Ang Kasal nga Nagahatag sing mga Kaayuhan sa Minilyon nga Nagakabuhi Karon
“Si Jehova nga aton Dios, ang Labing Gamhanan, nagahari. . . . Himayaon naton sia, kay ang kasal sang Kordero nag-abot kag nakaaman na ang iya nobya.”—BUGNA 19:6, 7.
1. San-o ambahon ang matagnaon nga ambahanon sang Bugna 19:6-8, kag ngaa?
INING makakulunyag nga mga pulong nagaporma sing bahin sang isa ka matagnaon nga ambahanon sang kadalag-an. San-o ini ambahon? Sa tapos malaglag ang madugay na nga kaaway sang pagsimba ni Jehova—ang “Babilonia nga Daku,” ang simbuliko nga “dakung makihilawason” nga nagalaragway sa tanan nga porma sang dimatuod nga relihion. Dapat sia hukman bangod sang iya malaut nga pagtiglawas sa Dios. Ginpatalang gid niya ang katawhan paagi sa iya pagbuylog sa politika, sa iya materyalistiko nga kakagod, kag sa iya daku nga dumot sa matuod nga mga sumilimba ni Jehova!—Bugna 17:1-6; 18:23, 24; 19:1, 2; Santiago 4:4.
2. (a) Paano pahanabuon ni Jehova ang kalaglagan sang Babilonia nga Daku? (b) Sa baylo nga dayawon si Jehova, ano ang himuon sang mga manuglaglag sa dimatuod nga relihion?
2 Sa dili madugay, ibutang ni Jehova nga Dios sa tagipusuon sang politikal nga mga lider ang paglaglag sa iya. (Bugna 17:12, 16, 17) Apang ang mga manuglaglag sa dimatuod nga relihion indi magabuylog sa pag-amba sing daku nga ambahanon sang kadalag-an. Sa baylo, sa idalom sang impluwensia ni Satanas, alias Gog, salakayon nila ang mga nagabuhat sang matuod nga relihion, nga nagakabuhi sing mahidaiton kag nagahupot sang ila kaugalingon nga napain sa kalautan sining kalibutan.—Isaias 2:2-4; Ezequiel 38:2, 8-12; Juan 17:14; Santiago 1:27.
3. Sa anong mga rason nga ang tawhanon nga mga alagad ni Jehova magabuylog sa langitnon nga pag-amba?
3 Ining nagabato sa Dios nga pagsalakay sang politikal nga mga manuggahom magaresulta sa inaway sang Armagedon, nga magalaglag sing bug-os sa mga pungsod nga batok sa relihion. Masunod, dulaon sa duta ang malaut nga impluwensia ni Satanas kag sang iya mga demonyo. (Bugna 16:14, 16; 19:11-21; 20:1, 2) Upod ang tagipusuon nga puno sing pasalamat, ang tanan nga tawo nga makalampuwas magabuylog sa langitnon nga pag-amba: “Dayawa ninyo si Jah, kay si Jehova nga aton Dios, ang Labing Gamhanan, nagahari na.” (Bugna 19:6) Sa pagkamatuod, inang makatay-ug sang kalibutan nga mga hitabo magasinyales sang pagsugod sang isa ka bag-o nga dag-on. Sa sina nga tion nabindikar na ni Jehova ang iya pagkasoberano kag nadula na sa duta ang tanan nga nagahangkat sa iya paggahom. Sa katapusan, ang kasal sa langit madayon. Subong padayon sang matagnaon nga ambahanon: “Magkalipay kita kag magkasadya sing lakas kag maghimaya [kay Jehova], kay ang kasal sang Kordero nag-abot kag nakaaman na ang iya nobya.”—Bugna 19:7, 8.
4. (a) Sin-o ang ginalaragway sang Kordero kag sang iya “asawa”? (b) Anong mga pamangkot ang ginapamangkot diri, kag paano naton matigayon ang mga sabat?
4 Ang Kordero wala sing liwan kundi ang ginhimaya nga si Jesucristo, kag ang iya “asawa” amo ang kompleto nga kadamuon sang iya 144,000 ka matutom nga hinaplas nga mga sumulunod nga karon nahiusa sa iya sa langit. Ining langitnon nga mag-asawa sing tingob nagahuman sang bug-os nga katapo sang Ginharian sang Dios, nga magabayaw sa katawhan, lakip ang mga binanhaw nga mga patay, tubtob sa tawhanon nga pagkahimpit. (Bugna 5:8-10; 14:1-4; 20:4, 12, 13; 21:3-5, 9, 10; 22:1-3) Magamadinalag-on bala ang mga hitabo nga magadul-ong sa sinang bulahan nga kasal? Agod masapwan ang mga sabat sa sinang mga pamangkot, usisaon naton ang mga hitabo nga nagalibot sa kasal anay ni Isaac, nga narekord sa Genesis kapitulo 24.
Ang Ginpili sang Dios nga Nobya Para kay Isaac
5, 6. Ngaa mapiliton si Abraham nga indi magpangasawa si Isaac sing Canaanhon, kag isa ini ka maayong tuytoy karon para kay sin-o? (1 Corinto 7:39)
5 Ang kasaysayan nagasugod sa paghatag ni Abraham sing instruksion sa manugdumala sang iya panimalay, nga si Eliezer. (Genesis 15:2; 24:2) “Pasumpaon ko ikaw kay Jehova,” siling ni Abraham, “nga indi ka magpili sing asawa para sa akon anak gikan sa mga taga-Canaan sa diin ako nagapuyo, kundi magkadto ka sa akon duta kag sa akon kahimataan, kag magkuha ka sing asawa para sa akon anak nga si Isaac.”—Genesis 24:3, 4.
6 Ngaa mapiliton gid si Abraham nga ang iya anak indi dapat magpangasawa sing Canaanhon? Bangod ang mga Canaanhon mga kaliwat ni Canaan, nga ginpakamalaut ni Noe. (Genesis 9:25) Dugang pa, ang mga Canaanhon kilala sa ila malaut nga mga buhat, kag labing importante, wala sila nagasimba kay Jehova. (Genesis 13:13; Levitico 18:3, 17-28) Sing halangpunon, luyag ni Abraham nga ang mapangasawa sang iya anak magahalin sa iya pamilya, mga kaliwat ni Sem, nga nakabaton sang inspirado nga pagpakamaayo ni Noe. (Genesis 9:26) Daw ano kaayo nga tuytoy ini para sa mga Cristiano nga luyag magminyo karon!—Deuteronomio 7:3, 4.
7. Paano ginhanda ni Abraham si Eliezer para sa iya tulumanon?
7 Gani naglakbay si Eliezer sing kapin sa 800 kilometros padulong sa Mesopotamia. Naglakat sia nga nakapangaman gid, upod ang napulo ka kamelyo nga puno sing mga regalo. (Genesis 24:10) Dugang pa, mahimo sia makapamalandong sa sining makapalig-on sang pagtuo nga mga pulong sang iya agalon: “Si Jehova nga Dios sang mga langit . . . magapadala sang iya anghel sa una nimo, kag magkuha ka didto sing asawa para sa akon anak.”—Genesis 24:7.
8, 9. (a) Ano ang natabo sang malab-ot ni Eliezer ang siudad sang Nahor? (b) Paagi sa anong pagtilaw pilion ang nagakabagay nga nobya?
8 Sang ulihi, nakalab-ot sia sa siudad sang Nahor sa naaminhan sang Mesopotamia. Ginpaluhod anay ni Eliezer ang kapoy nga mga kamelyo sa luyo sang isa ka bubon sa guwa sang siudad agod makapahuway. Oras sadto nga ang mga babayi nagasag-ub sing tubig—sa pagkamatuod isa ka maayong kahigayunan para kay Eliezer nga mangita sing palangasaw-on ni Isaac! Apang ano nga sahi sang babayi dapat mangin amo sia? Ang pinakamatahom? Indi. Si Eliezer interesado una sa tanan sa isa ka babayi nga may diosnon nga personalidad. Ginpakita ini sang mapainubuson nga pangamuyo sang pagtuo nga ginpamulong niya karon: “Jehova nga Dios sang akon agalon nga si Abraham, karon patigayuna ang akon tinutuyo kag pakitai sing mahigugmaon nga kaluoy ang akon agalon nga si Abraham. Yari karon nagatindog ako sa luyo sang tuburan sang tubig, kag ang babayi nga mga anak sang mga tawo sang siudad nagaguwa sa pagsag-ub. Pahanabua nga ang dalaga nga sa iya magasiling ako, ‘Ipapanaug ang imo tibod, palihog, kag paimna ako,’ kag sia magasiling, ‘Inom ka, kag paimnon ko man ang imo mga kamelyo,’ mangin amo sia ang ginpat-od mo para sa imo alagad nga si Isaac; kag sa sini mahibal-an ko nga nagpakita ka sing matutom nga gugma sa akon agalon.”—Genesis 24:11-14.
9 Sa pagkamatuod isa yadto ka maayo nga pagtilaw. Suno sa The New Encyclopædia Britannica, ang uhaw kaayo nga kamelyo makainom sing ‘95 litros sang tubig sa 10 minutos.’ Mahimo nga ang mga kamelyo ni Abraham indi tanto kauhaw, apang wala sing duhaduha nga nahibal-an sang mga babayi sadto ang kadamuon sang tubig nga mainom sang kamelyo. Sa pagkamatuod, kinahanglan ang isa ka maluluy-on gid, indi makagod, kag mapisan nga babayi nga magboluntaryo sa pagsag-ub sing tubig para sa napulo ka kapoy nga kamelyo nga iya sang dumuluong.
10, 11. (a) Sa anong talalupangdon nga paagi ginsabat ang pangamuyo ni Eliezer? (b) Paano si Rebeca nagpakita sing maayong mga kinaiya? (c) Ano ang reaksion ni Eliezer?
10 Bisan sa wala pa makatapos pangamuyo si Eliezer, ginsabat na ini, kay ang kasaysayan nagasiling: “Yari karon si Rebeca nagguwa . . . Kag ang ulay tama kaanyag nga tulokon, ulay, kag wala pa sia makilala sang lalaki; kag nagdulhog sia sa tuburan kag nagpuno sang iya tibod kag nagtaklad. Nian ang alagad nagdalagan sa pagsugata sa iya kag nagsiling: ‘Palihog paimna ako sing diutay nga tubig gikan sa imo tibod.’ Nagsiling sia: ‘Inom ka, ginuo ko.’ Kag nagdalidali sia sa pagpapanaug sa iya kamot sang tibod kag ginpainom niya sia. Sang nakatapos sia sa pagpainom sa iya, nagsiling sia: ‘Magasag-ub ako sing para man sa imo mga kamelyo tubtob nga makatapos sila tanan sa pag-inom.’ Gani nagdalidali sia kag ginbubo ang iya tibod sa palaimnan kag nagdalagan liwat sa bubon sa pagsag-ub, kag nagsag-ub para sa tanan niya nga kamelyo.”—Genesis 24:15-20.
11 Si Eliezer ‘nagtulok sa katingala’ samtang ginatan-aw niya ining milagruso nga sabat sa iya pangamuyo. Sang makatapos na ang dalayawon nga ulay, ginpadyaan niya sia sing isa ka singsing nga bulawan kag duha ka pulseras kag namangkot: “Kay sin-o ka anak?” Sang mahibal-an niya nga hinablos sia ni Abraham, nagyaub si Eliezer kag nagsimba kay Jehova, nga nagasiling: “Pakamaayuhon si Jehova nga Dios sang akon agalon nga si Abraham, nga wala magpabiya sang iya mahigugmaon nga kaluoy kag sang iya pagkamasaligan sa akon agalon. Nahanungod sa akon, gintuytuyan ako ni Jehova sa dalanon pakadto sa balay sang mga utod sang akon agalon.”—Genesis 24:21-27.
12. Paano nahuman ang desisyon sa puluy-an ni Rebeca?
12 May kakunyag nga nagpauli si Rebeca agod sugiran ang iya pamilya. Sang ulihi, sang mabatian sang amay ni Rebeca kag sang iya utod gikan sa baba mismo ni Eliezer ang katuyuan sang iya paglakbay kag kon paano ginsabat ni Jehova ang iya pangamuyo, sa gilayon nagsugot sila nga si Rebeca dapat mangin asawa ni Isaac. “Kag sang nabatian sang alagad ni Abraham ang ila mga pulong, nagyaub sia sa duta sa atubangan ni Jehova. Kag ginpaguwa sang alagad ang mga huluyason nga pilak kag bulawan, kag mga panapton, kag ginhatag sila kay Rebeca; kag ginhatag niya ang bilidhon nga mga inugpuni sa iya utod nga lalaki kag sa iya iloy.”—Genesis 24:52, 53.
Ang Sabat sang Nobya kag sang Iya mga Manug-atipan
13. Paano napamatud-an nga husto ang napilian ni Jehova?
13 Paano gintamod ni Rebeca ang pribilehiyo nga sia ang ginpili sang Dios nga mangin asawa ni Isaac? Sang masunod nga adlaw, may natabo nga nagpakita sang iya matuod nga ginabatyag sa sulod. Bangod natuman na niya ang katuyuan sang iya paglakbay, luyag ni Eliezer nga magbalik sa gilayon sa iya agalon. Apang luyag sang pamilya ni Rebeca nga magpabilin pa anay ang palangasaw-on sing napulo ka adlaw. Gani si Rebeca ang ginpadesisyon kon bala handa na sia sa paglakat sa gilayon. “Handa ako sa paglakat,” siling niya. Ang pagsugot nga biyaan ang iya pamilya sa gilayon kag maglakbay padulong sa isa ka malayo nga duta agod pamanahon ang isa ka lalaki nga wala pa gid niya makita isa ka talalupangdon nga pasundayag sang pagtuo sa pagtuytoy ni Jehova. Ginpalig-on sini nga sia ang husto nga napilian.—Genesis 24:54-58.
14. (a) Sin-o ang nag-upod kay Rebeca? (b) Ano nga sahi sang paglakbay ang gin-atubang nila?
14 May kaupod si Rebeca sa iya paglakbay. Subong ginapaathag sang kasaysayan: “Si Rebeca kag ang iya mga manug-atipan nagtindog kag nagsakay sila sa mga kamelyo.” (Genesis 24:61) Gani nagsugod sa paglakbay ang linya sang mga kamelyo sa isa ka makatalagam nga paglakbay sing kapin sa 800 kilometros sa dumuluong nga teritoryo. “Ang promedyo nga kadasigon sang may lulan nga mga kamelyo,” siling sang libro nga The Living World of Animals, “mga 4 k[ilometros] k[ada] o[ras].” Kon ang mga kamelyo ni Abraham naglakbay sa sina nga kadasigon sa walo ka oras kada adlaw, naghinguyang ini sing kapin sa 25 ka adlaw sa pagdangat sa ila kaladtuan sa Negeb.
15. (a) Anong maayong huwaran ang makita naton kay Eliezer, kay Rebeca, kag sa iya mga manug-atipan? (b) Ano ang ginalandong sang kasaysayan?
15 Si Eliezer, si Rebeca, kag ang iya babayi nga mga manug-atipan nagsalig sing bug-os sa pagtuytoy ni Jehova, isa ka maayong halimbawa para sa mga Cristiano karon! (Hulubaton 3:5, 6) Dugang pa, ang kasaysayan isa ka makapalig-on sang pagtuo nga matagnaon nga drama. Subong nakita na naton, si Abraham nagalaragway kay Jehova nga Dios, nga naghalad sang iya hinigugma nga Anak, ang Daku Pa nga Isaac, agod nga ang makasasala nga mga tawo makatigayon sing kabuhi nga walay katapusan. (Juan 3:16) Ang paghanda para sa kasal ni Isaac natabo mga pila ka tion sa tapos sia ginluwas gikan sa kamatayon sa halaran. Matagnaon ini sang paghanda para sa langitnon nga kasal, nga nagsugod sa tapos mabanhaw si Jesus.
Ang Kasal sang Daku Pa nga Isaac
16. (a) Paano, sing nagakaigo, ang alagad ni Abraham nagalaragway sa balaan nga espiritu sang Dios? (b) Anong pamangkot ang mahimo ipamangkot tuhoy sa espiritu kag sa nobya?
16 Ang ngalan ni Eliezer nagakahulugan sing “Ang Dios Ko Amo ang Kabulig.” Sa ngalan kag sa buhat, nagalaragway sia sing nagakaigo sa balaan nga espiritu sang Daku Pa nga Abraham, si Jehova nga Dios, nga Iya ginpadala sa sining malayo nga duta, ang aton duta, agod magpili sing nagakaigo nga nobya para sa Daku Pa nga Isaac, si Jesucristo. (Juan 14:26; 15:26) Ang nobya nga klase amo “ang kongregasyon,” nga nahuman sang mga disipulo ni Jesus nga ginpanganak sang balaan nga espiritu subong espirituwal nga mga anak sang Dios. (Efeso 5:25-27; Roma 8:15-17) Subong nga si Rebeca nakabaton sing malahalon nga mga regalo, ang una nga mga katapo sang Cristianong kongregasyon sang adlaw sang Pentecostes 33 C.E. nakabaton sing milagruso nga mga regalo bilang pamatuod nga sila gintawag sang Dios. (Binuhatan 2:1-4) Kaangay ni Rebeca, kinabubut-on nga ginbiyaan nila ang tanan nga kalibutanon kag undanon nga mga relasyon nila agod mahiusa sa ulihi sa ila langitnon nga Nobyo. Kutob sang tion nga ang indibiduwal nga mga katapo sang nobya nga klase gintawag tubtob sa ila kamatayon, dapat nila bantayan ang ila espirituwal nga pagkaulay samtang nagalakbay sa makatalagam kag mahayluhon nga kalibutan ni Satanas. (Juan 15:18, 19; 2 Corinto 11:3; Santiago 4:4) Napuno sing balaan nga espiritu, matutom nga ginaagda sang nobya nga klase ang iban pa nga mag-ambit sa mga aman ni Jehova para sa kaluwasan. (Bugna 22:17) Ginasunod mo bala ang iya huwaran paagi sa pagsunod man sa pagtuytoy sang espiritu?
17. (a) Ano ang ginalaragway sang napulo ka kamelyo? (b) Ano dapat ang mangin panimuot naton sa Biblia kag sa mga publikasyon nga napasad sa Biblia nga ginhanda sang nobya nga klase? (Binuhatan 17:11)
17 Ginapabilihan gid sang nobya nga klase ang ginalaragway sang napulo ka kamelyo. Ang numero nga napulo ginagamit sa Biblia sa pagpakita sing pagkahimpit ukon pagkakompleto kon tuhoy sa mga butang sa duta. Ang napulo ka kamelyo mahimo nga mapaanggid sa kompleto kag himpit nga Pulong sang Dios, nga paagi sa sini ang nobya nga klase nagabaton sing espirituwal nga pagkaon kag espirituwal nga mga regalo. (Juan 17:17; Efeso 1:13, 14; 1 Juan 2:5) Nagkomento sa pagpainom ni Rebeca sa mga kamelyo, ang The Watchtower sang Nobiembre 1, 1948, naghimo sini nga aplikasyon sa nobya nga klase: “Mahigugmaon nga ginabinagbinag nila ang Pulong sang Dios nga nagadala sang daku nga bahin sang iya espiritu sa ila. Nagapakita sila sing interes sa iya nasulat nga Pulong, nagaserbe sini kag nagapapreska sini paagi sa pag-atipan sini kag pagpakita sing sinsero nga kabalaka sa mensahe kag katuyuan sini, nga nagatinguha sa pagpati sa sini.” Subong halimbawa sini, ang nagkalabilin sang nobya nga klase mahigugmaon nga nag-aman sa minilyon sing bag-o kag sibu sa tion nga New World Translation of the Holy Scriptures. Kon bala matigayon ining maayong badbad sa inyo hambal ukon indi, nagapakita ka bala sing apresasyon paagi sa regular nga pag-usisa sa Biblia upod sa mga bulig sa pagtuon nga ginaaman sang nobya nga klase?—2 Timoteo 3:16.
Malapit Na ang Kasal sang Kordero
18. Ngaa ang mga manug-atipan ni Rebeca nagakaigo nga nagalaragway sa mga kaupod sang nobya karon?
18 Sa sining katapusan nga mga adlaw sang kalibutan ni Satanas, ang nagkalabilin sang nobya nga klase ginbuylugan sang “dakung kadam-an,” nga mapaanggid sa “babayi nga mga manug-atipan” ni Rebeca. Subong sang sa bahin ni Rebeca, mas madamo ini sa kompleto nga hubon sang nobya nga 144,000. Sila ang “dakung kadam-an” sang “iban nga mga karnero” ni Jesucristo. (Bugna 7:4, 9; Juan 10:16) Subong matutom nga mga manug-atipan sang nobya, dapat man sila maghalong nga indi mahigkuan sang malaut nga kalibutan ni Satanas. Dapat man sila magsunod sa pagtuytoy sang espiritu ni Jehova kag sang iya Pulong samtang ginapaathag ini sa ila sang nobya nga klase. Apang tuhay ang ila padya. Kon magpadayon sila sa pagsakdag sing matutom sa nobya ni Cristo, makalampuwas sila sa katapusan sang kalibutan ni Satanas kag makatigayon sing dalayawon nga kahigayunan nga magkabuhi sing dayon sa dutan-on nga paraiso.—Bugna 21:3, 4.
19. Ano ang natabo sang makalab-ot si Rebeca kag ang iya mga manug-atipan sa ila kaladtuan?
19 Madinalag-on bala nga nalab-ot ni Rebeca kag sang iya “babayi nga mga manug-atipan” ang ila tulumuron? Huo. Subong ginareport sang Biblia: “Kag nagguwa si Isaac sa pagpamalandong sa latagon sa kahaponon. Sang ginbayaw niya ang iya mga mata kag nagtan-aw, yari karon, may mga kamelyo nga nagapakari. Sang ginbayaw ni Rebeca ang iya mga mata, nakita niya si Isaac kag nagpanaug sia sa kamelyo.” Sa tapos mapaathag ni Eliezer ang iya madinalag-on nga misyon, ginbaton ni Isaac si Rebeca subong iya asawa kag “ginhigugma niya sia.”—Genesis 24:63-67.
20. Anong okasyon para sa pagkasadya ang ginalandong sang kasal ni Isaac?
20 Subong man, ang katuyuan ni Jehova tuhoy sa nobya ni Cristo indi mapaslawan. (Isaias 55:11) Sa indi madugay, kon mahukman na ang Babilonia nga Daku kag malaglag na, ang katapusan sa nobya nga nagkalabilin magakompleto sang ila paglakbay. Ang tion magaabot nga sila painon gikan sa ila kaupod nga mga manug-atipan kag mahiusa sa kasal sa Daku Pa nga Isaac sa langit. Daw ano ka daku nga okasyon ina para sa pagkasadya sang bug-os nga uniberso!—Bugna 19:6-8.
21. Samtang nagahilapit ang putukputukan sang langitnon nga kasal, ano dapat ang himuon naton tanan?
21 Samtang, minilyon ang nagapakamaayo sang ila kaugalingon paagi sa pagbaton sa ministeryo nga ginahimo sang nagadiutay nga nobya nga nagkalabilin. Sa wala pa nila tanan matapos ang ila dalanon sa duta paagi sa kamatayon, ang pagkahapay sang tulad-makihilawason nga bug-os kalibutan nga emperyo sang dimatuod nga relihion magatanda sang pagsugod sang “dakung kapipit-an nga wala pa sing subong nga nahanabo kutob sa ginsuguran sang kalibutan.” Ang tion nga nabilin malip-ot na. Kon luyag mo maluwas, daw ano ka importante nga magpakigbahin ka sa pagtuman sang balaan nga mga sugo! (Mateo 24:14, 21; Marcos 13:10; Lucas 21:15; Juan 13:34) Ina nga mga sugo may pinasahi nga aplikasyon sa aton makahalanguyos nga mga tion. Gani, bahin man ikaw sang nobya nga nagkalabilin ukon sang iya “dakung kadam-an” sang mga manug-atipan, padayon nga tumana si Jehova para sa iya himaya kag para sa imo walay katapusan nga kalipay. Daw ano ka dungganon para sa dakung kadam-an, nga naisip na subong mga abyan sang Dios, ang magpadayon nga buhi samtang ‘ginahimo [ni Jehova] nga bag-o ang tanan nga butang’ kag magailig ang dayon nga mga kaayuhan sa minilyon sa paraiso nga duta!—Bugna 21:5; 22:1, 2, 17.
Madumduman Mo Bala?
◻ Anong makakulunyag nga mga hitabo ang mahanabo sa indi madugay?
◻ Ano ang nagagarantiya nga ang langitnon nga kasal madinalag-on nga matapos?
◻ Sa ano mapaanggid si Eliezer kag ang napulo ka kamelyo?
◻ Sin-o karon ang kaanggid ni Rebeca kag sang iya babayi nga mga manug-atipan?
◻ Ano ang maton-an naton gikan sa mga hitabo nga nagdul-ong sa kasal ni Isaac?