Ang Papel sang Balaan nga Espiritu sa Pagpanuga!

“Paagi sa pulong ni Jehova natuga ang mga langit, kag ang tanan nga butang sa sini paagi sa ginhawa sang iya baba.”—SAL. 33:6, NW.

1, 2. (a) Paano nag-uswag ang ihibalo sang tawo tuhoy sa kalangitan kag sa duta sa pagligad sang tion? (b) Ano nga pamangkot ang nagakinahanglan sang sabat?

SANG 1905, ang bantog nga sientipiko nga si Albert Einstein kag ang madamo pa nga sientipiko nagapati nga ang uniberso ginahuman sang isa lamang ka galaksiya—ang aton Milky Way. Abi nila amo lang sina kagamay ang uniberso! Sa karon, ginabulubanta nga ang uniberso may kapin sa 100 ka bilyon ka galaksiya, nga ang pila sini nagaunod sang binilyon ka bituon. Samtang nagauswag ang kalidad sang mga teleskopyo nga ginagamit sa duta ukon ginabutang sa kahawaan, madamo pa nga galaksiya ang nagakatukiban.

² Indi lamang ang ihibalo tuhoy sa kalangitan ang limitado sang 1905, kundi ang ihibalo man tuhoy sa duta. Huo, ang mga tawo nga nagkabuhi sang nagligad nga siglo mas madamo sing nahibaluan sangsa ila mga katigulangan. Apang kon ipaanggid naman sa karon, mas nahangpan na naton ang katahom kag kasibod sang kabuhi kag ang sistema nga nagasakdag sini sa duta. Sa masunod nga mga tinuig, pat-od gid nga mas madamo pa kita sing mahibaluan tuhoy sa duta kag sa aton kalangitan. Apang nagakaigo lamang nga mamangkot kita, Paano ini tanan nagluntad? Mahibaluan naton ang sabat sa sina nga pamangkot bangod ginpahayag ini sang Manunuga sa Balaan nga Kasulatan.

Ang Milagro sang Pagpanuga

3, 4. Paano gintuga sang Dios ang uniberso, kag paano ang iya mga binuhatan nagahimaya sa iya?

³ Ang Biblia nagasugid kon paano nagluntad ang uniberso: “Sa ginsuguran gintuga sang Dios ang mga langit kag ang duta.” (Gen. 1:1) Halin sa walâ, gingamit ni Jehova ang iya balaan nga espiritu—ang iya gamhanan nga aktibo nga puersa—sa pagtuga sa pisikal nga langit, duta, kag sang tanan nga butang sa uniberso. Kon paano nga ang isa ka panday nagagamit sang iya kamot kag mga kagamitan sa paghimo sang mga butang, ang Dios nagapadala man sang iya balaan nga espiritu sa paghimo sang dalayawon nga mga butang.

⁴ Ang balaan nga espiritu ginalaragway sa Kasulatan subong “tudlo” sang Dios. (Luc. 11:20; Mat. 12:28) Ang “binuhatan sang iya mga kamut”—ang tanan nga gintuga niya paagi sa iya balaan nga espiritu—nagadala sa iya sing daku nga himaya. “Ang mga langit nagapahayag sang himaya sang Dios,” amba ni salmista David, “kag ang kahawaan nagapakita sang binuhatan sang iya mga kamut.” (Sal. 19:1) Huo, ang pisikal nga mga tinuga nagapamatuod sang makahalawhaw nga gahom sang balaan nga espiritu sang Dios. (Roma 1:20) Paano?

Ang Wala sing Latid nga Gahom sang Dios

 5. Maghatag sing halimbawa kon daw ano ka gamhanan ang balaan nga espiritu ni Jehova.

⁵ Ang makahalawhaw nga kasangkaron sang aton uniberso isa ka pamatuod nga ang gahom kag kusog ni Jehova wala sing latid. (Basaha ang Isaias 40:26.) Subong halimbawa, binagbinaga ang adlaw. Ang aton adlaw isa ka bituon nga kapin sa 150 milyones kilometros ang kalayuon sa duta, kag mga 15 milyones degrees Celcius ang kainiton. Bisan pa ang adlaw tuman kainit, ang distansia sini sa duta hustuhan lang nga makasakdag sang kabuhi. Maathag nga tuman nga gahom kag kusog ang kinahanglan indi lamang sa pagtuga sang adlaw kundi sa binilyon pa ka bituon. Kapin pa sa sini nga kusog ang yara kay Jehova.

6, 7. (a) Ngaa makasiling kita nga gingamit sang Dios ang iya balaan nga espiritu sa organisado nga paagi? (b) Ngaa makasiling kita nga wala lamang natabuan ang pagluntad sang uniberso?

⁶ Madamo nga ebidensia sa aton palibot ang nagapakita nga gingamit sang Dios ang iya balaan nga espiritu sa organisado gid nga paagi. Halimbawa: May kahon ka nga nagaunod sang mga bola nga may nanuhaytuhay nga kolor. Ginlùgù mo ang kahon para magsamo ang mga bola. Pagkatapos gin-ula mo ini sa duta. Mapaabot mo bala nga mag-ululupod ang mga bola nga pareho sing kolor—ang tanan nga asul magkaupod, ang tanan nga yellow magkaupod, kag ang iban pa? Siempre indi! Masami nga indi maayo ang resulta sang indi kontrolado nga aksion. Amo ina ang sadsaran nga kasuguan sang kinaugali.a

⁷ Kon tun-an naton ang uniberso, ano ang mahibaluan naton? Mahibaluan naton nga tuman kalapad kag organisado katama ang sistema sang mga galaksiya, bituon, kag planeta, nga ang tanan nagahulag sa eksakto nga direksion. Makasiling gid kita nga wala lamang natabuan ang pagluntad sini. Gani, mahimo kita mamangkot, Ano nga puersa ang gingamit agod magluntad ang aton organisado nga uniberso? Indi naton mahibaluan ina nga puersa paagi sa pag-obserbar kag pag-eksperimento lamang bangod sang aton limitasyon. Apang, ang Biblia nagasiling nga ini amo ang balaan nga espiritu sang Dios, ang labing gamhanan nga puersa sa bug-os nga uniberso. Ang salmista nag-amba: “Paagi sa pulong ni Jehova natuga ang mga langit, kag ang tanan nga butang sa sini paagi sa ginhawa sang iya baba.” (Sal. 33:6, NW) Kag gamay lamang nga bahin sang kabituunan ang makita sang aton mata kon magtangla kita sa kagab-ihon!

Ang Balaan nga Espiritu kag ang Duta

 8. Daw ano kadamo ang aton nahibaluan tuhoy sa mga binuhatan ni Jehova?

⁸ Ang aton ihibalo tuhoy sa kinaugali tuman pa lang ka diutay kon ipaanggid sa aton matun-an pa. Tuhoy sa aton ihibalo sa mga gintuga sang Dios, ang matutom nga tawo nga si Job nagsiling: “Yari karon, ini sila mga higad lamang sang iya mga dalanon; kag daw ano ka diotay nga hutik nga mabatian ta sa iya!” (Job 26:14) Pagligad sang mga siglo, si Hari Solomon, isa ka maukod nga tagpanilag sang mga tinuga ni Jehova, nagsiling: “Ang tagsa ka butang ginhimo [sang Dios] nga matahum sa iya tion; ginbutang man niya ang wala sing katubtuban sa ila tagiposoon, apang agud nga ang tawo indi makatungkad sang binuhatan nga ginhimo sang Dios kutub sa ginsuguran bisan tubtub sa katapusan.”—Man. 3:11; 8:17.

9, 10. Ano nga puersa ang gingamit sang Dios sa pagtuga sa duta, kag ano ang nahanabo sa una nga tatlo ka adlaw sang pagpanuga?

⁹ Apang, ginpahayag ni Jehova ang importante nga mga detalye tuhoy sa iya mga binuhatan. Halimbawa, ginasugiran kita sang Kasulatan nga ang espiritu sang Dios aktibo na sa duta sa indi maisip nga kalawigon sang tion. (Basaha ang Genesis 1:2.) Sadto nga tion, wala pa sing mamala nga duta, wala pa sing kapawa, kag maathag nga wala pa sing oksiheno sa kadaygan sang duta.

¹⁰ Ginlaragway sang Biblia ang ginhimo sang Dios sa mga adlaw sang pagpanuga. Ini nga mga adlaw indi lamang 24-oras kundi tuman kalawig nga hut-ong sang tion. Sa una nga adlaw sang pagpanuga, ginpahanabo ni Jehova nga magsilak ang kapawa sa kadaygan sang duta. Ina nga proseso natapos sang ang adlaw kag bulan kitaon na sa duta. (Gen. 1:3, 14) Sa ikaduha nga adlaw, nasugdan ang pagporma sang atmospera. (Gen. 1:6) May tubig na, kapawa, kag hangin apang wala pa sing mamala nga duta. Sa umpisa sang ikatlo nga adlaw, gingamit ni Jehova ang iya balaan nga espiritu sa pagpagua sang mamala nga duta, ayhan gingamit niya ang mabaskog nga mga puersa sa idalom sang duta agod itulod pasaka ang mga kontinente halin sa idalom sang dagat. (Gen. 1:9) May iban pa nga makahalawhaw nga butang nga nahanabo sang ikatlo nga adlaw kag sa masunod nga mga adlaw sang pagpanuga.

Ang Balaan nga Espiritu kag ang Buhi nga mga Tinuga

11. Ano ang ginapakita sang pagkasibod, pagkabalanse, kag katahom sang buhi nga mga butang?

¹¹ Ang espiritu sang Dios nagpatubas man sing organisado katama nga buhi nga mga tinuga. Paagi sa iya balaan nga espiritu, nagtuga ang Dios sang nanuhaytuhay nga mga tanom kag kasapatan sa ikatlo tubtob ikan-om nga adlaw sang pagpanuga. (Gen. 1:11, 20-25) Gani, makita naton sa buhi nga mga butang ang pagkasibod, pagkabalanse, kag katahom nga nagapamatuod nga gindesinyo gid ini sing maayo.

12. (a) Ano ang papel sang DNA? (b) Ano ang matun-an naton sa wala nagabag-o nga pagpanghikot sang DNA?

¹² Binagbinaga ang DNA (deoxyribonucleic acid), ang isa sa mga kemikal nga mekanismo nga nadalahig sa pagpasa sang mga kinaiya sang mga organismo sa ila masunod nga mga henerasyon. Ang tanan nga buhi nga butang sa duta—lakip ang mga mikrobyo, hilamon, elepante, balyena, kag tawo—nagagamit sing DNA sa pagbuad. Bisan pa nanuhaytuhay ang mga tinuga sa duta, ang DNA nga nagakontrol sang ila napanubli nga mga kinaiya wala gid nagabag-o amo nga bisan sa pagligad sang madugay katama nga tion, ang kada tinuga nagapabilin sa sahi sini. Gani, ang nanuhaytuhay nga organismo sa duta padayon nga nagahimo sang ila mga papel sa masibod nga sistema sang kabuhi suno sa katuyuan ni Jehova nga Dios. (Sal. 139:16) Ining epektibo kag organisado nga kahimusan isa pa ka pamatuod nga ang pagpanuga ginhimo sang “tudlo” sang Dios ukon balaan nga espiritu.

Ang Pinakaimportante nga Tinuga sa Duta

13. Paano gintuga sang Dios ang tawo?

¹³ Pagligad sang malawig nga tion nga pagpanuga sang Dios sang mga butang nga may kabuhi kag wala sing kabuhi, ang duta indi na “wala sing kahusayan kag wala sing sulud.” Apang, wala pa nag-untat si Jehova sa paggamit sang iya espiritu sa pagpanuga. Magahimo pa sia sing labing dalayawon nga tinuga sa duta. Sa hingapusan sang ikan-om nga adlaw sang pagpanuga, gintuga sang Dios ang tawo. Paano ini ginhimo ni Jehova? Paagi sa paggamit sang iya balaan nga espiritu kag sa mga elemento sang duta.—Gen. 2:7.

14. Sa anong importante nga paagi tuhay ang tawo sangsa mga sapat?

¹⁴ Ang Genesis 1:27 nagasiling: “Ang Dios nagtuga sang tawo sa iya kaugalingon nga dagway, sa dagway sang Dios gintuga niya sia; lalaki kag babayi gintuga niya sila.” Bangod gintuga kita sa dagway sang Dios, may ikasarang kita sa pagpakita sang gugma, sa paggamit sang hilway nga pagbuot, kag sa pagpalambo sang personal nga kaangtanan sa aton Manunuga. Gani, ang aton utok tuhay gid sangsa mga sapat. Gindesinyo sing maayo ni Jehova ang utok sang tawo agod padayon kita nga makatuon sing malipayon tuhoy sa iya kag sa iya mga binuhatan sa walay katubtuban.

15. Ano nga kahigayunan ang ginhatag kanday Adan kag Eva?

¹⁵ Sa umpisa sang pagluntad sang tawo, ginhatag sang Dios kanday Adan kag Eva ang duta kag ang tanan nga butang agod ila usisaon kag magkalipay sa sini. (Gen. 1:28) Gin-amanan sila ni Jehova sing bugana nga pagkaon kag isa ka paraiso nga puluy-an. May kahigayunan sila nga magkabuhi sing dayon kag mangin pinalangga nga mga ginikanan sang binilyon ka himpit nga kaliwatan. Apang indi amo sina ang natabo.

Pagkilala sa Papel sang Balaan nga Espiritu

16. Ano ang aton paglaum bisan pa nagrebelde ang una nga mga tawo?

¹⁶ Sa baylo nga magpasalamat kag magtuman sa ila Manunuga, nagrebelde sanday Adan kag Eva. Bangod sini, nag-antos ang tanan nila nga di-himpit nga kaliwatan. Apang ginapaathag sang Biblia kon paano baliskaron sang Dios ang tanan nga halit nga resulta sang sala sang aton una nga mga ginikanan. Ginapakita man sang Kasulatan nga tumanon ni Jehova ang iya orihinal nga katuyuan. Ang duta mangin paraiso nga puluy-an sang malipayon kag mapagros nga mga tawo nga magakabuhi sing walay katapusan. (Gen. 3:15) Agod mahuptan naton ang aton pagtuo sa sina nga palaabuton, kinahanglan naton ang bulig sang balaan nga espiritu sang Dios.

17. Ano nga panghunahuna ang dapat naton likawan?

¹⁷ Dapat kita mangabay sang balaan nga espiritu kay Jehova. (Luc. 11:13) Sa paghimo sini, labi nga magabakod ang aton pagpati nga ang tanan nga butang gintuga sang Dios. Sa karon, labi nga nagadamo ang mga propaganda sang mga ateista kag mga ebolusyonista, nga nagagamit sing sayop kag wala sing basihan nga pangatarungan. Indi naton pagtugutan ining sayop nga mga panghunahuna nga magpaduhaduha ukon magpahadlok sa aton. Ang tanan nga Cristiano dapat maghanda nga mapamatukan ini kag ang pag-ipit sang mga kaupdanan nga nagasakdag sa sini.—Basaha ang Colosas 2:8.

18. Kon ginabinagbinag naton ang ginsuguran sang uniberso kag sang mga tawo, ngaa indi makatarunganon nga isikway nga may isa ka maalam nga Manunuga nga naghimo sini?

¹⁸ Kon usisaon naton sing bunayag ang mga ebidensia nga nagasakdag sang pagpanuga, labi nga magalig-on ang aton pagtuo sa Biblia kag sa Dios. Madamo sa mga nagahunahuna sa ginsuguran sang uniberso kag sang katawhan ang wala na nagabinagbinag nga may iban pa nga puersa nga nadalahig luwas sa puersa nga makita sa aton pisikal nga uniberso. Apang, kon amo man sini ang aton mangin basihan, indi naton mabinagbinag sing bunayag ang tanan nga ebidensia. Dugang pa, masikway naton ang maathag nga pagluntad sang organisado kag may katuyuan nga mga tinuga nga “indi maisip” ang kadamuon. (Job 9:10; Sal. 104:25) Subong mga Cristiano, makapat-od kita nga ang aktibo nga puersa nga nadalahig sa pagpanuga amo ang balaan nga espiritu sa idalom sang maalam nga panuytoy ni Jehova.

Ang Balaan nga Espiritu kag ang Aton Pagtuo sa Dios

19. Paano mo napamatud-an nga nagaluntad ang Dios kag nagapanghikot ang iya espiritu?

¹⁹ Indi kinahanglan nga hibaluon naton ang tanan nga butang tuhoy sa pagpanuga agod magbakod ang aton pagtuo, gugma, kag tudok nga pagtahod sa Dios. Kaangay sang aton pagpakig-abyan sa isa ka tawo, ang aton pagtuo kay Jehova wala lamang nabase sa mga katunayan. Kon paano nga ang kaangtanan sang mga mag-abyan nagalambo samtang labi nila nga nakilala ang isa kag isa, ang aton pagtuo sa Dios nagauswag man samtang nagadamo ang aton natun-an tuhoy sa iya. Sa pagkamatuod, labi kita nga makumbinsi sang iya pagluntad kon ginasabat niya ang aton mga pangamuyo kag makita naton ang maayo nga mga epekto sa aton kabuhi kon iaplikar naton ang iya mga prinsipio. Labi kita nga magasuod kay Jehova kon makita naton ang nagadamo nga pamatuod nga ginatuytuyan niya ang aton mga tikang, ginaamligan kita, ginapakamaayo ang aton mga panikasog sa pag-alagad sa iya, kag ginaamanan niya kita sang aton mga kinahanglanon. Ini tanan nagapamatuod nga nagaluntad ang Dios kag nagapanghikot ang iya balaan nga espiritu.

20. (a) Ngaa gintuga sang Dios ang uniberso kag ang tawo? (b) Ano ang mangin resulta kon padayon kita nga magpatuytoy sa balaan nga espiritu sang Dios?

²⁰ Ang Biblia amo ang isa ka talalupangdon nga halimbawa nga ginagamit ni Jehova ang iya aktibo nga puersa bangod ang mga manunulat sini “nagpamulong gikan sa Dios samtang ginatuytuyan sila sang balaan nga espiritu.” (2 Ped. 1:21) Paagi sa maukod nga pagtuon sa Kasulatan, magabakod ang aton pagtuo sa Dios nga nagtuga sining tanan nga butang. (Bug. 4:11) Si Jehova nangin Manunuga bangod sang iya matahom nga kinaiya—ang gugma. (1 Juan 4:8) Gani, kabay nga himuon naton ang aton labi nga masarangan nga buligan ang iban nga magtuon tuhoy sa aton mahigugmaon nga langitnon nga Amay kag Abyan. Sa aton bahin, kon padayon kita nga magpatuytoy sa espiritu sang Dios, makatigayon kita sing pribilehiyo nga makatuon tuhoy sa iya sing walay katapusan. (Gal. 5:16, 25) Kabay nga padayon kita nga magtuon tuhoy kay Jehova kag sa iya dalayawon nga mga binuhatan kag ipakita sa aton pagkabuhi ang wala sing latid nga gugma nga ginpakita niya sang gingamit niya ang iya balaan nga espiritu sa pagtuga sa kalangitan, sa duta, kag sa katawhan.

[Nota]

Mapaathag Mo Bala?

• Ano ang ginatudlo sa aton sang pagluntad sang kalangitan kag sang duta tuhoy sa paggamit sang Dios sang iya balaan nga espiritu?

• Ano ang sarang naton mahimo bangod gintuga kita sa dagway sang Dios?

• Ngaa dapat naton usisaon ang mga ebidensia sang pagpanuga?

• Sa ano nga mga paagi magalambo ang aton kaangtanan kay Jehova?

[Retrato sa pahina 7]

Ano ang ginatudlo sa aton sang pagkaorganisado sang mga tinuga sa uniberso?

[Credit Line]

Stars: Anglo-Australian Observatory/David Malin Images

[Mga Retrato sa pahina 8]

Ano ang papel sang DNA sa sining mga butang?

[Retrato sa pahina 10]

Handa ka bala nga pangapinan ang imo pagtuo?