Kapitulo 4
Walay Kalig-onan nga “Babilonia” Napamatbatan sa Kalaglagan
ANG pagkagumon nagatanda karon sa kalibutan—sa politika, sa katilingban, kag sa relihion. Ang Ingles nga badbad sa Hebreong tinaga sang Biblia sa pagkagumon amo ang “babylon.” Sa Genesis, ang Babilonia gintawag nga Babel, isa ka ngalan nga nagakahulugan man sing “pagkagumon.” Ang siudad nga may amo sina nga ngalan gintukod ni Nimrod, isa ka rebelde batok kay Jehova. (Genesis 10:8-10) Didto, ang mga tawo sa idalom sang pagpanguna sang ambisyuso nga si Nimrod naghikot sa pagtukod sing torre nga makalab-ot sa langit bilang pagbato kay Jehova. Ginlutos ni Jehova ining nagapakahuya sa Dios nga proyekto paagi sa paggumon sa isa ka pamulong sang mga manunukod, amo kon ngaa indi na sila maghangpanay samtang nagatinguha sila sa pagpangabudlay sing tingob.—Genesis 11:1-9.
2 Sa tapos sadto, ang isa ka bag-o nga siudad nga may ngalan nga Babilonia ginrekord nga nagaluntad didto sa Suba sang Euprates. (2 Hari 17:24; 1 Cronica 9:1) Sang 539 B.C.E. ang Babilonianhon nga Kagamhanan sa Kalibutan ginpukan ni Ciro Daku, ang emperador sang Medo-Persia, sa katumanan sang tagna ni Jehova sa Isaias 45:1-6. Bisan pa daku ang pagkapukan sang Babilonia, gintugutan ini nga magpadayon sa pagluntad subong isa ka siudad. Ginreport ini nga nagaluntad gihapon bisan sang ulihi nga katunga sang unang siglo sang aton Kumon nga Dag-on. (1 Pedro 5:13) Apang, yadtong dumaan nga siudad, indi amo ang “Babilonia nga Daku,” nga ginsulat ni apostol Juan sa tolon-an sang Bugna kapitulo 17.
3 Ang apokaliptiko nga “Babilonia nga Daku,” nga ginlaragway subong isa ka imoral nga babayi nga nagasakay sa “mapula nga sapat nga mapintas,” nagalaragway sa bug-os kalibutan nga emperyo sang dimatuod nga relihion, lakip ang tanan nga relihion sang ginatawag nga Cristiandad.a (Bugna 17:3-5) Suno sa napanilagan ni apostol Juan sa iya, ining simbuliko nga organisasyon nakahimo sing espirituwal nga pagpakighilawas sa tanan nga politikal nga manuggahom sang duta. Ang bug-os kalibutan nga emperyo sang dimatuod nga relihion, ang Babilonia nga Daku, may daku gihapon nga impluwensia.
“Abyan sang Kalibutan”—Indi sang Dios
4 Apang, wala gid sing kalig-onan ang kahimtangan sang Babilonia nga Daku, kag amo gid sina labi na kutob sang matapos ang Inaway Kalibutanon I. Sa tion sadto nga inaway, gindugangan niya ang iya mga krimen batok sa tawhanon nga pamilya. Ang mga klerigo sang Cristiandad, nga nagapangangkon subong mga sumulunod ni Jesucristo, nagpalig-on sa pamatan-on nga mga lalaki nga magpakig-away. Si anhing Harry Emerson Fosdick, kilala nga Protestante nga klerigo, nagsakdag sa inaway apang nagbaton sang ulihi: “Ginbutang namon ang mga bandera sang inaway bisan sa sulod sang amon mga simbahan . . . Sa isa ka bahin sang amon baba gindayaw namon ang Prinsipe sang Paghidait kag sa pihak nga bahin ginhimaya namon ang inaway.” Ang mga pari kag ang iban pa nga mga klerigo sang Cristiandad naghalad sing mga pangamuyo para sa nagainaway nga mga puersa sa relihioso nga mga pagtinipon, kag nag-alagad sila subong mga kapelyan para sa armada, sa navy, kag sa air force.b
5 Ang Cristiandad, sa idalom sang pagtuytoy sining relihiosong mga lider, wala magtuman sang mga pulong sang Santiago 4:4: “Mga makilahion, wala bala kamo makahibalo nga ang pagpakig-abyan sa kalibutan pagpakig-away sa Dios? Busa, ang bisan sin-o nga magpakig-abyan sa kalibutan nagahimo sang iya kaugalingon nga kaaway sang Dios.” Sa amo ang Cristiandad kaaway gihapon sang Labing Mataas nga Dios tubtob sa karon. Sa pagkamatuod wala sia sing balaan nga proteksion, kag bangod gid sini ang iya pagluntad wala sing kalig-onan. Ang iya politikal nga mga abyan indi masaligan, kag nagabaskog ang huyog batok sa relihion. Indi para sa iya nga ang Dios nagsiling: “Dili pagtanduga ang akon mga hinaplas.”—1 Cronica 16:22.
“Guwa Ka sa Iya, Katawhan Ko”
6 Sa sining mga hinaplas kag sa ila mga kaupod sa tion sining katapusan sang sistema sang mga butang, ang balaan nga panawag nga may kadagmit amo: “Guwa ka sa iya, katawhan ko, kon indi mo luyag nga makaambit sa iya mga sala.” (Bugna 18:4) Huo, magguwa sa bug-os kalibutan nga emperyo sang dimatuod nga relihion, ang Babilonia nga Daku.
7 Ining panawag nagapalanog sang mga pulong sang Jeremias 50:8 kag 51:6, 45, nga ginpatuhoy sa nagkalabilin sang mga Judiyo nga ginpamatbatan ni Jehova nga maghinguyang sing 70 ka tuig sang pagkabihag kag pagkatapok sa duta sang Babilonia. Yadtong mga pulong nagsugod nga maaplikar sa mga Judiyo nga nagaantos sa Babilonia sang 537 B.C.E., sa tapos ang gintagna nga si Ciro Daku nagpamartsa sang iya Medo-Persianhon nga mga tropa sa nagmala nga Suba sang Euprates kag nagsulod sa siudad sang Babilonia.
8 Sa una nga tuig sang iya paggahom, gintuman ni Ciro Daku ang tagna sa Isaias 45:1-6. Sing kaanggid man, ang isa nga ginlandong ni Emperador Ciro, apang mas gamhanan, nga si Jesucristo, naghikot nahisuno sa sining matagnaon nga sulundan sang mga butang. Natabo ini sa sibu nga tion sa tapos sia magsugod sang iya harianon nga paggahom sa langit sa tuohan ni Jehova nga Dios, sang matapos “ang gintangdo nga panag-on sang mga pungsod” sang Oktubre 1914. (Lucas 21:24) Sa tion sang una nga kalibutanon nga inaway sang 1914-18, ang nagkalabilin sang espirituwal nga mga Israelinhon ginbihag sang Babilonia nga Daku kag sang iya politikal nga mga kahagugma.
9 Halimbawa, sa Estados Unidos ang pinakabag-o nga libro nga ginbalhag sang Watch Tower Society sadtong tion, ang The Finished Mystery, gindumilian subong batok sa pangulohan. Ang duha ka awtor sang libro gindala sa pederal nga korte sa Brooklyn, Nueva York, kag dimakatarunganon nga ginpamatbatan sing 20 ka tuig nga pagkabilanggo sa pederal nga bilangguan sa Atlanta, Georgia. Amo man ang presidente sang nagabalhag nga sosiedad, ang sekretaryo-tesurero, kag ang tatlo pa ka katapo sang ulong-talatapan. Ang kaupod nga manugbadbad ginpamatbatan sing katunga lamang sadto nga tion sa pederal nga bilangguan.
10 Kag gani sang Hulyo 4, 1918, ining walo ka dedikado ka Cristiano ginpasakay sa tren padulong sa Atlanta, Georgia, agod dingutan sang ila kahilwayan didto. Nian gin-atipan sang mga katapo sang ulong-talatapan sa Brooklyn sang Watch Tower Society sa ila labi nga masarangan ang mga butang. Sin-o ang basulon sa sining kahimtangan? Ang libro nga Preachers Present Arms nagasabat: “Ang pag-usisa sa bug-os nga kaso nagadul-ong sa konklusion nga ang mga iglesia kag ang mga klero amo ang sa likod sang kahublagan sa pagdula sa mga Russellites [mga Saksi]. . . . Sang ang balita tuhoy sa duha ka pulo ka tuig nga pamatbat makalab-ot sa mga editor sang relihioso nga pamantalaan, ang halos tanan sini nga publikasyon, daku kag diutay, nagkalipay sa natabo. Wala gid ako makatukib sing bisan anong mga pulong sang simpatiya sa bisan diin sang mga balasahon sang ortodokso nga mga relihion.”—Ray H. Abrams, pahina 183, 184.
Napukan—Apang Wala Malaglag
11 Apang ang pagkalipay sa Babilonia nga Daku wala magdugay. Sang tigpamulak sang 1919, ang Babilonia nga Daku napukan sing daku, nga sa tapos sini magaabot ang relihioso nga mga hitabo antes sia laglagon sing bug-os. Katuyuan sang Babilonia nga Daku nga punggan kag bihagon tubtub sa walay katubtuban ang katawhan ni Jehova. Apang sang Marso sang 1919 ang mga ganhaan sang bilangguan ginbuksan sa walo ka tiglawas sang Watch Tower Society, kag ginpaguwa sila nga may piyansa. Sang ulihi, nahilway sila sing bug-os gikan sa tanan nga panumbungon.
12 Nadula karon ang pagkalipay sang Babilonia nga Daku! Ang libro nga Preachers Present Arms nagsiling tuhoy sa desisyon sang korte nga hilwayon ang mga Saksi: “Naghipos ang mga iglesia sa sini nga desisyon.” Apang nagkalipay sing daku ang katawhan ni Jehova. Ang ila bug-os kalibutan nga organisasyon ginkay-o. Sa ila kombension sang 1919 sa Cedar Point, Ohio, ginpukaw sang presidente sang Sosiedad ang linibolibo ka tumalambong sa paghikot paagi sa iya pamulongpulong nga “Pagbantala sa Ginharian.” Ang mga Saksi ni Jehova hilway na liwat, nga maisugon nga nagabantala sang Ginharian sang Dios sing dayag! Ang Babilonia nga Daku napukan, apang wala malaglag. Ginlutos sia sang Daku Pa nga Ciro, nga si Jesucristo, kag ginhilway ang iya matutom nga mga sumulunod.
13 Sa amo gintugutan pa ang Babilonia nga Daku nga magpadayon sa tapos sang inaway. Sang ginbuko ang Liga de Nasyones subong isa ka hubon sa paghupot sang paghidait sa kalibutan, ginsakdag ini sang Federal Council of the Churches of Christ sa Amerika kag ginbantala sini sa publiko nga ang Liga de Nasyones amo “ang politikal nga ekspresyon sang Ginharian sang Dios sa duta.” Sang matukod sang ulihi ang ginbuko nga Liga, ang Babilonia nga Daku nagsakay sa likod sini kag sa amo nagsugod sang iya pagsakay sa sining simbuliko nga “mapula nga sapat nga mapintas.”—Bugna 17:3.
14 Sang mahulog sa kadadalman sang dipaghikot ining indi epektibo nga ahensya sa paghupot sing paghidait sang magdabdab ang Inaway Kalibutanon II, ang Babilonia nga Daku nabilin nga wala sing salakyan. (Bugna 17:8) Apang upod sia sa 57 ka pungsod nga nadalahig sa Inaway Kalibutanon II. Wala sia matublag sa pagtunga sang iya katutom sa ulot sang nagainaway nga mga bahin, subong nga wala man sia matublag sa pagtunga sang iya kaugalingon sa ginatosgatos ka makagulumon nga relihiosong mga sekta kag mga denominasyon. Sang ang hinimo sang tawo nga ahensya sa paghupot sing paghidait, sa porma sang Nasyones Unidas, magsaka gikan sa kadadalman sang dipaghikot sa pagtakop sang Inaway Kalibutanon II, ang Babilonia nga Daku nagsakay dayon sa likod sini kag nagsugod sa pag-impluwensia sa sini.
Ang Politikal nga mga Kagamhanan Magaliso Batok sa Babilonia
15 Ang bug-os nga kalibutan sang katawhan malapit na karon makakita sing makapulunaw nga talan-awon. Amo ini ang pagliso sang politikal nga mga kagamhanan batok sa Babilonia nga Daku, sa tuyo nga laglagon sia sing bug-os. Mahimo nga makapaluya ini sa mga tawo nga sinsero nga nagapati nga ang tanan nga relihion maayo. Apang ang Soberano sang Uniberso, nga si Jehova nga Dios, namat-od na nga ang Babilonia nga Daku wala sing duog sa bug-os nga uniberso kag madugay na niya ginhigkuan ang duog sang mga tinuga. Dapat sia laglagon sing bug-os.
16 Nakahanda na karon ang gamhanan nga mga ahensya nga tugutan sang Dios sa paglaglag sa iya, nga amo, ang politikal nga mga elemento sang kalibutan. Ang gin-inspirar sang Dios nga tolon-an sang Bugna nagatagna nga pahanabuon ni Jehova nga ang iya mga kahagugma magaliso batok sa iya, kag hubuan sia, agod ibuyagyag kon ano gid sia—isa ka may demonyo nga limbong! Kag daw subong bala nga sia sunugon nila sa kalayo kag himuon nga tumpok sang mga abo. Himuon nila sa iya ang ginhimo niya sa wala magkompromiso nga mga sumilimba sang matuod nga Dios.—Bugna 17:15-18; 18:24.
17 Ining masingki batok sa relihion nga buhat sa bahin sang politikal nga mga kagamhanan wala nagakahulugan nga sa tapos sina magasimba sila kay Jehova nga Dios. Ang ila mapintas batok sa Babilonia nga buhat wala nagakahulugan nga sila karon mangin mga abyan sang Dios. Kay kon amo sini indi na nila paghimuon ang buhat nga ginapakita sang tolon-an sang Bugna nga himuon nila. (Bugna 17:12-14) Mahimo nga magakalipay sila sing daku sa ila mga buhat batok sa relihion nga gintugot sa ila ni Jehova nga Dios, apang patalangon gihapon sila sang “dios sining sistema sang mga butang,” nga si Satanas nga Yawa, ang bug-os kag indi magpadaug nga kasumpong ni Jehova nga Dios.—2 Corinto 4:4.
18 Ang Babilonia nga Daku indi makalampuwas agod makita ang mahimayaon nga putukputukan, ang pagbindikar sang pagkasoberano ni Jehova sa uniberso paagi sa “Prinsipe sang Paghidait,” nga amo karon ang “Gamhanan nga Dios” sa tuohan sang Labing Gamhanan kag Supremo nga Dios, nga si Jehova.—Isaias 9:6.
19 Sa higad amo ang mga saksi ni Jehova sa idalom sang indi maupangan nga balaan nga proteksion. (Isaias 43:10, 12) Sa idalom sang sugo gikan sa matarong nga kalangitan, sila matinumanon nga nagguwa sa Babilonia nga Daku. (Bugna 18:4) Mangin daku gid ang ila matarong nga kalipay sa ila masaksihan. Sa tapos sina sila sa walay katubtuban mangin mga saksi ni Jehova kag makapamatuod sing dayon sa pagbindikar niya sang iya kaugalingon batok sa Babilonia nga Daku.—Bugna 19:1-3.
[Footnotes]
a Para sa detalyado nga pagpakilala, tan-awa ang libro nga “Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules!, pahina 468-500, ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Ang detalyado nga paathag sang pagsakdag sang klero sa Inaway Kalibutanon I ginhatag sa libro nga Preachers Present Arms, ni Ray H. Abrams (Nueva York, 1933). Ang libro nagasiling: “Ginhatagan sang mga klero ang inaway sing mainit nga espirituwal nga kahulugan kag kusog. . . . Ang inaway gid isa ka balaan nga inaway sa pagsakdag sang Ginharian sang Dios sa duta. Ang paghatag sing kabuhi para sa pungsod paghatag sini para sa Dios kag sa Iya Ginharian. Ang Dios kag ang pungsod magkaanggid. . . . Pareho ang mga Aleman kag ang mga Alyado sa sini. Ang tagsa ka bahin nagpati nga ang Dios dampig sa ila . . . Ang kalabanan nga teologo wala gid nabudlayan sa pagbutang kay Jesus sa unahan sang inaway nga nagapanguna sa iya mga tropa padulong sa kadalag-an. . . . Bangod sini ang iglesia nangin bahin sang sistema sang inaway. . . . Ang mga lider [sang iglesia] wala mag-usik sing tion sa pag-organisar sing maayo para sa inaway. Pagligad sang beinte-kuatro oras sa tapos madeklarar ang inaway, ang Federal Council of the Churches of Christ sa Amerika naghimo sing mga plano para sa bug-os nga pagkooperar. . . . Madamo nga iglesia ang naghimo sing kapin pa sa ginpangabay sa ila. Nangin estasyon sila sa pagpangita sing mga soldado para sa inaway.”—Pahina 53, 57, 59, 63, 74, 80, 82.
[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]
1. (a) Ano ang kahulugan sang tinaga nga “babylon,” kag sin-o ang nagtukod sang siudad nga may amo sina nga ngalan? (b) Ano nga tinukod ang ginsugdan sang ambisyuso nga si Nimrod, kag ano ang resulta?
2. (a) Ano ang natabo sa kagamhanan sa kalibutan nga Babilonia sang 539 B.C.E., kag gintandaan bala sadto ang katapusan sang siudad nga may amo sadto nga ngalan? (b) Ang dumaan nga siudad sang Babilonia wala magpamatuod nga ano?
3. Ano ang matuod nga pagkanakilala sang Babilonia nga Daku?
4. Sa tion sang Inaway Kalibutanon I, paano gindugangan sang Babilonia nga Daku ang iya mga krimen batok sa tawhanon nga pamilya?
5. (a) Ano nga mga pulong sang Santiago 4:4 ang wala ginsunod sang Cristiandad? (b) Ano ang balaan nga paghukom batok sa iya?
6, 7. (a) Anong madagmit nga panawag ang ginapalanog sa Bugna 18:4, kag sa kay sin-o ini ginapatuhoy? (b) San-o ang nauna apang kaanggid nga panawag ginsugdan nga maaplikar sa mga Judiyo nga nagaantos sa dumaan nga Babilonia?
8. (a) Paano gintuman ni Ciro Daku ang Isaias 45:1-6? (b) Ngaa ang isa nga ginlandong ni Ciro Daku dapat maghikot nahisuno sa sining matagnaon nga sulundan sang mga butang?
9, 10. (a) Ano nga buhat ang ginhimo batok sa walo ka katapo sang ulong-talatapan sang Sosiedad? (b) Ano ang pamatuod nga ang Babilonia nga Daku amo ang sa likod sang kahublagan nga pauntaton ang hilikuton sang katawhan ni Jehova?
11, 12. (a) Ano ang gintuyo nga himuon sang Babilonia nga Daku? (b) Paano sia napukan, apang wala malaglag? (c) Ano ang epekto sa nahilway nga katawhan ni Jehova?
13. Sang mag-abot ang Liga de Nasyones, ano ang ginhimo sang Babilonia nga Daku?
14. (a) Sa tion sang Inaway Kalibutanon II, ano ang ginhimo sang Babilonia nga Daku? (b) Sang ang hinimo sang tawo nga ahensya sa paghupot sing paghidait nagsaka gikan sa kadadalman sa tapos sang Inaway Kalibutanon II, ano ang ginhimo sang Babilonia nga Daku?
15, 16. (a) Anong makapulunaw nga talan-awon ang makita karon sang katawhan? (b) Ano ang ginpamat-od sang Labing Gamhanan nga Dios, nahisanto sa Bugna 17:15-18?
17. Magasimba bala ang politikal nga mga kagamhanan kay Jehova nga Dios bangod sang ila mga buhat batok sa Babilonia, kag paano naton nahibaluan?
18, 19. (a) Sin-o ang indi maluwas agod makita ang pagbindikar sang pagkasoberano ni Jehova sa uniberso paagi sa “Prinsipe sang Paghidait”? (b) Apang sin-o ang mangin dayon nga mga saksi sa pagbindikar kay Jehova batok sa Babilonia nga Daku?