Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

◼ Nadula bala ni Jonatan ang kahamuot sang Dios sang magkaon sia sing dugos sa tapos ginpakamalaut ni Hari Saul ang bisan sin-o nga soldado nga magkaon sa wala pa matapos ang inaway?

Ang padasudaso nga pagsumpa ni Saul nagbutang sang Israel sa pagpakamalaut, apang daw wala ginapakita nga naakig si Jehova kay Jonatan bangod sang iya paglalis sa sumpa.

Ang Nahaunang Samuel 14:24-45 nagasaysay sining hitabo. Ang mga Israelinhon, nga ginpaisog sang kaisog ni Jonatan, nagpakig-away sa mga Filistinhon. Si Hari Saul nagsiling: “Pinakamalaut ang tawo nga nagakaon sing bisan ano nga kalan-on tubtob sa kahapunon kag tubtob makatimalos ako sa akon mga kaaway!” (ber. 24) Wala sing hinalung-ong sa sumpa sang iya Amay, ginpabaskog ni Jonatan ang iya kaugalingon paagi sa pagkaon sing dugos. Ang iban pa nga mga hangaway sang Israel, nga nalapyo man, nakasala paagi sa pag-ihaw sing baka kag pagkaon sang unod sini nga wala mapatulo ang dugo. Nagpatindog si Saul sing altar para sa sina nga sala, apang wala sia makahibalo kon ano ang nahimo sang iya anak.

Sang ginahibalo ni Saul ang pagtuytoy sang Dios tuhoy sa inaway, wala si Jehova magsabat. Paagi sa paggamit sing Tumim (ayhan sagrado nga mga papalad), natukiban ni Saul nga ang iya anak nakalalis sa sumpa. Apang daw ano gid ang sala ni Jonatan?

Una sa tanan, dumduma ang panimuot sang hari sang ginhimo ang sumpa. Wala sia magpakita sing handum sa pagpadungog sa Dios paagi sa kadalag-an batok sa mga Filistinhon. Sa baylo, padasudaso nga naghambal si Saul sing pagpakamalaut sa bisan kay sin-o nga magkaon ‘tubtob makatimalos ako sa akon mga kaaway.’ Huo, ang sumpa ginpasad sa sayop nga pagtamod sa gahom sang hari ukon gikan sa dimatuod nga kakugi. Yadto nga sumpa wala ginsakdag sang Dios. Ang sumpa nangin kabangdanan sang pagpakasala sang Israelinhon nga mga hangaway tuhoy sa dugo sang sapat. Kon wala sila mabalabagan sang sumpa, mahimo nga nakakita pa sila sing kalan-on kag gani may kusog sa paglagas sa mga Filistinhon tubtob nga matigayon nila ang bug-os nga kadalag-an.

Gintugutan sang Dios ang paggamit sing Tumim agod mahibaloan nga si Jonatan (sa walay hinalung-ong) naglalis sa sumpa ni Saul, apang wala ini nagkahulugan nga nahamuot Sia sa padasudaso nga sumpa. Wala gid nagasiling ang rekord nga gintamod sang Dios si Jonatan subong nakasala. Sa kamatuoran, bisan pa handa si Jonatan sa pagbaton sang bunga sang iya paglalis sa padasudaso nga sumpa sang iya amay, ang kabuhi ni Jonatan naluwas. Ang Israelinhon nga mga soldado nagsiling nga nahimo ni Jonatan ang iya daku nga mga buhat “upod sa Dios,” kag sa amo nagtubos kay Jonatan. Pagligad sang tinuig, si Jonatan ang padayon nga ginkahamut-an ni Jehova bangod si Saul naghimo sing iban pa nga mga sala.

◼ Pila ang mga hukom nga kaangay nanday Samson kag Gideon?

Kon isipon mo ang mga hukom, ang kadamuon nga imo maisip depende sa kon paano mo ginatamod ang pila ka Israelinhon. Apang sarang masiling nga 12 ka lalaki ang nag-alagad subong mga hukom sa ulot ni Josue kag ni Samuel.

Sang mga adlaw nanday Moises kag Josue, ang iban nga mga gulang sa kongregasyon mga hukom sa kahulugan nga sila ginpili sa pagpamati kag sa pagdesisyon sa legal nga mga kaso. (Exodo 18:21, 22; Josue 8:33; 23:2) Sang mapatay si Josue, ang Israel nagtalikod sa matuod nga pagsimba kag ginhalitan sang iban nga katawhan. Ang Hukom 2:16 nagasiling: “Gani nagbangon si Jehova sing mga hukom, kag ginluwas nila sila gikan sa kamut sang mga nag-ati sa ila.” Ang una nga ginbangon ni Jehova subong hukom, ukon ‘manluluwas,’ amo ang tawo nga si Otniel. (Hukom 3:9) Sa tapos niya amo sanday Ehud, Samgar, Barak, Gideon, Tola, Jair, Jefte, Ibsan, Elon, Abdon, kag Samson.

Luwas sa sining 12, ginasambit sang Biblia si Debora, Eli, kag Samuel may kaangtanan sa paghukom. (Hukom 4:4; 1 Samuel 4:16-18; 7:15, 16) Apang, si Debora una nga gintawag nga manalagna, kag gin-angot sia kay Hukom Barak, nga amo ang nanguna sa pagluwas sa katawhan gikan sa pagpigos. Sing kaanggid, si Eli isa gid ka mataas nga saserdote, indi isa ka ‘manluluwas’ nga nanguna sa Israel padulong sa kahilwayan paagi sa inaway. (Nehemias 9:27) Busa, bisan pa si Debora kag si Eli may papel sa paghukom sa Israel, wala sing rason nga ilista sila upod sa 12 ka lalaki nga maathag nga ‘ginbangon’ agod mangin mga hukom. Ang Binuhatan 13:20 nagasiling nga ang ‘mga hukom [ginhatag] tubtob kay Samuel nga manalagna.” Ginalimitehan sini ang mahimo nakilal-an subong panahon sang mga hukom, kag ginapakita sini kon ngaa si Samuel kag ang iya mga anak nga lalaki masami nga wala ginaisip sa tunga sang mga hukom.—1 Samuel 8:1.