Paano Mo Ginahusay ang mga Sinuay?
Isa ka balik-awot nga hulag—kag ang ikatlo sa isa ka raya sang lima ka porselana nga mga elepante nahulog gikan sa mantil. Ang porselana nga elepante dapat ipasag-uli. Kon indi, ang bilog nga grupo indi na magpalareho. Apang, ang proseso halalungan, kag sa banta mo indi ka sangkol. Dapat ka mangayo sing laygay ukon mangabay sa isa ka espesyalista sa paghimo sini.
ANG paghangpanay sa tunga sang espirituwal nga mga utod nga lalaki kag mga utod nga mga babayi bilidhon pa sangsa puni lamang. Ang salmista nagakaigo nga nag-amba: “Yari karon! Daw ano kaayo kag daw ano katahom sang mag-ulutod nga magpuyo sing tingob sa paghiliusa!” (Salmo 133:1) Ang paghusay sa sinuay upod sa masigka-Cristiano mahimo mangin halalungan nga butang kon kaisa. Dugang pa, wala ini ginahimo sang iban sa husto nga paagi. Sa masami ang “pagpasag-uli” dikinahanglanon nga masakit ukon indi tama kaayo, nagabilin sing malaw-ay nga mga marka.
Ang iban nga mga Cristiano dikinahanglanon nga nagatinguha sa paglakip sa gintangdo nga mga gulang sa mga butang nga sarang nila mahusay sing silahanon lamang. Mahimo nga amo sini bangod indi sila sigurado kon ano ang himuon. “Madamo sa aton mga kauturan ang indi makahibalo kon paano iaplikar ang laygay sang Biblia sa paghusay sang ila mga sinuay,” komento sang isa ka utod nga eksperiensiado sa paghatag sing laygay sa Biblia. “Sa masami,” padayon niya, “wala nila ginasunod ang paagi ni Jesus sa paghimo sini.” Gani, ano gid bala ang ginsiling ni Jesus kon paano dapat husayon sang isa ka Cristiano ang mga sinuay upod sa iya utod? Ngaa kinahanglanon nga mangin pamilyar katama sa sining laygay kag matun-an kon paano ini iaplikar?
Magagmay nga mga Sinuay
“Kon, nian, nagadala ka sang imo dulot sa halaran kag dira makadumdom nga ang imo utod may aligutgot sa imo, bayai dira ang imo dulot sa atubangan sang halaran, kag lakat ka; pasag-uli anay sa imo utod, kag ugaling, kari ka kag maghalad sang imo dulot.”—Mateo 5:23, 24.
Sang ginpamulong ni Jesus yadto nga mga tinaga, ang mga Judiyo kinabatasan nga nagadala sing mga halad, ukon mga dulot, sa halaran sang templo sa Jerusalem. Kon ang isa ka Judiyo nakasala sa masigka-Israelinhon, ang nakasala mahimo makahalad sing bug-os nga halad nga sinunog ukon sing halad sa sala. Ang halimbawa nga ginsaysay ni Jesus nakalab-ot sa labing mabudlay nga punto. Sang ang isa ka tawo yara sa halaran kag magahalad na sang iya dulot sa Dios, nadumduman niya nga ang iya utod may aligutgot sa iya. Huo, dapat mahangpan sang Israelinhon nga ang pagpasag-uli sa iya utod dapat unahon sangsa relihioso nga katungdanan.
Walay sapayan nga ina nga mga halad ginapatuman sang Mosaikong Kasuguan, ini mismo indi ang labing importante sa itululok sang Dios. Si manalagna Samuel nagsiling sa dimatutom nga si Hari Saul: “May daku bala nga kahamuot si Jehova sa mga halad-nga-sinunog kag mga halad subong sangsa pagtuman sang tingog ni Jehova? Yari karon! Ang pagtuman maayo pa sangsa halad, ang pagpamati sangsa sapay sang mga karnero.”—1 Samuel 15:22.
Sa iya Sermon sa Bukid, ginsulit ni Jesus ini nga pagsundanay sang prioridad kag ginpakita sa iya mga disipulo nga dapat nila husayon ang ila mga sinuay antes maghimo sang ila mga halad. Sa karon, ang mga halad nga ginapatuman sa mga Cristiano espirituwal sing kinaugali—“ang halad sang pagdayaw, nga amo, ang bunga sang mga bibig nga nagahimo sang dayag nga pagpahayag sa iya ngalan.” (Hebreo 13:15) Walay sapayan, ang prinsipio nagapabilin nga nagakaigo. Ginpakita man ni apostol Juan nga walay pulos para sa isa ang magsiling nga nagahigugma sa Dios kon ginadumtan niya ang iya utod.—1 Juan 4:20, 21.
Sing makawiwili, ang isa nga nakadumdom nga ang iya utod may aligutgot sa iya amo ang magahimo sang nahauna nga tikang. Busa ang pagpaubos nga ginapakita niya mahimo makapatubas sing maayo nga mga resulta. Mahimo nga ang tawo nga nahimuan sing sayop indi magasikway sa pagpakigkooperar sa isa nga nagapalapit sa iya nga nagabaton sang iya kaugalingon nga mga kasaypanan. Ginapatuman sang Mosaikong Kasuguan nga ang bisan ano nga kasaypanan dapat ipasag-uli sing bug-os kag dapat idugang sa sini ang dugang nga ikalima. (Levitico 6:5) Ang pagpasag-uli sang mahidaiton, nagahiusa nga mga kaangtanan mangin mas mahapos man kon ginapakita sang nakasala ang iya handom nga maghimo sing kapin pa sangsa ginapatuman, sa pinakasadsaran nga kahulugan sang tinaga, sa pagkay-o sang bisan ano nga halit nga mahimo ginhimo niya.
Apang, ang mga panikasog nga ipasag-uli ang mahidaiton nga mga kaangtanan indi pirme madinalag-on. Ang tulun-an sang Hulubaton nagapahanumdom sa aton nga mabudlay makighusay sing binais sa isa nga nabudlayan maghulag. Ang Hulubaton 18:19 nagasiling: “Ang utod nga ginhimuan sing paglapas labi pa sa mabakod nga banwa; kag may mga sinuay nga kaangay sang pintal sang puluy-an nga torre.” Ang isa pa ka badbad mabasa: “Ang utod nga napasaklaw mabudlay pa nga dag-on sangsa banwa nga mabakod; kag ang mga kasuayon kaangay sang mga pintal sang kastilyo.” (The Englishman’s Bible) Apang, sa ulihi, ang hanuot kag mapainubuson nga mga panikasog mahimo magamadinalag-on sa kaso sang mga masigkatumuluo nga nagahandom nga pahamut-an ang Dios. Apang kon may ginakunokuno nga daku nga sala, ang laygay ni Jesus nga ginrekord sa Mateo kapitulo 18 dapat iaplikar.
Paghusay sa Mabug-at nga mga Sinuay
“Dugang pa, kon ang imo utod makasala sa imo, kadto ka kag isugid sa iya ang sayop niya sa tunga ninyo nga duha lamang. Kon magpamati sia sa imo, nadaug mo ang imo utod. Apang kon indi sia magpamati sa imo, dala ka sing isa ukon duha pa, agod nga sa baba sang duha ukon tatlo ka saksi mapalig-on ang tagsa ka pulong. Kon magpangindi sia sa pagpamati sa ila, isugid mo sia sa kongregasyon. Kon magpangindi sia sa pagpamati bisan sa kongregasyon, bilangon mo sia subong isa ka tawo sang mga pungsod kag subong manugsukot sang buhis.”—Mateo 18:15-17.
Ano kon ang isa ka Judiyo (ukon sa ulihi, ang isa ka Cristiano) makasumalang sing mabug-at nga mga palaligban upod sa masigkasumilimba ni Jehova? Ang isa nga nagahunahuna nga ginhimuan sing sala amo ang maghimo sang nahauna nga tikang. Hambalan niya ini sing pribado upod sa nakasala. Paagi sa indi pagpanikasog nga matigayon ang pagsakdag dampig sa iya, pat-od gid nga madaug niya ang iya utod, ilabi na kon may yara lamang dipaghangpanay nga mahimo mahusay sa gilayon. Ang tanan nga butang mas madali mahusay kon yadtong direkta nga nadalahig amo lamang ang nakahibalo nahanungod sini.
Apang, ang nahauna nga tikang mahimo nga indi bastante. Agod atubangon ina nga kahimtangan, si Jesus nagsiling: “Dala ka sing isa ukon duha pa.” Ayhan ini sila mga nakasaksi mismo. Ayhan nabatian nila nga ginpasipalahan sang isa ka indibiduwal ang isa, ukon ayhan yadtong gindala nangin mga saksi sa isa ka nasulat nga kasugtanan nga wala karon ginaugyunan sang duha ka partido. Sa pihak nga bahin, yadtong gindala mahimo mangin mga saksi sa paghimo sang mga butang, subong sang nasulat ukon hinambal nga mga testimoniya, agod mapat-od ang kabangdanan sang problema. Diri sa liwat, pinakadiutay lamang—“isa ukon duha pa”—ang dapat makahibalo nahanungod sa problema. Magapugong ini sang paglala kon ini dipaghangpanay lamang.
Ano dapat ang mga motibo sang tawo nga nahimuan sing sala? Dapat bala niya panikasugan nga pakahuy-an ang iya masigka-Cristiano kag paubson sia? Bangod sang laygay ni Jesus, ang mga Cristiano indi dapat mangin maabtik sa pagpakamalaut sa ila mga kauturan. Kon ginabaton sang nakasala ang iya kasaypanan, nagapangayo pasaylo, kag nagapanikasog nga tadlungon ini, ang isa nga nahimuan sing sala ‘nakadaug sang iya utod.’—Mateo 18:15.
Kon ang problema indi mahusay, dapat ini dalhon sa kongregasyon. Sang una, ginpatuhoy ini sa mga gulang sang mga Judiyo apang sang ulihi, sa mga gulang sang Cristianong kongregasyon. Ang dimahinulsulon nga makasasala mahimo sikwayon sa kongregasyon. Amo sina ang kahulugan sang pagkabig sa iya “subong isa ka tawo sang mga pungsod kag subong manugsukot sang buhis,” mga indibiduwal nga ginalikawan sang mga Judiyo. Ining serioso nga tikang indi sarang mahimo sang bisan sin-o nga Cristiano sing indibiduwal. Ang gintangdo nga mga gulang, nga nagarepresentar sa kongregasyon, amo lamang ang awtorisado sa paghimo sina.—Ipaanggid ang 1 Corinto 5:13.
Ang posibilidad nga ang dimahinulsulon nga makasasala madisfellowship nagapakita nga wala ginapatuhuyan sang Mateo 18:15-17 ang magagmay nga mga sinuay. Ginpatuhuyan ni Jesus ang mabug-at nga mga sala, apang mga sala nga mahimo mahusay sa ulot lamang sang duha ka indibiduwal nga nadalahig. Halimbawa, ang sala mahimo nga pasipala, nga serioso nga nagaapektar sa reputasyon sang biktima. Ukon mahimo nga nahanungod ini sa pinansial nga mga problema, kay ang masunod nga mga bersikulo nagaunod sang ilustrasyon ni Jesus tuhoy sa walay kaluoy nga ulipon nga ginpatawad sa daku nga utang. (Mateo 18:23-35) Ang utang nga wala mabayaran sa gintalana nga tion mahimo nga isa lamang ka nagaligad nga problema nga madali malubad sa ulot sang duha ka indibiduwal. Apang mahimo ini mangin mabug-at nga sala, nga amo, ang pangawat, kon ang nanghulam matig-a nga magadumili sa pagbayad sa nautang.
Ang iban nga mga sala indi mahimo mahusay sa ulot lamang sang duha ka Cristiano. Sa idalom sang Mosaikong Kasuguan, ang mabug-at nga mga sala dapat isugid. (Levitico 5:1; Hulubaton 29:24) Sa kaanggid, ang mabug-at nga mga sala nga nagadalahig sa pagkaputli sang kongregasyon dapat isugid sa Cristianong mga gulang.
Walay sapayan, ang kalabanan nga mga kaso sang sinuay sa ulot sang mga Cristiano wala napaidalom sa sini nga paagi.
Makapatawad Ka Bala?
Pagkatapos ginpaathag ni Jesus kon paano husayon ang mabug-at nga mga sinuay, nagtudlo sia sang isa pa ka importante nga leksion. Aton mabasa: “Nian nagpalapit si Pedro kag nagpamangkot sa iya: ‘Ginuo, makapila bala ang akon utod makasala sa akon kag mapatawad ko sia? Tubtob bala sa makapito?’ Si Jesus nagsabat sa iya: ‘Wala ako magsiling sa imo, Tubtob sa makapito, kundi, Tubtob sa kapituan kag pito.’ ” (Mateo 18:21, 22) Sang isa pa ka bes si Jesus nagsugo sa iya mga disipulo sa pagpatawad “sing makapito sa isa ka adlaw.” (Lucas 17:3, 4) Sing maathag, nian, dapat husayon sang mga sumulunod ni Cristo ang mga sinuay paagi sa pagpatawad sing hilway sa isa kag isa.
Isa ini ka bahin nga nagakinahanglan sing mapatugsilingon nga mga panikasog. “Ang iban nga mga kauturan indi lamang makahibalo kon paano magpatawad,” siling sang indibiduwal nga ginbalikwat sa pamuno. Sia nagdugang: “Nagakakibot sila kon may magpaathag sa ila nga mahimo nila pilion ang pagpatawad, una sa tanan agod matipigan ang paghidait sa Cristianong kongregasyon.”
Si apostol Pablo nagsulat: “Padayon kamo nga magpinaumuray kag hilway nga magpinatawaray kon ang isa may inugsumbong batok sa isa. Subong nga si Jehova hilway nga nagpatawad sa inyo, amo man ang himuon ninyo.” (Colosas 3:13) Busa, antes magkadto sa isa ka utod nga mahimo nakasala sa aton, maayo nga binagbinagon ang masunod nga mga pamangkot: Takus bala ipakighambal sa iya ang nahanungod sa sala? Imposible gid bala para sa akon nga kalimtan ang magagmay nga mga sinuay sa matuod nga espiritu sang Cristianismo? Kon ako ang sa lugar niya, indi ko bala luyag patawaron? Kag kon mamat-od ako nga indi magpatawad, makapaabot bala ako nga sabton sang Dios ang akon mga pangamuyo kag patawaron ako? (Mateo 6:12, 14, 15) Ina nga mga pamangkot mahimo nga makabulig sa aton nga mangin mapinatawaron.
Subong mga Cristiano, ang isa sang aton labing importante nga responsabilidad amo ang pagtipig sa paghidait sa kongregasyon sang katawhan ni Jehova. Busa, iaplikar naton ang laygay ni Jesus. Magabulig ini sa aton sa pagpatawad sing hilway. Inang mapinatawaron nga espiritu makaamot sa utudnon nga gugma nga amo ang nagapakilala nga tanda sang mga disipulo ni Jesus.—Juan 13:34, 35.
[Piktyur sa pahina 23]
Sarang mahusay sang mga Cristiano ang ila mga sinuay paagi sa pagsunod sa laygay ni Jesus