Kapitulo 34

Nalubad Na ang Makapulunaw nga Misteryo

 1. (a) Ano ang reaksion ni Juan sang makita niya ang dakung makihilawason nga babayi kag ang makahaladlok nga ginasakyan niya, kag ngaa? (b) Ano ang reaksion sang Juan nga klase karon samtang nagapadayag ang mga hitabo bilang katumanan sang matagnaon nga palanan-awon?

ANO ang reaksion ni Juan sang makita niya ang dakung makihilawason nga babayi kag ang makahaladlok nga ginasakyan niya? Sia mismo nagsabat: “Kag sang nakita ko sia natingala gid ako sing daku.” (Bugna 17:6b) Indi gid mahunahuna sang tawo ini nga danyag. Apang, isa ka maulag nga makihilawason nga babayi nga nagasakay sa isa ka makahaladlok kag duag-eskarlata nga sapat nga mapintas ang makita sa kahanayakan! (Bugna 17:3) Ang Juan nga klase karon nagakatingala man sing daku samtang nagapadayag ang mga hitabo bilang katumanan sang matagnaon nga palanan-awon. Kon makita lamang ini sang mga tawo sa kalibutan, pat-od gid nga magatu-aw sila, ‘Indi ini mapatihan!’ kag ang mga gumalahom sang kalibutan magasiling man, ‘Imposible ini!’ Apang ini nga palanan-awon isa ka makapakibot nga katunayan sa aton adlaw. Ang katawhan sang Dios talalupangdon nga nagapakigbahin sa katumanan sang palanan-awon, kag nagapasalig ini sa ila nga ang tagna magapadayon tubtob gid sa makatilingala nga talipuspusan sini.

 2. (a) Bilang sabat sa katingala ni Juan, ano ang ginsugid sa iya sang anghel? (b) Ano ang ginpahayag sa Juan nga klase, kag paano ini nahimo?

² Natalupangdan sang anghel ang katingala ni Juan. “Gani,” padayon ni Juan, “ang anghel nagsiling sa akon: ‘Ngaa natingala ka? Isugid ko sa imo ang misteryo sang babayi kag sang sapat nga mapintas nga ginasakyan niya nga may pito ka ulo kag napulo ka sungay.’” (Bugna 17:7) Ibuyagyag karon sang anghel ang misteryo! Ginpaathag niya sa nagakatingala nga si Juan kon ano ang nanuhaytuhay nga mga bahin sang palanan-awon kag ang dramatiko nga mga hitabo nga malapit na magpadayag. Sa kaanggid nga paagi, samtang nagaalagad karon ang Juan nga klase sa idalom sang pagtuytoy sang anghel, ginpahayag man sa ila ang kahulugan sang tagna. “Indi bala iya sang Dios ang mga pagpatpat?” Kaangay sang matutom nga si Jose, nagapati kita nga matuod ini. (Genesis 40:8; ipaanggid ang Daniel 2:29, 30.) Ang katawhan sang Dios amo ang sentro sang igtalupangod ni Jehova samtang ginapatpat niya sa ila ang kahulugan sang palanan-awon kag ang epekto sini sa ila kabuhi. (Salmo 25:14) Sa sibu gid nga tion, ginpahangop niya sa ila kon ano ang misteryo sang babayi kag sang sapat nga mapintas.—Salmo 32:8.

3, 4. (a) Ano nga pamulongpulong publiko ang ginhatag ni N. H. Knorr sang 1942, kag ginpakilala sini ang duag-eskarlata nga sapat nga mapintas subong ano? (b) Ano nga mga pulong nga ginhambal sang anghel kay Juan ang ginpaathag ni N. H. Knorr?

³ Kutob sang Septiembre 18 tubtob 20, 1942, samtang nagabalingaso ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, ginhiwat sang mga Saksi ni Jehova sa Estados Unidos ang ila Bag-ong Kalibutan nga Teokratiko nga Asambleya. Ang sentro nga siudad, ang Cleveland, Ohio, gin-angot paagi sa telepono sa kapin sa 50 pa ka siudad nga ginhiwatan sang kombension, kag 129,699 ang pinakamataas nga kadamuon sang nagtambong. Sa mga lugar nga puede mahiwatan sing kombension walay sapayan sang inaway, ginhiwat man ini nga programa sa bug-os nga kalibutan. Madamo sadto sa katawhan ni Jehova ang nagpaabot nga ang inaway magadangat sa inaway sang Armagedon sang Dios; busa ang tig-ulo sang pamulongpulong publiko nga, “Paghidait—Magadugay Bala?,” nagpukaw sing daku nga interes. Paano ang bag-o nga presidente sang Watch Tower Society, nga si N. H. Knorr, makahambal tuhoy sa paghidait samtang ang kabaliskaran gid sini ang daw nagahulat sa mga pungsod?a Ang rason amo nga ang Juan nga klase nagahatag “sing labi pa sangsa kinaandan nga igtalupangod” sa matagnaon nga Pulong sang Dios.—Hebreo 2:1; 2 Pedro 1:19.

⁴ Ano nga kapawa ang ginhatag sang pamulongpulong nga “Paghidait—Magadugay Bala?” tuhoy sa tagna? Sa tapos mapakita sing maathag nga ang duag-eskarlata nga sapat nga mapintas nga ginasambit sa Bugna 17:3 amo ang Liga de Nasyones, ginpaathag pa ni N. H. Knorr ang maunos nga kabuhi sini pasad sa masunod nga ginsiling sang anghel kay Juan: “Ang nakita mo nga sapat nga mapintas amo anay, apang indi na karon, kag buot na magsaka gikan sa kadadalman, kag magapadulong ini sa kalaglagan.”—Bugna 17:8a.

 5. (a) Paano nga ang “sapat nga mapintas amo anay” kag dayon “indi na karon”? (b) Paano ginsabat ni N. H. Knorr ang pamangkot nga, “Magapabilin bala sa buho ang Liga?”

⁵ ‘Ang sapat nga mapintas amo anay.’ Huo, nagluntad ini anay subong Liga de Nasyones kutob sang Enero 10, 1920, nga ginatapuan sang 63 ka pungsod nga nagpakigbahin sa sini sa nanuhaytuhay nga tion. Apang, sundanay nga naghalin ang Japan, Alemanya, kag Italya, kag ang anay Unyon Sobyet ginpahalin sa Liga. Sang Septiembre 1939 ginsugdan sang Nazi nga diktador sang Alemanya ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II.b Bangod napaslawan ini sa paghupot sang paghidait sa kalibutan, daw subong nga ang Liga de Nasyones nahulog sa kadadalman sang walay paghikot. Sang 1942 wala na ini nagapanghikot. Indi antes sini nga petsa ukon sa tapos sini sang ulihi—kundi sa sadto gid mismo nga makatalagam nga tion—ginpatpat ni Jehova sa iya katawhan ang bug-os nga kahulugan sang palanan-awon! Sa Bag-ong Kalibutan nga Teokratiko nga Asambleya, makasiling gid si N. H. Knorr, nahisuno sa tagna, nga “ang sapat nga mapintas . . . indi na karon.” Nian namangkot sia, “Magapabilin bala sa buho ang Liga?” Ginbalikwat niya ang Bugna 17:8, kag nagsabat: “Ang asosasyon sang mga pungsod sang kalibutan magasaka liwat.” Amo gid sina ang natabo—bilang pagbindikar sa matagnaon nga Pulong ni Jehova!

Pagsaka Gikan sa Kadadalman

 6. (a) San-o nagsaka gikan sa kadadalman ang duag-eskarlata nga sapat nga mapintas, kag ano ang bag-o nga ngalan sini? (b) Ngaa masiling nga ang Nasyones Unidas sa katunayan isa ka pagbanhaw sa duag-eskarlata nga sapat nga mapintas?

⁶ Ang duag-eskarlata nga sapat nga mapintas nagsaka matuod gikan sa kadadalman. Sang Hunyo 26, 1945, upod ang magahod nga seremonya sa San Francisco, E.U.A., 50 ka pungsod ang nagbotar sa pagbaton sang Karta sang organisasyon sang Nasyones Unidas. Ang katuyuan sini nga organisasyon amo ang “paghupot sang internasyonal nga paghidait kag kalig-unan.” Madamo sing pagkaanggid ang Liga kag ang NU. Ang The World Book Encyclopedia nagasiling: “Sa pila ka paagi, ang NU nagaanggid sa Liga de Nasyones, nga gin-organisar sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway I . . . Madamo nga pungsod nga nagpatok sang NU ang nagpatok man sang Liga. Kaangay sang Liga, gintukod ang NU agod magbulig sa paghupot sang paghidait sa ulot sang mga pungsod. Ang nagapanguna nga mga ahensia sang NU pareho gid sa Liga.” Kon amo, ang NU sa katunayan isa ka pagbanhaw sa duag-eskarlata nga sapat nga mapintas. Ang mga 190 ka pungsod nga katapo sini labaw gid sa 63 ka katapo sang Liga; mas daku man ang mga salabton sini sangsa ginbuslan sini.

 7. (a) Sa ano nga paagi ang mga pumuluyo sang duta natingala nga may pagdayaw sa nabanhaw nga duag-eskarlata nga sapat nga mapintas? (b) Ano nga tulumuron ang wala matigayon sang NU, kag ano ang ginsiling sang sekretaryo-heneral sini sadto tuhoy sa sini?

⁷ Sang primero, daku gid nga paglaum ang ginpabutyag sa NU. Katumanan ini sang ginsiling sang anghel: “Kag kon makita nila kon paano ang sapat nga mapintas amo anay, apang indi na karon, kag magaabot pa, ang mga nagapuyo sa duta matingala nga may pagdayaw, apang ang ila ngalan wala masulat sa linukot sang kabuhi kutob sa pagtukod sang kalibutan.” (Bugna 17:8b) Gindayaw sang mga pumuluyo sang duta ining bag-o kag daku nga organisasyon, nga nagapanghikot gikan sa daku nga ulong-talatapan sini sa East River sa New York. Apang wala mapaluntad sang NU ang matuod nga paghidait kag kalig-unan. Sa daku nga bahin sang ika-20 nga siglo, nahuptan lamang ang paghidait sa bug-os nga kalibutan bangod sang peligro sang “mutual assured destruction”—MAD, sa laktod—kag ang palumbaanay sa armas padayon nga nagabaskog pa. Sa tapos sang halos 40 ka tuig nga pagpanikasog sang Nasyones Unidas, ang sekretaryo-heneral sini sadto, nga si Javier Pérez de Cuéllar, nanganduhoy sang 1985: “Nagakabuhi kita sa isa pa ka dag-on sang mga panatiko, kag indi kita makahibalo kon ano ang himuon sa sini.”

8, 9. (a) Ngaa indi malubad sang NU ang mga problema sang kalibutan, kag ano sa indi madugay ang matabo sa sini suno sa mando sang Dios? (b) Ngaa ang mga ngalan sang mga tagtukod kag mga dumalayaw sang NU wala narekord sa “linukot sang kabuhi” sang Dios? (c) Ano ang madinalag-on nga himuon sang Ginharian ni Jehova?

⁸ Wala sing solusyon ang NU. Kag ngaa? Bangod ang Manughatag sing kabuhi sa tanan nga katawhan indi ang manughatag sing kabuhi sang NU. Ang kabuhi sini mangin malip-ot lang, kay suno sa mando sang Dios, “magapadulong ini sa kalaglagan.” Ang mga ngalan sang mga tagtukod kag mga dumalayaw sang NU wala narekord sa linukot sang kabuhi sang Dios. Paano ang makasasala, mamalatyon nga mga tawo, madamo sa ila nagayubit sa ngalan sang Dios, makapaluntad paagi sa NU sang ginsiling ni Jehova nga Dios nga malapit na niya himuon, indi paagi sa tawo, kundi paagi sa Ginharian sang iya Cristo?—Daniel 7:27; Bugna 11:15.

⁹ Ang NU isa gid ka mapasipalahon nga huwad sang Mesianiko nga Ginharian sang Dios paagi sa iya Prinsipe sang Paghidait, si Jesucristo—nga ang iya prinsipenhon nga paggahom wala sing katapusan. (Isaias 9:6, 7) Bisan pa makapaluntad ang NU sing temporaryo nga paghidait, ang mga inaway magadabdab liwat sa indi madugay. Duna ini sa kinaugali sang makasasala nga mga tawo. “Ang ila ngalan wala masulat sa linukot sang kabuhi kutob sa pagtukod sang kalibutan.” Indi lamang paluntaron sang Ginharian ni Jehova paagi kay Cristo ang paghidait sa duta kundi, pasad sa halad nga gawad ni Jesus, banhawon ang mga patay, ang matarong kag di-matarong nga yara sa memorya sang Dios. (Juan 5:28, 29; Binuhatan 24:15) Nagalakip ini sa tanan nga nagpabilin nga malig-on walay sapayan sang mga pagsalakay ni Satanas kag sang iya binhi, kag sa iban pa nga kinahanglan pamatud-an ang ila pagkamatinumanon. Maathag nga ang linukot sang kabuhi sang Dios indi gid magaunod sang mga ngalan sang mga sumalakdag sang Babilonia nga Daku ukon kay bisan sin-o nga nagapadayon sa pagsimba sa sapat nga mapintas.—Exodo 32:33; Salmo 86:8-10; Juan 17:3; Bugna 16:2; 17:5.

Paghidait kag Kalig-unan​—Isa ka Napaslawan nga Paglaum

10, 11. (a) Ano ang ginproklamar sang NU sang 1986, kag ano ang sabat? (b) Pila ka “relihioso nga mga pamilya” ang nagtipon sa Assisi, Italya, agod mangamuyo para sa paghidait, kag ginasabat bala sang Dios ini nga mga pangamuyo? Ipaathag.

¹⁰ Sa panikasog nga pabaskugon ang paglaum sang katawhan, ginproklamar sang Nasyones Unidas ang 1986 subong “Internasyonal nga Tuig sang Paghidait,” nga may tema “Pag-amlig sa Paghidait kag Palaabuton sang Katawhan.” Ginpangabay ang nagainaway nga mga pungsod nga untatan anay ang ila pag-inaway, sing bisan isa ka tuig lang. Ano ang ila sabat? Suno sa report sang International Peace Research Institute, mga lima ka milyon ka tawo ang napatay subong resulta sang mga inaway sang 1986 lamang! Bisan pa may pila ka pinasahi nga mga sensilyo kag mga selyo nga ginhimo bilang handumanan sini, halos wala sing ginhimo ang kalabanan nga pungsod agod malab-ot ang ginatinguhaan nga paghidait sadto nga tuig. Apang, ang mga relihion sang kalibutan—nga interesado pirme nga mahuptan ang maayo nga relasyon sa NU—naghikutar agod mahatagan sing publisidad yadto nga tuig sa nanuhaytuhay nga mga paagi. Sang Enero 1, 1986, gindayaw ni Papa Juan Paulo II ang binuhatan sang NU kag gindedikar niya ang bag-o nga tuig para sa paghidait. Kag sang Oktubre 27, gintipon niya ang mga lider sang madamo nga relihion sang kalibutan sa Assisi, Italya, agod mangamuyo para sa paghidait.

¹¹ Ginasabat bala sang Dios ini nga mga pangamuyo para sa paghidait? Sin-o nga Dios ang ginpangamuyuan sadtong relihioso nga mga lider? Kon pamangkuton mo sila, tuhay ang isabat sang tagsa ka grupo. May yara bala mga grupo sang minilyon ka dios nga makapamati kag makahatag sang mga pangabay nga ginhimo sa nanuhaytuhay nga mga paagi? Madamo sang mga nagpakigbahin didto nagasimba sa Trinidad sang Cristiandad.c Ang mga Budhista, mga Hindu, kag ang iban pa nangadi sa indi maisip nga mga dios. Sa kabilugan, 12 ka “relihioso nga mga pamilya” ang nagtipon, nga gintiglawas sang kilala nga mga klero subong sang Anglikano nga Arsobispo sang Canterbury, Dalai Lama sang Budhismo, Ruso nga arsobispo sang Ortodokso, presidente sang Shinto Shrine Association sang Tokyo, mga animista sang Aprika, kag duha ka Amerikano nga Indian nga napunihan sing mga pakpak sang pispis sa ila ulo. Kon sa bagay, isa sila ka maduagon nga grupo kag matahom gid nga kobrehan sang TV. Ang isa ka grupo walay untat nga nangamuyo sing 12 ka oras sa isa ka tion. (Ipaanggid ang Lucas 20:45-47.) Apang may pangamuyo bala sadto nga nakalusot sa gal-um sang ginhiwat yadto nga pagtinipon? Wala, bangod sa masunod nga mga rason:

12. Sa ano nga mga rason nga wala pagsabta sang Dios ang mga pangamuyo para sa paghidait sang relihioso nga mga lider sang kalibutan?

¹² Tuhay sa mga “nagalakat sa ngalan ni Jehova,” wala sing isa sa sadtong mga relihionista ang nangamuyo kay Jehova, ang buhi nga Dios, nga ang iya ngalan mga 7,000 ka beses nga makita sa orihinal nga teksto sang Biblia. (Miqueas 4:5; Isaias 42:8, 12)d Bilang isa ka grupo, wala sila magpalapit sa Dios sa ngalan ni Jesus, kay ang kalabanan sa ila wala gani nagatuo kay Jesucristo. (Juan 14:13; 15:16) Wala sing bisan isa sa ila ang nagahimo sang kabubut-on sang Dios para sa aton adlaw, nga amo ang pagbantala sa bug-os nga kalibutan sang nagapakari nga Ginharian sang Dios—indi ang NU—subong amo ang matuod nga paglaum sang katawhan. (Mateo 7:21-23; 24:14; Marcos 13:10) Sa masami, ang ila relihioso nga mga organisasyon nadalahig sa madugo nga mga inaway sang maragtas, lakip ang duha ka bug-os kalibutan nga mga inaway sang ika-20 nga siglo. Tuhoy sa ila, ang Dios nagasiling: “Bisan kon maghimo kamo sing madamo nga pangamuyo, indi ako magpamati; ang inyo mga kamot puno sang pagpaagay sing dugo.”—Isaias 1:15; 59:1-3.

13. (a) Ngaa talalupangdon ang pagbuylog sang relihioso nga mga lider sang kalibutan sa NU sa paghimo sing panawagan para sa paghidait? (b) Ang pagsinggit sing paghidait magadangat sa ano nga talipuspusan nga gintagna sang Dios?

¹³ Dugang pa, talalupangdon gid nga ang relihioso nga mga lider sang kalibutan nagabuylog sa Nasyones Unidas sa paghimo sing panawagan para sa paghidait sa sini nga tion. Luyag nila impluwensiahan ang NU para sa ila kaugalingon nga kaayuhan, labi na sa sining moderno nga dag-on nga madamo sang ila mga katapo ang nagabiya sa ila relihion. Kaangay sang di-matutom nga mga lider sa dumaan nga Israel, nagasinggit sila, “‘May paghidait! May paghidait!’ bisan wala sing paghidait.” (Jeremias 6:14) Walay duhaduha nga ang ila pagsinggit para sa paghidait magapadayon, kag magabaskog pa subong pamatuod sa talipuspusan nga gintagna ni apostol Pablo: “Ang adlaw ni Jehova magaabot gid subong sang kawatan sa kagab-ihon. Kon magsiling gani sila: ‘Paghidait kag kalig-unan!’ nian gilayon nga magaabot sa ila ang hinali nga kalaglagan subong sang pagpasakit sang isa ka babayi nga nagadala; kag indi sila nga mas-a makalikaw.”—1 Tesalonica 5:2, 3.

14. Paano matabo ang pagsinggit sing “Paghidait kag kalig-unan!” kag paano malikawan sang isa nga mapatalang sia sini?

¹⁴ Sining karon nga mga tinuig, gingamit sang mga politiko ang mga tinaga nga “paghidait kag kalig-unan” agod ilaragway ang nanuhaytuhay nga mga programa sang tawo. Umpisa bala sang katumanan sang 1 Tesalonica 5:3 ini nga mga panikasog sang mga lider sang kalibutan? Ukon ginapatuhuyan bala ni Pablo ang isa ka espesipiko kag talalupangdon gid nga hitabo nga magatawag sang igtalupangod sang bug-os nga kalibutan? Sanglit ang mga tagna sa Biblia masami nga mahangpan lamang sing bug-os sa tapos ini matuman ukon samtang nagakatuman ini, hulaton naton kag tan-awon kon ano ang matabo. Samtang nagahulat kita, nahibaluan sang mga Cristiano nga kon ano man nga paghidait kag kalig-unan ang daw mapaluntad sang mga pungsod, halos pareho lang gihapon ang kahimtangan. May kakagod gihapon, dumot, krimen, pagkalusod sang pamilya, imoralidad, balatian, kasubo, kag kamatayon. Busa, indi ka gid mapatalang sang bisan ano man nga pagsinggit sing “paghidait kag kalig-unan” kon magpabilin ka nga alisto sa kahulugan sang mga nagakatabo sa kalibutan kag mamati sa matagnaon nga mga paandam sa Pulong sang Dios.—Marcos 13:32-37; Lucas 21:34-36.

[Mga nota]

[Kahon sa pahina 250]

Ang Pagsumpakilay Tuhoy sa “Paghidait”

Bisan pa ang 1986 ginproklamar sang NU nga Internasyonal nga Tuig sang Paghidait, nagbaskog pa ang makatalagam gid nga palumbaanay sa armas. Ginhatag sang World Military and Social Expenditures 1986 ining makapasubo nga mga detalye:

Sang 1986 ang gasto sang militar sa bug-os nga kalibutan nakalab-ot sa $900 bilyones.

Ang isa ka oras nga gasto sang militar sa bug-os nga kalibutan tuman na kuntani agod mabakunahan ang 3.5 milyones nga nagakapatay kada tuig bangod sang sarang matapna nga balatian.

Sa bug-os nga kalibutan, isa sa lima ka tawo ang nagakabuhi sa kaimulon. Ini tanan nga tawo nga ginagutman sarang kuntani mapakaon sa isa ka tuig sang ginagasto sang kalibutan para sa mga armas sa duha ka adlaw.

Ang puersa sa paglupok sang armas nuklear nga natipon sang kalibutan 160,000,000 ka beses ang kalabawon sangsa paglupok sa Chernobyl.

Ang isa ka bomba nuklear mapalupok nga ang puersa sini 500 ka beses ang kalabawon sangsa bomba nga ginhulog sa Hiroshima sang 1945.

Ang natipon nga mga armas nuklear katumbas sa kapin sa isa ka milyon ka bomba nga ginhulog sa Hiroshima. Labaw ini sing 2,700 ka beses sa puersa nga ginpalupok sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, sang 38 milyones ka tawo ang napatay.

Ang mga inaway nagsunson pa kag kapin ka makamamatay. Ang napatay sa inaway may kabug-usan nga 4.4 milyones sang ika-18 nga siglo, 8.3 milyones sang ika-19 nga siglo, 98.8 milyones sa nahauna nga 86 ka tuig sang ika-20 nga siglo. Sugod sang ika-18 nga siglo, ang napatay sa inaway nagdugang sing kapin sa anom ka beses sangsa populasyon sang kalibutan. Napulo ka beses ang kalabawon sang napatay sa tagsa ka inaway sang ika-20 nga siglo sangsa ika-19 nga siglo.

[Mga Retrato sa pahina 247]

Subong sang gintagna tuhoy sa duag-eskarlata nga sapat nga mapintas, ang Liga de Nasyones nahulog sa kadadalman sang matabo ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II apang nabanhaw subong Nasyones Unidas

[Mga Retrato sa pahina 249]

Bilang suporta sa “Tuig sang Paghidait” sang NU, ang mga tiglawas sang mga relihion sa bug-os nga kalibutan naghalad sing makalilibog nga mga pangamuyo sa Assissi, Italya, apang wala sing bisan isa sa ila ang nangamuyo sa buhi nga Dios nga si Jehova