Armagedon—Kon Ano ang Sayop nga Paghangop sa Sini

Ang inyo kaladtuan amo ang malip-ot nga pagbiahe halin sa Haifa. Sa idalom sang init sang adlaw sang Natung-an nga Sidlangan, ang inyo salakyan nagadalagan sa bagatnan sang nagalikoliko nga Suba sang Kishon tubtob nga ang nalupyakan madula. Magaagi kamo sa makitid nga kal-ang sa ulot sang mataas nga Carmelo kag mga kapatagan sang Galilea, tubtob sa hinali mabuksan ang mga nalupyakan kag maguwa sa atubang mo ang kaangay sa malapad, matapan nga platito—ang patag sang Esdraelon. Nagalakbay kamo sa bagatnan nga bahin sang patag sang makita sang imo mata ang isa ka bungyod nga may kinaugali kaangay sang plateau nga putokputokan. Amo ini ang imo ginapangita. Ang nalupyakan, ukon bungyod, sa Megido, ang ginhalinan sang tinaga nga Armagedon.

ANG Armagedon puno sing misteryo kag sayop nga mga ideya. Ang mga ideya tuhoy sa kahulugan sini madamu. Apang, ang tinaga nga Armagedon naghalin sa Har-Magedon, ukon Bukid sang Megido.a Isa ini ka tinaga sa Biblia nga makita sa Bugna 16:16, nga nagasiling: “Kag gintipon sila sing tingob sa duog nga ginatawag sa Hebreo Har-Magedon [ukon, Armagedon].”

Sin-o ang gintipon sa Armagedon kag ngaa? Ang Bugna 16:14 nagasabat: “Ang mga hari sang bug-os napuy-an nga duta” nagatipon sa “inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan.”

Yadtong mga sabat nagabangon sang madamu iban pa nga mga pamangkot. Upod kay sin-o makig-away ang “mga hari,” kag bangod sang anong hulusayon? Diin sila makig-away? Gamiton bala nila ang nuklear nga mga hinganiban? Sarang bala matapna ang inaway? Sa pagkamatuod, ano ang Armagedon?

Indi Geograpiko nga Duog

Ang Armagedon indi mahimu mangin geograpiko nga duog. Wala sing bukid sa sina nga ngalan ang aktuwal nga nagaluntad—bisan pa nga ang isa ka bungyod nga ginatawag Megido makita tubtob karon. Ang matuod nga kahulugan sang Armagedon nagahilabot sa maragtas sang inaway nga nasentro sa sina nga duog sang Megido.

Ang Armagedon nangin duog sang pila ka pinakamapintas kag mapinamat-uron nga mga inaway sa maragtas sang Natung-an nga Sidlangan. Nagsugod ini sang ikaduha nga milenio B.C.E. sang makadulugmok nga gindaug sang Egiptohanon nga gumalahom nga si Thut­mose III ang mga gumalahom sang Palestinhon kag Siria, kag naglawig ini sing mga siniglo tubtob sang tuig 1918 sang ang mariskal-de-kampo sang Britanya nga si Vis­count Al­len­by masakit nga naglutos sa mga Turko.

Apang ang labing importante sa mga estudyante sang Biblia, nasaksihan sang Megido ang makadalayaw nga kadalag-an sang mga puersa sang Israel sa idalom sang pagmando ni Hukom Barak sa gamhanan Canaanhon nga mga hangaway ni Hari Jabin nga ginpangunahan sang pangulo sa inaway nga si Sisera. Nagpasilabot si Jehova nga Dios kag naghatag sa mga Israelinhon sing nagalanog nga kadalag-an.—Hukom 4:7, 12-16, 23; 5:19-21.

Busa, ang Armagedon nangin importante nga inaway, nga may isa lamang ka dumalaug.

Indi Isa ka Inaway sa Ulot sang Dutan-on nga mga Pungsod

Ang hulusayon nga nagapalibot sa inaway sang Armagedon—ang pagginahom sang kalibutan—amo ang daku nga hulusayon karon. Apang, bisan ang duha ka nagainaway nga mga superpower ang nagaagaway karon para sa pagginahom sang kalibutan, ang Armagedon mangin indi isa ka tugob-kalibutan nga inaway nga nagapaaway sa isa sini batok sa isa. Matuod, ang kalibutan yara sa pinakamagasto kag binuang nga palumba sang hinganiban sa bug-os nga maragtas, nagadul-ong sa sini nga komento gikan sa In­dia To­day: “Ini tanan makahaladlok nga nagatiklod sa planeta sa bibi sang Armagedon—ang katapusan nga inaway sa tunga sang mga pungsod.” Apang ginapakita sang Bugna 16:14 nga “ang mga hari sang bug-os napuy-an nga duta” nagaorganisar sing nahiusa nga hangaway sa “inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan.”

Busa, ang Armagedon indi inaway sang tawo. Inaway ini sang Dios. Sa Armagedon masapwan ang tanan dutan-on nga mga pungsod nga nahiusa sa pagpakig-away sa ‘mga kasoldadosan sang langit’ sa idalom sang pagmando militar sang “Hari sang mga hari kag Ginuo sang mga ginuo,” nga si Cristo Jesus. Sia amo ang makatarunganon nga gumalahom sang kalibutan bangod ang Dios man “nagpasakop sang tanan nga mga butang sa idalom sang iya [Cristo] mga tiil.”—Bugna 19:14, 16; Efeso 1:22.

Indi Isa ka Nuklear nga Kalaglagan

Para sa madamu nga mga tawo, ang nuklear nga inaway tuman ka makahaladlok hunahunaon. Ginapakita sang 1983 buylog nga pagtuon sang 40 ka sientipiko nga sa bug-os nuklear nga inaway un-tersia tubtob katunga sang kabilogan nga populasyon sang kalibutan ang gilayon nga magaagom sing kamatayon. Ang ila report, nga nabalhag sa Sci­ence nga magasin, nagatagna sang makahaladlok nga palaabuton para sa mga makalampuwas. Nagapaandam ini: “Sa daku sing kasangkaron nga pagbalosay sing nuklear sa tunga sang mga su­per­pow­er, ang bug-os globo nga mga pagbalhin sa palibot nga bastante sa pagpahanabo sang pagkapatay sang daku nga bahin sang espesyi sang mga tanum kag mga sapat sa Duta, mahimu nga matabo. Sa sina nga hitabo, ang posibilidad sang pagkapatay sang Homo sa­pi­ens sarang malakip.”

Pahanugotan bala sang Labing Gamhanan nga Dios nga si Jehova ina nga kalahadlokan? Indi. Wala niya gintuga ang duta “tungod sa wala,” kundi ginapasalig niya kita, nga iya “ginhimu ini agod puy-an.” (Isaias 45:18) Sa Armagedon ang Dios “magalaglag sadtong nagalaglag sang duta,” indi magasunog sa sini sa isa ka nuklear nga kalaglagan.—Bugna 11:18.

Indi Padayon nga Inaway sa Ulot sang Maayo kag Malain

Ang iban nga mga lider sang relihion nagapati nga ang Armagedon mangin dalayon nga pagpakig-away sa tunga sang mga puwersa sang maayo kag malain, bug-os man nga kalibutan ukon sa hunahuna lamang. “Ang Armagedon nagakatabo sa iban nga bahin sang duta kada adlaw,” siling sang isa ka komentaryo sa Biblia. Paano ini mangin amo samtang ginasaad sang Biblia nga hinali nga laglagon sang Armagedon ang tanan malaut nga mga pungsod kag mga tawo? Si Cristo, subong hinaplas nga Hari sang Dios sa Armagedon, “magabuong sa ila sa bilugon sang salsalon subong sang pagpus-ang [niya], sa suludlan sang maninihon.”—Salmo 2:9, tan-awa man ang Hulubaton 2:21, 22; Bugna 19:11-21.

Indi Bug-os Kalibutan nga Pagkalusod sang Ekonomiya

Ang labing gamhanan nga mga pangulohan sang kalibutan nahadlok nga ang indi pagbayad sang Ikatlong Kalibutan sang ila utang nagapagrabe sang tugob-globo nga kahimtangan sa ekonomiya sa kon ano ang ginatawag sang Busi­ness ­Life nga magasin nga “Armagedon sa Ekonomiya.” Ang pagkalusod sang mga institusion sa banko sang kalibutan mahimu nga masubo sa pagkamatuod, apang indi ini mangin Armagedon. Ang Armagedon sa Biblia bug-os kalibutan nga kahimtangan nga nagahilabot sa inaway, indi sa ekonomiya. Ginalaragway ini ni manalagna Jeremias sa sining grapiko nga mga termino: “Si Jehova may kasaba batok sa mga pungsod. Sia magasulod sa hukmanan upod sa tanan nga unod. Tuhoy sa mga malauton, itugyan niya sila sa espada.”—Jeremias 25:31.

Indi Inaway sa Natung-an nga Sidlangan

“Bisan diin sa ulihi, ang katapusan nga inaway mahanabo sa Natung-an nga Sidlangan,” wali sang bantog sa kalibutan nga ebanghelisador nga si Billy Graham. Sa sini nga bagay, ginapalanog niya ang pagtamod sang madamu niya nga mga kaupdanan sa relihion. Nagapati man si Graham nga ang Armagedon mahimu palantangon. “Sa banta ko ang kalibutan nagapadulong karon sa Armagedon,” siling niya, “kag kon wala sing espirituwal nga pagpasag-uli kag pagbalik sa Dios, ang kalibutan mahimu magaatubang sang iya Armagedon sa sining dekada.”

Indi makaigo sa rehiyon sang Megido ang tanan nga “mga hari sang duta kag ang ila mga hangaway.” (Bugna 19:19) Busa, magalakip bala ini sa panudlo sang mga pundamentalista nga ang Armagedon mangin isa ka bug-os kalibutan nga inaway nga ginpaigo sa literal nga patag sang Megido? Ginapakita ni manalagna Jeremias nga ang Armagedon magalakip “sa mga ukbong sang duta” kag ang mga masamaran makita “kutob sa isa ka ukbong sang duta tubtob sa isa gid ka ukbong sang duta.”—Jeremias 25:32, 33.

Kag sanglit ang Armagedon nagakahulugan ang “inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan,” wala sing isa ang sarang makapugong sa sini. Wala sing mahimu ang tawo sa pagpalantang sini. Si Jehova nagpahamtang sing “gintangdo nga tion” agod sugdan ang inaway. “Indi ini magpalantang.”—Bugna 16:14; 11:18; Habacuc 2:3.

Sadsaran sang Paglaum

Ang Armagedon indi pagakahadlokan sang mga tawo nga nagahigugma sa pagkamatarong. Sa kabaliskaran, mangin sadsaran ini sang paglaum. Ang Biblia nagasiling: “Kag nakita ko ang langit kag nabuksan, kag, toloka! ang kabayo nga maputi. Kag ang isa nga nagalingkod sa sini gintawag nga Matutom kag Matuod, kag sia nagahukom kag nagapakig-away sa pagkamatarong.” (Bugna 19:11) Ang inaway sang Armagedon magatinlo sa duta sang tanan nga kalautan kag magahatag sing dalan para sa pagpasag-uli sang matarong nga mga kahimtangan.—Isaias 11:4, 5.

Sa kapin na sa ginatos ka tuig, ang tingog sang mga Saksi ni Jehova nabatian nga nagabantala sang palaabuton nga kadalag-an sang Dios sa ibabaw sang malaut, dimasinakupon nga mga gumalahom sining sistema. Labi na kutob sang tuig 1925, ang mga Saksi may yara maathag nga pagtamod kon ano ang Armagedon kag wala sila maghipos tuhoy sa sini. Ang ila handum amo ang pagbulig sa mga tawo nga mangin mga makalampuwas sa Armagedon, indi mga malaglag. Busa ila ginapalig-on sa tanan nga nagapamati nga sundon ang laygay sang Joel 2:31, 32, nga nagahambal tuhoy sa “pag-abot sang daku kag makakulugmat nga adlaw ni Jehova,” kag nagadugang: “Ang bisan sin-o nga magtawag sa ngalan ni Jehova maluwas.”

Apang, ang iban, mahimu magapalibog: Bisan nga ang Armagedon tugob-globo sing kasangkaron, magasugod bala ini sa Natung-an nga Sidlangan? Paano mapahanugotan sang Dios sang gugma ang Armagedon? Magasunod bala ang matuod nga paghidait sa Armagedon? Basaha ang masunod tatlo ka mga guwa sang Ang Lalantawan, kay ini magasabat sang aton mga pamangkot.

[Footnote]

[Kahon sa pahina 6]

Ano ang Armagedon?

Ang Armagedon INDI . . .

◆ ang geograpiko nga duog

◆ ang inaway sa ulot sang mga pungsod

◆ ang nuklear nga kalaglagan

◆ ang tugob-globo nga pagkalusod sa ekonomiya

◆ ang pag-inaway sa ulot sang maayo kag malain

◆ ang inaway sa Natung-an nga Sidlangan

Ang Armagedon AMO . . .

◆ ang bug-os kalibutan nga kahimtangan diin ang dutan-on nga mga pungsod magapakig-away batok sa Anak sang Dios, si Cristo Jesus, kag sa iya angheliko nga hangaway sa “inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan”

[Laragway sa pahina 4]

[Laragway sa pahina 7]

Sa Armagedon ang Hari sang Dios, nga si Jesucristo, ‘magabuong sang tanan malaut nga mga pungsod sa bilugon nga salsalon, subong sang pagpus-ang niya sa suludlan sang maninihon.’—Salmo 2:9.