Ang Pagtamod sang Biblia

May Katalagman Bala sa Pagsalamangka?

GINAPAMATYAGAN ang salamangka sa palibot. Hingalagan lamang, ang kalinong ginbuong sang pagbombo sa tambor. Ang tanan nga mata nagahimutad sa duha ka nagauniporme nga lalaki nga may dala nga mga riple. Ginhakyaw ang ila mga riple nga tupong sa abaga, gintaya nila ini sa Intsik nga salamangkero nga ang iya panapton may madamo nga adorno. Nagauyat sia sing isa ka porselana nga pinggan sa atubangan sang iya dughan. Ang mga riple nagdaguhob sa hinali nga paglupok. Sa gilayon ang salamangkero natumba sa salog, nga duguon. Ang ilusyon nga sagangon sang pinggan ang mga bala nangin trahedya. Ang isa ka may diperensia nga mekanismo sa isa sang mga riple nagpalupok sa bala kag nagsulod sa dughan sang salamangkero. Amo ang ginasaysay sang libro nga Henry Gordon’s World of Magic.

Daw ano nga pag-usik sa regalo nga kabuhi​—bangod lamang sang pagkahalawathawat, kakunyag, kag paglingaw nga nagaupod sa sina nga sahi sang salamangka. Amo bala sina ang imo reaksion? Ukon ginabatyag mo bala nga bahin lamang ini sang katalagman nga may kaangtanan sa pagpakita sina nga talan-awon? Kon ano man ang imo reaksion, ang kapaslawan sini nga ilusyon nangin makamamatay gid. Nagapahulag ini sa aton nga mamangkot: May yara bala kapin pa ka malalangon nga katalagman may kaangtanan sa pagsalamangka? Para sa sabat, usisaon naton ang ginhalinan sining dumaan nga arte.

Ang Impluwensia sang Salamangka sa Bug-os nga Maragtas

Sugod sa pagpamanagbanag sang maragtas, ang tawo ginapukaw kag ginamaniobra sang misteryo sang salamangka. Ang tinaga nga “magic” sa Ingles (salamangka sa Hiligaynon) ginkuha sa ngalan nga “magi,” isa ka grupo sang mga saserdote sa dumaan nga Persia nga sampaton sa mga seremonya. Sa pinakasadsaran nga kahulugan sini, ang salamangka isa ka panikasog sa pagkontrol ukon pagpilit sa kinaugali ukon labaw sa kinaugali nga mga puwersa nga himuon ang ginapangayo sang tawo. Ang Egipto sang ika-18 nga siglo B.C.E. naggamit sing salamangkero nga mga saserdote. Ang salamangka may daku man nga bahin sa relihion sang dumaan nga mga Caldeanhon sang Babilonia sang ikawalo nga siglo B.C.E. (Genesis 41:​8, 24; Isaias 47:​12-14; Daniel 2:27; 4:7) Ini nga impluwensia nangibabaw sa tunga sang dumaan nga mga Griego kag mga Romano sa bug-os nga Edad Media kag tubtob sa aton ika-20 nga siglo.

Ang nanuhaytuhay nga mga porma sang salamangka sarang maklase sa pila ka paagi. Si Robert A. Stebbins sa iya libro nga The Magician nagagrupo sang salamangka sa tatlo ka kategoriya.

Tatlo ka Porma sang Salamangka

Ang mistiko nga salamangka “isa ka ekspresyon sang okulto.” Nagasiling ini nga “ang mga hitabo ukon mga proseso nga nagasumpakil sa sentido-komon nga ihibalo ukon sientipiko nga ihibalo” “matuod ukon makatarunganon.” Si Stebbins nagapaathag sing dugang pa nga ang “mistiko nga salamangka amo ang kabulig sang diwatahan, . . . pangaswang, alchemy, kag, sa idalom sang pila ka kahimtangan, sang relihion.”

Tuhoy sa mahimuslanon nga salamangka, “ginamaniobra ukon ginahimuslan sang mga salamangkero ang paghangop sang mga tumalan-aw sa katunayan para sa ila kaugalingon nga kadungganan.” Nahibaluan nila nga ginadayaan nila ang publiko, apang suno kay Stebbins, “ginapalig-on nila ang mga nakasaksi sa salamangka nga lain ang patihan​—ang magpati nga, subong mga salamangkero, may yara sila labaw sa kinaugali nga mga gahom ukon pinasahi nga mga kaangtanan sa mga espiritu nga may labaw sa kinaugali nga mga gahom.”

Ang kalingawan nga salamangka nagatuyo sa pagtuga sing katingala paagi sa makawiwili nga daya. Nabahinbahin ini sa lima ka sadsaran kag nagasampawanay nga metodo: “salamangka sa entablado, salamangka nga ginhimo malapit sa tumalan-aw, maabtik nga paghulag sang mga kamot, ilusyon, kag pagbasa sa hunahuna kag telepatiya.”

May Katalagman Bala Para sa mga Cristiano?

Usisaon naton anay ang mistiko nga salamangka. Ang mistiko nga salamangka ginagamit sa nanuhaytuhay nga mga paagi. Halimbawa, nagaluntad ang mga Satanista nga nagahimo sing “itom” kag “puti” nga salamangka. Ang “itom” nga salamangka nagadalahig sing pagpanghiwit, pagbungat sing pinasahi nga mga sumpa, kag sing malaut nga mata sa pagdala sing kahalitan sa mga kaaway sang isa. Sa pihak nga bahin, ang “puti” nga salamangka, ginatuyo sa pagpatubas sing maayong mga resulta paagi sa pagdula sa mga hiwit kag mga sumpa. Apang, lunsay ini mga ekspresyon sang okulto ukon mistiko. Kon kaisa ang mistiko nga salamangka ginagamit man gani sa pagtinguha nga makatigayon sing bugana nga ani ukon agod magdaug sa isa ka palumba sa hampang. Walay sapayan, tuhoy sini nga sahi sang espiritistiko nga salamangka, ang Biblia prangka nga nagasiling: “Dili kamo maggamit sing mga babaylan, kag dili kamo magsalamangka.”​—Levitico 19:26; Deuteronomio 18:​9-14; Binuhatan 19:​18, 19.

Sa diin ang katalagman sa mahimuslanon nga salamangka? Ang mga manughimalad, mga manugpakot, kag ang mga manugbulong pasad sa pagtuo, sa pagsambit sing pila lamang, nagagamit sing mahimuslanon nga salamangka para sa ila kaugalingon nga mga interes. Wala bala sila nagakabuhi sa binutig bangod sang ila propesyon? Ang Pulong sang Dios nagasiling: “Dili kamo maglimbunganay, kag dili kamo magbinutigay.”​—Levitico 19:11.

Ang The Encyclopedia Americana nagasiling: “Sa pila ka kaso, ang mga salamangka mahimo nga magapilit sa mga espiritu.” Luyag bala naton nga gamuhon kita sang mga demonyo bangod sang aton indi direkta nga pagtilawtilaw sa sina nga butang? Kon hatagan sing kahigayunan, ang mga demonyo makahimulos kag magahimulos gid sa aton. Nagapangita sila sing ‘kombenyente nga mga tion’ kag wala nagauntat sa ila mga panikasog.​—Lucas 4:13; Santiago 1:14.

Ang sampaton sa arte sang paglimbong kag ilusyon wala sing liwan kundi amo si Satanas nga Yawa. Ginagamit niya ini nga arte sugod sang una niya ini ginhimo sa atubangan sang isa ka tawo sa hardin sang Eden. (Genesis 3:​1-19) Sin-o nga Cristiano ang maluyag mangin kaangay niya? Sa baylo, ang mga Cristiano ginalaygayan nga “mangin mga manug-ilog sang Dios” kag ‘magpasakop [sang ila kaugalingon] . . . sa Dios; apang sumpungon ang Yawa.’​—Efeso 5:1; Santiago 4:7.

Apang, ginaangot sang kalabanan nga tawo ang tinaga nga “salamangka” sa kalingawan. Ang isa ka tawo mahimo magtuga sing mga ilusyon paagi sa iya maabtik nga mga kamot, kay ginatandaan niya nga ang kamot masami nga mas madasig sangsa mata. Mahimo nga wala sing Biblikanhon nga pagpamatok sa sini. Apang, kon isa ini ka pakunokuno sang okulto nga salamangka, luyag bala sang isa ka Cristiano maghatag sing impresyon nga may yara sia sing pila ka labaw sa kinaugali kag indi mapaathag nga gahom? Ukon kon ang iban ginahatagan sing sayop nga impresyon sang “salamangka” nga palaguwaon, indi bala luyag sang isa ka Cristiano nga likawan ina nga kalingawan agod indi makapasandad sa iban? (1 Corinto 10:​29, 31-33) Dugang pa, yara man ang posible nga katalagman nga ang isa ka tawo masulay nga mag-usisa sing dugang pa sa salamangka.

Busa, kon tuhoy sa salamangka nga maathag nga naangot sa espiritismo, maalamon nga likawan ini sang matuod nga mga Cristiano. Dugang pa sa sina, sa tanan nga bahin sang pagkabuhi sang isa ka Cristiano​—sa palamugnan, sa kalingawan, ukon sa paglingawlingaw—​handumon niya nga “maghupot sing maayo nga konsiensia,” isa ka konsiensia nga wala nagatugot sa iya nga maglapas batok sa Dios ukon sa tawo.​—1 Pedro 3:16; Binuhatan 24:16.

[Picture Credit Line sa pahina 26]

The Bettmann Archive