Mga Sekreto sang Kalipay sa Pamilya
Kon Paano Pakigbagayan ang mga Ugangan
Si Jennya nagsiling: Nagaprangka ang iloy ni Ryan nga wala gid sia nanamian sa akon. Pero mas malain pa gid ang ginapakita sang akon mga ginikanan sa iya. Si Ryan lang gid ang ginatratar nila sing amo sina! Amo gani nga kon magbisita kami sa amon mga ginikanan, ginabudlayan gid kami.
Si Ryan nagsiling: Para kay nanay daw wala gid ya sing maayo para sa iya mga bata. Amo nga halin sang una, pirme lang niya ginapangitaan sing sala si Jenny. Amo man sini ang mga ginikanan ni Jenny. Pirme lang ako nila ginapakalain. Ang problema kay pagkatapos sini, kami ya ni Jenny ang nagabaisay kay masig-apinay kami sang amon mga ginikanan.
PIRME lang ginahimo nga kaladlawan sang mga komedyante ang indi pag-intiendihanay sang ugangan kag umagad, pero sa pagkamatuod, indi gid ini kaladlawan. “Madugay na nga ginaentrahan sang akon ugangan nga babayi ang amon pag-asawahay,” siling ni Reena, isa ka asawa nga taga-India. “Ginapaupok ko na lang pirme ang akon kaakig sa akon bana. Amo nga daw pirme lang sia nabutang sa tungatunga.”
Ngaa ginaentrahan sang pila ka ugangan ang pangabuhi sang ila mga kabataan? Si Jenny, nga ginsambit sa umpisa, naghatag sang isa ka rason: “Pamatyag nila daw indi ka makasarang sa pag-atipan sa ila bata kay wala ka pa sing nahibaluan kag eksperiensia sa pangabuhi.” Si Dilip, nga bana ni Reena, nagsiling man: “Ang mga ginikanan nga nag-atipan sa ila bata mahimo magbatyag nga daw ginkuhaan sing papel. Mahimo nga nabalaka man sila nga ang ila bata indi pa makahibalo mangabuhi.”
Kon kaisa, ang mag-asawa man ang nagahimo sing paagi nga entrahan sila sang ila mga ugangan. Binagbinaga ang halimbawa nanday Michael kag Leanne nga taga-Australia. “Suod ang pamilya ni Leanne. Naanad sia nga ginaistoryahan nila ang tanan nga butang,” siling ni Michael. “Gani sang nag-asawahay na kami, ginakonsulta niya gihapon si tatay niya sa mga butang nga dapat kami lang tani nga duha ang magdesisyon. Maayo gid ang mga laygay ni tatay niya, pero nagalalain ako kay didto sia nagakadto sa baylo nga sa akon!”
Nabudlayan gid ang mag-asawa kon entrahan na sang mga ginikanan ang ila pangabuhi. Kon nagakatabo ini sa imo, paano mo pakigbagayan ang imo ugangan? Binagbinaga ang duha ka problema nga mahimo matabo kag kon ano ang dapat mo himuon.
PROBLEMA 1:
Ang imo asawa ukon bana daw indi magbulag sa iya mga ginikanan. “Pamatyag sang akon asawa, daw ginpabay-an na niya ang iya ginikanan kon magpalayo kami sa ila,” siling ni Luis nga taga-Espanya. “Pero sang nagbata na ang akon asawa, naglalain man sia kay adlaw-adlaw kami nga ginakadtuan sang akon ginikanan. Bangod sini, pirme lang kami nagabaisay.”
Mga Prinsipio:
Parte sa kahimusan sang pag-asawahay, ang Biblia nagsiling nga “bayaan sang lalaki ang iya amay kag ang iya iloy kag magahiusa sa iya asawa, kag mangin-isa sila ka unud.” (Genesis 2:24) Ang mangin ‘isa ka unud’ wala lamang nagakahulugan nga upod sila nga mangabuhi. Ang buot silingon sini nga ang bana kag asawa nagtukod na sang bag-o nga pamilya. Ini nga pamilya mas importante sangsa ginhalinan nila nga mga pamilya. (1 Corinto 11:3) Siempre, kinahanglan gihapon respetuhon sang bana kag asawa ang ila mga ginikanan. Mapakita nila ini paagi sa paghatag sa ila sing tion. (Efeso 6:2) Pero, ano abi kon sobra na ang tion nga ginahatag sang imo tiayon sa iya mga ginikanan kag nagabatyag ka nga daw ginapabay-an na?
Ang puede mo himuon:
Binagbinaga sing maayo ang inyo sitwasyon. Sobra gid man bala ka suod ang imo bana ukon asawa sa iya mga ginikanan, ukon basi indi ka lang amo sina kasuod sa imo mga ginikanan? Kon amo, indi ayhan may epekto ang pagpadaku sa imo, ukon basi nagapangimon ka lang?—Hulubaton 14:30; 1 Corinto 13:4; Galacia 5:26.
Para masabat ini, dapat usisaon mo sing maayo ang imo kaugalingon. Kon pirme kamo nagainaway bangod sa inyo mga ginikanan, indi sila ang may problema, kundi kamo mismo nga mag-asawa.
Madamo sing problema ang mga mag-asawa bangod indi pirme pareho ang ila pagtamod sa mga butang. Puede mo bala tan-awon ang mga butang sa pagtamod sang imo tiayon? (Filipos 2:4; 4:5) Amo sini ang ginhimo ni Adrián nga taga-Mexico. “Ang akon asawa nagdaku sa pamilya nga madamo sing problema,” siling niya. “Gani, wala ako gawa nagasuod sa akon mga ugangan. Sang ulihi, ginlikawan ko na gid sila. Pirme kami nagaaway sang akon asawa kay gusto niya pirme nga kaupod ang iya pamilya ilabi na gid si nanay niya.”
Sang ulihi, nangin balanse na ang pagtamod ni Adrián. “Nabal-an ko nga indi maayo ang epekto sa akon asawa kon magkadto kami pirme sa iya mga ginikanan, pero mas mamroblema pa gid kami kon indi kami magpakita sa ila. Amo nga tubtob masarangan ko, ginaayuhan ko gid ang akon mga ugangan.”b
TILAWI INI: Isulat ninyo nga mag-asawa kon ano pirme ang inyo ginaawayan parte sa inyo mga ginikanan. Kon posible, umpisahan ninyo sa “Pamatyag ko . . . ” Dayon magbayluhanay kamo sang inyo ginsulat. Pamensari ninyo sing maayo kon ano ang inyo himuon para masolusyunan ang problema sang kada isa.
PROBLEMA 2:
Pirme nagapasilabot ang imo mga ugangan sa inyo pangabuhi. “Pito ka tuig kami nga nag-istar sa pamilya sang akon bana sugod sang nag-asawahay kami,” siling ni Nelya nga taga-Kazakhstan. “Pirme lang kami nagabaisay parte sa pagdisiplina sa kabataan kag sa akon pagluto kag paglimpyo. Gin-istorya ko ang akon bana kag ang akon ugangan nga babayi parte sini, pero naglala pa gid ang sitwasyon!”
Mga prinsipio:
Kon may bana ka na ukon asawa, indi ka na kontrolado sang imo mga ginikanan. Ang Biblia nagsiling: “Ang ulo sang tagsa ka tawo amo si Cristo, ang ulo sang babayi amo ang iya bana.” (1 Corinto 11:3, Ang Biblia) Pero subong sang nasiling na, kinahanglan gihapon nga tahuron sang bana kag asawa ang ila mga ginikanan. Ang Hulubaton 23:22 nagsiling: “Pamatii ang imo amay nga nagpakatawo sa imo, kag dili paghikayi ang imo iloy kon tigulang na sia.” Pero, ano abi kon ginapilit gid sang imo mga ginikanan ukon ugangan ang ila gusto?
Ang puede mo himuon:
Binagbinaga ang ila motibo kon ngaa nagapasilabot sila. “May mga tion nga dapat ipabatyag mo sa imo mga ginikanan nga importante sila gihapon,” siling ni Ryan nga ginsambit kaina. Mahimo nga indi man gid nila tuyo nga hilabtan ang inyo pangabuhi. Gani, makabulig sa inyo ang laygay sang Biblia nga magmabinatason kag ‘magbinuligay, kag magpinatawaray kon may aligutgot kamo sa isa kag isa.’ (Colosas 3:13, MB) Pero, ano abi kon bangod sa pagpasilabot nila, nagaaway na kamo nga mag-asawa?
Naghimo ang pila ka mag-asawa sing rasonable nga mga limitasyon. Indi buot silingon sini nga iplastar mo gid sa imo ginikanan ini nga mga limitasyon.c Pero, puede mo ipabatyag sa ila nga ginauna mo gid ang imo asawa ukon bana. Halimbawa, ang isa ka Hapon nga si Masayuki nagsiling: “Kon may ginahambal gani ang imo mga ginikanan, indi ka dayon magpasugot. Dumduma nga nagatukod ka sing bag-o nga pamilya. Gani, pamangkuta anay ang imo asawa kon ano ang iya masiling sa ginhambal sang imo mga ginikanan.”
TILAWI INI: Istoryahi ninyo nga mag-asawa kon ano ang espesipiko nga butang nga ginahimo sang inyo mga ginikanan nga ginahalinan sang inyo pag-away. Isulat ninyo kon ano nga mga limitasyon ang dapat ninyo himuon kag kon paano ninyo ini masunod nga nagapakita gihapon sing respeto sa ila.
Malikawan naton ang madamo nga problema kon intiendihon naton ang motibo sang aton mga ginikanan. Indi man naton pagtugutan nga maapektuhan sini nga mga problema ang aton pag-asawahay. Si Jenny nagsiling: “Kon kaisa, ka emosyonal sa amon sang akon bana kon magbaisay kami parte sa amon mga ginikanan. Kag pirme namon masakit ang balatyagon sang isa kag isa kon istoryahan namon ang ila mga kakulangan. Pero sang ulihi, gintinguhaan namon nga solbaron kon ano gid ang problema kag wala na namon ginpadaku ang ila mga kakulangan. Gani, nalikawan namon nga masakit ang balatyagon sang isa kag isa kag sugod sadto, nagsuod kami nga mag-asawa.”
a Gin-islan ang mga ngalan.
b Kon ang mga ginikanan padayon nga nagahimo sing serioso nga sala kag wala nagahinulsol, indi maayo nga makigsuod sa ila kag dapat limitahan ang pagpakig-upod sa ila.—1 Corinto 5:11.
c Sa pila ka kahimtangan, mahimo nga kinahanglan mo istoryahon sing maayo ang imo mga ginikanan ukon ugangan. Dapat himuon mo ini sa matinahuron kag malulo nga paagi.—Hulubaton 15:1; Efeso 4:2; Colosas 3:12.
PAMANGKUTA ANG IMO KAUGALINGON . . .
Ano ang maayo nga mga kinaiya sang akon ugangan?
Paano ko mapakita ang pagtahod sa akon mga ginikanan nga wala man ginapabay-an ang akon bana ukon asawa?