Kilala Gid Bala Ikaw sang Dios?
‘O Jehova, . . . nakilala mo ang tanan ko nga dalanon.’ —SALMO 139:1, 3.
1. Daw ano ka lapnag ang balatyagon nga ang ‘iban wala nakahangop’ sa mga kabalaka, mga problema, kag mga pag-ipit nga aton ginaatubang?
MAY nakahangop gid bala sang mga kabalaka, mga pag-ipit, kag mga problema nga imo ginaatubang? Sa bug-os kalibutan may minilyon ka tawo, bata kag tigulang, nga wala sing pamilya ukon mga paryente nga nagaulikid kon ano ang matabo sa ila. Bisan gani sa sulod sang mga pamilya, madamo nga asawa—huo, kag mga bana man—ang nagabatyag nga ang ila tiayon wala gid nakahangop sang mga pag-ipit nga nagapabug-at sa ila. Kon kaisa, bangod sa kapaslawan, nagareklamo sila: “Apang wala ka makahangop!” Kag madamo man nga pamatan-on ang naghinakop nga wala sing bisan sin-o nga nakahangop sa ila. Apang, sa tunga sang mga tawo nga nagakalangkag sing dugang nga paghangop gikan sa iban amo ang pila nga ang ila kabuhi nangin mapuslanon gid sang ulihi. Paano ina posible?
2. Ano ang makabulig sa mga sumilimba ni Jehova sa pagtigayon sing makaalayaw gid nga pagkabuhi?
2 Amo sini bangod, walay sapayan kon nahangpan man ukon wala sang mga isigkatawo ang ila balatyagon, nagasalig sila nga nahangpan sang Dios ang nagakatabo sa ila kag nga, subong mga alagad niya, indi sila isahanon sa pag-atubang sang ila mga problema. (Salmo 46:1) Dugang pa, ang Pulong sang Dios upod ang bulig sang mahinantupon nga Cristianong mga gulang nagabulig sa ila nga makita ang yara sa likod sang ila personal nga mga problema. Ang Kasulatan nagabulig sa ila sa pag-apresyar nga ang ila matutom nga pag-alagad hamili sa mga mata sang Dios kag nga may yara isa ka malig-on nga palaabuton para sa ila nga nagapahamtang sang ila paglaum sa iya kag sa mga aman nga iya nahimo paagi kay Jesucristo.—Hulubaton 27:11; 2 Corinto 4:17, 18.
3, 4. (a) Paano ang apresasyon sa kamatuoran nga si “Jehova Dios” kag nga “ginhimo [niya] kita” nagabulig sa aton nga makasapo sing kalipay sa pag-alagad sa iya? (b) Ngaa may bug-os kita nga pagsalig sa mahigugmaon nga pag-atipan ni Jehova?
3 Mahimo nahibaluan mo ang Salmo 100:2, nga nagasiling: “Alagda si Jehova nga may kasadya. Magkara sa iya atubangan nga may malipayon nga pag-amba.” Pila ang nagasimba gid kay Jehova sa sina nga paagi? Ang malig-on nga mga rason sa paghimo sini ginhatag sa bersikulo 3, nga nagapahanumdom sa aton: “Kilalaha ninyo nga si Jehova Dios. Sia ang naghimo sa aton, kag indi sa aton kaugalingon. Kita iya katawhan kag mga karnero sang iya halalban.” Sa Hebreong teksto, ginapatuhuyan sia didto subong ’Elo·himʹ, sa amo nagapakita sang iya pagkadaku sa pagkahalangdon, dignidad, kag pagkaayo. Sia lamang ang matuod nga Dios. (Deuteronomio 4:39; 7:9; Juan 17:3) Nakilala sang iya mga alagad ang iya pagka-Dios, indi lamang subong isa ka kamatuoran nga gintudlo sa ila kundi subong isa ka butang nga ginaeksperiensiahan nila kag ginapamatud-an nila paagi sa pagkamatinumanon, pagsalig, kag debosyon.—1 Cronica 28:9; Roma 1:20.
4 Bangod si Jehova amo ang buhi nga Dios, nga makakita gani sang aton tagipusuon, wala sing butang nga natago gikan sa iya mga mata. Nahibaluan gid niya ang nagakatabo sa aton kabuhi. Nahangpan niya kon ano ang kabangdanan sang mga problema nga aton ginaatubang subong man ang mental kag emosyonal nga kagamo nga mahimo resulta sini. Subong Manunuga, mas kilala niya kita sangsa aton kaugalingon. Makahibalo man sia kon paano kita buligan sa pag-atubang sang aton kahimtangan kag kon paano mag-aman sing dayon nga paumpaw. Sing mahigugmaon buligan niya kita—kaangay sang isa ka manugpahalab nga nagakugos sa isa ka kordero—samtang nagasalig kita sa iya sa aton bug-os nga tagipusuon. (Hulubaton 3:5, 6; Isaias 40:10, 11) Ang pagtuon sa Salmo 139 makahimo sing daku sa pagpalig-on sina nga pagsalig.
Ang Isa nga Makakita sang Tanan Naton nga Dalanon
5. Ano ang buot silingon sang ‘pag-usisa’ sa aton ni Jehova, kag ngaa halandumon ina?
5 Upod ang daku nga apresasyon, si salmista David nagsulat: “O Jehova, nausisa mo ako, kag nakilala ako.” (Salmo 139:1) Nagsalig si David nga ang pagkakilala ni Jehova sa iya indi hapaw. Wala makita sang Dios si David subong sa pagkakita sang mga tawo, ginatan-aw lamang ang iya pisikal nga dagway, ang iya ikasarang sa paghambal, ukon ang iya pagkasampaton sa pagtokar sing arpa. (1 Samuel 16:7, 18) ‘Gin-usisa’ ni Jehova ang kasudlan ni David kag ginhimo niya ini upod ang mahigugmaon nga interes sa iya espirituwal nga kaayuhan. Kon ikaw isa sang mahugod nga mga alagad ni Jehova, kilala niya ikaw sing subong gid sa pagkakilala niya kay David. Wala bala ina nagapahulag sa imo nga magpasalamat kag magdayaw sa iya?
6. Paano ginapakita sang Salmo 139:2, 3 nga nahibaluan ni Jehova ang tanan nga ginahimo naton, bisan ang tanan naton nga panghunahuna?
6 Ang tanan nga ginhimo ni David nangin dayag kay Jehova, kag nahibaluan ina ni David. “Nakilala mo ang akon paglingkod kag ang akon pagtindog,” sulat sang salmista. “Nahangpan mo kutob sa malayo ang akon hunahuna. Ikaw nagtakus sang akon banas kag sang akon paghigda, kag nakakilala sang tanan ko nga dalanon.” (Salmo 139:2, 3) Ang kamatuoran nga si Jehova yara sa mga langit, kag malayo gid sa duta, wala magpugong sa iya nga kilalahon kon ano ang ginahimo ukon ginahunahuna ni David. Iya “gintakus,” ukon gin-usisa sing maayo, ang mga hilikuton ni David, sa adlaw kag gab-i, agod makilala ini.
7. (a) Ginagamit ang mga hitabo sa kabuhi ni David subong sadsaran, komentuhi ang pila ka butang sa aton kabuhi nga nahibaluan sang Dios. (b) Paano ang pagkahibalo naton sini dapat mag-apektar sa aton?
7 Sang ang gugma sa Dios kag pagsalig sa Iya gahom sa pagluwas nagpahulag kay David subong isa ka pamatan-on nga magboluntaryo sa pagpakig-away batok sa Filistinhon nga higante nga si Goliat, nahibaluan yadto ni Jehova. (1 Samuel 17:32-37, 45-47) Sang ulihi, sang ang kaawayon sang mga tawo nagpasakit gid sa tagipusuon ni David, sang ang pag-ipit tuman ka daku nga sia naghibi sa kagab-ihon, naumpawan sia sang mahibaluan niya nga ginpamatian ni Jehova ang iya pag-ampo. (Salmo 6:6, 9; 55:2-5, 22) Subong man, sang ang isa ka tagipusuon nga puno sing pasalamat nagpahulag kay David nga pamalandungon si Jehova sa tion sang kagab-ihon nga indi sia makatulog, nahibaluan man ini ni Jehova. (Salmo 63:6; ipaanggid ang Filipos 4:8, 9.) Isa ka gab-i sang ginatan-aw ni David ang asawa sang iya kaingod nga nagapaligo, nahibaluan man yadto ni Jehova, kag nakita niya kon ano ang natabo sang si David, sa malip-ot lamang nga tion, nagtugot sa makasasala nga handum nga kalimtan ang Dios. (2 Samuel 11:2-4) Sang ulihi, sang ginpadala si manalagna Natan agod atubangon si David sa iya daku nga sala, wala lamang mabatian ni Jehova ang mga pulong nga nagguwa sa baba ni David kundi nahantop man niya ang mahinulsulon nga tagipusuon nga ginhalinan sini. (2 Samuel 12:1-14; Salmo 51:1, 17) Indi bala dapat ina magpahunahuna sa aton sing serioso kon sa diin kita nagapadulong, kon ano ang aton ginahimo, kag kon ano ang yara sa aton tagipusuon?
8. (a) Sa anong paagi ang ‘mga pulong sa aton dila’ nagaimpluwensia sang aton tindog sa Dios? (b) Paano malandas ang mga kaluyahon sa paggamit sa dila? (Mateo 15:18; Lucas 6:45)
8 Sanglit nahibaluan sang Dios ang tanan nga butang nga ginahimo naton, indi kita dapat makibot nga nahibaluan niya kon paano naton ginagamit ang isa ka bahin sang aton lawas bisan ang subong ka diutay sa dila. Narealisar ini ni Hari David, kag nagsulat sia: “Kay wala sing pulong sa akon dila, kundi, yari karon! O Jehova, ikaw nakahibalo sini sing bug-os.” (Salmo 139:4) Nahibaluan gid ni David nga ang mga tawo nga abiabihon subong mga dumuluaw sa kayangkayang ni Jehova amo ang mga tawo nga wala magpasipala sa iban kag nagdumili sa paggamit sang ila dila sa pagpalapta sing kutsokutso nga magadala sing kahuy-anan sa isa ka suod nga kakilala. Ang mga ginpaboran ni Jehova amo ang mga tawo nga naghambal sing kamatuoran bisan sa ila tagipusuon. (Salmo 15:1-3; Hulubaton 6:16-19) Wala sing bisan sin-o sa aton ang himpit nga makakontrol sang aton dila, apang si David wala maghinakop sing mahuyang nga wala na sia sing mahimo sa pagpauswag sang iya kahimtangan. Naghinguyang sia sing daku nga tion sa pagkomposo kag sa pag-amba sing mga salmo sang pagdayaw kay Jehova. Ginkilala man niya nga nagakinahanglan sia sing bulig kag nangamuyo sa Dios para sa sini. (Salmo 19:12-14) Ang aton bala paggamit sa dila nagakinahanglan man sing mapangamuyuon nga igtalupangod?
9. (a) Ano ang ginapakita sang paglaragway sa Salmo 139:5 tuhoy sa kon daw ano ka bug-os nahibaluan sang Dios ang aton kahimtangan? (b) Sa ano ini nagapasalig sa aton?
9 Indi limitado ang pagtan-aw ni Jehova sa aton ukon sa aton kahimtangan. Makita niya ang bug-os nga laragway, gikan sa tanan nga bahin. Gingamit ang isa ka nalikupan nga siudad subong isa ka halimbawa, si David nagsulat: “Nalikupan mo ako sa likod kag sa atubangan.” Sa kaso ni David, ang Dios indi isa ka nagalikop nga kaaway; sia, sa baylo, isa ka alisto nga manugbantay. “Ginabutang mo ang imo kamot sa akon,” dugang ni David, sa amo nagapakita sang pagkontrol kag pag-amlig sang Dios para sa dayon nga kaayuhan sang mga nagahigugma sa iya. “Ang amo nga ihibalo tama ka makatilingala sa akon. Mataas ini nga indi ko malab-ot,” pagbaton ni David. (Salmo 139:5, 6) Tuman ka bug-os, tuman kaid-id ang ihibalo sang Dios tuhoy sa iya mga alagad, nga indi naton ini mahangpan sing bug-os. Apang bastante ang aton nahibaluan agod magsalig kita nga nahangpan gid kita ni Jehova kag nga ang bulig nga iya ginahatag amo ang labing maayo.—Isaias 48:17, 18.
Bisan Diin Man Kita, ang Dios Makabulig sa Aton
10. Anong makapalig-on nga kamatuoran ang ginapaalinton sang maathag nga paglaragway sa Salmo 139:7-12?
10 Nagatamod sang mahigugmaon nga pag-ulikid ni Jehova gikan sa lain naman nga pagtamod, ang salmista nagapadayon: “Sa diin bala ako makadto palayo sa imo espiritu, kag diin bala ako malagyo gikan sa imo atubangan?” Wala sia sing handum nga magpalagyo kay Jehova; sa baylo, nahibaluan niya nga bisan diin man sia, mahibaluan ni Jehova kag, paagi sa iya balaan nga espiritu, mabuligan sia. “Kon magsaka ako sa langit,” padayon niya, “yadto ka didto; kag kon maghigda ako sa Sheol, yari karon! yadto ka didto. Kon gamiton ko ang mga pakpak sang kaagahon kag magpuyo sa kaukbungan gid sang dagat, bisan pa didto tuytuyan ako sang imo kamot kag ang imo tuo nga kamot magakapot sa akon. Kag kon magsiling ako: ‘Sa pagkamatuod ang kadudulman lamang magatabon sa akon!’ nian ang kapawa sa palibot nakon mangin kagab-ihon. Bisan ang kadudulman indi mangin tuman kadulom para sa imo, kundi ang kagab-ihon magabanaag subong sang adlawon; ang kadudulman mangin subong sang kapawa.” (Salmo 139:7-12) Wala kita sing makadtuan, wala sing kahimtangan nga maatubang naton, ang magalipod sa aton sa panan-aw ni Jehova ukon indi malab-ot sang iya espiritu agod buligan kita.
11, 12. (a) Bisan pa nalipatan ini ni Jonas sang isa ka bes, paano ginpakita sa kaso ni Jonas ang ikasarang ni Jehova sa pagtan-aw kag sa pagbulig? (b) Ano dapat ang kaayuhan nga makuha naton gikan sa eksperiensia ni Jonas?
11 Isa ka bes nalipatan ina ni manalagna Jonas. Gintangdo sia ni Jehova nga magbantala sa katawhan sang Ninive. Bangod sa pila ka rason ginbatyag niya nga indi niya mahimo yadto nga tulumanon. Ayhan bangod sang mapintas nga reputasyon sang mga Asirianhon, ang hunahuna nga mag-alagad sa Ninive nagpahadlok kay Jonas. Gani nagtinguha sia sa pagpanago. Sa pantalan sang Joppe, nakasakay sia sa isa ka barko nga manugpakadto sa Tarsis (ginakilala sang kalabanan nga bahin sang Espanya, kapin sa 3,500 kilometros sa katundan sang Ninive). Walay sapayan, nakita sia ni Jehova nga nagsakay sa barko kag nagtulog sa bulutangan sing mga bagahe. Nahibaluan man sang Dios kon sa diin si Jonas sang ginhaboy sia sang ulihi sa tubig, kag nabatian ni Jehova si Jonas sang nanaad sia gikan sa sulod sang tiyan sang daku nga isda nga tumanon niya ang iya mga panaad. Sang ginluwas sia kag ginbalik sa mamala nga duta, ginhatagan liwat si Jonas sing isa ka kahigayunan sa pagtuman sang iya tulumanon.—Jonas 1:3, 17; 2:1–3:4.
12 Daw ano kuntani kaayo pa kon si Jonas sa umpisa pa lang nagsalig sa espiritu ni Jehova sa pagbulig sa iya nga tumanon ang iya tulumanon! Apang, sang ulihi gid man, mapainubuson nga ginrekord ni Jonas ang iya eksperiensia, kag ina nga rekord nakabulig sa madamo sugod sadto sa pagpakita sing pagsalig kay Jehova nga daw nangin mabudlay gid para kay Jonas.—Roma 15:4.
13. (a) Anong mga tulumanon ang matutom nga gintuman ni Elias antes sia nalagyo gikan kay Reyna Jezebel? (b) Paano ginbuligan ni Jehova si Elias bisan sang manago sia sa guwa sang teritoryo sang Israel?
13 Ang eksperiensia ni Elias daw lain naman. Matutom nga ginpahibalo niya ang mando ni Jehova nga ang Israel magaantos sing tigpalamangag subong silot sa ila mga sala. (1 Hari 16:30-33; 17:1) Maisog nga ginsakdag niya ang matuod nga pagsimba sa isa ka paindis-indis sa ulot ni Jehova kag ni Baal sa Bukid nga Carmelo. Kag ginpamatay niya ang 450 ka manalagna ni Baal sa suba nga Cison. Apang sang si Reyna Jezebel bangod sa kaakig nanumpa nga ipapatay si Elias, nalagyo si Elias. (1 Hari 18:18-40; 19:1-4) Didto bala si Jehova sa pagbulig sa iya sa sadtong mabudlay nga tion? Huo, sa pagkamatuod. Kon si Elias nagtaklad sa isa ka mataas nga bukid, nga subong bala sa langit; kon nanago sia sa isa ka lungib sa idalom sang duta, nga subong bala sa Sheol; kon nalagyo sia sa nabaw-ing nga isla nga subong kadasig sa kapawa sang pamanagbanag nga nagalapta sa ibabaw sang duta—ang kamot ni Jehova mangin didto kuntani sa pagpalig-on kag sa pagtuytoy sa iya. (Ipaanggid ang Roma 8:38, 39.) Kag ginpalig-on matuod ni Jehova si Elias indi lamang sing pagkaon para sa iya paglakbay kundi sing makatilingala man nga mga pasundayag sang Iya aktibo nga puwersa. Bangod napalig-on, ginbaton ni Elias ang iya masunod nga matagnaon nga tulumanon.—1 Hari 19:5-18.
14. (a) Ngaa mangin sayop ang maghinakop nga ang Dios yara bisan diin? (b) Sa idalom sang anong mga kahimtangan mahigugmaon nga ginpabaskog ni Jehova ang iya mga alagad sa modernong mga tion? (c) Paano nga bisan pa kon sa Sheol kita, ang Dios mangin didto?
14 Ang matagnaon nga mga pulong sang Salmo 139:7-12 wala nagakahulugan nga ang Dios yara bisan diin, nga sia personal nga yara sa tanan nga duog sa tanan nga tion. Maathag nga ginapakita sang Kasulatan nga kabaliskaran sini ang matuod. (Deuteronomio 26:15; Hebreo 9:24) Apang, ang iya mga alagad indi gid malayo sa iya. Matuod ina sa mga utod nga gindala sang ila teokratiko nga mga asaynment sa malayo nga mga duog. Matuod ini anay sa matutom nga mga Saksi sa mga kampo konsentrasyon sang mga Nazi sa tion sang Inaway Kalibutanon II, kag matuod ini sa mga misyonero nga ginbukot sing isahanon sa China sa talipuspusan nga bahin sang dekada 50 kag sang maaga nga bahin sang dekada 60. Matuod ini sa aton mahal nga kauturan nga lalaki kag babayi sa isa ka pungsod sa Sentral Aprika nga makapila nga nalagyo gikan sa ila mga minuro, bisan gani gikan sa ila pungsod. Kon kinahanglanon, sarang malab-ot ni Jehova bisan ang Sheol, ang kinaandan nga lulubngan, kag ibalik ang mga matutom paagi sa pagkabanhaw.—Job 14:13-15; Lucas 20:37, 38.
Ang Isa nga Nakahangop Gid sa Aton
15. (a) Gikan sa ano ka temprano nga tion makita na ni Jehova ang aton pagdaku? (b) Paano ang pagpatuhoy sang salmista sa mga batobato nagapakita sang kadakuon sang pagkakilala sang Dios sa aton?
15 Sa idalom sang inspirasyon, ginapatalupangod sang salmista ang kamatuoran nga kilala na kita sang Dios bisan sa wala pa kita matawo, nga nagasiling: “Kay ikaw naghuman sang akon mga batobato; ginputos mo ako sa tiyan sang akon iloy. Dayawon ko ikaw kay sa makahalangawa nga paagi ginhimo ako sing makatilingala. Makatilingala ang imo mga binuhatan, nga nahibaluan gid sang akon kalag.” (Salmo 139:13, 14) Ang pagtingob sa mga gene gikan sa aton amay kag aton iloy sa tion sang pagmabdos nagapatubas sing isa ka sulundan nga nagaimpluwensia sing daku sang aton pisikal kag mental nga ikasarang. Nahangpan sang Dios ina nga ikasarang. Sa sini nga salmo pinasahi nga ginasambit ang mga batobato, nga masami ginagamit sa Kasulatan sa paglaragway sang nasulod gid nga mga bahin sang personalidad.a (Salmo 7:9; Jeremias 17:10) Nahibaluan na ni Jehova ining mga detalye nahanungod sa aton bisan sa wala pa kita matawo. Sia man ang may mahigugmaon nga pag-ulikid nga nagdesinyo sang tawhanon nga lawas agod nga ang isa ka pertilisado nga selula sa sulod sang taguangkan sang isa ka iloy magpatubas sing isa ka nagaamlig nga balay agod ‘putson’ ang sibudbod (embryo) kag amligan ini samtang nagadaku ini.
16. (a) Sa anong paagi ginapadaku sang Salmo 139:15, 16 ang nagalapos nga gahom sang panulok sang Dios? (b) Ngaa dapat ini mangin makapalig-on sa aton?
16 Nian, sa pagpadaku sang nagalapos nga gahom sang panulok sang Dios, ang salmista nagdugang: “Ang akon mga tul-an wala matago sa imo sang ginhimo ako sa tago, sang ginhikot ako sing mauti sa manubo gid nga mga duog sang duta [mahimo gid nga isa ka mabinalaybayon nga pagpatuhoy sa tiyan sang iya iloy apang nagapatuhoy sa pagtuga kay Adan gikan sa yab-ok]. Ang imo mga mata nakakita sang akon wala mahuman nga kinaugali, kag sa imo tulun-an nasulat na sila tanan, ang mga adlaw nga sila [mga bahin sang lawas] ginhuman kag sa wala pa sing bisan isa [maathag nga bahin sang lawas] sa ila.” (Salmo 139:15, 16) Indi ini maduhaduhaan—nahangpan man kita ukon indi sang aton mga isigkatawo, si Jehova nakahangop sa aton. Paano ina dapat mag-apektar sa aton?
17. Kon ginatamod naton ang mga binuhatan sang Dios subong makatilingala, ano ang ginapahulag sini sa aton nga himuon?
17 Ginkilala sang manunulat sang Salmo 139 nga ang mga binuhatan sang Dios nga iya ginasulat makatilingala. Amo man bala sina ang ginabatyag mo? Ang isa ka butang nga makatilingala nagapahunahuna sa isa ka tawo sing madalom ukon nagapahulag sa iya nga magpakita sing bug-os nga igtalupangod. Mahimo gid nga subong sina ang reaksion mo sa pisikal nga mga tinuga ni Jehova. (Ipaanggid ang Salmo 8:3, 4, 9.) Nagahatag man bala ikaw sing subong sina nga panghunahuna sa iya nahimo sa pagtukod sa Mesianikong Ginharian, sa iya ginahimo nga mabantala ang maayong balita sa bug-os nga duta, kag sa paagi nga ginabag-o sang iya Pulong ang tawhanon nga mga personalidad?—Ipaanggid ang 1 Pedro 1:10-12.
18. Kon nasapwan naton nga makahalangawa ang binuhatan sang Dios, paano ini dapat mag-apektar sa aton?
18 Naeksperiensiahan mo man bala nga ang pagbinagbinag sang binuhatan sang Dios makahalangawa, nga nagapatubas ini sa imo sing mapuslanon nga kahadlok, nga makapahulag gid, nga nagaapektar sing daku sa imo personalidad kag sa imo pagkabuhi? (Ipaanggid ang Salmo 66:5.) Kon amo, ang imo tagipusuon magapahulag sa imo sa paghimaya kay Jehova, sa pagdayaw sa iya, sa pagpangita sing mga kahigayunan nga sugiran ang iban nahanungod sa iya katuyuan kag sang makatilingala nga mga butang nga ginatigana niya para sa mga nagahigugma sa iya.—Salmo 145:1-3.
[Footnote]
a Tan-awa ang Insight on the Scriptures, nga ginbalhag sang Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., Tomo 2, pahina 150.
Ano ang Imo Komento?
◻ Paano ang aton pagkahibalo nga si “Jehova Dios” nagabulig sa aton sa pag-alagad sa iya nga may kasadya?
◻ Paano dapat maimpluwensiahan ang aton kabuhi bangod nahibaluan sang Dios ang tanan nga ginahimo naton?
◻ Ngaa makapalig-on ang kamatuoran nga indi gid kita madula sa panan-aw sang Dios?
◻ Ngaa mahangpan kita sang Dios sa mga paagi nga indi mahangpan sang tawo?
◻ Ngaa ang pagtuon subong sini nagapahulag sa aton nga dayawon si Jehova?