Ano ang Kahulugan sang Napulo ka Sugo sa Imo?
SA SULOD sang tatlo ka bulan nga nahilway sila gikan sa Egipto sang 1513 B.C.E, ang mga Israelinhon nagkampo sa atubangan sang Bukid Sinai sa kamingawan. Sa sugo ni Jehova, si manalagna Moises nagtaklad sa bukid kag nakabati sang saad sang Dios nga himuon Niya ang pungsod sang Israel nga Iya “pinasahi nga pagkabutang gikan sa tanan iban nga katawhan.” Nian ginpaalinton ini ni Moises sa katawhan paagi sa mga gulang sang pungsod. “Ang bug-os nga katawhan nagsabat sing dungan kag nagsiling: ‘Ang tanan nga napamulong ni Jehova himuon namon.’ ”—Exodo 19:1-8.
Pagkatapos sadto, ang Dios naghatag sang Napulo ka Sugo kay Moises, nagsugod sining mga sugo paagi sa komento: “Ako si Jehova nga imo Dios, nga nagpaguwa sa imo gikan sa duta sang Egipto, sa balay sang kahiolipnan.” (Exodo 20:2) Ining Dekalogo para sa mga Israelinhon, nga ginsugo sa Unang Sugo: “Dili ka maghupot sing iban nga mga dios sa atubangan ko.”—Exodo 20:3.
Pagkatapos sina, si Jehova naghatag kay Moises sing instruksion sa iban pa balaan nga mga sugo para sa Israel. (Exodo 20:4–23:19) Sing tingob, nagdamo ini sing mga 600 ka sugo. Kag daw ano nga kalipay ang mahibaluan nga ang anghel sang Dios nagauna sa pungsod sa paghanda sang dalan pasulod sa Ginsaad nga Duta! (Exodo 23:20-22) Si Jehova nagsiling: “Sa atubangan sang bug-os mo nga katawhan magahimo ako sing mga katingalahan subong sang wala pa nga mas-a mahimo sa bug-os nga duta ukon sa bisan ano nga pungsod; kag ang bug-os nga katawhan diin yara ka makakita sang binuhatan ni Jehova, kay butang nga makahalanguyos ang himuon ko upod sa imo.” Ano naman ang ginakinahanglan sang Dios sa iya katawhan? “Tandai ang ginsugo ko sa imo sining adlaw.” Huo, ang pagtuman sa tanan nga mga sugo kag mando ni Jehova obligado.—Exodo 34:10, 11.
Kon Ano ang Kahulugan sang Napulo ka Sugo sa Israel
Subong resulta sang ila protektado sang Dios nga pagpalagyo gikan sa kahiolipnan sang Egipto, nakilala sang mga Israelinhon ang ngalan sang Dios sa bag-o nga kahulugan. Si Jehova nangin Manluluwas nila. (Exodo 6:2, 3) Gani, ang ikatlo ka sugo may pinasahi nga kahulugan sa ila, kay gindumilian sila sa paggamit sang ngalan sang Dios sa walay kapuslanan.—Exodo 20:7.
Apang kamusta ang ikap-at nga sugo, nga may kahilabtanan sa adlaw nga Inugpahuway? Ining sugo nagpakita sing pagtahod sa sagrado nga mga butang, subong sang ginpakita anay ni Jehova sang ginsugdan ang “pagsaulog sang inugpahuway” may kahilabtanan sa pagtipon sang manna. (Exodo 16:22-26) Bangod wala gilayon magtuman ang mga Israelinhon, si Jehova nagpahanumdom sa ila nga ginhatagan niya sila sina nga sugo. “ ‘Tandai nga si Jehova naghatag sa inyo sang inugpahuway.’ . . . Gani nagpahuway ang katawhan sa adlaw nga ikapito.” (Exodo 16:29, 30) Sang ulihi, ginpakita ni Jehova kon daw ano ka eksklusibo ini nga kahimusan, nga nagasiling: “Tanda ini sa gihapon sa tunga nakon kag sang katawhan sang Israel.”—Exodo 31:17.
Nian, binagbinaga ang pinasahi nga ikanapulo nga sugo, nagadumili sang kaibog. Yari ang sugo nga wala sing tawo ang makapatuman. Ang tagsa ka Israelinhon may salabton sa iya Dios, nga si Jehova, nga nagausisa sang tagipusuon sang indibiduwal agod hibaluon ang iya mga motibo.—Exodo 20:17; 1 Samuel 16:7; Jeremias 17:10.
Isa ka Bag-o nga Pagtamod
Si Jesucristo, nga natawo sa pungsod sang Israel, nagsiling sa iya mga disipulo: “Dili kamo maghunahuna nga ako nagkari sa pagbungkag sang Kasuguan kag sang mga Manalagna. Wala ako magkari sa pagbungkag, kundi sa pagtuman.” (Mateo 5:17) Sa Hebreo nga mga Cristiano si apostol Pablo nagsulat: “Ang Kasuguan may landong lamang sang maayong mga butang sa palaabuton, sa baylo sang matuod nga dagway nila.” (Hebreo 10:1) Kon isa ikaw ka Hebreong kombertido sa Cristianismo, paano mo ginhangop ining mga komento? Ang iban nga mga katapo sang unang Cristianong kongregasyon nagpati nga ang tanan sa ginatos ka sugo nga ginhatag sang Dios paagi kay Moises, lakip ang Napulo ka Sugo, aplikado gihapon. Apang amo bala sina ang husto nga punto-de-vista?
Binagbinaga ining pinamulong ni Pablo sa mga Judiyo nga nangin mga Cristiano sa probinsia sang Galacia: “Kita karon nga mga Judiyo sa pagkatawo, kag indi mga makasasala gikan sa mga pungsod, nakahibalo nga ang tawo wala ginapakamatarong paagi sa mga buhat sang kasuguan, kundi paagi sa pagtuo kay Cristo Jesus, agod nga pagpakamatarunganon kita paagi sa pagtuo kay Cristo, kag indi sa mga buhat sang kasuguan, kay sa mga buhat sang kasuguan walay bisan sin-o nga pakamatarunganon.” (Galacia 2:15, 16) Sa pagkamatuod, ang matarong nga tindog sa Dios wala nagadepende sa himpit nga pagtuman sa Mosaikong Kasuguan, kay sa dihimpit nga kahimtangan sang tawo, imposible ina. Si Pablo nagdugang: “Ang tanan nga nagsalig sa mga buhat sang kasuguan yara sa idalom sang pagpakamalaut; kay nasulat na: ‘Pinakamalaut ang tagsatagsa nga wala nagapadayon sa tanan nga butang nga nasulat sa tolon-an sang Kasuguan agod tumanon ini.’ . . . Si Cristo nagtubos sa aton gikan sa pagpakamalaut sang Kasuguan nga ginpakamalaut tungod sa aton.”—Galacia 3:10-13.
Kon ang Judiyong sumulunod ni Jesus wala na sa idalom sang pagpakamalaut sang Kasuguan, ang bisan sin-o nga Cristiano obligado bala sa paghimo sang tanan nga sugo nga ginhatag sa Israel? Sa mga taga-Colosas, si Pablo nagsulat: “[Ang Dios] nagpatawad sa aton sang aton tanan nga paglapas kag nagpanas sang mando nga sinulat sa mga pagsulundan nga batok sa aton, nga nagaunod sang mga dekrito kag nga batok sa aton; kag ini ginkuha Niya paagi sa paglansang sini sa usok sang pag-antos [ni Cristo].” (Colosas 2:13, 14) Sa walay duhaduha, madamong unang Cristiano ang nagkinahanglan nga bag-uhon ang ila panghunahuna kag kilalahon nga sila “nahilway [na] sa Kasuguan.” (Roma 7:6) Paagi sa pagtuo sa mahalaron nga kamatayon ni Jesus, nga nagtapos sang Kasuguan kag naghatag sing dalan para sa inagurasyon sang gintagna nga “bag-ong katipan,” may paglaum sila nga matigayon ang matarong nga tindog kay Jehova.—Jeremias 31:31-34; Roma 10:4.
Kon Ano ang Kahulugan Sini sa Aton
Nagakahulugan bala ini nga ang Napulo ka Sugo, ang sadsaran nga bahin sang Kasuguan, wala na gid sang kahulugan para sa mga Cristiano? Indi gid! Bisan pa nga ang Napulo ka Pulong indi legal nga aplikado sa mga Cristiano, ining mga kasuguan padayon nga nagahatag sing maayong panuytoy, subong sang iban pa nga sugo sa Mosaikong Kasuguan. Halimbawa, si Jesus nagsiling nga ang duha sa pinakadaku nga sugo amo ang gugma sa Dios kag sa isigkatawo. (Levitico 19:18; Deuteronomio 6:5; Mateo 22:37-40) Sang nagalaygay sa Romanong mga Cristiano, ginsitar ni Pablo, ang ikan-um, ikapito, ikawalo, kag ikanapulo nga sugo, nagadugang: “Kag ang iban pa nga sugo, natingob sa sining pulong, ‘Higugmaa ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.’ ”—Roma 13:8, 9.
Gani, nian, subong bahin sang inspirado nga Pulong sang Dios, ano ang katuyuan sang Napulo ka Sugo karon? Ginapakita sini ang pagtamod ni Jehova sa mga bagay. (2 Timoteo 3:16, 17) Binagbinaga kon paano sini ini ginahimo.
Ang unang apat ka sugo nagapatalupangod sang aton katungdanan kay Jehova. (Una) Sia isa ka Dios nga nagakinahanglan gihapon sang eksklusibo nga debosyon. (Mateo 4:10) (Ikaduha) Wala sing sumilimba niya ang dapat maggamit sing mga imahen. (1 Juan 5:21) (Ikatlo) Ang paggamit naton sang ngalan sang Dios dapat nagakaigo kag talahuron, indi nga wala sing respeto. (Juan 17:26; Roma 10:13) (Ikap-at) Ang aton bug-os nga kabuhi dapat magalibot sa sagrado nga mga butang. Nagapaposible ini sa aton sa pag-untat, ukon ‘sa pagpahuway,’ gikan sa dalanon nga nagakamatarong sa kaugalingon.—Hebreo 4:9, 10.
(Ikalima) Ang pagtuman sang kabataan sa ila mga ginikanan padayon nga nagapangalagad subong sadsaran sang paghiusa sang pamilya, nagadala upod sini sang mga pagpakamaayo ni Jehova. Kag daw ano ka makalilipay nga paglaum ang ginahatag sining “unang sugo nga may saad!” Indi lamang nga ini “agod magmaayo ka” kundi agod man “magkabuhi ka sing malawig sa duta.” (Efeso 6:1-3) Karon nga nagakabuhi kita sa “katapusan nga mga adlaw” sining karon malaut nga sistema, inang diosnon nga pagkamatinumanon nagahatag sa lamharon sing paglaum nga indi na gid mapatay.—2 Timoteo 3:1; Juan 11:26.
Ang gugma sa aton isigkatawo magapugong sa aton gikan sa paghimo sa iya sing halit paagi sa malaut nga mga buhat subong sang (Ikan-um) pagpatay, (Ikapito) panglahi, (Ikawalo) pagpangawat, kag (Ikasiam) pagbutig. (1 Juan 3:10-12; Hebreo 13:4; Efeso 4:28; Mateo 5:37; Hulubaton 6:16-19) Apang kamusta ang aton mga motibo? Ang (Ikanapulo) nga sugo, batok sa kaibog, nagapahanumdom sa aton nga si Jehova nagakinahanglan nga ang aton mga tinutuyo pirme nga matarong sa iya itololok.—Hulubaton 21:2.
Daw ano nga manggad sang kahulugan ang makita naton sa Napulo ka Sugo! Pasad sa balaan nga prinsipio nga wala gid nagadaan, dapat naton ini pakabahandion subong hamili nga mga pahanumdom sang aton obligasyon nga higugmaon ang Dios kag ang aton isigkatawo.—Mateo 22:37-39.
[Piktyur sa pahina 6]
Ang kamatayon ni Jesus nagtapos sang Kasuguan, lakip sang Napulo ka Sugo nga ginhatag sa mga Israelinhon sa Bukid Sinai