“Sunda ang Dalanon sang Pagkamaabiabihon”

“Magpaambit sa mga balaan suno sa ila mga kinahanglanon. Sunda ang dalanon sang pagkamaabiabihon.”—ROMA 12:⁠13.

 1. Ano ang sadsaran nga kinahanglanon sang tawo, kag paano ini ginapakita?

ANG paglakat sa isa ka kalye nga wala sing mga tawo sa palibot nga indi pamilyar sa imo sa kagab-ihon mahimo nga isa ka makakululba nga eksperiensia karon nga mga adlaw. Apang mahimo nga pareho lang nga makapahuol ang mangin sa isa ka kadam-an nga wala ikaw sing kilala ukon wala sing nakakilala sa imo. Sa pagkamatuod, ang isa ka bahin sang tawhanon nga kinaugali amo ang kinahanglanon nga atipanon, talupangdon, kag higugmaon. Wala sing bisan sin-o ang luyag kabigon nga isa ka dumuluong ukon tagaguwa.

 2. Paano kita gin-amanan ni Jehova sing kaupod nga ginakinahanglan naton?

² Nahibaluan gid ni Jehova nga Dios, ang Magbubuhat kag Manunuga sang tanan nga butang, nga ang tawo nagakinahanglan sing kaupod. Subong Desinyador sang iya tawhanon nga tinuga, nahibaluan sang Dios halin gid sa ginsuguran nga “indi maayo nga ang tawo padayon nga mag-isa lamang,” gani may ginhimo sia sa sini. (Genesis 2:​18, 21, 22) Ang rekord sang Biblia puno sing mga halimbawa sang maluluy-on nga mga buhat nga ginpakita ni Jehova kag sang iya mga alagad sa mga tawo. Makabulig ini sa aton sa pagtuon kon paano ‘sundon ang dalanon sang pagkamaabiabihon,’ agod malipay kag mahamuot ang iban kag malipay man kita.​—⁠Roma 12:⁠13.

Pagkawili sa mga Dumuluong

 3. Ipaathag ang sadsaran nga kahulugan sang pagkamaabiabihon.

³ Ang tinaga nga “pagkamaabiabihon” nga ginagamit sa Biblia ginbadbad halin sa Griegong tinaga nga phi·lo·xe·niʹa, nga ginahuman sang duha ka gamot nga tinaga nga nagakahulugan sing “gugma” kag “dumuluong.” Sa amo, ang pagkamaabiabihon nagakahulugan sing “gugma sa mga dumuluong.” Apang, indi lamang ini isa ka pormalidad ukon pagpakita sing kaayo. Nadalahig diri ang balatyagon kag pagpalangga sang isa. Ang berbo nga phi·leʹo, suno sa Exhaustive Concordance of the Bible ni ­James ­Strong, nagakahulugan sing “mangin mainabyanon (mawili sa [isa ka indibiduwal ukon isa ka butang]), kon sayuron, pagpakita sing pagpalangga (nagapahangop sing personal nga relasyon, subong butang nga ginapatuhuyan sing sentimiento ukon balatyagon).” Sa amo, ang pagkamaabiabihon indi lamang gugma nga napasad sa prinsipio, ayhan bangod isa ini ka katungdanan ukon obligasyon. Sa masami isa ini ka pagpakita sing sinsero nga pagkawili, pagpalangga, kag pagpakig-abyan.

 4. Kay sin-o dapat ipakita ang pagkamaabiabihon?

⁴ Ang nagabaton sining pagkawili kag pagpalangga amo ang “dumuluong” (Griego, xeʹnos). Sin-o mahimo ini? Sa liwat, ang kahulugan nga ginahatag sang Concordance ni ­Strong sa tinaga nga xeʹnos amo ang ‘tagaluwas (sing literal dumuluong, ukon sing malaragwayon bag-uhan); ginapahangop nga isa ka dumuluaw ukon (diin sa duha) dumuluong.’ Sa amo ang pagkamaabiabihon, subong sang ginapakita sa Biblia, makapakita sing pagkamaluluy-on sa isa nga naluyagan naton, ukon sarang ini mapakita bisan sa isa ka bug-os nga dumuluong. Si Jesus nagpaathag: “Kon kamo maghigugma sa mga nagahigugma sa inyo, ano bala ang inyo balos? Wala bala nagahimo man sing subong ang mga manugsukot sing buhis? Kag kon kamo magbugno lamang sa inyo mga utod, anong tumalagsahon nga butang ang ginahimo ninyo? Wala bala nagahimo sing subong man ang katawhan sang mga pungsod?” (Mateo 5:​46, 47) Wala ginasapak sang sinsero nga pagkamaabiabihon ang pagbinahinbahin kag pagkamay pinilian nga resulta sang pagdampigdampig kag kahadlok.

Si Jehova, ang Himpit nga Tagbalay

5, 6. (a) Ano ang ginahunahuna ni Jesus sang magsiling sia, “Himpit ang inyo langitnon nga Amay”? (b) Paano makita ang pagkaalwan ni Jehova?

⁵ Sa tapos mapakita ang mga kakulangan sang gugma nga ginapabutyag sang mga tawo sa isa kag isa, subong sang bag-o lang masambit, gindugang ni Jesus ining komento: “Busa magpakahimpit kamo, subong nga himpit ang inyo langitnon nga Amay.” (Mateo 5:48) Sa pagkamatuod, si Jehova himpit sa tanan nga butang. (Deuteronomio 32:⁠4) Apang, ginpadaku ni Jesus ang isa ka partikular nga bahin sang pagkahimpit ni Jehova, kay nagsiling sia antes sini: ‘[Ang Dios] nagapasubang sang iya adlaw sa mga malauton kag sa mga maayo kag nagapaulan sa mga matarong kag sa mga dimatarong.’ (Mateo 5:45) Kon tuhoy sa pagpakita sing pagkamaluluy-on, wala nagapili si Jehova.

⁶ Subong Manunuga, si Jehova amo ang tag-iya sang tanan nga butang. “Akon ang tagsa ka ilahas nga sapat sa kagulangan, ang kahayupan sa linibo nga kabakuluran. Nakilala ko gid ang tanan nga pispis sang kabukiran, kag kaupod ko ang mga sapat nga talunon sang latagon,” siling ni Jehova. (Salmo 50:​10, 11) Apang, wala sia sing ginadingot. Sa iya kaalwan, ginaamanan niya ang tanan niya nga tinuga. Ang salmista nagsiling tuhoy kay Jehova: “Ginahumlad mo ang imo kamot kag ginabusog ang handum sang tagsa ka buhi nga butang.”​—⁠Salmo 145:⁠16.

 7. Ano ang matun-an naton gikan sa pagpakig-angot ni Jehova sa mga dumuluong kag sa mga nawad-an?

⁷ Ginahatag ni Jehova sa mga tawo ang ila ginakinahanglan​—⁠bisan ang mga tawo nga wala makakilala sa iya, mga tawo nga dumuluong sa iya. Ginpahanumdom nanday Pablo kag Bernabe ang mga sumilimba sa idolo sa siudad sang Listra nga si Jehova ‘wala magpabaya sa iya kaugalingon nga walay saksi nga naghimo sia sing maayo, nagahatag sa inyo sing ulan sa langit kag sing mga panag-on nga mapatubason, nga nagapuno sang inyo tagipusuon sing pagkaon kag kasadya.’ (Binuhatan 14:17) Si Jehova maluluy-on kag maalwan ilabi na sa mga pigado. (Deuteronomio 10:​17, 18) Daku ang matun-an naton gikan kay Jehova sa pagpakita sing pagkamaluluy-on kag kaalwan​—⁠maabiabihon​—⁠sa iban.

 8. Paano ginpakita ni Jehova ang iya pagkaalwan sa pag-atipan sang aton espirituwal nga mga kinahanglanon?

⁸ Dugang sa bugana nga pag-aman sing materyal nga mga kinahanglanon sang iya mga tinuga, ginaatipan ni Jehova ang ila mga kinahanglanon sa espirituwal nga paagi. Naghikot si Jehova sa labing dungganon nga paagi para sa aton espirituwal nga kaayuhan, bisan sang antes ang bisan sin-o sa aton nakarealisar nga kita desperado gid sa espirituwal. Mabasa naton sa Roma 5:​8, 10: “Ginarekomendar sang Dios ang iya kaugalingon nga gugma sa aton nga, sang mga makasasala pa kita si Cristo napatay para sa aton. . . . Sang mga kaaway pa kita, ginpasag-uli kita sa Dios paagi sa kamatayon sang iya Anak.” Bangod sini nga aman nangin posible sa makasasala nga mga tawo nga makatigayon sing malipayon tulad-pamilya nga kaangtanan sa aton langitnon nga Amay. (Roma 8:​20, 21) Ginpat-od man ni Jehova nga naamanan kita sing nagakaigo nga pagtuytoy kag direksion agod nga magmadinalag-on kita sa kabuhi walay sapayan sang aton makasasala kag dihimpit nga kahimtangan.​—⁠Salmo 119:105; 2 Timoteo 3:⁠16.

9, 10. (a) Ngaa masiling naton nga si Jehova amo ang himpit nga tagbalay? (b) Paano dapat ilugon sang matuod nga mga sumilimba si Jehova sa sining bahin?

⁹ Bangod sini, masiling naton nga si Jehova amo matuod ang himpit nga tagbalay sa madamo gid nga paagi. Wala niya ginakalipatan ang mga imol, ang mga kubos, kag ang mga nawad-an. Nagapakita sia sing sinsero nga interes kag kabalaka para sa mga dumuluong, bisan sa iya mga kaaway, kag wala sia nagahulat sing bisan anong materyal nga balos. Sa sini tanan, indi bala sia ang labing daku nga huwaran sang isa ka himpit nga tagbalay?

¹⁰ Subong isa ka Dios nga may mahigugmaon nga kalulo kag kaalwan, luyag ni Jehova nga ilugon sia sang iya mga sumilimba. Sa bug-os nga Biblia, makita naton ang talalupangdon nga mga huwaran sining maluluy-on nga kinaiya. Ang Encyclopaedia Judaica nagsiling nga “sa dumaan nga Israel, ang pagkamaabiabihon indi lamang isa ka butang sang maayong pamatasan, kundi isa ka moral nga institusyon . . . Ang mga kinabatasan sa Biblia sa pag-abiabi sa kapoy na nga manuglakbay kag sa pagbaton sa dumuluong amo ang sulundan nga gikan sa amo ang pagkamaabiabihon kag ang tanan nga butang may kaangtanan sa sini nangin isa ka ginapabilihan sing daku nga kinaiya sa Judiyong tradisyon.” Kapin pa sa isa ka tanda lamang sang isa ka partikular nga nasyonalidad ukon tribo, ang pagkamaabiabihon dapat mangin isa ka kinaiya sang tanan matuod nga mga sumilimba ni Jehova.

Nangin Tagbalay sa mga Anghel

11. Anong talalupangdon nga halimbawa ang nagapakita nga ang pagkamaabiabihon nagadala sing wala ginapaabot nga mga pagpakamaayo? (Tan-awa man ang Genesis 19:​1-3; Hukom 13:​11-16.)

¹¹ Ang isa sang kilala gid nga rekord sa Biblia tuhoy sa pagkamaabiabihon amo ang ginpakita nanday Abraham kag Sara sang nagakampo sila sa tunga sang dalagku nga kakahuyan sang Mamre, malapit sa Hebron. (Genesis 18:​1-10; 23:19) Walay duhaduha nga amo ini ang ginahunahuna ni apostol Pablo sang ginhatag niya ining laygay: “Dili pagkalimti ang pagkamaabiabihon, kay paagi sa sini ang iban, sa wala nila mahibalui, nag-amuma sa mga anghel.” (Hebreo 13:⁠2) Ang pagtuon sining rekord magabulig sa aton sa paghangop nga ang pagkamaabiabihon indi lamang depende sa kinabatasan ukon sa gindak-an. Sa baylo, isa ini ka diosnon nga kinaiya nga nagadala sing matahom nga mga pagpakamaayo.

12. Paano ginpakita ni Abraham ang iya gugma sa mga dumuluong?

¹² Ginapakita sang Genesis 18:​1, 2 nga wala makilala kag wala ginpaabot ni Abraham ang mga dumuluaw, daw subong bala nga sila nga tatlo mga dumuluong lamang nga nagalabay. Ang kinabatasan sa tunga sang mga taga-Sidlangan, suno sa pila ka komentarista, amo nga ang isa ka manuglakbay nga nagapangayaw sa isa ka pungsod may kinamatarong nga abiabihon bisan pa kon wala sia sing kilala didto. Apang wala na paghulata ni Abraham ang mga dumuluong nga gamiton ang ila kinamatarong; sia ang nag-una. “Nagdalagan” sia agod sugataon ining mga dumuluong nga malayolayo pa​—⁠walay sapayan sang “kainit sang adlaw,” kag si Abraham 99 anyos na! Makatilingala pa bala kon ngaa ginpatuhuyan ni Pablo si Abraham subong isa ka huwaran nga dapat naton sundon? Amo sina ang kahulugan sang pagkamaabiabihon, ang pagkawili ukon paghigugma sa mga dumuluong, ang kabalaka sa ila mga kinahanglanon. Isa ini ka positibo nga kinaiya.

13. Ngaa si Abraham “nagyaub” sa mga dumuluaw?

¹³ Ang rekord nagasugid man sa aton nga sang nakita na niya ang mga dumuluong, “nagyaub [si Abraham] sa duta.” Nagyaub sa mga dumuluong? Ang pagyaub nga ginhimo ni Abraham isa anay ka paagi sang pagtamyaw sa isa ka ginapadunggan nga bisita ukon isa nga may mataas nga posisyon, kag indi dapat pagsal-an nga isa ka buhat sang pagsimba, nga para lamang sa Dios. (Ipaanggid ang Binuhatan 10:​25, 26; Bugna 19:10.) Paagi sa pagyaub, indi lamang pagduko sang ulo kundi pagyaub gid “sa duta,” ginhatagan ni Abraham ining mga dumuluong sing kadungganan nga importante sila. Isa sia anay ka ulo sang isa ka daku, mahamungayaon nga patriarkal nga pamilya, apang ginkilala niya ining mga dumuluong subong takus sing kadungganan nga labaw pa sa iya. Daw ano ini ka tuhay sa kinaandan nga pagsuspetsa sa mga dumuluong, ang panimuot nga magpanilag anay! Ginpasundayag lamang ni Abraham ang kahulugan sang pinamulong: “Sa pagpakita sing kadungganan sa isa kag isa manguna kamo.”​—⁠Roma 12:⁠10.

14. Anong panikasog kag sakripisyo ang nadalahig sa pag-abiabi ni Abraham sa mga dumuluong?

¹⁴ Ginapakita sang nabilin nga bahin sang rekord nga matuod gid ang ginbatyag ni Abraham. Ang pagkaon gid nga ginhanda tuman ka tumalagsahon. Bisan sa isa ka daku nga panimalay nga may madamo nga kahayupan, ang “linghod kag maayong tinday nga baka” indi kinaandan nga pagkaon. Tuhoy sa nagaluntad nga mga kinabatasan sadtong duog, ang Daily Bible Illustrations ni John Kit­to nagasiling: “Ang mga luho ginalikawan gid luwas sa tion sang pila ka kapiestahan, ukon kon may dumuluong nga mag-abot; kag sa sini lamang nga mga okasyon nagaihaw sing sapat, bisan ang may madamo nga kahayupan.” Bangod sang mainit nga klima indi mahimo taguon ang madali mapan-os nga pagkaon, gani agod maserbe ini nga sahi sang pagkaon, dapat himuon ang tanan sa amo gid nga tion. Indi katingalahan nga sa sining malip-ot nga rekord, ang tinaga nga “madali” ukon “nagdalidali” tatlo ka beses nga gingamit, kag si Abraham matuod gid nga “nagdalagan” agod mahanda ang pagkaon!​—⁠Genesis 18:​6-8.

15. Ano ang nagakaigo nga pagtamod sa materyal nga mga aman sa pagpakita sing pagkamaabiabihon, subong sang ginpakita ni Abraham?

¹⁵ Apang, ang katuyuan indi amo lamang ang maghanda sing daku nga sinalusalo agod magpadayaw. Bisan pa daku gid nga panikasog ang ginhimo nanday Abraham kag Sara sa pagluto kag sa pagserbe sing pagkaon, talupangda kon ano ang ginsiling ni Abraham antes sini: “Ipakuha karon ang diutay nga tubig, palihug, kag hinawi ninyo ang inyo mga tiil. Nian pahuway kamo sa idalom sang kahoy. Kag makuha ako sing isa ka bilog nga tinapay, kag papagsikon ang inyo tagipusuon. Sa tapos sini, makapadayon kamo, bangod amo sini kon ngaa diri kamo nag-agi sa inyo alagad.” (Genesis 18:​4, 5) Yadtong “isa ka bilog nga tinapay” nangin isa ka sinalusalo sa matambok tinday nga baka upod sa tipulon nga mga kalan-unon halin sa pino nga harina, mantikilya, kag gatas​—⁠isa ka sinalusalo nga nagakabagay sa isa ka hari. Ano ang punto? Kon ginapakita ang pagkamaabiabihon, ang importante nga butang, ukon ang dapat ipadaku, indi ang kon daw ano kadamo ang pagkaon kag mga ilimnon, ukon kon daw ano katahom ang kalingawan, kag iban pa. Ang pagkamaabiabihon indi depende sa kon bala makasarang ang isa sang malahalon nga mga butang. Sa baylo, nasandig ini sa sinsero nga kabalaka sa kaayuhan sang iban kag sa handum nga maghimo sing maayo sa iban tubtob sa kasangkaron nga masarangan sang isa. “Maayo pa ang pagkaon nga mga utan diin may gugma sangsa pinatambok nga baka kag may dumot sa sini,” siling sang isa ka hulubaton sa Biblia, kag amo sini ang sekreto sang sinsero nga pagkamaabiabihon.​—⁠Hulubaton 15:⁠17.

16. Paano si Abraham nagpakita sing apresasyon sa espirituwal nga mga butang sa kon ano ang iya ginhimo sa mga dumuluaw?

¹⁶ Apang, dapat man naton talupangdon nga may espirituwal nga bahin ang bug-os nga okasyon. Nahantop ni Abraham nga ining mga dumuluaw mga mensahero halin kay Jehova. Ginapakita ini sang iya pagpakighambal sa ila sa sining mga pulong: “Jehova, kon, karon, nakapahamuot ako sa imo itululok, palihug indi pagligari ang imo alagad.”a (Genesis 18:3; ipaanggid ang Exodo 33:20.) Wala mahibaluan ni Abraham antes sini kon bala may mensahe sila para sa iya ukon kon bala nagaagi lamang sila. Kon ano man, nahangpan niya nga may ginapahimo si Jehova. Ining mga indibiduwal may misyon gikan kay Jehova. Kon may maamot sia para sa sini, nalipay sia nga himuon ini. Nahibaluan niya nga ang mga alagad ni Jehova nagakabagay sa labing maayo, kag ihatag niya ang labing maayo suno sa mga kahimtangan. Sa paghimo sini, magaabot ang espirituwal nga pagpakamaayo, kon bala sa iya kaugalingon ukon sa iban. Subong resulta, sanday Abraham kag Sara ginpakamaayo sing daku bangod sang ila sinsero nga pagkamaabiabihon.​—⁠Genesis 18:​9-15; 21:​1, 2.

Maabiabihon nga Katawhan

17. Ano ang ginpatuman ni Jehova sa mga Israelinhon tuhoy sa mga dumuluong kag sa mga imol sa tunga nila?

¹⁷ Ang talalupangdon nga huwaran ni Abraham indi dapat pagkalipatan sang katawhan nga naghalin sa iya. Ang Kasuguan nga ginhatag ni Jehova sa mga Israelinhon naglakip sing mga aman para sa pagpakita sing pagkamaabiabihon sa mga dumuluong sa tunga nila. “Ang dumuluong nga nagapuyo subong isa ka dumuluong upod sa inyo dapat mangin subong sang tumandok sa tunga ninyo; kag higugmaon mo sia subong sang imo kaugalingon, kay nangin mga dumuluong kamo sa duta sang Egipto. Ako si Jehova nga inyo Dios.” (Levitico 19:34) Dapat pakitaan sang katawhan sing pinasahi nga konsiderasyon ang mga nagakinahanglan sing materyal nga bulig kag indi sila dapat ihig-ihigon. Sang ginpakamaayo sila ni Jehova sing bugana nga mga ani, sang nagkasadya sila sa ila mga kapiestahan, sang nagpahuway sila sa ila mga pangabudlay sa tion sang mga tuig nga Inugpahuway, kag sa iban pa nga mga okasyon, dapat gindumdom sang katawhan ang mga kubos​—⁠ang balo nga mga babayi, ang ilo nga mga bata nga lalaki, kag ang mga dumuluong.​—⁠Deuteronomio 16:​9-14; 24:​19-21; 26:​12, 13.

18. Daw ano ka importante ang pagkamaabiabihon may kaangtanan sa pagbaton sing kahamuot kag pagpakamaayo ni Jehova?

¹⁸ Ang pagkaimportante sang pagkamaluluy-on, pagkaalwan, kag pagkamaabiabihon sa iban, ilabi na sa mga nawad-an, sarang makita sa paagi sang pagpakig-angot ni Jehova sa mga Israelinhon sang ginpatumbayaan nila ang pagpakita sining mga kinaiya. Maathag nga ginpakita ni Jehova nga ang pagkamaluluy-on kag pagkaalwan sa mga dumuluong kag sa mga nawad-an amo ang pila sang mga butang nga ginapatuman sa iya katawhan agod padayon nga mabaton nila ang iya mga pagpakamaayo. (Salmo 82:​2, 3; Isaias 1:17; Jeremias 7:​5-7; Ezequiel 22:7; Zacarias 7:​9-11) Sang ang pungsod nangin maukod sa pagtuman sini kag sang iban pa nga mga ginapatuman, nag-uswag sila kag nangin bugana sa materyal kag espirituwal. Sang mawili sila sa ila makagod personal nga mga paghimud-os kag nagpatumbaya sa pagpakita sining maluluy-on nga mga kinaiya sa mga nawad-an, ginpakamalaut sila ni Jehova, kag sang ulihi ginhukman sing malaglagon.​—⁠Deuteronomio 27:19; 28:​15, 45.

19. Ano pa ang dapat naton binagbinagon?

¹⁹ Daw ano ka importante, nian, nga usisaon naton ang aton kaugalingon kag tan-awon kon bala ginahimo naton ang ginapaabot sa aton ni Jehova sa sining bahin! Labi na nga kinahanglan ini karon bangod sang makagod kag mabahinbahinon nga espiritu sa kalibutan. Paano kita makapakita sing Cristianong pagkamaabiabihon sa isa ka nabahinbahin nga kalibutan? Amo ini ang tema nga binagbinagon sa masunod nga artikulo.

[Footnote]

Madumduman Mo Bala?

◻ Ano ang kahulugan sang tinaga sa Biblia nga ginbadbad “pagkamaabiabihon”?

◻ Sa anong mga paagi si Jehova amo ang himpit nga huwaran sa pagpakita sing pagkamaabiabihon?

◻ Tubtob sa anong kasangkaron si Abraham nangin maabiabihon?

◻ Ngaa ang tanan nga matuod nga mga sumilimba dapat ‘magsunod sa dalanon sang pagkamaabiabihon’?