Ang Pulong ni Jehova Buhi

Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Genesis​​—⁠I

“ANG “genesis” nagakahulugan “ginsuguran,” ukon “pagkabun-ag.” Sibu ini nga ngalan para sa isa ka tulun-an nga nagasugid kon paano nagluntad ang uniberso, kon paano ginhanda ang duta para istaran sang mga tawo, kag kon paano nakaistar sa sini ang mga tawo. Ginsulat ni Moises ini nga tulun-an sa kahanayakan sang Sinai, kag posible nga natapos niya ini sang 1513 B.⁠C.⁠E.

Ang tulun-an sang Genesis nagasugid sa aton tuhoy sa kahimtangan sang kalibutan antes sang Anaw, kon ano ang natabo pagkatapos sang Anaw, kag kon paano nakig-angot si Jehova nga Dios kanday Abraham, Isaac, Jacob kag Jose. Binagbinagon sa sini nga artikulo ang talalupangdon nga mga punto sa Genesis 1:1⁠–​​11:​9, tubtob lang sa tion nga nakig-angot si Jehova kay patriarka Abraham.

ANG KALIBUTAN ANTES SANG ANAW

(Genesis 1:1⁠–​​7:24)

Ginapatuhuyan sang nagabukas nga mga tinaga sang Genesis, “sa ginsuguran,” ang binilyon ka tuig na nga nagligad. Ang mga hitabo sa anom ka “adlaw” sang pagpanuga, ukon mga panag-on sang pinasahi nga pagpanuga, ginsaysay sa punto-de-vista sang isa ka tawo kon nasaksihan niya ini nga mga hitabo sa duta. Sa hingapusan sang ikan-om nga adlaw, gintuga sang Dios ang tawo. Bisan pa nadula gilayon ang Paraiso bangod nangin di-matinumanon ang tawo, si Jehova naghatag sing paglaum. Ang pinakauna nga tagna sang Biblia naghinambit sang isa ka “binhi” nga magapanas sa mga epekto sang sala kag magadugmok kay Satanas sa ulo.

Sa masunod nga 16 ka siglo, nagmadinalag-on si Satanas sa pagpatalikod sa Dios sang tanan nga tawo luwas lamang sa pila ka matutom, subong nanday Abel, Enoc, kag Noe. Halimbawa, ginpatay ni Cain ang iya matarong nga utod nga si Abel. “Ang mga tawo nagsulugod sa pagtawag sa ngalan ni Jehova,” apang maathag nga sa mapasipalahon nga paagi. (Genesis 4:​26, Balaan nga Kasulatan, American Bible Society) Ginapakita ang kasingki sang iya panahon, si Lamec nagsulat sang isa ka binalaybay kon paano niya ginpatay ang isa ka pamatan-on nga lalaki, bangod kuno sa pagpangapin sa iya kaugalingon. Naglala pa gid ang kahimtangan sang ang malalison nga anghel nga kaanakan sang Dios nagpangasawa kag nanganak sang masingki nga mga higante nga gintawag Nefilim. Apang, ang matutom nga si Noe naghimo sang arka, maisugon nga nagpaandam sa iban tuhoy sa nagapakari nga Anaw, kag nakaluwas sa sini nga kalaglagan upod sa iya pamilya.

Sabat sa mga Pamangkot Tuhoy sa Kasulatan:

1:​16​​—⁠Paano ginpasanag sang Dios ang una nga adlaw kon ang adlaw, bulan kag mga bituon ginhimo sang ikap-at nga adlaw na? Ang Hebreo nga tinaga nga ginbadbad “himo” sa bersikulo 16 tuhay sa tinaga nga ginbadbad “tuga” nga gingamit sa Genesis kapitulo 1, mga bersikulo 1, 21 kag 27. “Ang mga langit” nga naglakip sa adlaw, bulan kag mga bituon natuga na antes pa gani mag-umpisa ang “una nga adlaw.” Apang ang ila silak wala pa makalab-ot sa kadaygan sang duta. Sa una nga adlaw, “may kapawa” bangod naglapos sa mga panganod ang kasanag kag masanaaw na sa duta. Nian ang nagatiyog nga duta may adlaw na kag may gab-i. (Genesis 1:​1-3, 5) Ang mga nagahatag sini nga kasanag indi pa makita sa duta. Apang sa ikap-at nga panag-on sang pagpanuga, may talalupangdon nga pagbag-o. Ang adlaw, bulan kag mga bituon ‘ginpaiwag na karon sa duta.’ (Genesis 1:17) “Ang Dios naghimo” sa ila sa kahulugan nga makita na sila karon gikan sa duta.

3:8​​—⁠Direkta bala nga nakighambal si Jehova nga Dios kay Adan? Ginapakita sa Biblia nga kon ang Dios nagapakighambal sa mga tawo, masami nga paagi ini sa isa ka anghel. (Genesis 16:​7-​11; 18:​1-3, 22-​26; 19:⁠1; Hukom 2:​1-4; 6:​11-​16, 22; 13:15-​22) Ang punong humalambal sang Dios amo ang iya bugtong nga Anak, nga gintawag “ang Pulong.” (Juan 1:1) Mahimo gid nga nakighambal ang Dios kanday Adan kag Eva paagi sa “Pulong.”​​—⁠Genesis 1:​26-​28; 2:​16; 3:​8-​13.

3:​17​​—⁠Sa ano nga paagi ginpakamalaut ang duta, kag daw ano kalawig? Ang pagpakamalaut sa duta nagakahulugan nga nangin mabudlay na gid ang pagkultibar sa sini. Ang mga epekto sang ginpakamalaut nga duta, upod sa mga sapinit kag mga ragiwriw sini, nabatyagan gid sang mga kaanakan ni Adan amo nga ang amay ni Noe, nga si Lamec, nagsiling tuhoy sa “pangabudlayan sang aton mga kamot, bangod sang duta nga ginpakamalaut ni Jehova.” (Genesis 5:​29, ABS) Pagkatapos sang Anaw, ginpakamaayo ni Jehova si Noe kag ang iya mga anak, nagapahayag sang Iya katuyuan nga tugbon nila ang duta. (Genesis 9:1) Maathag nga ang pagpakamalaut sang Dios sa duta gindula na.​​—⁠Genesis 13:10.

4:​15​​—⁠Paano si Jehova “nagbutang sing tanda kay Cain”? Ang Biblia wala nagasiling nga gintandaan ukon ginmarkahan ang lawas ni Cain sa bisan ano nga paagi. Mahimo gid nga ang tanda isa ka pormal nga dekrito nga nahibaluan kag ginatuman sang iban kag gintuyo ini agod indi sia pagtimalusan.

4:​17​​—⁠Sa diin nagkuha sang asawa si Cain? “Nangin amay [si Adan] sang mga anak nga lalaki kag mga anak nga babayi.” (Genesis 5:4) Gani ginpangasawa ni Cain ang isa sa iya mga manghod ukon ayhan isa sa iya mga hinablos. Sang ulihi, ang Kasuguan sang Dios sa mga Israelinhon nagdumili sa pag-asawahay sang mag-ulutod.​​—⁠Levitico 18:9.

5:​24​​—⁠Sa ano nga paagi ‘ginkuha sang Dios si Enoc’? Maathag nga may katalagman nga mapatay si Enoc, apang wala ginpahanugutan sang Dios nga paantuson sia sang iya mga kaaway. “Si Enoc ginliton agod nga indi sia mapatay,” sulat ni apostol Pablo. (Hebreo 11:5) Wala ini nagakahulugan nga gindala sia sang Dios sa langit agod padayon nga magkabuhi didto. Si Jesus amo ang pinakauna nga nagkayab sa langit. (Juan 3:​13; Hebreo 6:​19, 20) Ang ‘pagliton kay Enoc agod indi sia mapatay’ mahimo magkahulugan nga ginbutang sia sang Dios sa isa ka matagnaon nga pagpanganinaw kag nian ginkuha sang Dios ang iya kabuhi samtang yara sia sa sini nga kahimtangan. Sa sini nga mga kahimtangan, wala mag-antos si Enoc, ukon wala “makakita sing kamatayon” (NW), sa mga kamot sang iya mga kaaway.

6:6​​—⁠Sa ano nga kahulugan nga “nagpakalisod” si Jehova bangod ginhimo niya ang tawo? Ang Hebreo nga tinaga diri nga ginbadbad “nagpakalisod” nagapatuhoy sa pagbag-o sang panimuot ukon tinutuyo. Himpit si Jehova kag gani wala nagsayop sa pagtuga sang tawo. Apang, nagbag-o ang iya panimuot kon tuhoy sa malauton nga henerasyon antes sang Anaw. Nagbag-o ang panimuot sang Dios subong Manunuga sang mga tawo pakadto sa manuglaglag nila bangod naakig sia sa ila kalautan. Ang iya pagluwas sa pila ka tawo nagapakita nga ang iya pagkalisod para lamang sa mga nangin malauton.​​—⁠2 Pedro 2:​5, 9.

7:2​​—⁠Sa diin ginbase ang pagpain sang matinlo kag di-matinlo nga mga sapat? Maathag nga ginbase ang pagpain sa paggamit sang mga halad sa pagsimba kag indi sa kon ano ang puede ukon indi puede kaunon. Ang mga tawo wala nagakaon sing karne antes sang Anaw. Ang mga designasyon nga “matinlo” kag “di-matinlo” nga mga pagkaon nagluntad lamang sa Mosaikong Kasuguan, kag ining pagdumili natapos sang gindula ang Mosaikong Kasuguan. (Binuhatan 10:​9-​16; Efeso 2:15) Maathag nga nahibaluan ni Noe kon ano ang nagakaigo nga halad sa pagsimba kay Jehova. Sang nanaug sia sa arka, gilayon nga “nagtukod [sia] sing isa ka halaran kay Jehova, kag nagkuha sia sa tanan nga sapat nga matinlo kag sa tanan nga pispis nga matinlo, kag naghalad sia sing mga halad nga sinunog sa halaran.”​​—⁠Genesis 8:​20, ABS.

7:​11​​—⁠Sa diin naghalin ang tubig nga ginbangdan sang bug-os globo nga Anaw? Sa ikaduha nga panag-on ukon “adlaw” sang pagpanuga, sa paghimo sang “kahawaan,” may mga tubig sa “idalom sang kahawaan” kag may mga tubig sa “ibabaw sang kahawaan.” (Genesis 1:​6, 7) Ang mga tubig “sa idalom” amo ang mga tubig nga yara na mismo sa duta. Ang mga tubig sa “ibabaw” amo ang madamol gid nga daw ambon sa ibabaw pa sang kahawaan, nga nagahuman sang isa ka “daku nga kadadalman.” Nagtupa sa duta ini nga mga tubig sang adlaw ni Noe.

Mga Leksion Para sa Aton:

1:⁠26. Bangod gintuga sa dagway sang Dios, ang mga tawo may kapasidad nga magpakita sang mga kinaiya sang Dios. Tunay gid nga dapat naton tinguhaan nga palambuon ang mga kinaiya subong sang gugma, kaluoy, pagkamainayuhon, kaayo, kag pagkamapailubon, nga ginailog ang Isa nga nagtuga sa aton.

2:​22-​24. Ang pag-asawahay kahimusan sang Dios. Ang kasugtanan sa pag-asawahay permanente kag sagrado, diin ang bana amo ang ulo sang pamilya.

3:​1-5, 16-​23. Ang aton kalipay nasandig sa pagkilala naton sang pagkasoberano ni Jehova sa aton personal nga kabuhi.

3:​18, 19; 5:⁠5; 6:⁠7; 7:⁠23. Nagakatuman gid pirme ang pulong ni Jehova.

4:​3-7. Nahamuot si Jehova sa halad ni Abel bangod isa sia ka matarong nga tawo nga may pagtuo. (Hebreo 11:4) Sa pihak nga bahin, subong ginpakita sang iya mga hulag, si Cain wala sing pagtuo. Ang iya mga buhat malaut, namarkahan sang kahisa, dumot, kag pagpatay. (1 Juan 3:12) Dugang pa, ayhan wala gid niya ginpamensaran sing maayo ang iya halad kag naghalad lang sing pasapayan. Indi bala nga ang aton mga halad sang pagdayaw kay Jehova dapat bug-os tagipusuon kag ginaupdan sang husto nga panimuot kag matarong nga paggawi?

6:⁠22. Bisan tinuig ang paghimo sang arka, si Noe nagtuman sa ginsugo sang Dios sa iya. Gani naluwas si Noe kag ang iya pamilya sa Anaw. Si Jehova nagapakighambal sa aton paagi sa iya nasulat nga Pulong kag nagahatag sing panuytoy paagi sa iya organisasyon. Para sa aton kaayuhan ang pagpamati kag pagtuman.

7:​21-​24. Wala ginalaglag ni Jehova ang matarong upod sa malauton.

UMPISA SANG ISA KA BAG-O NGA DAG-ON PARA SA KATAWHAN

(Genesis 8:1⁠–​​11:9)

Pagkatapos malaglag ang kalibutan paagi sa Anaw, nag-umpisa ang isa ka bag-o nga dag-on para sa katawhan. Ginpahanugutan ang mga tawo nga magkaon sang karne apang ginsugo nga maglihi sa dugo. Si Jehova nag-awtorisar sang silot nga kamatayon para sa pagpatay kag nagpasad sang katipan sang balangaw, nga nagapangako nga indi na gid magpa-Anaw liwat. Nangin ginikanan sang bug-os nga rasa sang tawo ang tatlo ka anak nga lalaki ni Noe, apang ang iya apo-sa-tuhod nga si Nimrod nangin “gamhanan nga mangangayam sa atubangan ni Jehova.” Sa baylo nga maglinapta agod tugbon ang duta, ang mga tawo nagdesisyon nga magpatindog sang isa ka siudad nga gintawag Babel kag sang isa ka torre agod maghimo sing bantog nga ngalan para sa ila kaugalingon. Napaslawan ang ila mga katuyuan sang gingumon ni Jehova ang ila lenguahe kag ginlapta sila sa bug-os nga duta.

Sabat sa mga Pamangkot Tuhoy sa Kasulatan:

8:​11​​—⁠Kon nagkalamatay ang mga kahoy bangod sa Anaw, sa diin ginkuha sang pating ang dahon sang olibo? May yara duha ka posibilidad. Sanglit mabakod nga kahoy ang olibo, mahimo nabuhi ini sa idalom sang tubig sa sulod sang pila ka bulan sa tion sang Anaw. Sang naghubas na ang tubig-baha, yara na sa mamala nga duta ang sadto anay nalapawan-sang-tubig nga kahoy kag makapanalingsing na ini. Ang dahon sang olibo nga gindala sang pating kay Noe mahimo man ginkuha sa isa ka linghod nga kahoy nga namuhi sang naghubas na ang tubig-baha.

9:​20-​25​​—⁠Ngaa ginpakamalaut ni Noe si Canaan? Mahimo gid nga may pila ka kabastusan ukon kalainan nga ginhimo si Canaan batok sa iya lolo nga si Noe. Bisan nasaksihan ini ni Ham, nga amay ni Canaan, wala niya gintapna ini pero daw ginpalapta niya ang istorya. Apang, ginhabulan sang duha pa ka anak ni Noe, nga sanday Sem kag Japet, ang ila amay. Bangod sini ginpakamaayo sila, apang ginpakamalaut si Canaan, kag nag-antos si Ham subong resulta sang kahuy-anan sa iya kaanakan.

10:25​​—⁠Paano “ginbahinbahin” ang duta sang adlaw ni Peleg? Nagkabuhi si Peleg halin sang 2269 tubtob 2030 B.⁠C.⁠E. “Sa iya kaadlawan” ginhimo ni Jehova ang daku nga pagbahinbahin paagi sa paggumon sang lenguahe sang mga tagtukod sang Babel kag pagpalapta sa ila sa duta. (Genesis 11:9) Gani, “ginbahinbahin ang duta [ukon, ang mga pumuluyo sang duta]” sa adlaw ni Peleg.

Mga Leksion Para sa Aton:

9:⁠1; 11:9. Wala sing tawo nga makapugong sa katuyuan ni Jehova.

10:​1-​32. Ang duha ka rekord sang kaliwatan antes kag pagkatapos sang Anaw​​—⁠sa kapitulo 5 kag 10​​—⁠nagakonektar sang bug-os tawhanon nga rasa sa una nga tawo, kay Adan, paagi sa tatlo ka anak nga lalaki ni Noe. Ang mga Asirianhon, Caldeanhon, Hebreo, Sirianhon, kag pila ka Arabo nga mga tribo, mga kaliwat ni Sem. Ang mga Etiopianhon, Egiptohanon, Canaanhon, kag pila ka Aprikano kag Arabo nga mga tribo naggikan kay Ham. Ang mga Indo-Europeanhon mga kaliwat ni Japet. Ang tanan nga tawo isa lang ang ginhalinan kag ginbun-ag nga palareho sa atubangan sang Dios. (Binuhatan 17:26) Dapat maimpluwensiahan sining kamatuoran ang aton pagtamod kag pagtratar sa iban.

Ang Pulong sang Dios Gamhanan

Masapwan sa una nga bahin sang tulun-an nga Genesis ang lamang sibu nga rekord sang dumaan nga kasaysayan sang tawo. Sa sini nga mga pahina, mahantop naton ang katuyuan sang Dios sa pagbutang sang tawo sa duta. Makapalig-on gid mahibaluan nga wala sing tawhanon nga mga pagpanikasog, kaangay sa ginhimo ni Nimrod, ang makapugong sa katumanan sini!

Samtang semanal mo nga ginabasa ang Biblia bilang preparasyon sa Teokratikong Eskwelahan Para sa Ministeryo, ang pagbinagbinag sa seksion nga “Sabat sa mga Pamangkot Tuhoy sa Kasulatan” makabulig sa imo nga mahangpan ang pila ka mabudlay nga teksto. Ginapakita sa imo sang mga komento sa “Mga Leksion Para sa Aton” kon paano ka makabenepisyo gikan sa semanal nga pagbasa sang Biblia. Kon nagakaigo, mahimo man ini mangin basihan sang bahin nga lokal nga mga kinahanglanon sa Miting sa Serbisyo. Ang Pulong ni Jehova buhi gid kag makaimpluwensia sa aton mga kabuhi.​​—⁠Hebreo 4:⁠12.