaandam: “Ang nagapain sang iya kaugalingon nagapangita sang iya kaugalingon nga handum; kag nagapakig-away sia batok sa tanan nga praktikal nga kaalam.”​—Hulubaton 18:1.

Pagbag-o sang Imo mga Batasan sa Pagpamati

Kon ang musika nagakuha sing sobra nga tion sang imo personal nga kabuhi, mangin maayo para sa imo nga binagbinagon ang ginasiling sang Efeso 5:​15, 16: “Bantayi sing maayo nga ang inyo paglakat indi subong sang dimaalamon kundi subong sang maalamon nga mga tawo, nga ginabakal ang nagakaigo nga tion para sa inyo kaugalingon, bangod ang mga adlaw malaut.” Mahimo magakahulugan ini nga limitehan mo ang imo tion sa pagpamati sa musika. (Ipaanggid ang 1 Timoteo 3:2.) Halimbawa, ayhan kinahanglan mo nga bungkagon ang isa ka batasan nga mamati dayon sa musika pag-abot mo sa inyo balay. Tun-i nga makatigayon sing malinong nga tinion.

Sa pinakakubos, ang paghimo sini mahimo nga makabulig sa pagpataas sang imo grado sa eskwelahan. Ang mga panahon sang kalinong maayo para sa pagtuon. Mahimo ginabatyag mo nga ang pagpatokar sing musika nagabulig sa imo sa pagpatawhay. Apang ngaa indi tilawan ang pagtuon nga wala sing musika, kag tan-awa kon ang imo konsentrasyon magauswag? “Mahimo nga makatuon ikaw bisan [may musika],” siling sang pamatan-on nga si Steve, “apang mas daku ang imo mapuslan gikan sa imo pagtuon kon wala sing musika.”

Luyag mo man magbakal, ukon mag-iskedyul, sing tion para sa pagbasa kag pagtuon sang Biblia kag sang napasad sa Biblia nga mga publikasyon. Si Jesucristo nagpangita kon kaisa sing isa ka malinong, “mamingaw nga duog” agod mangamuyo kag mamalandong. (Marcos 1:35) Malinong man bala kag mahidaiton ang palibot sang imo ginatun-an? Kon indi, mahimo nga ginapunggan mo ang imo espirituwal nga pagtubo.

Pagtuon sa Paghunahuna Para sa Imo Kaugalingon

Ayhan, ang labing daku nga dapat kabalak-an amo ang sahi sang musika nga imo ginapamatian. Subong sini ang ginsiling ni Steve: “Ngaa ang tanan sang maayong tono ginaupdan sang malaw-ay nga mga tinaga?” Sang panahon sang Biblia, may mga ambahanon nga nagsakdag sang lakas nga pag-inom kag pagpakighilawas. (Salmo 69:12; Isaias 23:​15, 16) Sing kaanggid, madamo sang popular nga musika karon ang nagasakdag sang pag-abuso sa droga, sekso antes sang kasal, kag kasingki.a

Ang mga katubotubo mahimo nga isa ka daku nga pag-ipit sa imo nga mamati sa sina nga musika. Yara man ang pag-ipit gikan sa industriya sang musika. Paagi sa bulig sang radyo kag telebisyon, ang rock nga musika nangin mabaskog kag multibilyon-dolyares nga industriya. Ang sampaton nga mga eksperto sa pagnegosyo ginasuwelduhan agod dihunon​—kag kontrolon—​ang imo kaluyag sa musika.

Apang kon tugutan mo ang imo mga katubotubo ukon ang media nga magdikta sang imo pamatian, madula mo ang imo ikasarang sa pagpili. Mangin isa ikaw ka walay hunahuna nga ulipon. (Roma 6:16) Ginapalig-on kita sang Biblia nga maghunahuna para sa aton kaugalingon. Nagasiling ini sa aton nga “magpadayon sa pagpat-od kon ano ang kalahamut-an sa Ginuo.” (Efeso 5:10) Sa pagkamatuod indi naton mapaabot ang Cristianong kongregasyon nga usisaon ang linibo ka ambahanon nga ginapaguwa kada tuig kag mag-aman sing isa ka listahan sang naaprobahan ukon ginadumilian nga mga musika. Indi, dapat mo hanason ang imo kaugalingon nga “mga ikasarang sa paghantop . . . sa pagkilala sang husto kag sayop.”​—Hebreo 5:14.

Paano mo mahimo ini? Ti, binagbinaga ang masunod nga mga panugda:

Usisaa ang Suludlan: Sa masami, ang isa ka pagtulok sa suludlan ukon promosyonal nga materyal tuman na. Ang seksuwal, masingki, ukon espiritismo nga mga laragway dapat mangin isa ka paandam. Ang musika sa sulod mahimo gid nga dikalahamut-an subong sang makita sa guwa. Kon posible, basaha ang mga komento sa hapin.

Usisaa ang Unod: ‘Tilawi ang mga pulong’ sang isa ka ambahanon paagi sa pagbinagbinag sang mga titulo kag mga liriko. (Job 12:11) Ano ang ginasiling sini? Luyag mo bala pamatian ukon sulitsuliton ining mga ideya? Ini bala nga mga panghunahuna nagahisanto sa imo mga talaksan kag sa Cristianong mga prinsipio?​—Efeso 5:​3-5.

Talupangda ang Epekto: Ano ang kabug-usan nga epekto sa imo? Ang musika bala nagapapung-aw sa imo ukon nagapapagsik sa imo? Masapwan mo bala ang imo kaugalingon nga nagapamensar sang malain nga mga panghunahuna sa tapos mapamatian ini? Ang malaw-ay bala nga mga ekspresyon nga ginagamit sa musika nagasugod sa pagsulod sa imo pagpakigsugilanon?​—1 Corinto 15:33.

Binagbinaga ang Iban: Ano ang ginabatyag sang imo mga ginikanan nahanungod sa imo musika? Pamangkuta ang ila opinyon. Hunahunaa, man, kon ano ang mahimo batyagon sang imo mga masigka-Cristiano nahanungod sa imo musika. Mahimo ayhan nga ang iban ginatublag sini?​—Roma 15:​1, 2.

Pagpasangkad sang Imo Kaluyag sa Musika

Ayhan kinahanglan nga maghimo ikaw sing pila ka pagbag-o sa imo naluyagan nga musika. Apang sanglit ang kaluyag ginatigayon, sarang ini mabag-o. Ang isa ka kilala nga musikero nagsiling: “Ang kalabanan nga pamatan-on wala gid mapadayag sa bisan ano kundi sa sini lamang nga sahi sang musika nga ginapasayod sing mabaskog sang mga eksperto sa pagnegosyo.” Ang solusyon? Indi paglimitihe ang imo kaugalingon sa isa lamang ka estilo sang musika. Tilawi nga pasangkaron ang sahi sang musika nga imo pamatian.

Sa pagkamatuod, dapat gihapon ikaw mangin mapilion. Apang sa sulod sang kasangkaron sang dinumaan, jazz, kag, huo, klasikal nga musika, may yara bugana sang maayo nga musika nga imo matun-an nga kaluyagan. Sa kamatuoran, mahimo nga naluyagan mo na ina nga sahi sang musika sa indi mo narealisar. Ang klasikal nga musika, halimbawa, mahimo nga amo ang nagtuga sang matahom nga atmospera sang pila sang imo paborito nga mga pelikula kag mga palaguwaon sa telebisyon. Hunahunaa kon daw ano katahom ina nga musika kon napamatian mo ini nga wala sing tublag.

Ang iban nga Cristianong mga pamatan-on nagsugod sa pagbag-o sang ila naluyagan nga mga musika paagi sa pagpamati sa mga tape sang Kingdom Melodies nga ginarekord sang Watch Tower Society. Ining mga melodiya, nga pamilyar sa tanan nga mga Saksi ni Jehova, nagalakip sing nanuhaytuhay sang maayo nga mga estilo sang musika. May yara lainlain nga porma sang maayong musika nga mahimo irekomendar sang mga abyan. “Ang isa ka abyan nagtudlo sa akon sa pag-apresyar sa musika sang orkestra​—kaangay ni Beethoven,” siling ni Michelle. “Ginakaugtan ko ini anay,” baton niya.

Ang isa ka paagi sa pagpasangkad amo ang pagtuon sa pagtokar sang isa ka instrumento sang musika. Indi lamang ini makahalangkat kag makaalayaw, kundi mahimo nga ipadayag ikaw sini sa iban pa nga mga porma sang musika luwas sa rock. “Ang pagtokar sing musika matahom gid,” siling ni Jackie, “bangod may kinaadman ikaw kag ginagamit mo ini.” Paagi sa pila ka panikasog mahimo nga makahatag ikaw sing mapuslanon nga kalingawan para sa iban.

Ang musika isa gid ka dulot gikan sa Dios, apang dapat ka maghalong nga indi pag-abusuhan ini. Ang isa ka pamatan-on nagbaton: “May musika ako nga nahibal-an ko nga dapat ko ihaboy. Apang katahom gid sini.” Apang, hunahunaa ang halit nga ginahimo sining pamatan-on sa iya hunahuna kag tagipusuon paagi sa pagpamati sa kon ano ang malain! Likawi ina nga siod. Indi pagtuguti ang musika nga palainon ikaw ukon kontrolon ang imo kabuhi. Magpanguyapot sa mataas nga Cristianong mga talaksan sa imo musika. Mangamuyo para sa tuytoy kag bulig sang Dios sa pagpili sang imo musika. Mangita sing mga kaupod nga pareho mo man sing mga pagpati.​—Roma 12:​2, 12.

Ang musika makabulig sa imo sa pagpatawhay. Sarang sini madula ang daw walay unod nga balatyagon kon ginasubuan ikaw. Apang kon magdulog ini, ang imo mga problema yara gihapon. Kag ang mga ambahanon indi salili sa matuod nga mga abyan. Gani indi pagtuguti ang musika nga mangin importante nga butang sa imo kabuhi. Kalipayi ini, apang hupti ini sa iya duog.

[Mga footnote]

[Retrato sa Pahina 15]

Ang musika bala nagatublag sang imo pagtuon?