Mga Reperensia Para sa Pagkabuhi kag Pagministeryo nga Workbook Para sa Miting
SEPTIEMBRE 6-12
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | DEUTERONOMIO 33-34
“Magdangop sa ‘mga Butkon ni Jehova nga Magapabilin Tubtob San-o’”
it-2-E 51
Jesurun
Isa ka titulo nga nagapadungog sa Israel. Sa Griego nga Septuagint, ang “Jesurun” isa ka termino sang pagpalangga, gani gin-translate ini nga “hinigugma.” Ang termino nga “Jesurun” nagpahanumdom kuntani sa Israel sa ila pribilehiyo bilang pinili nga katawhan ni Jehova, gani may obligasyon sila nga magpabilin nga matarong. (Deu 33:5, 26; Isa 44:2) Sa Deuteronomio 32:15, lain ang paggamit sang ngalan nga Jesurun. Imbes nga magkabuhi suno sa ngalan sini nga Jesurun, nangin batinggilan ang Israel, gintalikdan nila ang ila Manunuga, kag gintamay ang ila Manluluwas.
rr 120, kahon
Bulig Para Makatindog Kita Liwat
Dumdumon naton nga ginatos ka tuig antes sang panahon ni Ezequiel, si propeta Moises nagsiling nga si Jehova indi lang gamhanan kundi gusto gid niya gamiton ang iya kusog para sa iya katawhan. Si Moises nagsulat: “Ang Dios isa ka dalangpan halin pa sang una, ang iya mga butkon nga magapabilin tubtob san-o magaalay-ay sa imo.” (Deut. 33:27) Makasalig gid kita nga kon magpalapit kita sa Dios sa tion sang kabudlayan, alay-ayon kita sang mga butkon ni Jehova para makabangon kag makatindog kita liwat.—Ezeq. 37:10.
Magdalagan nga May Pagbatas
16 Pareho kay Abraham, wala makita ni Moises ang katumanan sang saad sang Dios. Sang manugsulod na ang mga Israelinhon sa Ginsaad nga Duta, ginsilingan si Moises: “Makita mo ang duta sa atubangan mo; apang dili ka magsulud sa duta nga ginahatag ko sa katawohan sang Israel.” Amo sini kay sang naugot na gid sila ni Aaron sa pagkarebelyuso sang katawhan, “naglapas [sila] batok sa [Dios] sa tunga sang katawohan sang Israel sa mga tubig sang Meriba.” (Deut. 32:51, 52) Naglain bala ang buot ni Moises ukon naakig sia? Wala. Ginpakamaayo niya ang katawhan kag nagsiling: “Bulahan ka, O Israel! Sin-o bala ang kaangay sa imo, katawohan nga linuwas sang GINOO, ang taming sang pagtabang sa imo, kag ang espada sang imo pagkahalangdon!”—Deut. 33:29.
Espirituwal nga mga Hiyas
it-2-E 439 ¶3
Moises
Nagaedad si Moises sing 120 ka tuig sang napatay sia. Bilang pamatuod sang iya kusog, ang Biblia nagsiling: “Wala magdulom ang iya mga mata, kag wala sia magluya.” Ginlubong sia ni Jehova kag wala sing nakahibalo sang iya lulubngan tubtob sini nga adlaw. (Deu 34:5-7) Posible nga ginhimo ini para indi masiod sa butig nga pagsimba ang mga Israelinhon paagi sa paghimo nila sang grotto sa lulubngan ni Moises. Maathag nga gintinguhaan sang Yawa nga gamiton ang bangkay ni Moises sa amo sina nga katuyuan, kay si Judas nga isa ka disipulo kag utod sa iloy ni Jesus, nagsulat: “Sang si Miguel nga arkanghel nakigsuay sa Yawa tuhoy sa lawas ni Moises, wala sia nangahas nga hukman kag pasipalahan sia, kundi nagsiling sia: ‘Kabay pa nga sawayon ka ni Jehova.’” (Jud 9) Antes magtabok ang mga Israelinhon sa Canaan sa pagpanguna ni Josue, naglalaw sila sing 30 ka adlaw para kay Moises.—Deu 34:8.
SEPTIEMBRE 13-19
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | JOSUE 1-2
“Kon Paano Ka Mangin Madinalag-on”
Magpakaisog—Si Jehova Kaupod Mo!
7 Para mangin maisog sa pagtuman sa kabubut-on sang Dios, dapat naton tun-an kag iaplikar ang iya Pulong. Amo ini ang ginpalig-on kay Josue sang ginbuslan niya si Moises: “Magpakabakud kag magpakaisug gid, sa pagbantay sa paghimo sono sa bug-os nga kasogoan nga ginsogo sa imo sang akon alagad nga si Moises; . . . Ining tolon-an sang kasogoan indi magbulag sa imo baba, kondi magpamalandong ka sa iya sa adlaw kag gab-i, agud nga makabantay ka sa paghimo sono sa tanan nga nasulat sa sini; kay niyan mapabugana mo ang imo dalanon, kag niyan may maayo ka nga kauswagan.” (Jos. 1:7, 8) Gintuman ni Josue ini nga laygay, kag nangin ‘bugana ang iya dalanon.’ Kon himuon naton ini, matigayon naton ang daku nga kaisog kag kadalag-an sa pag-alagad sa Dios.
Magpakaisog—Si Jehova Kaupod Mo!
20 Indi mahapos ang paghimo sang kabubut-on sang Dios kon nagaatubang sing mga pagtilaw sa sining malaut kag magamo nga kalibutan. Pero wala kita nagaisahanon. Kaupod naton ang Dios. Amo man ang iya Anak, ang Ulo sang kongregasyon kag ang sobra 7,000,000 ka Saksi ni Jehova sa bilog nga kalibutan. Kaupod nila, padayon kita nga magpakita sing pagtuo kag magbantala sing maayong balita samtang ginadumdom naton ang yeartext sa sini nga tuig 2013: “Magpakaisog ka kag magpakabakod. . . . Kaupod mo si Jehova nga imo Dios.”—Jos. 1:9, NW.
Espirituwal nga mga Hiyas
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Josue
2:4, 5—Ngaa ginpatalang ni Rahab ang mga tinawo sang hari nga nagapangita sa mga espiya? Gin-amligan ni Rahab ang mga espiya bisan pa nabutang sa katalagman ang iya kabuhi bangod nagtuo sia kay Jehova. Gani, indi sia obligado sa pagsugid sang nahamtangan sang mga espiya sa mga tawo nga luyag maghalit sa katawhan sang Dios. (Mateo 7:6; 21:23-27; Juan 7:3-10) Ang matuod, “ginpahayag [si Rahab] nga matarong paagi sa mga binuhatan,” nga naglakip sa pagpatalang sa mga tinawo sang hari.—Santiago 2:24-26.
SEPTIEMBRE 20-26
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | JOSUE 3-5
“Ginapakamaayo ni Jehova ang mga Buhat sang Pagtuo”
it-2-E 105
Jordan
Sa masami, ang bahin sang Jordan sa idalom sang Dagat sang Galilea ginabulubanta nga may kadalumon nga 1 asta 3 ka metros (3 asta 10 ka pie) kag mga 27 asta 30 ka metros (90 asta 100 ka pie) ang kalaparon. Pero kon tigpamulak, nagaawas ang Jordan sa pangpang sini gani mas nagalapad ini kag mas nagadalom. (Jos 3:15) Kon nagaawas, delikado ini sa mga lalaki, babayi, kag kabataan sang pungsod sang Israel nga magtabok sa Jordan, ilabi na malapit sa Jerico. Masulog gid ang tubig diri amo nga sang nagligad nga mga tion may naanod diri nga mga nagapaligo. Pero, milagruso nga ginpauntat ni Jehova sadto ang pag-ilig sang tubig sa Jordan, gani nakatabok ang mga Israelinhon sa mamala nga duta. (Jos 3:14-17) Ginatos ka tuig sang ulihi, natabo liwat ang pareho sini nga milagro kay Elias sang kaupod niya si Eliseo, kag natabo man ini kay Eliseo sang sia lang isa.—2Ha 2:7, 8, 13, 14.
Magkalipay ang Imo Tagipusuon sa mga Pahanumdom ni Jehova
17 Paano ang mga buhat sang pagtuo makabulig para magbakod ang aton pagsalig kay Jehova? Binagbinaga ang rekord sang Kasulatan parte sa pagsulod sang Israel sa Ginsaad nga Duta. Ginsugo ni Jehova ang mga saserdote nga nagadala sang kaban sang katipan nga magmartsa patabok sa Suba Jordan. Pero sang manugtabok na ang katawhan, nakita nila nga nagaawas na ang suba bangod sa ulan. Ano ang himuon sang mga Israelinhon? Makampo bala anay sila sa higad sang suba kag maghulat sing pila ka semana ukon mas madugay pa para magnabaw ang tubig? Indi, sa baylo nagsalig sila sing bug-os kay Jehova kag nagtuman sa iya instruksion. Ano ang resulta? Ang rekord mabasa: “Pag-ubog gid sang mga [saserdote] sa suba, nag-untat dayon sa pag-ilig ang tubig. . . . Nagatindog sa tunga sang nagmala nga suba ang mga [saserdote] . . . samtang nagatabok ang tanan nga katawhan.” (Jos. 3:12-17, Ang Pulong sang Dios) Handurawa kon daw ano ka makapalig-on nga makita nga nag-untat ang pag-ilig sang mabaskog nga tubig! Huo, nagbakod gid ang pagtuo sang mga Israelinhon kay Jehova bangod nagsalig sila sa iya mga instruksion.
Magkalipay ang Imo Tagipusuon sa mga Pahanumdom ni Jehova
18 Matuod, si Jehova wala nagahimo sing milagro para sa iya katawhan subong, pero ginapakamaayo niya ang ila mga buhat sang pagtuo. Ang aktibo nga puersa sang Dios nagapahulag sa ila nga himuon ang hilikuton nga pagbantala sang mensahe sang Ginharian sa bug-os nga kalibutan. Kag ang panguna nga Saksi ni Jehova, ang ginbanhaw nga si Cristo Jesus, nagpasalig sa iya mga disipulo nga giyahan niya sila sa sining importante nga hilikuton: “Busa lakat kamo kag maghimo sang mga disipulo sa mga tawo sang tanan nga pungsod . . . ako kaupod ninyo sa tanan nga adlaw tubtob sa katapusan sang sistema sang mga butang.” (Mat. 28:19, 20) Napamatud-an gid sang madamo nga Saksi nga mahuluy-on sadto nga ang balaan nga espiritu sang Dios naghatag sa ila sing kaisog nga makighambal sa iban sa ministeryo.—Basaha ang Salmo 119:46; 2 Corinto 4:7.
Espirituwal nga mga Hiyas
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Josue
5:14, 15—Sin-o ang “prinsipe sang kasuldadusan ni Jehova”? Ang prinsipe nga nag-abot agod pabakuron si Josue sang ginsugdan ang pagsakop sa Ginsaad nga Duta mahimo nga amo “ang Pulong”—si Jesucristo antes sia mangin tawo. (Juan 1:1; Daniel 10:13) Makapabakod gid ang pasalig nga kaupod sang katawhan sang Dios ang ginhimaya nga si Jesucristo samtang nagapakig-away sila sa espirituwal!
SEPTIEMBRE 27–OKTUBRE 3
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | JOSUE 6-7
“Maglikaw sa Wala sing Pulos nga mga Butang”
Ilikaw ang Imo mga Mata sa Walay Pulos nga mga Butang!
5 Mga siniglo sang ulihi, ang Israelinhon nga si Acan naganyat man sang iya mga mata nga kawaton ang pila ka butang sa nabihag nga siudad sang Jerico. Ang Dios nagsugo nga ang tanan nga butang sa sina nga siudad dapat laglagon magluwas sa pila ka butang nga pagadal-on sa bahandian ni Jehova. Ang mga Israelinhon ginpaandaman: “Magpalayo gid kamo sa butang nga dapat laglagon, kay basi handumon ninyo ini” kag magkuha sang pila ka butang sa siudad. Sang ginlapas ni Acan ini nga sugo, ang katawhan sang Israel nalutos sa siudad sang Ai, kag madamo sa ila ang napatay. Gin-ako lamang ni Acan nga nangawat sia sang natukiban ini. “Sang nakita ko” ang mga butang, siling ni Acan, “ginkaibugan ko sila, kag ginkuha sila.” Ang kailigbon sang iya mga mata nagresulta sa iya kalaglagan, kag “sang tanan nga iya.” (Jos. 6:18, 19, NW; 7:1-26) Ginhandum ni Acan sa iya tagipusuon ang butang nga gindumilian.
Ngaa Dapat Isugid ang Malain?
Ang isa ka rason sa pagsugid sa sala amo nga nagabulig ini agod maamligan ang katinlo sang kongregasyon. Si Jehova isa ka matinlo nga Dios, isa ka balaan nga Dios. Ginasugo niya ang tanan nga nagasimba sa iya nga mangin matinlo sa espirituwal kag moral. Ang iya inspirado nga Pulong nagalaygay: “Subong nga mga anak nga matinumanon, indi magpauyon sa lakas nga mga balatyagon sang inyo unang pagkakulang sing ihibalo, kundi, nahisuno sa Isa nga Balaan nga nagtawag sa inyo, magpakabalaan man kamo gid sa tanan nga paggawi, bangod nasulat na: ‘Magpakabalaan kamo, kay balaan ako.’” (1 Pedro 1:14-16) Ang mga indibiduwal nga nagahimo sing kahigkuan ukon sala mahimo nga magadala sing dagta kag sing indi kahamuot ni Jehova sa bug-os nga kongregasyon kon wala sing tikang nga ginahimo agod matadlong ukon mapahalin sila.—Ipaanggid ang Josue, kapitulo 7.
Ilikaw ang Imo mga Mata sa Walay Pulos nga mga Butang!
8 Ang matuod nga mga Cristiano mahimo man maimpluwensiahan sang kailigbon sang mga mata kag sang kailigbon sang unod. Gani, ginapalig-on kita sang Pulong sang Dios nga disiplinahon ang aton kaugalingon sa kon ano ang aton ginatan-aw kag ginahandum. (1 Cor. 9:25, 27; basaha ang 1 Juan 2:15-17.) Nahibaluan sang matarong nga tawo nga si Job nga ang makita sang isa may daku nga epekto sa iya handum. Nagsiling sia: “Nagapakigkatipan ako sa akon mga mata; paano bala niyan ang pagtolok ko sa ulay?” (Job 31:1) Wala lamang ginlikawan ni Job ang aktual nga pagpakighilawas kundi ginlikawan niya bisan ang paghunahuna lamang sini. Ginpadaku ni Jesus ang pagsikway sa imoral nga panghunahuna sang nagsiling sia: “Ang tagsatagsa nga padayon nga nagatulok sa isa ka babayi nga may kaibog sa iya nakapanghilahi na sa iya sa tagipusuon niya.”—Mat. 5:28.
Espirituwal nga mga Hiyas
Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa
Sang una, kinaandan na nga ginalikupan sang mga kaaway ang siudad nga may mabakod nga depensa. Bisan ano pa kadugay nga likupan ang siudad asta masakop ini, ginakuha sang mga nagdaug ang manggad sang siudad lakip na ang nabilin nga mga pagkaon. Pero ang mga arkeologo may nasapwan nga tuman kadamo nga suplay sang pagkaon sa kagulub-an sang Jerico. Parte sa sini, ang Biblical Archaeology Review nagsiling: “Magluwas sa nasapwan nga tuman kadamo nga gamit nga human sa daga, tuman man kadamo ang uyas sa kagulub-an. . . . Indi ini kinaandan sa rekord sang kasaysayan sang arkeolohiya sa Palestina. Posible nga may makita nga isa ukon duha ka banga sang uyas, pero ang amo sini kadamo tumalagsahon gid.”
Suno sa rekord sang Kasulatan, may rason gid ang mga Israelinhon nga indi pagkuhaon ang mga uyas sa Jerico. Gindumilian sila ni Jehova nga himuon ini. (Jos. 6:17, 18) Nagsalakay ang mga Israelinhon sang tigpamulak, gani bag-o lang natapos ang tig-alani kag bugana ang suplay sang uyas. (Jos. 3:15-17; 5:10) Ang tuman kadamo nga nabilin nga uyas sa Jerico nagapakita nga malip-ot lang ang paglikop sang mga Israelinhon, subong sang ginalaragway sang Biblia.
OKTUBRE 4-10
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | JOSUE 8-9
“Kon Ano ang Aton Matun-an sa Kasaysayan sang mga Gibeonhon”
it-1-E 930-931
Gibeon
Pagpakig-angot kay Josue. Sang tion ni Josue, ang Gibeon ginaistaran sang mga Hevhanon, isa sa pito ka pungsod sang Canaan nga pagalaglagon. (Deu 7:1, 2; Jos 9:3-7) Ang mga Gibeonhon ginatawag man nga mga Amornon, kay kon kaisa, ini nga pagtawag ginagamit sa tanan nga Canaanhon. (2Sa 21:2; ipaanggid ang Ge 10:15-18; 15:16.) Indi pareho sa iban nga Canaanhon, kabalo ang mga Gibeonhon nga bisan mabakod ang ila puersa militar kag gamhanan ang ila siudad, mapierde sila gihapon kay si Jehova ang nagapakig-away para sa Israel. Gani, pagkatapos nalaglag ang Jerico kag Ai, ang mga lalaki sang Gibeon, nga nagarepresentar man sa tatlo pa ka Hevhanon nga siudad sang Kefira, Beerot, kag Kiryat-jearim (Jos 9:17), nagpadala sing mga representante kay Josue sa Gilgal para makighidait. Ang Gibeonhon nga mga representante—nga napanaptan sing daan nga mga bayo kag tukapon nga mga sandalyas, kag may balon nga daan nga panit nga mga suludlan sang alak nga gision, may daan nga mga sako, kag mga tinapay nga matig-a kag nagakapudpod—nga nagapakita nga halin sila sa malayo nga lugar, kag indi sila upang sa pagsakop sang Israel sa mga pungsod. Ginkilala nila nga hinimuan ni Jehova ang natabo sa Egipto kag sa Amornon nga mga hari nga sanday Sihon kag Og. Pero nangin maalamon sila sang wala nila ginsambit ang natabo sa Jerico kag Ai, kay posible ini nga balita wala nakalab-ot sa ila “malayo gid nga duta” antes sila maghalin didto. Gin-usisa sang mga representante sang Israel ang mga ebidensia kag ginbaton nila ini kag nakigkatipan sila sa mga Gibeonhon nga indi sila pagpatyon.—Jos 9:3-15.
“Dili Magsandig sa Imo Kaugalingon nga Paghangup”
14 Bangod indi himpit, tanan kita—bisan ang eksperiensiado nga mga gulang—dapat mag-andam batok sa huyog nga magdesisyon nga wala nagapangayo sing panuytoy kay Jehova. Binagbinaga ang ginhimo ni Josue kag sang mga lalaki sa Israel sang ginpalapitan sila sang maalam nga mga Gabaonhon nga nagpakunokuno nga halin sila sa malayo nga duog. Nagsugot dayon sanday Josue nga makighidait kag makigkatipan sa ila, bisan wala pa sila makapamangkot kay Jehova. Sang ulihi ginsuportahan ni Jehova ang ila kasugtanan, pero ginpat-od niya nga ining hitabo parte sa pagdesisyon nga wala nangayo sang iya panuytoy marekord sa Kasulatan agod mangin leksion para sa aton.—Jos. 9:3-6, 14, 15.
“Latasa ang Duta”
14 Nagsiling yadtong mga tiglawas: “Isa ka malayo katama nga duta ang ginhalinan sang inyo mga alagad bangod sa ngalan ni Jehova nga inyo Dios.” (Josue 9:3-9) Daw makita sa ila mga panapton kag pagkaon nga naghalin sila sa malayo nga lugar, apang sa pagkamatuod ang Gabaon mga 30 kilometros lamang ang kalayuon sa Gilgal. Bangod nakumbinsi, naghimo sing tratado sa paghidait si Josue kag ang iya mga pangulo upod sa Gabaon kag sa malapit nga mga siudad nga naangot sa Gabaon. Nagpakunokuno bala ang mga Gabaonhon agod lamang makalikaw sa kamatayon? Indi. Ginpakita sini ang ila handum nga matigayon ang kahamuot sang Dios sang Israel. Ginkahamut-an ni Jehova ang mga Gabaonhon kag nangin “mga manugpangahoy kag manugsag-ub [sila] sang tubig para sa asambleya kag para sa altar ni Jehova” nga nagaaman sing kahoy nga inuggatong sa altar para sa paghalad. (Josue 9:11-27) Padayon nga ginpakita sang mga Gabaonhon nga handa sila maghimo sing kubos nga mga hilikuton para sa pag-alagad kay Jehova. Mahimo gid nga ang pila sa ila nalakip sa mga Netinim nga nagbalik gikan sa Babilonia kag nag-alagad sa gintukod liwat nga templo. (Esdras 2:1, 2, 43-54; 8:20) Sarang naton mailog ang ila panimuot paagi sa pagpanikasog nga huptan ang paghidait sa Dios kag mangin handa sa paghimo bisan sing kubos nga mga asaynment sa pag-alagad sa iya.
Espirituwal nga mga Hiyas
it-1-E 1030
Pagbitay
Sa kasuguan nga ginhatag ni Jehova sa Israel, ang pila ka kriminal mahimo bitayon sa usok pagkatapos sila patyon, bilang “ginpakamalaut sang Dios,” kag ipakita sa publiko bilang paandam. Ang patay nga tawo nga ginbitay kinahanglan kuhaon antes maggab-i kag ilubong; kon ibilin ang bangkay nga nakabitay sa bilog nga gab-i, madagtaan sini ang duta nga ginhatag sang Dios sa mga Israelinhon. (Deu 21:22, 23) Ginsunod sang Israel ini nga kasuguan bisan indi Israelinhon ang ginpatay.—Jos 8:29; 10:26, 27.
OKTUBRE 11-17
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | JOSUE 10-11
“Nagapakig-away si Jehova Para sa Israel”
it-1-E 50
Adoni-zedek
Ang hari sang Jerusalem sang tion nga ginsakop sang mga Israelinhon ang Ginsaad nga Duta. Nag-upod si Adoni-zedek sa iban nga magagmay nga ginharian sa K sang Jordan para ululupod sila nga punggan ang mga soldado ni Josue. (Jos 9:1-3) Pero, ang mga Hevhanon nga nagaistar sa Gibeon nakighidait kay Josue. Para balusan ang Gibeon kag para wala na sing may magdampig nga iban sa ila kaaway, gin-upod ni Adoni-zedek ang iya mga soldado sa mga soldado sang apat pa ka hari sang Amornon, dayon ginsalakay niya ang Gibeon kag nakig-away sa ila. Bangod sa dalayawon nga pagluwas ni Josue sa mga Gibeonhon kag ang pagkapierde sang nag-ululupod nga mga puersa, nalagyo ang lima ka hari pakadto sa Makeda, diin nakibon sila sa kueba. Si Josue mismo ang nagpatay kay Adoni-zedek kag sa apat ka hari sa atubang sang iya mga soldado, kag ginbitay sila sa usok. Sang ulihi, ang ila bangkay ginsulod sa kueba nga ginpanaguan nila nga nangin ila lulubngan.—Jos 10:1-27.
it-1-E 1020
Ulan nga Yelo
Gingamit ni Jehova. Ang ulan nga yelo gingamit kon kaisa ni Jehova para matuman ang iya kabubut-on kag mapakita ang iya daku nga gahom. (Sa 148:1, 8; Isa 30:30) Ang una nga rekord nga natabo ini amo ang ikapito nga kalalat-an sa Egipto sang una, isa ka mabaskog nga pag-ulan sang yelo nga naghalit sa mga pananom, nagbali sa mga kahoy, kag nagpatay sa mga tawo kag sapat sa latagon pero wala ini naghalit sa mga Israelinhon sa Gosen. (Ex 9:18-26; Sa 78:47, 48; 105:32, 33) Sang ulihi, sa Ginsaad nga Duta, sang ginluwas sang mga Israelinhon nga ginapangunahan ni Josue ang mga Gibeonhon nga ginpahog sang nagbuligay nga lima ka hari sang mga Amornon, nagpaulan si Jehova sing dalagku nga mga yelo sa nagasalakay nga mga Amornon. Sa sini nga tion, mas madamo ang napatay sa yelo sangsa napatay sang mga Israelinhon.—Jos 10:3-7, 11.
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Josue
10:13—Paano ini natabo? “May butang bala nga tama ka tumalagsahon kay Jehova,” ang Manunuga sang langit kag duta? (Genesis 18:14) Kon luyag ni Jehova, makontrol niya ang pagtiyog sang duta agod nga ang adlaw kag bulan daw wala nagagiho sa panan-aw sang tawo. Ukon mapahanabo niya nga samtang nagatiyog ang duta kag bulan, padayon nga makita ang mga silak sang adlaw kag bulan. Ano man ang natabo, “wala pa sing adlaw nga kaangay sini” sa maragtas sang tawo.—Josue 10:14.
Espirituwal nga mga Hiyas
Pamangkot sang Amon mga Bumalasa
Indi kita dayon magsiling nga ang pila ka tulun-an inspirado bangod lamang ginsambit ini sa Biblia kag ginkuhaan sang impormasyon. Apang gintipigan ni Jehova ang mga sinulatan nga nagaunod sang “polong sang aton Dios,” kag ini “nagapadayon sa gihapon.” (Isa. 40:8) Huo, ang ginpili ni Jehova nga ilakip sa 66 ka tulun-an sang Biblia nga yara sa aton amo gid ang aton kinahanglan agod ‘may ikasarang kita, kag nasangkapan sing bug-os para sa tagsa ka maayong buhat.’—2 Tim. 3:16, 17.
OKTUBRE 18-24
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | JOSUE 12-14
“Sunda si Jehova sing Bug-os Tagipusuon”
Talalupangdon nga mga Punto Gikan sa Tulun-an nga Josue
14:10-13. Bisan 85 anyos na, ginpangabay pa ni Caleb ang mabudlay nga hilikuton nga pahalinon ang mga tawo sa Hebron. Ginapuy-an ini sang mga Anakim—mga tawo nga di-kinaandan ang kadakuon. Sa bulig ni Jehova, nagmadinalag-on ining eksperiensiado nga hangaway, kag ang Hebron nangin siudad nga dalangpan. (Josue 15:13-19; 21:11-13) Ginapalig-on kita sang halimbawa ni Caleb nga indi paglikawan ang mabudlay nga teokratikong mga asaynment.
Maisugon Bangod sa Pagtuo kag Diosnon nga Kahadlok
11 Ini nga sahi sang pagtuo labi nga nagadalom. Nagauswag ini samtang ginaaplikar naton ang kamatuoran sa aton kabuhi, ‘ginatilawan’ ang mga benepisyo, ‘ginatan-aw’ ang mga sabat sa aton mga pangamuyo kag, sa iban pa nga paagi, nabatyagan ang pagtuytoy ni Jehova sa aton kabuhi. (Salmo 34:8; 1 Juan 5:14, 15) Makasiguro kita nga nagdalom ang pagtuo nanday Josue kag Caleb sang natilawan nila ang kaayo sang Dios. (Josue 23:14) Binagbinaga ining mga punto: Nakalampuwas sila sa 40-ka tuig nga pagpanglakaton sa kahanayakan, subong sang ginpangako sang Dios sa ila. (Numeros 14:27-30; 32:11, 12) Aktibo sila nga nakigbahin sa anom ka tuig nga pagsakop sa Canaan. Sa katapusan, ginhatagan sila sing malawig nga kabuhi kag maayong panglawas kag nakabaton pa gani sang ila kaugalingon nga mga palanublion. Daku gid nga mga padya ang ginahatag ni Jehova sa mga matutom kag maisugon nga nagaalagad sa iya!—Josue 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.
Espirituwal nga mga Hiyas
it-1-E 902-903
Gebal
Ginlakip ni Jehova “ang duta sang mga Gebalnon” sa mga rehiyon nga sakupon pa lang sang mga Israelinhon sang panahon ni Josue. (Jos 13:1-5) Para sa mga kritiko, wala ini nagahisanto bangod ang siudad sang Gebal ara sa malayo nga A sang Israel (mga 100 ka kilometros sa A sang Dan) kag wala gid man ini nasakop sang mga Israelinhon. Ang pila ka iskolar nagsiling nga mahimo naguba ang Hebreo nga teksto sa sini nga bersikulo kag para sa ila ang dumaan nga rekord mabasa sing “ang duta nga malapit sa Lebanon,” ukon ‘tubtob sa dulunan sang mga Gebalnon.’ Pero, talalupangdon nga may kondisyon ang mga promisa ni Jehova sa Josue 13:2-7. Gani mahimo nga wala nasakop sang Israel ang Gebal bangod sang ila pagkadimatinumanon.—Ipaanggid ang Jos 23:12, 13.
OKTUBRE 25-31
MGA BAHANDI SA PULONG SANG DIOS | JOSUE 15-17
“Amligi ang Imo Hamili nga Palanublion”
it-1-E 1083 ¶3
Hebron
Samtang padayon ang pagsakop sang Israel sa nabagatnan sang Canaan, ang mga pumuluyo sang Hebron, lakip ang ila hari (ang nagbulos kay Hoham), pagalaglagon. (Jos 10:36, 37) Pero, bisan pa napierde sang mga Israelinhon sa idalom sang pagpanguna ni Josue ang puersa sang mga Canaanhon, wala sila gilayon nagpahamtang sang mga garison para padayon nila nga makontrol ang ila nasakop nga mga duta. Samtang nagapakig-away ang Israel sa iban nga lugar, nag-istar liwat ang mga Anakim sa Hebron, gani kinahanglan ni Caleb (ukon sang mga anak ni Juda sa idalom sang pagpanguna ni Caleb) nga agawon sa ila ang siudad pagligad sang pila ka tion. (Jos 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Huk 1:10) Bisan pa ang Hebron una nga ginhatag kay Caleb nga halin sa tribo ni Juda, sang ulihi nangin sagrado ini bilang isa ka siudad nga dalangpan. Nangin siudad man ini sang mga saserdote. Pero, “ang kaumhan kag ang mga baryo sang siudad [sang Hebron]” nangin palanublion ni Caleb agod panag-iyahan niya.—Jos 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.
it-1-E 848
Pilit nga Pagpaobra
Ang “pilit nga pagpaobra” (sa Heb., mas) maathag nga kinaandan na sa tion sang Biblia, diin ginaulipon ang nasakop nga mga tawo. (Deu 20:11; Jos 16:10; 17:13; Es 10:1; Isa 31:8; Pan 1:1) Bilang mga ulipon nga pilit nga ginapaobra, ang mga Israelinhon, sa idalom sang Egiptohanon nga mga manugdumala nga nagapigos sa ila, nag-obra sang mga bodega sang Pitom kag Raamses. (Ex 1:11-14) Dayon, sang nakasulod sila sa Ginsaad nga Duta, sa baylo nga sundon ang sugo ni Jehova nga tabugon ang tanan nga Canaanhon nga nagaistar sa duta nga pagalaglagon sa ulihi, pilit sila nga ginpaobra sang mga Israelinhon bilang mga ulipon. Malain ang epekto sini sa Israel kay naimpluwensiahan sila nga magsimba sa butig nga mga dios. (Jos 16:10; Huk 1:28; 2:3, 11, 12) Padayon nga gin-ulipon ni Hari Solomon ang mga kaliwat sining mga Canaanhon, nga amo ang mga Amornon, Hethanon, Pereznon, Hevhanon, kag Jebusnon, kag pilit sila nga ginpaobra.—1Ha 9:20, 21.
it-1-E 402 ¶3
Canaan
Bisan madamo sa mga Canaanhon ang nakalampuwas sa pagpangsakop kag wala nagpapierde, masiling gihapon nga “ginhatag ni Jehova sa Israel ang tanan nga duta nga ginpanumpa niya nga ihatag sa ila mga katigulangan,” ginhatagan niya sila sing “kalinong,” kag “wala sing bisan isa ka saad sa tanan nga maayong butang nga ginsaad ni Jehova sa panimalay ni Israel ang napaslawan; natuman ini tanan.” (Jos 21:43-45) Ang mga kaaway sang mga Israelinhon sa palibot nila hinadlukan kag indi sila daku nga problema sa ila seguridad. Nagsiling ang Dios nga tabugon niya ang mga Canaanhon sing “amat-amat” agod indi magdamo ang ilahas nga mga sapat sa duta kon gulpi ini nga pabay-an. (Ex 23:29, 30; Deu 7:22) Bisan pa mas gamhanan ang kagamitan sa inaway sang mga Canaanhon, pareho sang mga kangga sini sa inaway nga may mga ruweda nga may nagalabaw nga matalom nga mga salsalon, ang bisan ano nga kapaslawan sang Israel sa pagsakop sang pila ka lugar sa ulihi wala nagapakita nga napaslawan si Jehova nga tumanon ang iya promisa. (Jos 17:16-18; Huk 4:13) Sa baylo, ginapakita sini nga rekord nga napierde ang mga Israelinhon sing pila ka beses bangod nangin indi sila matutom.—Nu 14:44, 45; Jos 7:1-12.
Espirituwal nga mga Hiyas
Nahibaluan Mo Bala?
May mga kagulangan bala sa Israel sang una subong sang ginasiling sang Biblia?
GINASILING sang Biblia nga ang pila ka lugar sa Ginsaad nga Duta may mga kagulangan kag ‘madamo’ nga kahoy. (1 Hari 10:27; Jos. 17:15, 18) Pero ginaduhaduhaan ini sang iban bangod kalbo na ang malapad nga duta didto subong.
Ginpaathag sang libro nga Life in Biblical Israel nga “mas malapad ang mga kagulangan sa Israel sang una.” Nagapamuhi sa mga bukid ang Aleppo pine (Pinus halepensis), evergreen oak (Quercus calliprinos), kag terebinth (Pistacia palaestina). Madamo sang kahoy nga higuera (Ficus sycomorus) sa Sepela, ang lugar nga nagalakip sang mga pukatod sa ulot sang Mediterranean Coast kag sang kabukiran sa tunga sang pungsod.
Ginsiling sang libro nga Plants of the Bible nga wala na gid sing kahoy sa pila ka lugar sa Israel subong. Ngaa natabo ini? Ginpaathag sini nga libro nga amat-amat ini nga natabo: “Padayon nga ginahilabtan sang mga tawo ang pagtubo sang mga tanom, para mapasangkad ang iya ginapangumhan kag ginapahalban, kag para man makakuha sang materyales nga gamiton sa pagpanukod kag inuggatong.”