“Tion sa Paghambal”—San-o?
SI MARY nagatrabaho subong medikal nga kabulig sa isa ka ospital. Ang isa ka kinahanglanon nga dapat niya sundon sa iya trabaho amo ang pagtago sang sekreto. Dapat niya taguon ang mga dokumento kag impormasyon tuhoy sa iya trabaho gikan sa indi awtorisado nga mga tawo. Ang kasuguan sa iya estado nagakontrol man sang pagpahayag sang kompidensial nga impormasyon sa mga pasyente.
Isa ka adlaw may problema si Mary. Sa pagproseso sang medikal nga mga rekord, nakita niya ang impormasyon nga ang isa ka pasyente, isa ka masigka-Cristiano, nagpaaborsion. May yara bala sia Makasulatanhon nga salabton sa pagbuyagyag sining impormasyon sa mga gulang sa kongregasyon, bisan pa mahimo ini magdul-ong sa pagkadula sang iya trabaho, sa pag-akusar sa iya, ukon sa paghatag sa iya amo sing legal nga mga problema? Ukon pakamatarungon bala sang Hulubaton 11:13 ang pagtago sini nga butang? Ini nagasiling: “Ang nagalibudlibod subong nga malibakon nagapahayag sang mga tinago, apang ang matutom sing espiritu nagatago sang butang.”—Ipaanggid ang Hulubaton 25:9, 10.
Ang mga kahimtangan kaangay sini ginaatubang sang mga Saksi ni Jehova sa tion kag tion. Kaangay ni Mary, nahibaluan nila ang ginsiling ni Hari Solomon: “May tion sa tagsa ka butang, kag tion sa tagsa ka katuyuan sa idalom sang langit: . . . tion sa paghipos kag tion sa paghambal.” (Manugwali 3:1, 7) Tion bala ini para kay Mary sa paghipos, ukon tion sa paghambal nahanungod sa iya natukiban?a
Ang mga kahimtangan mahimo maglainlain. Busa, imposible nga maghimo sing talaksan nga paagi nga sundon sa tagsa ka kaso, nga subong bala dapat sundon sang tanan ang ginhimo ni Mary. Sa pagkamatuod, ang tagsa ka Cristiano, kon atubangon sing subong sini nga kahimtangan, dapat mangin handa sa pagtimbangtimbang sang tanan nga butang nga nadalahig kag maghimo sing desisyon nga nagabinagbinag sang mga prinsipio sang Biblia subong man sang bisan anong legal nga mga butang nga madalahig kag magabilin sa iya sing matinlo nga konsiensia sa atubangan ni Jehova. (1 Timoteo 1:5, 19) Kon ang mga sala diutay lamang kag ang kabangdanan amo ang tawhanon nga pagkadihimpit, ang prinsipio naaplikar: “Ang gugma nagatabon sang kadam-an nga mga sala.” (1 Pedro 4:8) Apang kon serioso ang sala, dapat bala ipahayag sang isa ka matutom nga Cristiano bangod sang gugma sa Dios kag sa iya masigka-Cristiano ang iya nahibaluan agod nga ang nakasala makabaton sing bulig kag matipigan ang katinlo sang kongregasyon?
Pag-aplikar sang mga Prinsipio sang Biblia
Ano ang pila sang sadsaran nga mga prinsipio sang Biblia nga naaplikar? Una, indi dapat pagtaguon sang isa ang serioso nga sala nga iya nahimo. “Ang nagatabon sang iya mga paglalis indi magmadinalag-on, apang ang bisan sin-o nga nagatu-ad kag nagabiya magaagom sing kaluoy.” (Hulubaton 28:13) Wala sing makalikaw sa itululok ni Jehova. Ang ginatago nga mga paglalis pagahusayon sa ulihi. (Hulubaton 15:3; 1 Timoteo 5:24, 25) Kon kaisa ginadala ni Jehova ang ginatago nga sala sa igtalupangod sang isa ka katapo sang kongregasyon agod nga mahatagan ini sing nagakaigo nga igtalupangod.—Josue 7:1-26.
Ang isa pa ka gabayan sang Biblia amo ang sa Levitico 5:1: “Kon ang isa ka kalag nakasala sa bagay nga nagapamati sia sang pagsumpa sa publiko kag sia saksi sini ukon nakita niya ukon nahibaluan ini, kon indi niya pag-ireport ini, nian dapat sia manabat sa iya sayop.” Ining “pagsumpa sa publiko” indi pagtamay ukon pagpasipala. Sa baylo, masami ini nagakatabo kon ang isa nga nahimuan sing sala mangayo nga ang bisan sin-o nga mga saksi magbulig sa pagtigayon sing katarungan, samtang nagasumpa—mahimo gid gikan kay Jehova—batok sa isa, nga ayhan wala pa makilal-i, nga nakahimo sa iya sing sala. Isa ini ka porma sang pagpasumpa sa iban. Ang bisan sin-o nga mga saksi sa sala nga nahimo nakahibalo gid kon sin-o ang ginhimuan sing inhustiya kag may salabton sa pagsugid agod mapamatud-an kon sin-o ang may sala. Kay kon indi, sila ‘manabat sa ila sayop’ sa atubangan ni Jehova.b
Ini nga sugo gikan sa Pinakamataas nga awtoridad sa uniberso naghatag sing salabton sa tagsa ka Israelinhon nga ireport sa mga hukom ang bisan anong serioso nga sala nga makita niya agod nga ang butang matatap. Bisan pa ang mga Cristiano indi estrikto nga yara sa idalom sang Mosaiko nga Kasuguan, ang mga prinsipio sini naaplikar gihapon sa Cristianong kongregasyon. Busa, mahimo may mga tion nga ang isa ka Cristiano obligado nga ipatalupangod ang isa ka butang sa mga gulang. Matuod, batok sa kasuguan sa madamo nga pungsod nga ipahayag sa mga indi awtorisado ang masapwan sa pribado nga mga rekord. Apang kon ginabatyag sang isa ka Cristiano, sa tapos sang mapangamuyuon nga pagbinagbinag, nga sia nagaatubang sa isa ka kahimtangan nga sa diin ang kasuguan sang Dios nagapatuman sa iya nga ireport ang iya nahibaluan walay sapayan sang ginapatuman sang mas manubo nga mga awtoridad, nian isa ina ka salabton nga iya ginabaton sa atubangan ni Jehova. May mga tion nga ang isa ka Cristiano “dapat magtuman sa Dios subong manuggahom sa baylo sang mga tawo.”—Binuhatan 5:29.
Samtang ang mga sumpa ukon serioso nga mga panaad indi dapat pagpakadiutayon, mahimo may mga tion nga ang mga panaad nga ginapatuman sang mga tawo nagasumpakil sa ginapatuman nga maghatag kita sing eksklusibo nga debosyon sa aton Dios. Kon ang isa makahimo sing serioso nga sala, sia, sa epekto, ‘ginasumpa sa publiko’ gikan sa Isa nga nahimuan sing sala, si Jehova nga Dios. (Deuteronomio 27:26; Hulubaton 3:33) Ang tanan nga nangin bahin sang Cristianong kongregasyon nagabutang sang ila kaugalingon sa idalom sang “sumpa” sa pagtipig sa kongregasyon nga matinlo, paagi sa ila personal nga ginahimo kag paagi sa ila pagbulig sa iban nga magpabilin sing matinlo.
Personal nga Salabton
Pila ini sang mga prinsipio sa Biblia nga mahimo gid ginbinagbinag ni Mary sa paghimo sang iya personal nga desisyon. Ang kaalam nagdikta nga indi sia dapat maghikot sa gilayon, nga wala ginabinagbinag sing mahalungon ang mga butang. Ang Biblia nagalaygay: “Dili ka magsaksi sa walay kabangdanan batok sa imo isigkatawo. Kay mangin buangbuang ka sa imo mga bibig.” (Hulubaton 24:28) Agod mapamatud-an ang isa ka butang, kinahanglan ang pamatuod sang dimagkubos duha ka saksi. (Deuteronomio 19:15) Kon ang nakita ni Mary malip-ot lamang nga pagsambit sa aborsion, mahimo namat-od sia pasad sa iya konsiensia nga ang pamatuod sa sala indi malig-on sa bagay nga indi na sia mangusisa sing dugang pa. Mahimo nga may sayop nga nahimo sa pagsukot, ukon sa isa ka paagi ang mga rekord mahimo nga wala magpakita sing nagakaigo sang kahimtangan.
Apang, sa sini nga hitabo, si Mary may iban pa importante nga impormasyon. Halimbawa, nahibaluan niya nga ang utod nagbayad, bilang pagkilala nga nabaton niya ang serbisyo nga ginsambit. Subong man, nahibaluan niya nga ang utod nga babayi dalaga, sa amo posible ang pagpakighilawas. Nagbatyag si Mary sing handum nga buligan sing mahigugmaon ang isa nga mahimo nakasala kag amligan ang katinlo sang organisasyon ni Jehova, nga ginadumdom ang Hulubaton 14:25: “Ang saksi nga matuod nagaluwas sing mga kalag, apang ang nagamitlang sing mga kabutigan nagalimbong.”
Daw nag-alang-alang si Mary nahanungod sa legal nga mga bahin apang ginbatyag niya nga sa sining kahimtangan ang mga prinsipio sang Biblia dapat sundon sang sa ginapatuman nga amligan niya ang pagkapribado sang medikal nga mga rekord. Sa pagkamatuod indi mangakig ang utod nga babayi kag magbalos paagi sa paghimo sing gamo batok sa iya, pangatarungan niya. Gani sang gin-analisar ni Mary ang tanan nga kamatuoran nga matigayon niya, namat-od sia pasad sa iya konsiensia nga tion karon sa “paghambal,” indi sa “paghipos.”
Karon si Mary nag-atubang sa dugang pa nga pamangkot: Sa kay sin-o sia makighambal, kag paano niya mahimo ini sing mahinantupon? Mahimo sia magdiretso sa mga gulang, apang namat-od sia nga hambalon anay sing pribado ang utod nga babayi. Isa ini ka mahigugmaon nga tikang. Nangatarungan si Mary nga ining isa nga ginasuspetsahan mahimo magaabiabi sa kahigayunan nga klaruhon ang mga butang ukon, kon nakasala, magapamatuod sa suspetsa. Kon nasugid na sang utod ang butang sa mga gulang, mahimo gid nga ihambal niya ini kay Mary, kag indi na kinahanglan nga atipanon pa niya ini. Si Mary nangatarungan nga kon ang utod nga babayi nagpaaborsion kag wala pa magtu-ad sining serioso nga paglapas sa kasuguan sang Dios, palig-unon niya sia nga himuon ini. Nian mabuligan sia sang mga gulang nahisuno sa Santiago 5:13-20. Sing makalilipay, amo sini ang natabo. Nasapwan ni Mary nga ang utod nga babayi nagpaaborsion bangod sang daku nga pag-ipit kag bangod maluya ang iya espirituwal. Ang kahuya kag ang kahadlok nagpahulag sa iya nga taguon ang iya sala, apang nalipay sia sang ginbuligan sia sang mga gulang sa pagpasag-uli sa espirituwal.
Kon si Mary una nga nagreport sa hubon sang mga gulang, mahimo nga kaanggid nga desisyon man ang ila atubangon. Paano nila atubangon ang kompidensial nga impormasyon nga ginsugid sa ila? Magahimo sila sing desisyon pasad sa ila ginabatyag amo ang ginapatuman sa ila ni Jehova kag sang iya Pulong subong mga manugbantay sang panong. Kon ang report nagdalahig sa isa ka bawtismado nga Cristiano nga aktibo nga nagapakig-upd sa kongregasyon, dapat nila timbangtimbangon ang pamatuod subong sang ginhimo ni Mary sa pagpat-od kon magapadayon sila sa pagpangusisa. Kon namat-od sila nga may yara mabaskog nga posibilidad nga may “lebadura” sa kongregasyon, mahimo ginpili nila nga mag-asayn sing hudisyal nga komite sa pag-usisa sang butang. (Galacia 5:9, 10) Kon ang isa nga ginasuspetsahan, sa epekto, naghalin na, wala na nagatambong sa mga miting sa sulod sang pila ka tion kag wala na nagapakilala sang iya kaugalingon subong isa sang mga Saksi ni Jehova, mahimo pilion nila nga pabay-an anay ang butang tubtob sa tion nga sia sa liwat magapakilala sang iya kaugalingon subong isa ka Saksi.
Paghunahuna sing Abanse
Ang mga amo may kinamatarong sa pagpaabot nga ang ila Cristianong mga empleyado ‘magpakita sing bug-os kag matuod nga pagkatutom,’ lakip ang pagtuman sa mga pagsulundan tuhoy sa pagtago sang kompidensial nga mga butang. (Tito 2:9, 10) Kon may sumpa nga ginhimo, indi ini dapat pagpakadiutayon. Ang sumpa nagahimo sa saad nga kapin ka serioso kag kinahanglan nga tumanon. (Salmo 24:4) Kag kon ang kasuguan nagapatuman nga tipigan ang kompidensial nga butang, dugang pa nga mangin serioso ini. Busa, antes ang isa ka Cristiano manumpa ukon magbutang sang iya kaugalingon sa obligasyon nga tipigan ang kompidensial nga butang, kon bala may kaangtanan sa trabaho ukon sa iban nga butang, maalamon nga hibaluon niya anay ang kasangkaron sang problema nga mahimo ihatag sini bangod sang pagsumpakil sa mga ginapatuman sang Biblia. Paano atubangon sang isa ang mga butang kon ang isa ka utod mangin kliyente? Sa masami ang pagtrabaho upod sa mga doktor, mga ospital, mga korte, kag mga abogado amo ang sahi sang trabaho nga sa diin mahimo mag-utwas ang problema. Indi naton masikway ang kasuguan ni Cesar ukon ang pagkaserioso sang isa ka panumpa, apang ang kasuguan ni Jehova amo ang supremo.
Ginapaabot ang problema, ang iban nga kauturan nga mga abogado, mga doktor, mga accountant, kag iban pa, naghanda sing mga gabayan nga nasulat kag nagpangabay sa mga utod nga mahimo magkonsulta sa ila nga basahon ini sing bug-os antes ipahayag ang bisan anong butang nga kompidensial. Sa amo kinahanglan sing abanse ang paghangop agod kon masanagan ang serioso nga sala, ang nakahimo sing sala mapalig-on sa pagkadto sa mga gulang sa iya kongregasyon nahanungod sa butang. Dapat mahangpan nga kon indi niya paghimuon ini, ang manuglaygay mangin obligado nga magkadto mismo sa mga gulang.
Mahimo may mga okasyon nga ang isa ka matutom nga alagad sang Dios ginapahulag sang personal nga pagtuo, pasad sa iya ihibalo sa Pulong sang Dios, nga punggan ukon supakon ang mga ginapatuman nga pagtipig sa kompidensial nga butang bangod sang superyor nga mga ginapatuman sang balaan nga kasuguan. Kinahanglan ang kaisog kag pagkamahinantupon. Ang tulumuron indi ang pagpangispiya sa kahilwayan sang isa kundi agod buligan ang mga nakasala kag tipigan ang Cristianong kongregasyon nga matinlo. Ang diutay nga mga paglapas bangod sa pagkamakasasala indi dapat pagsapakon. Sa sini, ang “gugma nagatabon sang kadam-an sang mga sala,” kag dapat kita magpatawad sing “tubtob sa kapituan kag pito.” (Mateo 18:21, 22) Amo ini ang “tion sa paghipos.” Apang kon may buko sa pagtago sang daku nga mga sala, mahimo nga ini “tion sa paghambal.”
[Mga footnote]
a Si Mary isa ka himohimo lamang nga tawo nga nagaatubang sa isa ka kahimtangan nga mahimo naatubang sang pila ka Cristiano. Ang iya paagi sa pag-atubang sa kahimtangan nagapakita kon paano gin-aplikar sang iban ang mga prinsipio sang Biblia sa kaanggid nga mga kahimtangan.
b Sa ila Commentary on the Old Testament, si Keil kag si Delitzsch nagsiling nga ang isa ka tawo nakasayop ukon nakasala kon iya “nahibaluan ang krimen sang isa ka tawo, nakita ini, ukon nahibaluan ini sa pila ka paagi, kag busa kalipikado nga magpakita sa korte subong saksi sa pagtudlo sa kriminal, nagpatumbaya sa paghimo sini, kag wala manugid sang iya nakita ukon nahibaluan, sang mabatian niya ang solemne nga pangabay sang hukom nga dayag nga nag-imbestigar sa krimen, nga ang bisan sin-o sa tanan nga nagtambong, ginpalig-on sa pagpalapit subong mga saksi.”
[Laragway sa pahina 15]
Husto kag mahigugmaon nga dalanon nga palig-unon ang nakasala nga Saksi nga makighambal sa mga gulang, nagasalig nga ila atubangon ang problema sa isa ka maluluy-on kag mahinangpanon nga paagi