Mga Pagpakamaayo Ukon mga Pagpakamalaut—May Pililian!
“Ginabutang ko sa atubangan mo ang kabuhi kag ang kamatayon, ang pagpakamaayo kag ang pagpakamalaut; kag dapat mo pilion ang kabuhi agod nga padayon ka nga magkabuhi.”—DEUTERONOMIO 30:19.
1. Anong ikasarang ang ginhatag sa mga tawo?
SI Jehova nga Dios nagdesinyo sa aton—ang iya intelihente tawhanon nga mga tinuga—nga mangin hilway nga mga ahente sa moral. Wala kita gintuga subong mga de-makina lamang, ukon mga robot, kundi ginhatagan sing pribilehiyo kag responsabilidad sa pagpili. (Salmo 100:3) Ang nahaunang mga tawo—sanday Adan kag Eva—hilway sa pagpili sang ila ginhimo, kag nanabat sila sa Dios sa ila ginpili.
2. Anong pagpili ang ginhimo ni Adan, kag upod ang anong resulta?
2 Ang Manunuga nag-aman sing bugana para sa tawhanon nga kabuhi nga may dalayon nga pagpakamaayo sa paraiso nga duta. Ngaa wala pa maagom ina nga katuyuan? Bangod sayop ang ginpili ni Adan. Si Jehova naghatag sa tawo sining sugo: “Makakaon ka sing hilway sang tagsa ka kahoy sang katamnan. Apang gikan sa kahoy sang ihibalo sang maayo kag malaut dili ka magkaon sa iya, kay sa adlaw nga magkaon ka sa iya mapatay ka nga totoo.” (Genesis 2:16, 17) Kon ginpili lang ni Adan ang magtuman, ang aton nahaunang mga ginikanan ginpakamaayo kuntani. Ang indi pagtuman nagresulta sa kamatayon. (Genesis 3:6, 18, 19) Gani ang sala kag kamatayon ginliton sa tanan nga kaliwatan ni Adan.—Roma 5:12.
Ang mga Pagpakamaayo Ginhimo nga Posible
3. Paano ang Dios naghatag sing pasalig nga ang iya katuyuan para sa katawhan matuman?
3 Si Jehova nga Dios nagpatok sing paagi nga sa kalalangan sini ang iya katuyuan para pakamaayuhon ang katawhan matuman sa ulihi. Sia mismo nagtagna sang isa ka Binhi, nagatagna sa Eden: “Butangan ko sing kaawayon sa tunga mo kag sang babayi kag sa tunga sang imo binhi kag sang iya binhi. Sia magadugmok sang imo ulo kag dugmukon mo ang iya tikod.” (Genesis 3:15) Nagsaad sang ulihi ang Dios nga magaabot ang mga pagpakamaayo sa matinumanon nga katawhan paagi sining Binhi, nga kaliwat ni Abraham.—Genesis 22:15-18.
4. Anong kahimusan ang ginhimo ni Jehova para mapakamaayo ang katawhan?
4 Inang ginsaad nga Binhi sang pagpakamaayo napamatud-an nga amo si Jesucristo. Nahanungod sa papel ni Jesus sa kahimusan ni Jehova sa pagpakamaayo sang katawhan, ang Cristianong si apostol Pablo nagsulat: “Ginarekomendar sang Dios ang iya kaugalingon nga gugma sa aton nga, samtang mga makasasala pa kita, si Cristo napatay tungod sa aton.” (Roma 5:8) Ang mga pagpakamaayo pagaagumon sang mga makasasala nga katawhan nga nagatuman sa Dios kag nagapadapat sa ila kaugalingon sang balor sang halad nga gawad ni Jesucristo. (Binuhatan 4:12) Pilion mo bala ang pagkamatinumanon kag ang mga pagpakamaayo? Tuhay gid ang resulta sang pagkadimatinumanon.
Ano Naman ang mga Pagpakamalaut?
5. Ano ang kahulugan sang tinaga nga “pagpakamalaut”?
5 Ang kabaliskaran sang pagpakamaayo amo ang pagpakamalaut. Ang tinaga nga “pagpakamalaut” nagakahulugan sing paghambal sing malain sa iban ukon paghimalaut sa iya. Ang Hebreong tinaga nga qela·lahʹ naghalin sa gamot nga berbo nga qa·lalʹ, nga nagakahulugan sing literal “mangin mamag-an.” Apang, kon ginagamit sa malaragwayon nga kahulugan, nagakahulugan ini sang ‘paghimalaut sa’ ukon ‘pagpakig-angot nga may pagtamay.’—Levitico 20:9; 2 Samuel 19:43.
6. Anong hitabo may kaangtanan kay Eliseo ang natabo malapit sa dumaan nga Bethel?
6 Binagbinaga ang dramatiko nga halimbawa sang maabtik nga paghulag may kaangtanan sa pagpakamalaut. Natabo ini samtang ang manalagna sang Dios nga si Eliseo nagalakat halin sa Jerico pakadto sa Bethel. Ang rekord nagasiling: “Sang nagtaklad sia sa dalanon, may nagguwa nga kabataan gikan sa siudad kag nag-uligyat sa iya kag nagsiling sa iya: ‘Taklad, upaw! Taklad, upaw!’ Kag nagbalikid sia kag nakita sila kag ginpakamalaut sila sa ngalan ni Jehova. Kag may nagguwa nga duha ka oso nga babayi gikan sa kakahuyan kag ginkusnit ang kap-atan kag duha ka kabataan sa ila.” (2 Hari 2:23, 24) Wala ginsugid kon ano gid ang ginsiling ni Eliseo sang ginhambal niya yadto nga pagpakamalaut sa mga nag-uligyat nga kabataan. Apang, yadtong pahayag paagi sa baba may resulta bangod ginpamulong ini sa ngalan ni Jehova sang isa ka manalagna sang Dios nga nagpanghikot suno sa balaan nga kabubut-on.
7. Ano ang natabo sa kabataan nga nag-uligyat kay Eliseo, kag ngaa?
7 Ang pangunang rason sang pag-uligyat mahimo nga bangod ginsuksok ni Eliseo ang pamilyar nga opisyal nga panapton ni Elias, kag indi luyag sang kabataan nga may salili yadto nga manalagna. (2 Hari 2:13) Agod masabat ang paghangkat sa pagsalili niya kay Elias kag agod matudluan ining kabataan kag ang ila mga ginikanan sing nagakaigo nga pagtahod sa manalagna ni Jehova, ginpakamalaut ni Eliseo ang nag-uligyat nga kadam-an sa ngalan sang Dios ni Elias. Ginpakita ni Jehova ang iya kahamuot kay Eliseo subong iya manalagna paagi sa pagpaguwa sang duha ka oso nga babayi gikan sa kakahuyan kag sa pagkusnit sa 42 sadtong mga nag-uligyat. Naghulag sing mapinamat-uron si Jehova bangod sang ila matinaastaason nga kakulang sing pagtahod sa alagyan sang komunikasyon nga gingamit niya sa duta sadto nga tion.
8. Ano ang ginkasugtan sang katawhan sang Israel nga himuon, kag upod ang anong mga paglaum?
8 Mga tinuig antes, ang mga Israelinhon nagpakita sing kaanggid nga kakulang sing pagtahod sa mga kahimusan sang Dios. Amo sini ang natabo: Sang 1513 B.C.E., ginpakita ni Jehova ang kahamuot sa katawhan sang Israel paagi sa pagluwas sa ila gikan sa pagkaulipon sa Egipto subong nga daw “sa mga pakpak sang mga agila.” Wala madugay pagkatapos sadto, nanumpa sila nga tumanon ang Dios. Talupangda kon paano ang pagkamatinumanon dimabulag nga naangot sa pagbaton sang kahamuot sang Dios. Si Jehova nagsiling paagi kay Moises: “Kon magtuman kamo sang akon tingog kag magbantay sang akon katipan, mangin kaugalingon kamo nakon sa tunga sang tanan nga mga katawhan, kay ang bug-os nga duta akon.” Pagkatapos sadto, ang katawhan nagsabat sing huo, nga nagsiling: “Ang tanan nga napamulong ni Jehova himuon namon.” (Exodo 19:4, 5, 8; 24:3) Ang mga Israelinhon nagsiling nga ginahigugma nila si Jehova, nadedikar sila sa iya, kag nanumpa sila nga tumanon ang iya tingog. Ang paghimo sini magaresulta sa dakung mga pagpakamaayo.
9, 10. Samtang si Moises didto sa Bukid nga Sinai, ano ang ginhimo sang mga Israelinhon, kag upod ang anong mga resulta?
9 Apang, antes nga ang sadsaran nga mga kredo sadto nga kasugtanan ginsulat sa bato sang ‘tudlo sang Dios,’ ang balaan nga mga pagpakamalaut nangin kinahanglanon. (Exodo 31:18) Ngaa nagakabagay yadtong masubo nga mga resulta? Wala bala magpakita sing handum ang mga Israelinhon nga tumanon ang tanan nga ginpamulong ni Jehova? Huo, nangabay sila sing mga pagpakamaayo paagi sa hambal, apang paagi sa ila mga buhat ginpili nila ang dalanon nga nagakabagay sing mga pagpakamalaut.
10 Sa tion sang 40-ka-adlaw nga panag-on nga si Moises didto sa Bukid sang Sinai nga nagabaton sang Napulo ka Sugo, ginlapas sang mga Israelinhon ang ila naunang panaad sing pagkatutom kay Jehova. “Samtang,” siling sang rekord, “nakita sang katawhan nga si Moises nagpalantang sa pagdulhog sa bukid. Gani nagtipon sing tingob ang katawhan kay Aaron kag nagsiling sa iya: ‘Tindog ka, himui kami sing mga dios nga magauna sa amon, kay nahanungod sining Moises, ang lalaki nga nagpaguwa sa amon gikan sa duta sang Egipto, wala kami makahibalo kon ano ang nahanabo sa iya.’ ” (Exodo 32:1) Isa pa ini ka halimbawa sang dimatinahuron nga panimuot nga ginpakita sa tawhanon nga ahensia nga gingamit sadto ni Jehova sa pagpanguna kag sa pagtuytoy sang iya katawhan. Ang mga Israelinhon nasulay sa pag-ilog sa Egiptohanon nga idolatriya kag nag-ani sing makasiligni nga mga resulta sang mga 3,000 sa ila ang napatay sa espada sa isa ka adlaw.—Exodo 32:2-6, 25-29.
Pahibalo Tuhoy sa mga Pagpakamaayo kag mga Pagpakamalaut
11. Anong mga instruksion nahanungod sa mga pagpakamaayo kag mga pagpakamalaut ang gintuman ni Josue?
11 Sang malapit na matapos ang 40-ka-tuig nga paglakbay sang Israelinhon sa kamingawan, gin-isaisa ni Moises ang mga pagpakamaayo nga pagaanihon sa pagpili sa dalanon sang pagkamatinumanon sa Dios. Gin-isip man niya ang mga pagpakamalaut nga pagaagumon sang mga Israelinhon kon pilion nila nga indi pagtumanon si Jehova. (Deuteronomio 27:11–28:10) Wala madugay pagkatapos nagsulod ang Israel sa Ginsaad nga Duta, gintuman ni Josue ang mga instruksion ni Moises may kaangtanan sa sining mga pagpakamaayo kag mga pagpakamalaut. Ang anom ka tribo sang Israel nagtindog sa tiilan sang Bukid nga Ebal, kag ang anom pa nagpahamtang sa atubangan sang Bukid nga Gerisim. Ang mga Levinhon nagtindog sa nalupyakan sa tunga. Mahimo nga ang mga tribo nga nahamtang sa atubangan sang Bukid nga Ebal nagsiling sing “Kabay pa!” sa mga pagpakamalaut, ukon mga sumpa, nga ginbasa sa ila. Ang iban nagsabat sa mga pagpakamaayo nga ginbasa sang mga Levinhon sa ila nga yara sa tiilan sang Bukid nga Gerisim.—Josue 8:30-35.
12. Ano ang pila sang mga pagpakamalaut nga ginpahibalo sang mga Levinhon?
12 Handurawa nga nabatian mo ang mga Levinhon nga nagasiling: “Pinakamalaut ang tawo nga nagahimo sing larawan nga tinigban ukon tinunaw, nga butang nga kalangil-aran kay Jehova, nga buhat sang kamot sang panday kag nagapatindog sini sa tago. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagatamay sa iya amay ukon sa iya iloy. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagahalin sang muhon sang iya isigkatawo. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagapatalang sang bulag gikan sa dalanon. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagapatiko sang katarungan nga naigo sa manlulugayaw, sa ilo sa amay nga bata nga lalaki kag sa balo nga babayi. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagahulid sa asawa sang iya amay, bangod nga ginbuksan niya ang sayal sang iya amay. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagahulid sa bisan ano nga sapat. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagahulid sa iya utod nga babayi, sa anak nga babayi sang iya amay ukon sa anak nga babayi sang iya iloy. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagahulid sa iya ugangan nga babayi. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagapatay sa tago sang iya isigkatawo. . . . Pinakamalaut ang isa nga nagabaton sing hamham sa pagpatay sang kalag, nga ini wala sing sala. . . . Pinakamalaut ang isa nga wala nagapamatuod sang mga pulong sini nga kasuguan sa paghimo sa ila.” Pagkatapos sang tagsa ka pagpakamalaut, ang mga tribo sa atubangan sang Bukid nga Ebal nagsiling, “Kabay pa!”—Deuteronomio 27:15-26.
13. Sa imo kaugalingon nga mga tinaga, paano mo ipabutyag ang pila ka pagpakamaayo nga ginpahibalo sang mga Levinhon?
13 Handurawa karon nga nabatian mo yadtong sa atubangan sang Bukid nga Gerisim nga nagasabat sing mabaskog sa tagsa ka pagpakamaayo samtang ang mga Levinhon nagasiling: “Pinakamaayo ka sa siudad, kag pinakamaayo ka sa uma. Pinakamaayo ang bunga sang imo tiyan kag ang bunga sang imo duta kag ang bunga sang imo sapat, ang tinubo sang imo kabakahan kag ang mga tinday sang imo panong. Pinakamaayo ang imo alat kag ang imo lamasan. Pinakamaayo ang imo pagsulod, kag pinakamaayo ang imo pagguwa.”—Deuteronomio 28:3-6.
14. Sa anong sadsaran ang mga Israelinhon makabaton sing mga pagpakamaayo?
14 Ano ang sadsaran sang pagbaton sining mga pagpakamaayo? Ang rekord nagasiling: “Kon magpamati ka sing makugihon sa tingog ni Jehova nga imo Dios paagi sa pagbantay sa paghimo sang tanan niya nga sugo nga ginasugo ko sini nga adlaw sa imo, si Jehova nga imo Dios magapataas sa imo labaw sa tanan nga pungsod sang duta. Kag magaabot sa imo ini tanan nga pagpakamaayo kag magalambot sa imo, bangod padayon mo nga ginapamatian ang tingog ni Jehova nga imo Dios.” (Deuteronomio 28:1, 2) Huo, ang yabi sa pag-agom sing balaan nga mga pagpakamaayo amo ang pagtuman sa Dios. Apang kamusta kita karon? Pilion bala naton sing indibiduwal ang mga pagpakamaayo kag ang kabuhi paagi sa padayon nga ‘pagpamati sa tingog ni Jehova’?—Deuteronomio 30:19, 20.
Paghatag sing Maid-id nga Pag-usisa
15. Anong labing importante nga butang ang ginhatag sa pagpakamaayo nga narekord sa Deuteronomio 28:3, kag paano kita makabenepisyo gikan sini?
15 Binagbinagon naton ang pila ka pagpakamaayo nga maagom sang isa ka Israelinhon tungod sang pagtuman kay Jehova. Halimbawa, ang Deuteronomio 28:3 nagasiling: “Pinakamaayo ka sa siudad, kag pinakamaayo ka sa uma.” Ang pagpakamaayo sang Dios wala nasandig sa lokasyon ukon asaynment. Ang iban mahimo magbatyag nga nasiod sa ila mga kahimtangan, ayhan bangod nagapuyo sila sa puraot sa materyal nga duog ukon sa may inaway nga pungsod. Ang iban mahimo nagahandum sa pag-alagad kay Jehova sa lain nga lokasyon. Ang pila ka Cristianong lalaki mahimo nga naluyahan sing buot bangod wala sila gintangdo subong ministeryal nga mga alagad ukon subong mga gulang sa kongregasyon. Kon kaisa, ang Cristianong mga babayi nagakasubo bangod wala sila sa kahimtangan nga makapakigbahin sa bug-os tion nga pagministeryo subong mga payunir ukon mga misyonero. Apang, ang tagsatagsa nga ‘nagapamati sa tingog ni Jehova kag nagabantay sa paghimo sang tanan nga ginasugo niya’ pagapakamaayuhon karon kag sa walay katubtuban.
16. Paano ang prinsipio sa Deuteronomio 28:4 ginaagom sang organisasyon ni Jehova karon?
16 Ang Deuteronomio 28:4 nagasiling: “Pinakamaayo ang bunga sang imo tiyan kag ang bunga sang imo duta kag ang bunga sang imo sapat, ang tinubo sang imo kabakahan kag ang mga tinday sang imo panong.” Ang paggamit sang pang-isahon nga Hebreong pronombre nga ginbadbad “imo” nagapakita nga personal ini nga maagom sang isa ka matinumanon nga Israelinhon. Kamusta naman ang matinumanon nga mga alagad ni Jehova karon? Ang bug-os kalibutan nga pag-uswag kag pagsangkad sa organisasyon sang mga Saksi ni Jehova amo ang resulta sang pagpakamaayo sang Dios sa hanuot nga mga panikasog sang kapin sa 5,000,000 ka manugbantala sang maayong balita sang Ginharian. (Marcos 13:10) Kag ang posibilidad para sa daku pa nga pag-uswag maathag bangod kapin sa 13,000,000 ang nagtambong sa pagsaulog sang Panihapon sang Ginuo sang 1995. Nagaagom bala ikaw sang mga pagpakamaayo sang Ginharian?
Ang Pagpili sang Israel Importante
17. Nasandig sa ano ang ‘malambot’ sang mga pagpakamaayo ukon mga pagpakamalaut?
17 Sa katunayan, ang mga pagpakamaayo magasunod sa matinumanon nga Israelinhon. Ginsaad ini: “Magaabot sa imo ini tanan nga pagpakamaayo kag magalambot sa imo.” (Deuteronomio 28:2) Sa kaanggid, ini ang ginsiling tuhoy sa mga pagpakamalaut: “Ini tanan nga pagpakamalaut magaabot sa imo kag magalambot sa imo.” (Deuteronomio 28:15) Kon isa ikaw ka Israelinhon sadto anay, mahimo bala ayhan nga ‘nalambot’ ikaw sang mga pagpakamaayo ukon mga pagpakamalaut? Mahimo ina nasandig sa kon bala gintuman mo ang Dios ukon ginlapas sia.
18. Paano kuntani nalikawan sang mga Israelinhon ang mga pagpakamalaut?
18 Sa Deuteronomio 28:15-68, ang masakit nga mga resulta sang dipagtuman ginhatag subong mga pagpakamalaut. Ang pila sini kabaliskaran gid sang mga pagpakamaayo para sa pagkamatinumanon nga gin-isaisa sa Deuteronomio 28:3-14. Sa masami, ang katawhan sang Isarel nag-ani sing masakit nga mga resulta sang mga pagpakamalaut bangod ginpili nila ang paghimo sing butig nga pagsimba. (Esdras 9:7; Jeremias 6:6-8; 44:2-6) Daw ano gid kasubo! Ining mga resulta mahimo kuntani nalikawan paagi sa paghimo sing husto nga pagpili, ang pagtuman sa maayo nga mga kasuguan kag mga prinsipio ni Jehova, nga maathag nga nagapat-od sang maayo kag malain. Madamo karon ang nagaantos sing kasakit kag kasubo bangod ginpili nila ang magpanghikot supak sa mga prinsipio sang Biblia paagi sa aktibo nga pagpakigbahin sa butig nga relihion, paghimo sing seksuwal nga imoralidad, paggamit sing ginadilian nga mga droga, pagpatuyang sa alkoholiko nga mga ilimnon, kag kaanggid nga mga butang. Subong sa dumaan nga Israel kag Juda, ang paghimo sinang malain nga mga pagpili nagaresulta sa balaan nga dikahamuot kag dikinahanglanon nga kasakit sa tagipusuon.—Isaias 65:12-14.
19. Ilaragway ang mga kahimtangan nga naagom sang ginpili sang Juda kag Israel nga tumanon si Jehova.
19 Ang pagpakamaayo bugana kag ang kalinong nagluntad sang gintuman sang Israel si Jehova. Halimbawa, nahanungod sa mga adlaw ni Hari Solomon, aton mabasa: “Ang Juda kag Israel madamo, subong sang balas nga yara sa baybayon sang dagat ang kadamuon, nagkaon kag nag-inom kag nagpangalipay. . . . Kag ang Juda kag Israel nagpadayon sa pagpuyo sing malig-on, ang tagsatagsa sa idalom sang iya ubas kag sa idalom sang iya higuera, kutob sa Dan tubtob sa Beer-seba, sa tanan nga adlaw ni Solomon.” (1 Hari 4:20-25) Bisan sang panahon ni Hari David, nga nakilal-an bangod sang daku nga pagpamatok gikan sa mga kaaway sang Dios, nabatyagan sang pungsod ang pagsakdag kag pagpakamaayo ni Jehova sang ginpili nila nga tumanon ang Dios sang kamatuoran.—2 Samuel 7:28, 29; 8:1-15.
20. Sa ano nakasalig ang Dios nahanungod sa katawhan?
20 Tumanon mo bala ang Dios, ukon lapason mo bala sia? Ang mga Israelinhon may pililian. Walay sapayan nga kita tanan nakapanubli sang makasasala nga huyog gikan kay Adan, nakabaton man kita sing dulot sang hilway nga pagpili. Walay sapayan kay Satanas, sining malauton nga kalibutan, kag sang aton mga pagkadihimpit, makahimo kita sing husto nga pagpili. Dugang pa, ang aton Manunuga nagasalig nga sa atubangan sang tanan nga pagtilaw kag pagsulay, may mga tawo nga magahimo sing husto nga pagpili, indi lamang sa hambal kundi sa buhat man. (1 Pedro 5:8-10) Mangin isa ka bala sa ila?
21. Ano ang pagausisaon sa masunod nga artikulo?
21 Sa masunod nga artikulo, tulutimbangon naton ang aton mga panimuot kag mga buhat nga nagabinagbinag sang nagligad nga mga halimbawa. Kabay nga ang tagsatagsa sa aton magahulag sing mapinasalamaton sa mga pulong sang Dios paagi kay Moises: “Ginabutang ko sa atubangan mo ang kabuhi kag ang kamatayon, ang pagpakamaayo kag ang pagpakamalaut; kag dapat mo pilion ang kabuhi agod padayon ka nga magkabuhi.”—Deuteronomio 30:19.
Paano Mo Sabton?
◻ Paano ginhimo ni Jehova nga posible ang mga pagpakamaayo para sa makasasala nga katawhan?
◻ Ano ang mga pagpakamalaut?
◻ Paano makabaton sing mga pagpakamaayo ang mga Israelinhon sa baylo sang mga pagpakamalaut?
◻ Anong mga pagpakamaayo ang gin-agom sang Israel sa pagtuman sa Dios?
[Retrato sa pahina 15]
Ang mga Israelinhon nagtipon sa atubangan sang Bukid nga Gerisim kag Bukid nga Ebal
[Credit Line]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.