Pagpatuhay Kon Ano ang Kaluyahon, Kalautan, kag Paghinulsol

ANG sala isa ka butang nga ginakangil-aran sang mga Cristiano​—⁠indi pagsunod sa matarong nga mga talaksan ni Jehova. (Hebreo 1:⁠9) Sing makapasubo, kita tanan nagapakasala sa tion kag tion. Nagapakig-away kita tanan batok sa napanubli nga kaluyahon kag pagkadihimpit. Apang, sa masami, kon ginatu-ad naton ang aton mga sala kay Jehova kag ginatinguhaan sing hanuot nga indi pagsuliton ini, makadangop kita sa iya upod ang matinlo nga konsiensia. (Roma 7:​21-24; 1 Juan 1:​8, 9; 2:​1, 2) Ginapasalamatan naton si Jehova nga, bangod sang halad nga gawad, ginabaton niya ang aton balaan nga pag-alagad walay sapayan sang aton mga kaluyahon.

Kon ang isa makasala sing mabug-at bangod sang undanon nga kaluyahon, nagakinahanglan sia sing pag-atipan sa gilayon nahisuno sa pamaagi nga ginbalay sa Santiago 5:​14-16: “May nagamasakit [sa espirituwal] bala sa inyo? Magpatawag sia sang mga gulang sang iglesia . . . Kag kon nakasala sia, patawaron ini sa iya. Busa magtinuaray kamo sang inyo mga sala kag magpangamuyuay kamo, agod nga mag-ayo kamo.”

Busa, kon ang isa ka dedikado nga Cristiano makahimo sing daku nga sala, labi pa ang kinahanglanon sangsa personal nga pagtu-ad kay Jehova. Dapat maghimo sing pila ka tikang ang mga gulang, bangod ang katinlo kag ang paghidait sang kongregasyon yara sa katalagman. (Mateo 18:​15-17; 1 Corinto 5:​9-11; 6:​9, 10) Mahimo pat-uron sang mga gulang: Mahinulsulon bala ang indibiduwal? Ano ang nagdul-ong sa pagpakasala? Resulta bala ini sang talagsahon nga hitabo bangod sang kaluyahon? Pirme bala ini ginahimo nga sala? Ang pagpat-od sini indi pirme mahapos ukon simple kag nagakinahanglan ini sing daku nga paghantop.

Ano, nian, kon ang sala resulta sang padayon nga paghimo sang kasaypanan kag malaut nga pagginawi? Nian, maathag ang salabton sang mga gulang. Sang nagadumala sang pag-uyat sa isa ka serioso nga problema sa kongregasyon sang Corinto, nagsiling si apostol Pablo: “Isikway ninyo ang tawo nga malaut sa tunga ninyo.” (1 Corinto 5:13) Ang mga malauton wala sing duog sa Cristianong kongregasyon.

Pagbinagbinag sa Kaluyahon, Kalautan, kag Paghinulsol

Paano mahibaluan sang mga gulang kon ang isa mahinulsulon?⁠a Indi ini isa ka simple nga pamangkot. Hunahunaa, halimbawa, si Hari David. Nakahimo sia sing pagpakighilahi kag nian, sa katunayan, sing pagpatay. Apang, gintugutan sia ni Jehova nga mabuhi. (2 Samuel 11:​2-24; 12:​1-14) Dumduma man sanday Ananias kag Safira. Nagtinguha sila nga limbungan ang mga apostoles, nagapakunokuno nga mas maalwan sila sangsa kon ano gid sila. Serioso bala ini? Huo. Pareho bala kalaut sa pagpatay kag pagpakighilahi? Indi gid man! Apang sanday Ananias kag Safira nagbayad sang ila kabuhi.​—⁠Binuhatan 5:​1-11.

Ngaa magkatuhay ang paghukom? Nahulog sa serioso nga sala si David bangod sang undanon nga kaluyahon. Sang ginsuknaan sia sa iya ginhimo, naghinulsol sia, kag ginpatawad sia ni Jehova​—⁠bisan pa gindisiplina sia sing tuman paagi sa mga problema sa iya panimalay. Sanday Ananias kag Safira nakasala bangod salimpapaw nga nagbinutig sila, nagtinguha sa paglimbong sa Cristianong kongregasyon kag sa amo ‘nagdaya sa balaan nga espiritu kag sa Dios.’ Isa yadto ka pamatuod sang isa ka malaut nga tagipusuon. Busa, ginsilutan sila sing mas grabe.

Sa duha ka kaso, si Jehova ang naghimo sang paghukom, kag ang iya paghukom husto bangod mausisa niya ang mga tagipusuon. (Hulubaton 17:3) Ang tawhanon nga mga gulang indi makahimo sina. Gani paano mahantop sang mga gulang kon bala ang sala resulta sang kaluyahon sa baylo sang kalautan?

Sa pagkamatuod, ang tanan nga sala malaut, apang indi tanan nga makasasala malauton. Ang pareho nga mga sala mahimo nga resulta sang kaluyahon sa isa ka tawo kag kalautan sa liwan nga tawo. Matuod, ang pagpakasala masami nagadalahig sing kasangkaron sang kaluyahon kag kalautan sa bahin sang nakasala. Ang isa ka balasihan amo kon paano ginatamod sang nakasala ang iya ginhimo kag kon ano ang iya ginaplano tuhoy sini. Nagapakita bala sia sing isa ka mahinulsulon nga espiritu? Nagakinahanglan sing paghangop ang mga gulang agod mahantop ini. Paano nila matigayon inang paghangop? Si apostol Pablo nagsaad kay Timoteo: “Panumduma ang akon ginapamulong; kay ang Ginuo magahatag sa imo sing paghangop sa tanan nga butang.” (2 Timoteo 2:⁠7) Kon ang mga gulang mapainubuson nga “nagadumdom pirme” sa inspirado nga mga pulong ni Pablo kag sang iban pa nga manunulat sang Biblia, matigayon nila ang paghangop nga kinahanglanon agod tamdon sing nagakaigo yadtong nakasala sa kongregasyon. Nian, ang ila mga desisyon magapabanaag sang panghunahuna ni Jehova, indi sang ila kaugaligon.​—⁠Hulubaton 11:2; Mateo 18:⁠18.

Paano ini ginahimo? Ang isa ka paagi amo ang pag-usisa kon paano ginalaragway sang Biblia ang malauton nga mga tawo kag tan-awon kon bala ang paglaragway naaplikar sa indibiduwal nga nakasala.

Ang Pag-ako kag Paghinulsol

Ang una nga mga tawo nga nagpili sing malaut nga dalanon amo sanday Adan kag Eva. Walay sapayan nga himpit kag may bug-os nga ihibalo sang kasuguan ni Jehova, nagrebelde sila batok sa balaan nga pagkasoberano. Sang ginsuknaan sila ni Jehova bangod sang ila ginhimo, talalupangdon ang ila reaksion​—⁠ginbasol ni Adan si Eva, kag ginbasol ni Eva ang man-ug! (Genesis 3:​12, 13) Ipaanggid ini sa tudok nga pagkamapainubuson ni David. Sang ginsuknaan sang iya grabe nga mga sala, gin-ako niya ini kag nagpakitluoy para sa kapatawaran, nga nagasiling: “Nakasala ako batok kay Jehova.”​—⁠2 Samuel 12:13; Salmo 51:​4, 9, 10.

Dapat binagbinagon sang mga gulang ining duha ka halimbawa kon nagauyat sing mga kaso sang serioso nga mga sala, ilabi na sa bahin sang isa ka hamtong. Ang nakasala bala​—⁠kaangay ni David nga sang nakatalupangod sang iya sala⁠—​bunayag nga nag-ako kag mahinulsulon nga nagadangop kay Jehova para sa bulig kag kapatawaran, ukon nagatinguha bala sia nga pahaganhaganon ang iya ginhimo, ayhan sa pagbasol sa iban? Matuod, ang tawo nga nakasala ayhan maluyag magpaathag kon ano ang nagdul-ong sa iya mga ginhimo, kag mahimo may yara mga sirkunstansia, sa nagliligad man ukon sa presente, nga kinahanglan binagbinagon sang mga gulang sa pagpamat-od kon paano sia mabuligan. (Ipaanggid ang Oseas 4:14.) Apang dapat niya batunon nga sia ang nakasala kag salabton niya ini kay Jehova. Dumduma: “Si Jehova malapit sa mga buong sing tagipusuon; kag nagaluwas sa mga mahinulsulon sa espiritu.”​—⁠Salmo 34:⁠18.

Paghimo sing Malaut

Sa tulun-an sang mga Salmo, may madamo nga reperensia tuhoy sa malauton nga mga tawo. Yadtong mga kasulatan dugang pa nga makabulig sa mga gulang sa paghangop kon bala ang isa ka tawo malaut ukon maluya. Halimbawa, binagbinaga ang inspirado nga pangamuyo ni Hari David: “Dili ako pagsagnuya upod sang mga malauton kag upod sang mga manughikot sing kalautan, nga nagapamulong sing paghidait sa ila mga isigkatawo apang ang daut yara sa ila tagipusuon.” (Salmo 28:⁠3) Talupangda nga ang malauton nga mga tawo ginhinambitan upod sa “manughikot sing kalautan.” Ang tawo nga nakasala bangod sang undanon nga kaluyahon mahimo magauntat sa gilayon sa tion nga makamarasmas sia. Apang, kon ang isa ‘nagabuhat’ sing malaut kag nangin batasan na niya ini, mahimo nga pamatuod ini sang isa ka malaut nga tagipusuon.

Naghinambit si David sing isa pa ka kinaiya sang kalautan sa sinang bersikulo. Kaangay nanday Ananias kag Safira, ang malauton nga tawo nagahambal sing maayo nga mga butang apang may malaut nga mga butang sa iya tagipusuon. Mahimo nga isa sia ka salimpapaw​—⁠kaangay sang mga Fariseo sang adlaw ni Jesus nga ‘sa guwa nagapakita nga matarong sa mga tawo apang sa sulod puno sang pagkasalimpapaw kag kalautan.’ (Mateo 23:⁠28; Lucas 11:⁠39) Si Jehova nagadumot sa pagkasalimpapaw. (Hulubaton 6:​16-19) Kon ang isa salimpapaw nga nagatinguha sa pagpanghiwala sang iya serioso nga mga sala bisan pa kon nagapakighambal sa hudisyal nga komite, ukon dikinabubut-on nga nagabaton lamang sang nahibaluan na sang iban, nagabalibad sa pagtu-ad sing bug-os, pamatuod man ini sang isa ka malaut nga tagipusuon.

Matinaastaason nga Pagtamay kay Jehova

Ang iban pa nga mga butang nga nagalaragway sing isa ka malauton nga tawo ginbalay sa Salmo 10. Didto aton mabasa: “Sa bugal sang malauton ang imol ginalagas sing mainit; . . . gintamay niya si Jehova.” (Salmo 10:​2, 3) Paano naton tamdon ang isa ka dedikado nga Cristiano nga matinaastaason kag wala sing pagtahod kay Jehova? Sing pat-od, malaut ini nga mga panimuot sang hunahuna. Ang tawo nga nakasala bangod sang kaluyahon, magahinulsol kag magahimakas sa pagbag-o sang iya dalanon, sa tion nga makamarasmas sia sang iya sala ukon sang ginpatalupangod ini sa iya. (2 Corinto 7:​10, 11) Sa kabaliskaran, kon ang isa ka tawo nakasala bangod sang indi pagtahod kay Jehova, ano ang magapugong sa iya sa pagbalikbalik sa iya makasasala nga dalanon? Kon nangin matinaastaason sia walay sapayan nga ginlaygayan sa espiritu sang pagkalum-ok, paano sia makatigayon sing pagkamapainubuson nga kinahanglanon para sa sinsero kag matuod nga paghinulsol?

Binagbinaga karon ang ulihi nga mga pulong ni David sa amo nga Salmo: “Ngaa bala ginatamay sang malauton ang Dios? Nagasiling sia sa iya tagipusuon: ‘Dili ka magkinahanglan sini.’ ” (Salmo 10:13) Sa sulod sang Cristianong kong­regasyon, nahibaluan sang malauton nga tawo ang kinatuhayan sa tunga sang matarong kag sayop, apang wala sia nagapangalag-ag sa paghimo sing sayop kon nagahunahuna sia nga indi sia masilutan sa sini. Sanglit wala sing kahadlok nga mabuyagyag, ginahatagan niya sing bug-os nga kahilwayan ang iya makasasala nga mga huyog. Indi kaangay ni David, kon ang iya mga sala mabuyagyag, magapangita sia sing paagi nga malikawan ang disiplina. Ina nga tawo tuman ka matinamayon kay Jehova. “Wala sing kahadlok sa Dios sa atubangan sang iya mga mata. . . . Wala niya pagkangil-ari ang malaut.”​—⁠Salmo 36:​1, 4.

Paghalit sa Iban

Sa masami, labi pa sa isa ka tawo lamang ang apektado sang sala. Halimbawa, ang isa ka makihilahion nagapakasala batok sa Dios; ginabiktima niya ang iya asawa kag mga anak; kon ang babayi nga iya ginpakighilahian may bana, ginabiktima niya ang iya pamilya; kag ginamantsahan niya ang maayo nga ngalan sang kongregasyon. Paano niya ginatamod ini tanan? Nagapakita bala sia sing tinagipusuon nga kasubo upod ang matuod nga paghinulsol? Ukon ginapadayag bala niya ang espiritu nga ginlaragway sa Salmo 94: “Ang tanan nga manughikot sang kalautan nagapabugal sang ila kaugalingon. Ginalaglag nila ang imo katawhan, O Jehova, kag ginapapiutan nila ang imo panublion. Ginapatay nila ang balong babayi kag ang manlulugayaw, kag ginapatay ang mga ilo. Kag nagasiling sila: ‘Indi makakita si Jah; indi magpatugsiling ang Dios ni Jacob’ ”?​—⁠Salmo 94:​4-7.

Mahimo nga ang sala nga ginauyatan sang kongregasyon wala nagadalahig sing pagpatay. Apang ang espiritu nga ginpadayag diri​—⁠ang espiritu sang kahanda sa pagbiktima sa iban para sa personal nga kaayuhan​—⁠mahimo mangin hayag samtang ginausisa sang mga gulang ang kasaypanan. Pagpabugal man ini, isa ka tanda sang malauton nga tawo. (Hulubaton 21:⁠4) Bug-os ini nga kabaliskaran sang espiritu sang matuod nga Cristiano, nga handa magsakripisyo sang iya kaugalingon para sa iya utod.​—⁠Juan 15:​12, 13.

Pag-aplikar sa Diosnon nga mga Prinsipio

Ining pila ka mga laygay wala gintuyo sa pagpatok sing mga kasuguan. Apang, nagahatag ini sing ideya tuhoy sa pila ka mga butang nga ginatamod ni Jehova subong tunay nga malaut. May yara bala pagpamalibad sa pag-ako sang sayop nga nahimo? Ang isa bala nga nakasala bugalon nga nagsikway sa una nga laygay sa sini gid nga butang? May yara bala pagpaduyog sa serioso nga pagpakasala? Ang nakasala bala nagapakita sing hayag nga pagpasapayan sa kasuguan ni Jehova? Hungod bala sia nga nagapanikasog sa pagtago sing sala, ayhan ginapakalain ang iban sa amo man nga tion? (Judas 4) Yadto bala nga mga panikasog nagapadaku lamang sang sala kon ini nangin maathag na? Ang nakasala bala nagapakita sing bug-os nga pagpasapayan sa halit nga ginhimo niya sa iban kag sa ngalan ni Jehova? Kamusta ang iya panimuot? Matapos ginhatag ang malulo kag Makasulatanhon nga laygay, bugalon bala sia ukon matinaastaason? Wala bala sia sing tinagipusuon nga handum nga likawan ang paghimo liwat sang sala? Kon nahantop sang mga gulang inang mga butang, nga mabaskog nga nagapamatuod sing kakulang sang paghinulsol, mahimo magahinakop sila nga ang nahimo nga sala resulta sang kalautan sa baylo sang kaluyahon lamang sang unod.

Bisan sa pagpakig-angot sa isa ka tawo nga daw may malaut nga mga huyog, ang mga gulang wala nagauntat sa pagpalig-on sa iya nga sundon ang pagkamatarong. (Hebreo 3:12) Ang malauton nga mga indibiduwal mahimo maghinulsol kag magbag-o. Kon indi subong sina, ngaa nagsiling si Jehova sa mga Israelinhon: “Magbiya ang malauton sang iya dalanon, kag ang dimatarong nga tawo sang iya mga painuino; magbalik sia kay Jehova, kag sia magakaluoy sa iya, kag sa aton Dios, kay sia magapatawad sing bugana”? (Isaias 55:⁠7) Ayhan, sa tion sang hudisyal nga paghusay, matalupangdan sang mga gulang ang talalupangdon nga pagbag-o sa kahimtangan sang iya tagipusuon subong ginapabanaag sa isa ka mahinulsulon nga panghulag kag panimuot.

Bisan sa tion sang pagsikway sa isa ka indibiduwal, ang mga gulang, subong mga manugbantay, magapalig-on sa iya sa paghinulsol kag magtinguha nga makapanumbalik sa kahamuot ni Jehova. Dumduma ang “malauton nga tawo” sa Corinto. Sing maathag nagbag-o sia sang iya dalanon, kag ginrekomendar ni Pablo sang ulihi ang iya pagpanumbalik. (2 Corinto 2:​7, 8) Binagbinaga man si Hari Manases. Tuman gid sia ka malauton, apang sang naghinulsol, ginbaton ni Jehova ang iya paghinulsol.​—⁠2 Hari 21:​10-16; 2 Cronica 33:​9, 13, 19.

Matuod, may sala nga indi mapatawad​—⁠ang sala nga batok sa balaan nga espiritu. (Hebreo 10:​26, 27) Si Jehova lamang ang makapat-od kon sin-o ang nakahimo sina nga sala. Wala sing awtoridad ang mga tawo sa paghimo sina. Ang responsabilidad sang mga gulang amo ang paghupot sa kongregasyon nga matinlo kag pagbulig sa mahinulsulon nga mga makasasala nga makapanumbalik. Kon ginahimo nila ini nga may paghantop kag pagkamapainubuson, ginatugutan nga ang ila mga desisyon nagapabanaag sang kaalam ni Jehova, nian si Jehova magapakamaayo sining bahin sang ila pag-atipan.

[Footnote]

[Retrato sa pahina 29]

Sanday Ananias kag Safira salimpapaw nga naglimbong sa balaan nga espiritu, nga nagapakita sang pagkamalauton sang tagipusuon