Ang Pagtamod sang Biblia

San-o Nagasugod ang Kabuhi sang Tawo?

ANG Septiembre 21, 1989, isa ka tumalagsahon nga adlaw para sa Fifth Judicial District sang Estado sang Tennessee, E.U.A. Sadto nga adlaw ginhatag sang korte ang opinyon sini tuhoy sa ginabaisan kon sin-o ang makuha sa pito ka gin-ilada nga sibudbod sang tawo. Dapat mamat-od ang korte kon sin-o sa nagdiborsio nga mga ginikanan ang magakuha sini. Apang, ang una anay nga isa pa ka hulusayon nagakinahanglan sing paghusay: Kabigon bala ang sibudbod nga propiedad ukon tawhanon nga tinuga?

Si Propesor Jerome Lejeune sang Paris, bantog sa kalibutan nga geneticist, nagtestigo sa atubangan sang korte nga ang tagsa ka tawo may tumalagsahon nga pamuno, nga nagakatabo sa tion sang pagpanamkon kag nga “sa gilayon nga magsugod ang pagpanamkon, ang tawo tawo gid.” Sa iban nga pulong, sugod sa tatlo sing selula nga kahimtangan (zygote), ang mga sibudbod, subong sang ginsugid niya sa korte, “diutay nga mga tawo”!—Italiko amon.

Sang ginpamangkot sia kon nagatestigo sia nga ang zygote dapat tratahon nga may pareho nga mga kinamatarong sa adulto, si Dr. Lejeune nagsabat: “Wala ko ginasiling ina sa inyo bangod wala ako sa posisyon sa paghibalo sina. Ginasiling ko sa inyo, sia isa ka tawhanon nga tinuga, kag Hustisya ang magasiling kon bala ining tawhanon nga tinuga may mga kinamatarong nga pareho sa iban. . . . Apang bilang isa ka geneticist ginapamangkot ninyo ako kon bala ining tawhanon nga tinuga isa ka tawo, kag sugiran ko kamo nga bangod sia isa ka tinuga kag tawo, sia isa ka tawhanon nga tinuga.”

Pasad labi na sa indi masuay nga testimonya ni Dr. Lejeune, ang tatlo ka talalupangdon nga konklusyon sang korte amo:

◻ “Sugod sa pertilisasyon, ang mga selula sang tawhanon nga sibudbod magkatuhay, tumalagsahon kag espesyalisado sa pinakamataas nga sahi sang pagkatuhay.”

◻ “Ang tawhanon nga mga sibudbod indi propiedad.”

◻ “Ang tawhanon nga kabuhi nagasugod sa pagpanamkon.”

Nagahisanto bala ini sa ginasiling sang Biblia nahanungod sa pamuno sang kabuhi sang tawo?

Ang Kabuhi Nagasugod sa Pagpanamkon

Si Jehova nga Dios amo “ang tuburan sang kabuhi” kag “paagi sa iya nagakabuhi kita kag nagahulag kag nagaluntad.” (Salmo 36:9; Binuhatan 17:28) San-o siling sang Manunuga nagasugod ang kabuhi? Ginatamod niya ang kabuhi sang isa ka bata nga hamili man bisan sa tion sang una nga mga bahin sang pagtubo sa tapos sang pagpanamkon. Kapin sa 3,000 ka tuig sang una sa wala pa ang desisyon sang korte nga ginsambit kaina, gin-inspirar niya si David, nga iya manalagna, sa pagsulat:

“Ginputos mo ako sa tiyan sang akon iloy. Magapasalamat ako sa imo kay ginhimo ako sing makahalangawa kag makatilingala. Makatilingala ang imo mga binuhatan, subong nakilala sing maayo sang akon kalag. Ang akon mga tul-an wala matago sa imo sang ginhimo ako sa tago [sa sulod sang tiyan], sang ginhikot ako sing mauti [nagapatuhoy sa mga ugat kag mga arterya, nga naburda sa bug-os nga lawas kaangay sang de-kolor nga mga hilo] sa manubo gid nga mga duog sang duta [mabinalaybayon nga paglaragway sa kadulom sa sulod sang tiyan]. Ang imo mga mata nakakita sang akon wala mahuman nga kinaugali, kag sa imo tulun-an nasulat na sila tanan.”—Salmo 139:13-16.

Sugod sa tion sang pagpanamkon, ang nagatubo nga kabuhi nagasunod sing sibu nga sulundan nga subong bala nagatuman sa mga instruksion sa isa ka libro, isa ka daku gid nga libro. “Ang kadamuon sang impormasyon nga yara sa sulod sang zygote,” siling ni Dr. Lejeune, “kon tigbatuhon kag isulod sa kompyuter magasugid sa kompyuter kon paano magkalkular sang masunod nga matabo, ini nga kadamuon sang impormasyon daku gid nga wala sing bisan sin-o ang makatakus sini.”

Ang Kabuhi sang Wala Pa Mabun-ag Hamili

Sa amo, ang wala pa mabun-ag nga bata nga nagatubo sa sulod sang tiyan indi isa lamang ka tumpok sang unod. May daku ini nga bili, kag bangod sini, nagsiling ang Dios nga ang isa ka tawo manabat sa halit nga mahimo sa wala pa mabun-ag nga bata. Ang iya sugo sa Exodo 21:22, 23 nagapaandam: “Kon may mga tawo nga mag-away kag makasakit sa babayi nga nagabusong kag ang iya mga anak mahulog pero wala sing ikinamatay nga aksidente, pabayaron ang nagsakit sa iya, suno sa ipabayad sa iya sang bana sang babayi; kag magabayad sia suno sa mapat-od sang mga hukom. Pero kon may ikinamatay nga aksidente, nian magabayad ka sing kalag sa kalag.”

Ginbadbad sang iban nga Biblia ang mga bersikulo sa ibabaw sa isa ka paagi nga ang matabo sa babayi amo ang daku nga ginapatuhuyan sang kasuguan. Apang, ang orihinal nga Hebreong teksto nagapatalupangod sang makamamatay nga aksidente sa iloy ukon sa bata.a Busa, ang hungod nga pag-aborsion agod lamang likawan ang pagkabun-ag sang wala ginakinahanglan nga bata isa ka hungod nga pagpatay.

Ang iban nga tawo mahimo mangatarungan nga ang tawhanon nga sibudbod indi pa isa ka tawhanon nga kabuhi kay indi pa sini masakdag ang iya kaugalingon sa guwa sang tiyan. Isa ini ka manabaw nga pangatarungan. Wala sing isa nga nagaduhaduha nga ang bag-o matawo nga bata—mga minuto pa lamang ang kagulangon—isa ka tawhanon nga tinuga. Apang, kon ina nga bata hublas sa wayang, tubtob san-o mabuhi ang bata? Wala ini sing mahimo kag, kaangay sang sibudbod ukon kiring, kulang ini sing ikasarang sa pagsakdag sang iya kaugalingon. Ang bag-o matawo nga bata nagakinahanglan sing puluy-an, kainit, kag pagkaon—ang pagkaon, tabang, kag bulig nga mahatag lamang sang isa ka adulto, subong sang iloy.

Busa, ang ginsambit kaina nga desisyon sang korte nagaugyon sa pagtamod sang Biblia nga ang kabuhi sang tawo nagasugod sa pagpanamkon. Ang kabuhi sang wala pa mabun-ag indi isa ka wala sing kabilinggan nga butang nga utdon sing hungod subong isa ka masabad kag dumuluong nga butang. Ang tawhanon nga kabuhi balaan indi lamang sa tapos ini makaguwa sa tiyan kundi subong man samtang yari ini sa sulod sang tiyan.

[Mga footnote]

[Ginkuhaan sang Laragway sa pahina 26]

Windsor Castle, Royal Library. © 1970 Her Majesty The Queen