Pagkaimon Para sa Putli nga Pagsimba Kay Jehova
“Si Jehova, nga ginahingalanan Maimon, Dios nga maimon.”—EXODO 34:14.
1. Ano ang nagapangibabaw nga kinaiya sang Dios, kag paano ini naangot sa iya kaimon?
GINALARAGWAY ni Jehova ang iya kaugalingon subong “Dios nga maimon.” Ayhan matingala ka kon ngaa, kay ang tinaga nga “kaimon” may negatibo nga mga kahulugan. Sa pagkamatuod, ang nagapangibabaw nga kinaiya sang Dios amo ang gugma. (1 Juan 4:8) Busa ang bisan ano man nga mga balatyagon sang kaimon ni Jehova mangin para sa kaayuhan sang katawhan. Sa katunayan, makita naton nga ang kaimon sang Dios kinahanglanon sa paghidait kag paghiusa sang uniberso.
2. Ano ang pila ka paagi sang pagbadbad sa Hebreong mga tinaga para sa “kaimon”?
2 Ang may kaangtanan nga Hebreong tinaga para sa “kaimon” mabasa sing kapin sa 80 ka beses sa Hebreong Kasulatan. Ang halos katunga sini ginapatuhoy kay Jehova nga Dios. “Kon ginaaplikar sa Dios,” paathag ni G. H. Livingston, “ang ideya tuhoy sa kaimon wala nagakahulugan sing malain nga balatyagon, kundi, sa baylo, sing malig-on nga pagpabilin sang pagkaeksklusibo sang pagsimba kay Jehova.” (The Pentateuch in Its Cultural Environment) Sa amo, ang Hebreong nombre ginabadbad kon kaisa sang New World Translation nga “malig-on nga pagpabilin sa eksklusibo nga debosyon.” (Ezequiel 5:13) Ang iban pa nagakaigo nga mga badbad amo ang “kainit” ukon “kakugi.”—Salmo 79:5; Isaias 9:7.
3. Sa anong mga paagi ang kaimon may maayong katuyuan kon kaisa?
3 Ang tawo gintuga nga may ikasarang sa pagbatyag sing kaimon, apang ang pagpakasala sang tawo nagresulta sa pagpatiku sang kaimon. Walay sapayan sina, ang tawhanon nga kaimon mahimo nga may maayong katuyuan. Mahimo ini magpahulag sa isa ka tawo nga amligan ang isa ka hinigugma gikan sa malain nga mga impluwensia. Dugang pa, ang mga tawo mahimo makapakita sing kaimon para kay Jehova kag sa iya pagsimba. (1 Hari 19:10) Agod mapaalinton ang husto nga paghangop sa amo nga kaimon para kay Jehova, ang Hebreong nombre mahimo badbaron subong “indi pagtugot sing pagpaindis-indis” sa iya.—2 Hari 10:16.
Ang Baka nga Bulawan
4. Anong sugo may kaangtanan sa matarong nga kaimon ang talalupangdon sa Kasuguan sang Dios sa Israel?
4 Ang isa ka halimbawa sang matarong nga kaimon amo ang natabo pagkatapos mabaton sang mga Israelinhon ang Kasuguan sa Bukid sang Sinai. Sing sulit-sulit, ginpaandaman sila nga indi pagsimbahon ang hinimu-sang-tawo nga mga diosdios. Si Jehova nagsiling sa ila: “Ako si Jehova nga imo Dios isa ka Dios nga nagapangayo sing eksklusibo nga debosyon [ukon, “isa ka Dios nga maimon (makugi); isa ka Dios nga wala nagatugot sing paindis-indis”].” (Exodo 20:5, footnote; ipaanggid ang Exodo 20:22, 23; 22:20; 23:13, 24, 32, 33.) Si Jehova nakigkatipan upod sa mga Israelinhon, nagsaad nga pakamaayuhon sila kag pasudlon sila sa Ginsaad nga Duta. (Exodo 23:22, 31) Kag ang katawhan nagsiling: “Ang tanan nga napamulong ni Jehova himuon namon kag kami magmatinumanon.”—Exodo 24:7.
5, 6. (a) Paano nagpakasala sing daku ang mga Israelinhon samtang nagakampo sa Bukid sang Sinai? (b) Paano si Jehova kag ang iya matutom nga mga sumilimba nagpakita sing matarong nga kaimon sa Sinai?
5 Walay sapayan sina, ang mga Israelinhon nagpakasala sang ulihi batok sa Dios. Nagakampo gihapon sila sa tiilan sang Bukid sang Sinai. Madamong inadlaw na nga didto si Moises sa bukid, nagabaton sing dugang nga instruksion gikan sa Dios, kag gin-ipit sang katawhan ang utod ni Moises, nga si Aaron, sa paghimo sing isa ka diosdios para sa ila. Nagpasugot si Aaron kag naghimo sing isa ka baka gikan sa bulawan nga ginhatag sang katawhan. Ginapangangkon sadto nga ining idolo nagarepresentar kay Jehova. (Salmo 106:20) Sang madason nga adlaw nagdulot sila sing mga halad kag padayon nga “nagyaub sa sini.” Nian “nagkinalipay” sila.—Exodo 32:1, 4, 6, 8, 17-19.
6 Nagpanaug si Moises gikan sa bukid samtang ang mga Israelinhon nagakinasadya. Sang makita niya ang ila makahuluya nga paggawi, nagsinggit sia: “Sin-o bala ang dampig kay Jehova?” (Exodo 32:25, 26) Ang mga lalaking anak ni Levi nagtipon kay Moises, kag ginsugo niya sila nga magtaklus sing espada kag pamatyon ang idolatroso nga mga nagakinalipay. Nagpakita sang ila kaimon para sa putli nga pagsimba sa Dios, ginpatay sang mga Levinhon ang mga 3,000 sang ila nakasala nga mga kauturan. Gindugangan ni Jehova ini nga buhat paagi sa pagpadala sing kalalat-an sa mga nakalampuwas. (Exodo 32:28, 35) Nian ginsulit sang Dios ang sugo: “Dili ka magsimba sa iban nga dios, kay si Jehova, nga ginahingalanan Maimon, Dios nga maimon.”—Exodo 34:14.
Si Baal sang Peor
7, 8. (a) Paano ang madamong Israelinhon nahulog sa daku nga idolatriya may kaangtanan kay Baal sang Peor? (b) Paano natapos ang silot gikan kay Jehova?
7 Kap-atan ka tuig sang ulihi, sang manugsulod na ang pungsod sang Israel sa Ginsaad nga Duta, ginsulay sang matahom nga mga babayi sang Moab kag Midian ang madamong Israelinhon sa pagkari kag sa pagkalipay sa ila pagkamaabiabihon. Dapat kuntani ginsikway sining mga lalaki ang suod nga pagpakig-upod sa mga sumilimba sang butig nga mga dios. (Exodo 34:12, 15) Sa baylo, nagdalagan sila kaangay sang ‘mga baka pakadto sa ihawan,’ nakighilawas sa mga babayi kag nagbuylog sa ila sa pagsimba kay Baal sang Peor.—Hulubaton 7:21, 22; Numeros 25:1-3.
8 Si Jehova nagpadala sing silot agod pamatyon yadtong nakigbahin sa sining makahuluya nga pagsimba sa sekso. Ginsugo man sang Dios ang inosente nga mga Israelinhon nga patyon ang ila makasasala nga mga kauturan. Bilang matinaastaason nga paglapas, gindala sang pangulo sang Israel nga si Zimri ang isa ka Midianhon nga prinsesa sa iya kayangkayang agod maghulid sa iya. Sang makita ini, ginpatay sang mahinadlukon sa Dios nga saserdote nga si Finees ang duha ka imoral. Nian nauntat ang silot, kag ang Dios nagsiling: “Si Finees . . . nagpapalayo sang akon kasingkal gikan sa mga Israelinhon; nagpakita sia sa tunga nila sing amo man nga maimunon nga kaakig, sa bagay nga wala ko pagpapasa sa akon kaimon ang mga Israelinhon.” (Numeros 25:11, The New English Bible) Bisan pa naluwas ang pungsod gikan sa kalaglagan, sa dimagkubos 23,000 ka Israelinhon ang napatay. (1 Corinto 10:8) Wala nila maagom ang ila madugay na ginahandum nga paglaum nga makasulod sa Ginsaad nga Duta.
Isa ka Nagapaandam nga Leksion
9. Ano ang natabo sa katawhan sang Israel kag Juda bangod indi sila maimon para sa putli nga pagsimba kay Jehova?
9 Sing makapasubo, gilayon nga nalimtan sang mga Israelinhon ining mga leksion. Indi sila nangin maimon para sa matuod nga pagsimba kay Jehova. “Ginpaimon nila [ang Dios] tungod sang ila mga larawan nga tinigban.” (Salmo 78:58) Bangod sini, gintugutan ni Jehova ang napulo ka tribo sang Israel nga bihagon sang mga Asirianhon sang 740 B.C.E. Ang nabilin nga duha ka tribo sang ginharian ni Juda nag-agom sing kaanggid nga silot sang ang ila kapital nga siudad sang Jerusalem ginlaglag sang tuig 607 B.C.E. Madamo ang napatay, kag ang mga nakalampuwas gindala nga bihag sa Babilonia. Isa gid ka nagapaandam nga halimbawa para sa tanan nga Cristiano karon!—1 Corinto 10:6, 11.
10. Ano ang mahanabo sa dimahinulsulon nga mga nagasimba sa mga diosdios?
10 Ikatlo nga bahin sang populasyon sang duta—mga 1,900 milyones—ang nagapangangkon karon nga Cristiano. (1994 Britannica Book of the Year) Ang kalabanan sa ila katapo sang mga simbahan nga nagagamit sing mga larawan, imahen, kag krus sa ila pagsimba. Wala ginluwas ni Jehova ang iya kaugalingon nga katawhan nga nagpaimon sa iya paagi sa ila pagsimba sa mga diosdios. Indi man niya pagaluwason ang nagapangangkon nga mga Cristiano nga nagasimba sa iya sa bulig sang materyal nga mga butang. “Ang Dios Espiritu, kag ang mga nagasimba sa iya kinahanglan magsimba sa espiritu kag kamatuoran,” siling ni Jesucristo. (Juan 4:24) Dugang pa, ang Biblia nagapaandam sa mga Cristiano nga magbantay batok sa idolatriya. (1 Juan 5:21) Ang dimahinulsulon nga mga nagasimba sa idolo ginalakip sa mga indi makapanubli sang Ginharian sang Dios.—Galacia 5:20, 21.
11. Paano ang isa ka Cristiano mahimo makasala sing idolatriya nga wala nagayaub sa isa ka idolo, kag ano ang makabulig sa isa nga malikawan ina nga idolatriya? (Efeso 5:5)
11 Bisan nga ang matuod nga Cristiano wala gid nagayaub sa isa ka idolo, dapat niya likawan ang bisan ano nga ginatamod sang Dios subong idolatroso, dimatinlo, kag malain. Halimbawa, ang Biblia nagapaandam: “Patya ninyo . . . ang mga bahin sang inyo lawas nga yara sa ibabaw sang duta nga may kaangtanan sa pakighilawas, kahigkuan, seksuwal nga kaibog, makahalalit nga handum, kag kahamkon, nga amo ang idolatriya. Bangod sina nga mga butang ang kasingkal sang Dios nagaabot.” (Colosas 3:5, 6) Ang pagtuman sa sining mga pulong nagakinahanglan sang pagsikway sa imoral nga paggawi. Nagakinahanglan ini sang paglikaw sa kalingawan nga gindesinyo sa pagpukaw sang mahigko seksuwal nga kaibog. Sa baylo nga paayawan ina nga kaibog, ang matuod nga mga Cristiano maimon para sa putli nga pagsimba sang Dios.
Ulihi nga mga Halimbawa sang Diosnon nga Kaimon
12, 13. Paano nagpahamtang sing talalupangdon nga halimbawa si Jesus sa pagpakita sing kaimon para sa putli nga pagsimba?
12 Ang labing talalupangdon nga halimbawa sang isa ka tawo nga nagpakita sing kaimon para sa putli nga pagsimba amo si Jesucristo. Sadtong nahaunang tuig sang iya ministeryo, nakita niya ang makagod nga mga manugbaligya nga nagapatikang sa mga luwang sang templo. Ang dumuluaw nga mga Judiyo mahimo nga nagakinahanglan sang serbisyo sang mga manugbaylo sing kuwarta agod mapabayluhan nila ang ila kuwarta nga magamit subong buhis sa templo. Kinahanglan man sila magbakal sing mga sapat kag mga pispis agod madulot sa mga halad nga ginapatuman sang Kasuguan sang Dios. Inang mga transaksion sa negosyo dapat kuntani himuon sa guwa sang mga luwang sang templo. Ang malain pa, ginhingalitan sang mga manugbaligya ang relihiosong mga kinahanglanon sang ila mga kauturan paagi sa pagbaligya sing mahal katama. Puno sing kaimon para sa putli nga pagsimba sang Dios, si Jesus naggamit sing putik sa pagsubol sa mga karnero kag mga baka. Ginpamaliskad man niya ang mga latok sang mga manugbaylo sing kuwarta, nga nagasiling: “Dili ninyo paghimuon ang balay sang akon Amay nga balay nga balaligyaan!” (Juan 2:14-16) Sa amo, gintuman ni Jesus ang mga pinamulong sang Salmo 69:9: “Ang kakugi [ukon, “kaimon,” Byington] sa imo balay naglamon sa akon.”
13 Tatlo ka tuig sang ulihi nakita liwat ni Jesus ang makagod nga mga manugbaligya nga naganegosyo sa templo ni Jehova. Gintinluan bala niya ini sa ikaduha nga tion? Ang iya kaimon para sa putli nga pagsimba sa Dios amo gihapon ka lakas sadtong ginsugdan niya ang iya ministeryo. Ginsubol niya ang mga manugbaligya kag mga manugbakal. Kag naghatag sia sing matigdas pa nga rason tungod sang ginhimo niya, nga nagasiling: “Wala bala masulat, ‘Ang akon balay tawgon nga balay nga palangamuyuan sa tanan nga kapungsuran’? Apang ginhimo ninyo ini nga lungib sang mga makawat.” (Marcos 11:17) Dalayawon gid nga halimbawa sang pagkamapinadayunon sa pagpakita sing diosnon nga kaimon!
14. Paano kita dapat maapektuhan sang kaimon ni Jesus para sa putli nga pagsimba?
14 Ang personalidad sang ginhimaya na karon nga si Jesucristo wala magbalhin. (Hebreo 13:8) Sa sining ika-20 nga siglo, maimon gihapon sia para sa putli nga pagsimba sa iya Amay kaangay sadtong yari sia sa duta. Makita ini sa mga mensahe ni Jesus sa pito ka kongregasyon nga narekord sa tulun-an sang Bugna. May daku ini nga aplikasyon karon, “sa adlaw sang Ginuo.” (Bugna 1:10; 2:1–3:22) Sa palanan-awon nakita ni apostol Juan ang ginhimaya nga si Jesucristo nga may “mga mata subong sang dabdab sang kalayo.” (Bugna 1:14) Nagapakita ini nga wala sing butang nga indi makita si Cristo samtang ginausisa niya ang mga kongregasyon agod pat-uron nga nagapabilin sila nga matinlo kag nagakaigo para sa pag-alagad kay Jehova. Dapat dumdumon sang mga Cristiano karon nga adlaw ang paandam ni Jesus batok sa pagtinguha nga mag-alagad sa duha ka agalon—ang Dios kag ang manggad. (Mateo 6:24) Si Jesus nagsiling sa materyalistiko nga mga katapo sang kongregasyon sang Laodicea: “Bangod nga maalabaab ka kag indi mainit ukon mabugnaw, ibuga ko ikaw sang akon baba. . . . Magmakugihon ka kag maghinulsol.” (Bugna 3:14-19) Paagi sa hambal kag halimbawa, dapat buligan sang gintangdo nga mga gulang sang kongregasyon ang ila mga masigkatumuluo sa paglikaw sang siod sang materyalismo. Dapat man amligan sang mga gulang ang panong gikan sa moral nga kalautan sining mahunahunaon sa sekso nga kalibutan. Dugang pa, ang katawhan sang Dios indi mangahas nga pabayaan ang bisan anong impluwensia ni Jesebel sa kongregasyon.—Hebreo 12:14, 15; Bugna 2:20.
15. Paano gin-ilog ni Pablo si Jesus sa pagpakita sing kaimon para sa pagsimba kay Jehova?
15 Si apostol Pablo isa ka manug-ilog ni Cristo. Agod amligan ang bag-ong bawtismado nga mga Cristiano gikan sa makahalalit sa espirituwal nga mga impluwensia, sia nagsiling: “Nagakaimon ako sa inyo sa diosnon nga kaimon.” (2 Corinto 11:2) Antes sini, ang kaimon ni Pablo para sa putli nga pagsimba nagpahulag sa iya nga laygayan ini man nga kongregasyon nga isikway ang dimahinulsulon nga makihilawason nga isa ka makalalaton nga impluwensia. Ang inspirado nga mga laygay nga ginhatag sadto nga okasyon nangin daku nga bulig sa mga gulang karon samtang nagapanikasog sila nga huptan nga matinlo ang kapin sa 75,000 ka kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova.—1 Corinto 5:1, 9-13.
Ang Diosnon nga Kaimon Nagabulig sa Iya Katawhan
16, 17. (a) Sang ginsilutan sang Dios ang dumaan nga Juda, anong panimuot ang ginpakita sang mga pungsod? (b) Pagkatapos sang 70 ka tuig nga pagkabihag sang Juda, paano ginpakita ni Jehova ang iya kaimon para sa Jerusalem?
16 Sang ginsilutan sang Dios ang katawhan sang Juda paagi sa pagtugot nga dalhon sila nga bihag sa Babilonia, ginyaguta sila. (Salmo 137:3) Bangod sang maimunon nga kaakig, ginbuligan pa gani sang mga Edomnon ang mga Babilonianhon sa pagdala sing kapipit-an sa katawhan sang Dios, kag natalupangdan ini ni Jehova. (Ezequiel 35:11; 36:15) Sa pagkabihag ang mga nakalampuwas naghinulsol, kag pagligad sang 70 ka tuig ginpasag-uli sila ni Jehova sa ila duta.
17 Sang primero, ang kahimtangan sang katawhan sang Juda ital-ital. Ang siudad sang Jerusalem kag ang templo sini naguba. Apang ang palibot nga mga pungsod nagpamatok sa tanan nga panikasog nga patindugon liwat ang templo. (Esdras 4:4, 23, 24) Ano ang ginbatyag ni Jehova sa sini? Ang inspirado nga rekord nagasiling: “Amo ini ang ginasiling ni Jehova sang kasuldadusan: ‘Nagakaimon ako sa Jerusalem kag sa Sion sa daku nga kaimon. Nagakaakig ako sing tama gid sa mga pungsod nga yara sa katawhay; kay naakig ako lamang sing diutay kag nagbulig sila sa pagpadayon sang kapipit-an.’ Busa amo ini ang ginasiling ni Jehova, ‘Nagabalik ako sa Jerusalem nga may mga kaluoy. Patindugon sa iya ang akon balay,’ siling ni Jehova sang kasuldadusan.” (Zacarias 1:14-16) Suno gid sa sining saad, ang templo kag ang siudad sang Jerusalem ginpatindog liwat sing madinalag-on.
18. Ano ang naeksperiensiahan sang matuod nga mga Cristiano sadtong nahaunang inaway sa kalibutan?
18 Ang matuod nga Cristianong kongregasyon may kaanggid nga eksperiensia sang ika-20 nga siglo. Sadtong nahaunang inaway sa kalibutan, gindisiplina ni Jehova ang iya katawhan bangod indi sila nangin neutral sing bug-os sa sadtong inaway sa kalibutan. (Juan 17:16) Gintugutan sang Dios ang politikal nga mga kagamhanan sa pagpigos sa ila, kag ang klero sang Cristiandad nagkasadya tungod sining kapipit-an. Sa katunayan, ang mga klerigo amo ang nanguna agod dumilian sang mga politiko ang hilikuton sang mga Estudyante sang Biblia, subong amo anay ang pagtawag sa mga Saksi ni Jehova.—Bugna 11:7, 10.
19. Paano ginpakita ni Jehova ang kaimon para sa iya pagsimba kutob sang 1919?
19 Apang, si Jehova nagpakita sing kaimon para sa iya pagsimba kag ginpasag-uli ang iya mahinulsulon nga katawhan sa iya kahamuot sang tuig 1919 pagkatapos sang inaway. (Bugna 11:11, 12) Subong resulta, ang kadamuon sang mga dumalayaw ni Jehova nagdugang halin sa mga 4,000 sang 1918 tubtob sa mga 5 ka milyon karon. (Isaias 60:22) Sa dili madugay, ang kaimon ni Jehova para sa iya putli nga pagsimba igapadayag sa dramatiko pa nga mga paagi.
Ang Palaabuton nga mga Buhat sang Balaan nga Kaimon
20. Ano ang himuon sang Dios sa dili madugay agod ipakita ang iya kaimon para sa putli nga pagsimba?
20 Sa sulod sang mga siglo ginsunod sang mga simbahan sang Cristiandad ang dalanon sang apostatang mga Judiyo nga nagpaimon kay Jehova. (Ezequiel 8:3, 17, 18) Sa dili madugay si Jehova nga Dios magapanghikot paagi sa pagpasulod sing mapintas nga panghunahuna sa tagipusuon sang mga katapo sang Nasyones Unidas. Magapahulag ini sa sining politikal nga mga kagamhanan nga hapayon ang Cristiandad kag ang nabilin sang butig nga relihion. (Bugna 17:16, 17) Ang matuod nga mga sumilimba makalampuwas sa sinang makahaladlok nga pagpatuman sang paghukom sang Dios. Magasabat sila sa mga pinamulong sang langitnon nga mga tinuga nga nagasiling: “Dayawa ninyo si Jah! . . . Kay ginhukman niya ang dakung makihilawason nga babayi [ang butig nga relihion] nga nagdagta sang duta sang iya pagkamakihilawason [sang iya butig nga mga panudlo kag pagsakdag sa garuk nga mga politiko], kag gintimalos niya ang dugo sang iya mga ulipon sa iya kamot.”—Bugna 19:1, 2.
21. (a) Ano ang pagahimuon ni Satanas kag sang iya sistema sa tapos malaglag ang butig nga relihion? (b) Ano ang mangin reaksion sang Dios?
21 Ano ang mahanabo sa tapos malaglag ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion? Sugyuton ni Satanas ang politikal nga mga kagamhanan sa paghimo sing tugob-globo nga pagsalakay sa katawhan ni Jehova. Ano ang mangin reaksion sang matuod nga Dios sa sining paninguha ni Satanas nga hapayon ang matuod nga pagsimba sa nawong sang duta? Ang Ezequiel 38:19-23 nagasugid sa aton: “Sa akon kainit, [ukon kaimon], sa kalayo sang akon kasingkal, nagpamulong ako [si Jehova]. . . . Kag ako magahukom sa iya [kay Satanas], sa kamatay kag sa dugo; kag magapaulan ako sa iya kag sa iya mga guban kag sa madamong katawhan sing mabunok nga ulan kag dalagku nga mga hielo nga daw bato, sing kalayo kag asupre. Gani pakadakuon ko kag pakabalaanon ko kag ipakilala ko ang akon kaugalingon sa mga mata sang madamong pungsod; kag makilala nila nga ako amo si Jehova.”—Tan-awa man ang Sofonias 1:18; 3:8.
22. Paano naton mapakita nga maimon kita para sa matuod nga pagsimba kay Jehova?
22 Daw ano ka makalilipay mahibaluan nga ang Soberano sang uniberso maimon nga nagaulikid sa iya matuod nga mga sumilimba! Bangod sang daku nga pagpasalamat sa iya dibagay nga kaluoy, magmaimon kita para sa putli nga pagsimba kay Jehova nga Dios. Upod ang kakugi, kabay nga padayon naton nga ibantala ang maayong balita kag masinaligon nga hulaton ang dakung adlaw nga pakadakuon kag pakabalaanon ni Jehova ang iya dakung ngalan.—Mateo 24:14.
Mga Punto Para Pamalandungan
◻ Ano ang buot silingon sang mangin maimon para kay Jehova?
◻ Ano ang matun-an naton gikan sa mga halimbawa nga ginpahamtang sang dumaan nga mga Israelinhon?
◻ Paano naton malikawan nga paimunon si Jehova?
◻ Paano ang Dios kag si Cristo nagpakita sing kaimon para sa putli nga pagsimba?
[Kahon sa pahina 12]
Ang Gugma Indi Maimon
NAHANUNGOD sa kahisa, ang ika-19 nga siglo nga eskolar sang Biblia nga si Albert Barnes nagsulat: “Isa ini sang labing kinaandan nga mga pagpasundayag sang kalautan, kag nagapakita sing maathag sang daku nga kalainan sang tawo.” Nagsiling sia sing dugang: “Sia nga makausoy sang ginhalinan sang tanan nga mga inaway kag mga kaawayon kag kalibutanon nga mga buko—sang matuod nga ginhalinan sang tanan nga padugi kag katuyuan bisan sang nagapangangkon nga mga Cristiano, nga daku ang nahimo agod mamusingan ang ila relihion kag mangin mahunahunaon sila sa kalibutan—mahimo makibot sa paghibalo nga ang kalabanan mapabangod sa kahisa. Nasakitan kita nga ang iban mas mabuganaon sangsa aton; nagahandum kita nga mapanag-iyahan kon ano ang yara sa iban, bisan pa nga wala kita sing kinamatarong sa sini; kag nagadul-ong ini sa lainlain makasasala nga mga metodo nga ginahimo agod mabuhinan ang ila pagkalipay sa sini, ukon agod matigayon naton mismo ini, ukon agod ipakita nga wala nila ginapanag-iyahan ang kalabanan sang kuntani mapanag-iyahan nila sing kinaandan. . . . kay sa sina ang espiritu sang kahisa sa aton mga sabak mapaayawan.”—Roma 1:29; Santiago 4:5.
Sa kabaliskaran, si Barnes nagbungat sing makawiwili nga pinamulong nahanungod sa gugma, nga “wala nagakahisa.” (1 Corinto 13:4, King James Version) Sia nagsulat: “Ang gugma wala nagakahisa sa kalipay nga ginaagom sang iban; nagakalipay ini sa ila kaayuhan; kag samtang nagadugang ang ila kalipay . . . , yadtong ginapahulag sang gugma . . . wala nagabuhin sini; wala nila sila ginapakahuy-an bangod sang ila mga bentaha; wala nila ginakuha ina nga kalipay; wala sila nagakumod ukon nagapamulug-ot nga sila mismo wala gid ginpakamaayo. . . . Kon ginahigugma naton ang iban—kon nagakasadya kita sa ila kalipay, indi kita dapat mahisa sa ila.”
[Retrato sa pahina 10]
Si Finees makugi para sa matuod nga pagsimba kay Jehova