Mga Silak sang Kapawa sang Panahon sang mga Apostoles

“Ang kapawa mismo nagasilak para sa mga matarong, kag ang kasadya tungod sa matadlong sing tagipusuon.”​—⁠SALMO 97:⁠11.

 1. Paano ang mga Saksi ni Jehova karon nagaanggid sa unang mga Cristiano?

GINAAPRESYAR gid naton sing daku, subong matuod nga mga Cristiano, ang pinamulong sang Salmo 97:11! Ang ‘kapawa nagsilak’ sa aton sing sulit-sulit. Sa pagkamatuod, nakita sang iban sa aton ang nagasilak nga pagsulu ni Jehova sing dinikada. Ini tanan nagapahanumdom sa aton sang Hulubaton 4:​18, nga mabasa: “Ang banas sang matarong subong sang nagapamanagbanag nga kapawa nga nagasilak sing labi kag labi tubtob sa himpit nga adlaw.” Sa pag-apresyar naton sa Kasulatan sa baylo sang tradisyon, kita nga mga Saksi ni Jehova kaangay sang unang mga Cristiano. Ang ila panimuot sarang makita sing maathag gikan sa maragtason nga mga tulun-an sang Cristianong Griegong Kasulatan kag gikan sa mga sulat sini, nga ginsulat sa idalom sang pag-inspirar sang Dios.

 2. Ano ang unang mga silak sang kapawa nga ginbaton sang mga sumulunod ni Jesus?

² Ang isa sang unang mga silak sang kapawa nga nabaton sang unang mga sumulunod ni Jesucristo amo yadtong may kaangtanan sa Mesias. Si Andres nagsiling sa iya utod nga si Simon Pedro: “Nakita namon ang Mesias.” (Juan 1:41) Mga pila ka tion sang ulihi, ginpapanaksi sang Amay sa langit si apostol Pedro nahanungod sina sang nagsiling sia kay Jesucristo: “Ikaw ang Cristo, ang Anak sang Dios nga buhi.”​—⁠Mateo 16:​16, 17; Juan 6:​68, 69.

Kapawa Nahanungod sa Ila Pagbantala nga Hilikuton

 3, 4. Pagkatapos sang iya pagkabanhaw, anong kasanagan ang ginhatag ni Jesus sa iya mga sumulunod may kaangtanan sa ila palaabuton nga hilikuton?

³ Pagkatapos nga ginbanhaw sia, si Jesucristo naghatag sing mga silak sang kapawa nahanungod sa obligasyon nga pagahimuon sang tanan nga mga sumulunod niya. Ayhan sa 500 ka disipulo nga nagtipon sa Galilea nga nagsiling sia: “Busa lakat kamo kag himuon nga mga disipulo ang katawhan sang tanan nga kapungsuran, nagabawtismo sa ila sa ngalan sang Amay kag sang Anak kag sang balaan nga espiritu, nga nagapanudlo sa ila sa pagtuman sang tanan nga butang nga ginsugo ko sa inyo. Kag, yari karon! ako kaupod ninyo sa tanan nga mga adlaw tubtob sa katapusan sang sistema sang mga butang.” (Mateo 28:​19, 20; 1 Corinto 15:⁠6) Pagkatapos sadto, ang tanan nga mga sumulunod ni Cristo nangin mga manugbantala, kag ang ila pagbantala nga hilikuton wala ginlatiran sa “mga karnero nga nagkaladula sang panimalay sang Israel.” (Mateo 10:⁠6) Wala sila magbuhat sing bawtismo ni Juan bilang simbulo sang paghinulsol para sa kapatawaran sang mga sala. Sa baylo, ginbawtismuhan nila ang katawhan “sa ngalan sang Amay kag sang Anak kag sang balaan nga espiritu.”

⁴ Antes gid lang magkayab si Jesus sa langit, ang iya 11 ka matutom nga mga apostoles namangkot: “Ginuo, pasag-ulion mo bala ang ginharian sa Israel sa sining tion?” Sa baylo nga sabton yadto nga pamangkot, si Jesus naghatag sing dugang nga mga instruksion nahanungod sa ila pagbantala nga hilikuton, nga nagasiling: “Magabaton kamo sing gahom kon ang balaan nga espiritu mag-abot sa inyo, kag mangin saksi ko kamo sa Jerusalem kag sa bug-os nga Judea kag Samaria kag tubtob sa ukbong sang duta.” Tubtob sadto nga tion, nangin mga saksi lamang sila ni Jehova, apang karon mangin saksi man sila ni Cristo.​—⁠Binuhatan 1:​6-8.

 5, 6. Anong mga silak sang kapawa ang ginbaton sang mga disipulo ni Jesus sang Pentecostes?

⁵ Napulo ka adlaw lamang sang ulihi, masanag gid nga silak sang kapawa ang nabaton sang mga sumulunod ni Jesus! Sang adlaw sang Pentecostes sang 33 C.E., sa nahaunang tion, nahangpan nila sing bug-os ang kahulugan sang Joel 2:​28, 29: “Ipasagahay ko [si Jehova] ang akon espiritu sa tanan nga sahi sang unod, kag magatagna ang inyo mga anak nga lalaki kag ang inyo mga anak nga babayi. Ang inyo mga tigulang magadamgo sing mga damgo. Ang inyo pamatan-on nga mga lalaki makakita sing mga palanan-awon. Kag bisan sa mga alagad nga lalaki kag sa mga alagad nga babayi man ipasagahay ko ang akon espiritu sa sadtong mga adlaw.” Nakita sang mga disipulo ni Jesus ang balaan nga espiritu, sa dagway sang mga dila nga daw kalayo, nga nagatungtong sa mga ulo nila nga tanan​—⁠mga 120 ka lalaki kag babayi​—⁠nga nagtipon sa Jerusalem.​—⁠Binuhatan 1:​12-15; 2:​1-4.

⁶ Sang adlaw man sang Pentecostes, una nga nahangpan sang mga disipulo nga ang mga pinamulong sang Salmo 16:10 naaplikar gali sa ginbanhaw nga si Jesucristo. Ang salmista nagsiling: “Indi mo [Jehova nga Dios] pagbayaan ang akon kalag sa Sheol. Indi ka magtugot nga ang imo balaan makakita sing kaduluntan.” Nahangpan sang mga disipulo nga yadtong mga pinamulong indi mahimo maaplikar kay Hari David, kay ang iya lulubngan yara gihapon sa ila tubtob sadto nga adlaw. Indi makakilibot nga mga 3,000 sadtong nakabati sining bag-ong kapawa nga ginpaathag ang nakumbinse gid sa bagay nga nagpabawtismo sila sadto gid nga adlaw!​—⁠Binuhatan 2:​14-41.

 7. Anong masanag nga kapawa ang ginbaton ni apostol Pedro sang ginduaw niya ang opisyal sang Romanong hangaway nga si Cornelio?

⁷ Sa madamong siglo, gin-apresyar sang mga Israelinhon ang ginsiling sang Dios sa ila: “Kamo lamang ang ginkilala ko sa tanan nga panimalay sa duta.” (Amos 3:⁠2) Gani masanag gid nga silak sang kapawa ang ginbaton ni apostol Pedro kag sadtong nag-upod sa iya sa balay sang opisyal sang Romanong hangaway nga si Cornelio sang ang balaan nga espiritu nagkunsad sa nahauna nga tion sa disirkunsidado nga mga Gentil nga tumuluo. Talalupangdon nga amo lamang ini ang tion nga ang balaan nga espiritu ginhatag antes sang bawtismo. Apang kinahanglanon ini. Kon indi, wala kuntani mahibaluan ni Pedro nga ining disirkunsidado nga mga Gentil kalipikado na para sa bawtismo. Naapresyar sing bug-os ang kahulugan sining tumalagsahon nga hitabo, si Pedro namangkot: “Madumili bala sang bisan sin-o ang tubig agod indi pagbawtismuhan ini sila [mga Gentil] nga nakabaton sang balaan nga espiritu subong sa aton?” Sa pagkamatuod, wala sing bisan sin-o nga yadto didto ang makapamatok sing makatarunganon, kag busa ginhimo ang pagbawtismo sa sining mga Gentil.​—⁠Binuhatan 10:​44-48; ipaanggid ang Binuhatan 8:​14-17.

Wala Na sing Sirkunsisyon

 8. Ngaa ginbudlayan ang iban nga unang mga Cristiano sa pagsikway sang panudlo tuhoy sa sirkunsisyon?

⁸ Ang masanag pa nga silak sang kamatuoran nakita may kaangtanan sa problema tuhoy sa sirkunsisyon. Ang batasan sa pagsirkunsidar nag-umpisa sang 1919 B.C.E. paagi sa pagpakigkatipan ni Jehova kay Abraham. Ginsugo anay sang Dios si Abraham nga sia kag ang tanan pa nga mga lalaki sang iya panimalay dapat sirkunsidahon. (Genesis 17:​9-14, 23-27) Gani ang sirkunsisyon nangin nagapakilala nga tanda sang mga kaliwat ni Abraham. Kag ginpabugal gid nila ini nga batasan! Subong resulta, ang “disirkunsidado” nangin isa ka termino sang pagtamay! (Isaias 52:1; 1 Samuel 17:​26, 27) Mahapos mahangpan kon ngaa luyag sang unang Judiyong mga Cristiano huptan ini nga simbulo. Ang pila sa ila nakigbais kanday Pablo kag Bernabe nahanungod sini nga butang. Agod mahusay ini, si Pablo kag ang iban pa nagkadto sa Jerusalem agod kunsultahon ang Cristianong nagadumala nga hubon.​—⁠Binuhatan 15:​1, 2.

 9. Anong mga silak sang kapawa ang ginpahayag sa unang nagadumala nga hubon, subong sang narekord sa Binuhatan kapitulo 15?

⁹ Sini nga tion, indi paagi sa isa ka maathag nga milagro nga ginbaton sadtong unang mga Cristiano ang kapawa nga ang sirkunsisyon indi na isa ka kinahanglanon para sa mga alagad ni Jehova. Sa baylo, ginbaton nila yadtong dugang nga kapawa paagi sa pagpanalawsaw sa Kasulatan, sa pagsalig sa balaan nga espiritu para sa panuytoy, kag sa pagpamati sa mga eksperiensia nanday Pedro kag Pablo nahanungod sa pagkumbertir sa disirkunsidado nga mga Gentil. (Binuhatan 15:​6-21) Ang desisyon ginhatag sa isa ka sulat nga mabasa sing bahin: “Ginpakamaayo sang balaan nga espiritu kag namon nga indi kamo paglulanan pa, luwas sining mga butang nga kinahanglan, nga maglihi kamo sa mga butang nga ginhalad sa mga diosdios kag sa dugo kag sa nakuga kag sa pagkamakihilawason.” (Binuhatan 15:​28, 29) Busa ang unang mga Cristiano ginhilway gikan sa sugo nga himuon ang sirkunsisyon kag gikan sa iban pa nga mga ginapatuman sang Mosaikong Kasuguan. Hanti, nakasiling si Pablo sa taga-Galacia nga mga Cristiano: “Tungod sa sinang kahilwayan ginhilway kita ni Cristo.”​—⁠Galacia 5:⁠1.

Kapawa sa mga Ebanghelyo

 10. Ano ang pila sang mga silak sang kapawa nga ginpahayag sa Ebanghelyo ni Mateo?

¹⁰ Walay duhaduha nga ang Ebanghelyo ni Mateo, nga ginsulat sang mga 41 C.E., nagaunod sing madamong silak sang kapawa para sa kaayuhan sang mga bumalasa sini. Pila lamang sa nahaunang-siglo nga mga Cristiano ang personal nga nakabati kay Jesus nga nagpaathag sang iya mga panudlo. Ginpadaku ilabi na sang Ebanghelyo ni Mateo nga ang tema sang pagbantala ni Jesus amo ang Ginharian. Kag ginpadaku gid ni Jesus ang importansia sang pagtigayon sing husto nga motibo! Daw ano nga silak sang kapawa ang yara sa iya Sermon sa Bukid, sa iya mga parabola (subong sang narekord sa kapitulo 13), kag sa iya dakung tagna sa mga kapitulo 24 kag 25! Ini tanan gindala sa igtalupangod sang unang mga Cristiano sa rekord sang Ebanghelyo ni Mateo, nga ginsulat mga walo ka tuig lamang pagkatapos sang Pentecostes 33 C.E.

 11. Ano ang masiling nahanungod sa kaundan sang mga Ebanghelyo nanday Lucas kag Marcos?

¹¹ Mga 15 ka tuig sang ulihi, ginsulat ni Lucas ang iya Ebanghelyo. Bisan ang kalabanan sini pareho sa rekord ni Mateo, 59 porsiento sini ang gindugang. Ginrekord ni Lucas ang anom sang mga milagro ni Jesus kag ang kapin sa pilo sina nga kadamuon sang Iya mga ilustrasyon nga wala ginsambit sang iban nga mga manunulat sang Ebanghelyo. Ayhan mga pila ka tuig lamang sang ulihi, ginsulat ni Marcos ang iya Ebanghelyo, nagapadaku kay Jesucristo subong isa ka tawo nga nagapanghikot, isa ka manughimo sing milagro. Bisan pa nga halos ginsaysay ni Marcos ang mga hitabo nga ginrekord na nanday Mateo kag Lucas, ginrekord niya ang isa ka parabola nga wala nila narekord. Sa sinang ilustrasyon, ginpaanggid ni Jesus ang Ginharian sang Dios sa binhi nga nagaulhot, nagatubo, kag nagapamunga sing amat-amat.⁠a​—⁠Marcos 4:​26-29.

 12. Tubtob diin nagahatag sing dugang nga kasanagan ang Ebanghelyo ni Juan?

¹² Nian yara ang Ebanghelyo ni Juan, nga ginsulat sing kapin sa 30 ka tuig pagkatapos ginsulat ni Marcos ang iya report. Daw ano kasanag nga kapawa ang ginhatag ni Juan sa ministeryo ni Jesus, ilabi na paagi sa madamong paghinambit sa Iya pagluntad antes mangin tawo! Si Juan lamang ang nagaaman sing rekord tuhoy sa pagkabanhaw ni Lasaro, kag sia lamang ang nagahatag sa aton sang madamo sa maayong mga komento ni Jesus sa iya matutom nga mga apostoles subong man sa iya makapapagsik nga pangamuyo sang gab-i nga ginluiban sia, subong sang narekord sa mga kapitulo 13 tubtob 17. Sa katunayan, ginasiling nga 92 porsiento sang Ebanghelyo ni Juan ang pinasahi.

Mga Silak sang Kapawa sa mga Sulat ni Pablo

 13. Ngaa ginkabig sang iban ang sulat ni Pablo sa mga taga-Roma subong nga daw isa ka Ebanghelyo?

¹³ Si apostol Pablo pinasahi nga gingamit sa pagdala sing mga silak sang kapawa sa mga Cristiano nga nagkabuhi sang panahon sang mga apostoles. Halimbawa, yara ang sulat ni Pablo sa mga taga-Roma, nga ginsulat sang mga 56 C.E.​—⁠halos dungan sa pagsulat ni Lucas sang iya Ebanghelyo. Sa sining sulat ginapadaku ni Pablo ang katunayan nga ang pagkamatarong ginapabangod subong resulta sang dibagay nga kalulo sang Dios kag paagi sa pagtuo kay Jesucristo. Ang pagpadaku ni Pablo sa sining bahin sang maayong balita nangin kabangdanan nga tamdon sang iban ang iya sulat sa mga taga-Roma subong nga daw ikalima nga Ebanghelyo.

 14-16. (a) Sa iya unang sulat sa mga Cristiano sa Corinto, anong kapawa ang ginhatag ni Pablo nahanungod sa pagkinahanglan sing paghiusa? (b) Anong dugang nga kapawa nahanungod sa pagginawi ang ginaunod sang Nahaunang Corinto?

¹⁴ Si Pablo nagsulat nahanungod sa pila ka butang nga nagtublag sa mga Cristiano sa Corinto. Ang iya sulat sa mga taga-Corinto nagalakip sing madamong inspirado nga laygay nga nagabulig sa mga Cristiano tubtob sa aton adlaw. Una, dapat niya pasanagan ang mga taga-Corinto nahanungod sa sayop nga ginhimo nila sa pagtukod sing mga kulto nga nasentro sa pila ka kilala nga indibiduwal. Gintadlong sila sang apostol, masidla nga nagasiling sa ila: “Ginalaygay ko sa inyo, mga kauturan, paagi sa ngalan sang aton Ginuong Jesucristo nga kamo tanan dapat magpamulong sing nagahilisugot, kag nga dapat wala sing pagbinahinbahin sa tunga ninyo, kundi nga nahiusa kamo sing bug-os sa isa ka painoino kag isa ka hunahuna.”​—⁠1 Corinto 1:​10-15.

¹⁵ Ang daku nga imoralidad ginpahanugutan sa Cristianong kongregasyon sa Corinto. Isa ka tawo didto ang nagpangasawa sang asawa sang iya amay, busa nagbuhat sing ‘pakighilawas nga indi gani masapwan ang subong sini sa tunga sang mga pungsod.’ Sing maathag, si Pablo nagsulat: “Isikway ninyo ang tawo nga malaut sa tunga ninyo.” (1 Corinto 5:​1, 11-13) Bag-o ina para sa Cristianong kongregasyon​—⁠ang pagsikway ukon pagdisfellow­ship. Ang isa pa ka butang nga ang kongregasyon sa Corinto nagkinahanglan sing kasanagan amo ang may kaangtanan sa katunayan nga ang iban nga mga katapo sini nagdemanda sang ila espirituwal nga mga kauturan sa kalibutanon nga mga hukmanan sa paghusay sang mga reklamo. Matigdas sila nga ginsaway ni Pablo tungod sang paghimo sini.​—⁠1 Corinto 6:​5-8.

¹⁶ Ang isa pa ka butang nga ginbangdan sang kabalaka sa kongregasyon sa Corinto amo ang may kaangtanan sa mga relasyon sa sekso. Sa 1 Corinto kapitulo 7, ginpakita ni Pablo nga bangod sang paglapnag sang seksuwal nga imoralidad, mangin maayo para sa tagsa ka lalaki nga may iya kaugalingon nga asawa kag sa tagsa ka babayi nga may iya kaugalingon nga bana. Ginpakita man ni Pablo nga samtang maalagad sang mga diminyo si Jehova nga diutay sing tublag, indi tanan ang may dulot sang pagkadiminyo. Kag kon ang bana sang isa ka babayi mapatay, hilway sia sa pagpamana liwat “lamang sa Ginuo.”​—⁠1 Corinto 7:⁠39.

 17. Anong kapawa ang ginhatag ni Pablo nahanungod sa panudlo tuhoy sa pagkabanhaw?

¹⁷ Daw ano nga silak sang kapawa nga gingamit sang Ginuo si Pablo sa pag-iwag nahanungod sa pagkabanhaw! Sa anong sahi sang lawas pagabanhawon ang hinaplas nga mga Cristiano? “Ginasab-ug ini nga lawas nga undanon, ginbanhaw ini nga lawas nga espirituhanon,” sulat ni Pablo. Wala sing lawas nga undanon ang dalhon sa langit, kay “ang unod kag dugo indi makapanubli sang ginharian sang Dios.” Si Pablo nagdugang nga indi tanan nga mga hinaplas magatulog sa kamatayon kundi nga sa tion sang presensia ni Jesus ang iban pagabanhawon gilayon sa dimamalatyon nga kabuhi pagkapatay nila.​—⁠1 Corinto 15:​43-53.

 18. Anong kapawa nahanungod sa palaabuton ang ginaunod sang nahaunang sulat ni Pablo sa mga taga-Tesalonica?

¹⁸ Sa iya sulat sa mga Cristiano sa Tesalonica, gingamit si Pablo sa paghatag sing kapawa sa palaabuton. Ang adlaw ni Jehova magaabot kaangay sang isa ka makawat sa kagab-ihon. Si Pablo nagpaathag man: “Kon magsiling sila: ‘Paghidait kag kalig-unan!’ nian ang hinali nga kalaglagan magaabot sa ila subong sang kasakit sang kasisit-an sa isa ka nagamabdos nga babayi; kag indi sila nga mas-a makalikaw.”​—⁠1 Tesalonica 5:​2, 3.

 19, 20. Anong mga silak sang kapawa ang ginbaton sang mga Cristiano sa Jerusalem kag Judea sa mga sulat ni Pablo sa mga taga-Hebreo?

¹⁹ Paagi sa iya sulat sa mga taga-Hebreo, ginpaalinton ni Pablo ang mga silak sang kapawa sa unang mga Cristiano sa Jerusalem kag Judea. Daw ano ka gamhanan nga ginpakita niya ang pagkasuperyor sang Cristianong sistema sang pagsimba sangsa Mosaikong sistema sang pagsimba! Sa baylo nga sundon ang Kasuguan nga ginpaalinton sang mga anghel, ang mga Cristiano dapat magtuo sa kaluwasan nga ginpamulong una sang Anak sang Dios, nga mas superyor sangsa anghelikong mga mensahero. (Hebreo 2:​2-4) Si Moises isa lamang anay ka alagad sa balay sang Dios. Apang, si Jesucristo nagadumala sa bug-os nga balay. Si Cristo amo ang mataas nga saserdote suno sa sulundan ni Melquisedec, nga may posisyon nga mataas pa sa Aaronikong pagkasaserdote. Ginpakita man ni Pablo nga ang mga Israelinhon wala makasulod sa pahuway sang Dios bangod sang kakulang sing pagtuo kag pagkamatinumanon, apang ang mga Cristiano nagasulod sa sini bangod sang ila pagkatutom kag pagkamatinumanon.​—⁠Hebreo 3:1–4:⁠11.

²⁰ Nian, ang bag-ong katipan mas superyor man sa katipan nga Kasuguan. Subong sang gintagna 600 ka tuig sing una sa Jeremias 31:​31-34, nasulat sa tagipusuon sadtong yara sa bag-ong katipan ang kasuguan sang Dios kag nagaagom sing matuod nga kapatawaran sang mga sala. Sa baylo nga may isa ka mataas nga saserdote nga magahalad kada tuig para sa iya kaugalingon nga mga sala kag sa mga sala sang katawhan, ang mga Cristiano may Mataas nga Saserdote nga amo si Jesucristo, nga wala sing sala kag naghalad sing makaisa kag indi na gid maliwat para sa mga sala. Sa baylo nga magsulod sa balaan nga duog nga ginhimo sang mga kamot sa pagpresentar sang iya halad, nagsulod sia sa langit mismo, agod mag-atubang kay Jehova. Dugang pa, ang mga halad nga sapat sa idalom sang Mosaikong Kasuguan nga katipan indi bug-os nga makadula sang mga sala, kay kuntani wala ini ginhalad tuig-tuig. Apang ang halad ni Cristo, nga gindulot sing makaisa kag indi na gid maliwat, nagadula sang mga sala. Ini tanan nagahatag sing kapawa sa dakung espirituwal nga templo, sa mga luwang diin ang hinaplas nga nagkalabilin kag ang “iban nga mga karnero” nagaalagad karon.​—⁠Juan 10:16; Hebreo 9:​24-28.

 21. Ano ang ginapakita sining paghinun-anon nahanungod sa katumanan sang Salmo 97:11 kag Hulubaton 4:18 sang panahon sang mga apostoles?

²¹ Kulang ang espasyo agod hinambitan ang dugang pa nga mga halimbawa, kaangay sang mga silak sang kapawa nga masapwan sa mga sulat ni apostol Pedro kag nanday disipulo Santiago kag Judas. Apang ang nasambit bastante na agod ipakita nga ang Salmo 97:11 kag Hulubaton 4:18 may talalupangdon nga mga katumanan sang panahon sang mga apostoles. Ang kamatuoran nagsugod sa pag-uswag halin sa mga tipo kag mga landong pakadto sa mga katumanan kag mga katunayan.​—⁠Galacia 3:​23-25; 4:​21-26.

 22. Ano ang natabo pagkatapos nga napatay ang mga apostoles, kag ano ang ipakita sang masunod nga artikulo?

²² Pagkatapos napatay ang mga apostoles ni Jesus kag nagsugod ang gintagna nga apostasya, ang kapawa sang kamatuoran nagpirawpiraw. (2 Tesalonica 2:​1-11) Apang, suno sa saad ni Jesus, pagligad sang madamong siglo ang Agalon nagbalik kag nasapwan ang “matutom kag mainandamon nga ulipon” nga nagahatag sa “panimalay” sang ila pagkaon sa nagakaigo nga tion. Subong resulta, gintangdo ni Jesucristo sa sadtong ulipon “ang iya tanan nga mga pagkabutang.” (Mateo 24:​45-47) Anong mga silak sang kapawa ang nagsunod? Pagahinun-anunan ini sa masunod nga artikulo.

[Footnote]

Bahin Uno—Mga Silak sang Kapawa—Daku kag Diutay

“Ang banas sang matarong subong sang nagapamanagbanag nga kapawa nga nagasilak sing labi kag labi tubtob sa himpit nga adlaw.”​—⁠HULUBATON 4:⁠18.

 1. Ngaa ginpahayag sing amat-amat ang kamatuoran?

PAMATUOD sang diosnon nga kaalam nga, nahisuno sa Hulubaton 4:​18, ang pagpahayag sang espirituwal nga mga kamatuoran amat-amat nga natabo paagi sa mga silak sang kapawa. Sa naunang artikulo, nakita naton kon paano natuman ini nga teksto sang panahon sang mga apostoles. Kon ang daku nga hubon sang Makasulatanhon nga kamatuoran ginpahayag tanan sing dungan, nangin makabululag kag makapagumon kuntani ini​—⁠nga may epekto kaangay sang pagguwa halin sa madulom nga lungib pakadto sa masanag nga silak sang adlaw. Dugang pa, ang ginpahayag sing amat-amat nga kamatuoran nagapabakod sang pagtuo sang mga Cristiano sa mapinadayunon nga paagi. Labi nga nagasanag ang ila paglaum kag labi nga nagaathag ang banas nga ila ginalaktan.

“Ang Matutom kag Mainandamon nga Ulipon”

 2. Sin-o ang ginpakita ni Jesus nga pagagamiton niya sa pagdala sang espirituwal nga kapawa sa iya mga sumulunod, kag sin-o ang ginahuman sinang ahensia?

² Sang panahon sang mga apostoles ginpakamaayo ni Jesucristo nga maggamit sing labaw sa kinaugali nga mga paagi agod hatagan ang iya mga sumulunod sang unang mga silak sang kapawa. May yara kita duha ka halimbawa tuhoy sini: ang Pentecostes 33 C.E. kag ang pagkumbertir kay Cornelio sang 36 C.E. Sang ulihi, nakita ni Cristo nga nagakaigo ang paggamit sing tawhanon nga ahensia, subong sang gintagna niya: “Sin-o gid bala ang matutom kag mainandamon nga ulipon nga ginpadumala sang iya agalon sa iya panimalay, sa paghatag sa ila sing pagkaon sa nagakaigo nga tion? Malipayon yadtong ulipon nga kon mag-abot ang iya agalon masapwan sia nga nagahimo sing subong. Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, Padumalahon sia niya sa tanan niya nga pagkabutang.” (Mateo 24:​45-47) Ining ulipon indi mahimo nga isa lamang ka indibiduwal bangod magaaman sia sing espirituwal nga pagkaon kutob sang nagsugod ang Cristianong kongregasyon sang Pentecostes tubtob sang nagkari sa pagpakighusay ang Agalon, nga si Jesucristo. Ginapakita sang mga katunayan nga ining matutom kag mainandamon nga ulipon ginahuman sang tanan hinaplas nga mga Cristiano subong isa ka grupo sa duta sa bisan anong napetsahan nga tion.

 3. Sin-o ang ginlakip sa unang mga katapo sang ulipon nga klase?

³ Sin-o ang ginlakip sa unang mga katapo sang matutom kag mainandamon nga ulipon nga klase? Ang isa amo si apostol Pedro, nga nagtuman sang sugo ni Jesus: “Pakauna ang akon magagmay nga mga karnero.” (Juan 21:17) Ang iban nga unang mga katapo sang ulipon nga klase naglakip kay Mateo, nga nagsulat sang Ebanghelyo nga nagadala sang iya ngalan, kag sanday Pablo, Santiago, kag Judas, nga naghimo sing inspirado nga mga sulat. Si apostol Juan, nga nagrekord sang tulun-an sang Bugna, sang iya Ebanghelyo, kag sang iya mga sulat, katapo man sang matutom kag mainandamon nga ulipon nga klase. Nagsulat sila suno sa sugo ni Jesus.

 4. Sin-o ang “panimalay”?

⁴ Kon ang tanan nga hinaplas subong isa ka grupo, walay sapayan kon diin sila nagapuyo sa duta, mga katapo sang ulipon nga klase, sin-o ang “panimalay”? Sila amo man ang mga hinaplas apang ginbinagbinag gikan sa tuhay nga pagtamod​—⁠subong mga indibiduwal. Huo, subong mga indibiduwal mahimo sila mangin “ulipon” ukon “panimalay,” depende sa kon bala nagahatag sila sing espirituwal nga pagkaon ukon nagakaon sini. Sa pag-ilustrar: Subong sang narekord sa 2 Pedro 3:​15, 16, ginpatuhuyan ni apostol Pedro ang mga sulat ni Pablo. Kon nagabasa sini, si Pedro mangin isa sang panimalay nga nagakaon sang espirituwal nga pagkaon nga gin-aman ni Pablo subong tiglawas sang ulipon nga klase.

 5. (a) Ano ang natabo sa ulipon mga siniglo pagkatapos sang mga apostoles? (b) Ano ang mga natabo sa naulihi nga bahin sang ika-19 nga siglo?

⁵ Nahanungod sini, ang libro nga God’s Kingdom of a Thousand Years Has Approached nagsiling: “Tuhoy sa kon paano ang ‘matutom kag mainandamon nga ulipon’ nga klase nagluntad kag nag-alagad sa sulod sang mga siglo pagkatapos napatay ang mga apostoles sang Agalon nga si Jesucristo, wala kita sing maathag nga maragtason nga rekord. Sing maathag ginpakaon sang isa ka kaliwatan sang ‘ulipon’ nga klase ang masunod nga kaliwatan. (2 Timoteo 2:⁠2) Apang sa katapusan nga katunga sang ikanapulog-siam nga siglo may yara mahinadlukon-sa-Dios nga mga tawo nga naghamili sing espirituwal nga pagkaon sang Balaan nga Biblia kag naghandum nga magkaon sa sini . . . Ang mga klase sa pagtuon sa Biblia . . . ginpasad kag nag-uswag sa paghangop sa sadsaran nga mga kamatuoran sang Sagrado nga mga Kasulatan. Ang hanuot nga mga dimakagod sa tunga sining mga estudyante sang Biblia nalangkag sa pagpaambit sining importante nga mga bahin sang espirituwal nga pagkaon sa iban. May matutom nga espiritu sila sang ‘ulipon’ nga gintangdo sa paghatag sa ‘panimalay’ sing kinahanglanon nga espirituwal nga ‘pagkaon sa nagakaigo nga tion.’ ‘Mainandamon’ sila sa paghantop nga amo na sadto ang husto kag nagakaigo nga tion kag kon ano ang labing maayo nga paagi sa pagserbe sang pagkaon. Ginpanikasugan nila nga iserbe ini.”​—⁠Pahina 344-5.⁠a

Unang mga Silak sang Kapawa sa Modernong Tion

 6. Anong katunayan ang talalupangdon may kaangtanan sa amat-amat nga pagpahayag sang kamatuoran?

⁶ Ang isa ka katunayan nga tumalagsahon gid may kaangtanan sa mga gingamit ni Jehova sa pagdala sining amat-amat nga pag-uswag sang espirituwal nga kapawa amo nga wala nila ini ginpatungod sa ila kaugalingon. Ang panimuot ni C. T. Rus­sell, nahaunang presidente sang Watch Tower Society, amo nga ang Ginuo nahamuot sa paggamit sang ila kinaandan nga mga kinaadman. Nahanungod sa mga ngalan nga gingamit sang iya mga kaaway, matigdas nga ginpahibalo ni Bro­ther Rus­sell nga wala gid sia makasumalang sing “Rus­sellite” kag nga wala sing ginatawag nga “Rus­sell­ism.” Ang tanan nga kadayawan iya sang Dios.

 7. Anong pamatuod ang ginhatag ni Bro­ther Rus­sell kag sang iya mga masigkamanugpangabudlay nga sila mga kaupod gid sang matutom kag mainandamon nga ulipon?

⁷ Nagapamat-od paagi sa mga resulta, wala gid sing duhaduha nga gintuytuyan sang balaan nga espiritu ni Jehova ang mga panikasog ni Bro­ther Rus­sell kag sang iya mga kaupod. Naghatag sila sing pamatuod nga makilal-an upod sa matutom kag mainandamon nga ulipon. Bisan pa nga madamong klerigo sadto nga tion ang nagpangangkon nga nagapati nga ang Biblia amo ang inspirado nga Pulong sang Dios kag nga si Jesus amo ang Anak sang Dios, ginsupurtahan nila ang butig, Babilonianhon nga mga doktrina, subong sang Trinidad, pagkadimamalatyon sang tawhanon nga kalag, kag dayon nga pag-antos. Nahisanto sa saad ni Jesus, bangod gid sa balaan nga espiritu nga ginpaiwag sang mapainubuson nga mga panikasog ni Bro­ther Rus­sell kag sang iya mga kaupod ang kamatuoran subong sang wala pa gid mahanabo sang nagligad. (Juan 16:13) Ginpamatud-an sang hinaplas nga mga estudyante sang Biblia nga bahin gid sila sang matutom kag mainandamon nga ulipon nga klase, nga ang hilikuton amo ang mag-aman sing espirituwal nga pagkaon para sa panimalay sang Agalon. Ang ila mga panikasog nakabulig sing daku sa pagtipon sang mga hinaplas.

 8. Anong sadsaran nga mga katunayan nahanungod kay Jehova, sa Biblia, kay Jesucristo, kag sa balaan nga espiritu ang nahangpan sing maathag sang mga Estudyante sang Biblia?

⁸ Talalupangdon makita kon daw ano gid ka daku nga silak sang kapawa ang ginhatag ni Jehova, paagi sa balaan nga espiritu, sa sining unang mga estudyante sang Biblia. Una, ginpamatud-an nila sing malig-on nga ang Manunuga nagaluntad kag may pinasahi sia nga ngalan nga Jehova. (Salmo 83:18; Roma 1:20) Nahangpan nila nga si Jehova may apat ka pangunang mga kinaiya​—⁠gahom, katarungan, kaalam, kag gugma. (Genesis 17:1; Deuteronomio 32:4; Roma 11:33; 1 Juan 4:⁠8) Maathag nga ginpamatud-an sining hinaplas nga mga Cristiano nga ang Biblia amo ang inspirado nga Pulong sang Dios kag amo ang kamatuoran. (Juan 17:17; 2 Timoteo 3:​16, 17) Dugang pa, nagpati sila nga ang Anak sang Dios, nga si Jesucristo, gintuga kag nga ginhatag niya ang iya kabuhi subong gawad para sa tanan nga katawhan. (Mateo 20:28; Colosas 1:15) Ang balaan nga espiritu, nga indi gid ang ikatlo nga persona sang isa ka Trinidad, nahangpan subong aktibo nga kusog sang Dios.​—⁠Binuhatan 2:⁠17.

 9. (a) Anong mga kamatuoran ang nahangpan sing maathag sang mga Estudyante sang Biblia nahanungod sa kinaugali sang tawo kag sa mga destinasyon nga ginatudlo sa Biblia? (b) Anong iban pa nga mga kamatuoran ang nahangpan sing maathag sang mga alagad ni Jehova?

⁹ Nahangpan sing maathag sang mga Estudyante sang Biblia nga ang tawo wala sing dimamalatyon nga kalag kundi isa ka mamalatyon nga kalag. Nahangpan nila nga ang “bayad sang sala amo ang kamatayon,” indi ang dayon nga pag-antos, kay wala sing duog subong sang nagadabdab nga impierno. (Roma 5:12; 6:23; Genesis 2:7; Ezequiel 18:⁠4) Dugang pa, nahangpan nila sing maathag nga ang teoriya sang ebolusyon indi lamang dimakasulatanhon kundi wala gid sing sadsaran. (Genesis, kapitulo 1 kag 2) Nahantop man nila nga ang Biblia nagatanyag sing duha ka destinasyon​—⁠isa nga langitnon para sa 144,000 ka hinaplas nga mga sumulunod sang tikang ni Cristo kag isa ka paraiso nga duta para sa dimaisip nga “dakung kadam-an” sang “iban nga mga karnero.” (Bugna 7:9; 14:1; Juan 10:16) Nahangpan sang unang mga estudyante sang Biblia nga ang duta magapabilin sing dayon kag indi pagasunugon, subong sang gintudlo sang madamong relihion. (Manugwali 1:4; Lucas 23:43) Natun-an man nila nga ang pagbalik ni Cristo mangin dikitaon kag ipatuman niya ang paghukom sa mga pungsod kag ipakilala ang dutan-on nga paraiso.​—⁠Binuhatan 10:42; Roma 8:​19-21; 1 Pedro 3:⁠18.

 10. Anong mga kamatuoran ang natun-an sang mga Estudyante sang Biblia nahanungod sa bawtismo, sa klero-lego nga kinatuhayan, kag sa Memoryal sang kamatayon ni Cristo?

¹⁰ Natun-an sang mga Estudyante sang Biblia nga ang Makasulatanhon nga bawtismo indi lamang pagwisik sa mga lapsag kundi bilang pagsunod sa sugo ni Jesus sa Mateo 28:​19, 20, pagtugmaw ini sa mga tumuluo nga gintudluan. Nahangpan man nila nga wala sing Makasulatanhon nga sadsaran para sa klero-lego nga kinatuhayan. (Mateo 23:​8-10) Sa kabaliskaran, ang tanan nga mga Cristiano dapat mangin mga manugbantala sang maayong balita. (Binuhatan 1:⁠8) Gin-apresyar sang mga Estudyante sang Biblia nga ang Memoryal sang kamatayon ni Cristo dapat saulugon sing makaisa kada tuig, sa Nisan 14. Isa pa, nahangpan nila nga ang Easter ukon Pagkabanhaw isa ka paganong selebrasyon. Dugang pa, yadtong mga hinaplas nagasalig gid nga ginasakdag sang Dios ang ila hilikuton amo kon ngaa wala sila nagapangolekta. (Mateo 10:⁠8) Sugod gid sang unang mga tion, nahangpan nila nga ang mga Cristiano dapat magkabuhi nahisuno sa mga prinsipio sang Biblia, nga nagalakip sang pagpalambo sang mga bunga sang balaan nga espiritu sang Dios.​—⁠Galacia 5:​22, 23.

Nagauswag nga mga Silak sang Kapawa

 11. Anong kapawa ang nag-iwag sa hilikuton sang Cristiano kag sa parabola ni Jesus tuhoy sa mga karnero kag mga kanding?

¹¹ Ilabi na sugod sang 1919 nga ang mga alagad ni Jehova ginpakamaayo sing nagauswag nga mga silak sang kapawa. Daw ano kasanag nga silak sang kapawa ang nag-iwag sa mga kombension sa Cedar Point sang 1922 sang mabaskog nga ginpadaku ni J. F. Ruther­ford, ang ikaduhang presidente sang Watch Tower Society, nga ang pangunang obligasyon sang mga alagad ni Jehova amo ang “ibantala, ibantala, ibantala, ang Hari kag ang iya ginharian”! Pagkadason gid nga tuig, ang masanag nga kapawa nag-iwag sa parabola tuhoy sa mga karnero kag mga kanding. Nahangpan nga ining tagna matuman gali sa karon nga adlaw sang Ginuo, indi sa palaabuton sa panahon sang Milenio subong sang ginhunahuna sang nagligad. Sa panahon sang Milenio, ang mga kauturan ni Cristo indi magamasakit, ukon nga sila mabilanggo. Luwas pa, sa katapusan sang Milenio, si Jehova nga Dios, indi si Jesucristo, ang magahukom.​—⁠Mateo 25:​31-46.

 12. Ano ang silak sang kapawa nahanungod sa Armagedon?

¹² Sang 1926 ang isa pa ka masanag nga silak sang kapawa ginpahayag nga ang inaway sang Armagedon indi mangin isa ka sosyal nga rebolusyon, subong sang ginhunahuna anay sang mga Estudyante sang Biblia. Sa baylo, mangin isa ini ka inaway diin ipakita ni Jehova ang iya gahom sing tuman kaathag amo nga ang tanan nga tawo makumbinse nga sia amo ang Dios.​—⁠Bugna 16:​14-16; 19:​17-21.

Krismas​—⁠Isa ka Paganong Selebrasyon

 13. (a) Anong kapawa ang ginhatag nahanungod sa mga pagsaulog sang Krismas? (b) Ngaa ang mga kaadlawan wala na ginasaulog? (Ilakip ang foot­note.)

¹³ Wala madugay pagkatapos sadto, ang silak sang kapawa nagpauntat sang pagsaulog sang mga Estudyante sang Biblia sang Krismas. Antes sina nga tion ang Krismas ginsaulog anay sang mga Estudyante sang Biblia sa bug-os nga kalibutan, kag ang pagsaulog sini sa ulong-talatapan sa Brooklyn isa gid ka masadya nga okasyon. Apang nahantop sadto nga ang pagsaulog sang Disiembre 25 pagano gid gali kag ginpili sang apostata nga Cristiandad agod mas mahapos nila nga makumbertir ang mga pagano. Dugang pa, natukiban nga si Jesus indi mahimo nga natawo sa tigtulugnaw, kay sang matawo sia, ang mga manugbantay nagapahalab sang ila mga panong sa latagon​—⁠butang nga indi gid mahimo sa gab-i sang talipuspusan sang Disiembre. (Lucas 2:⁠8) Sa baylo, ginapakita sang Kasulatan nga si Jesus natawo sang mga Oktubre 1. Nahangpan man sang mga Estudyante sang Biblia nga ang ginatawag nga mga maalam nga tawo nga nagduaw kay Jesus mga duha ka tuig antes sia natawo mga paganong mago gali.⁠b

Isa ka Bag-ong Ngalan

 14. Ngaa ang ngalan nga mga Estudyante sang Biblia indi nagakaigo sa katawhan ni Jehova?

¹⁴ Sang 1931 ang masanag nga silak sang kamatuoran nagpahayag sa mga Estudyante sang Biblia sing isa ka nagakaigo nga Makasulatanhon nga ngalan. Nahangpan sang katawhan ni Jehova nga indi nila mahimo mabaton ang bisan ano nga hayo nga ginhatag sa ila sang iban, subong sang mga Rus­sellite, mga Millen­nial Dawn­ist, kag “no hell­ers” (wala sing impierno).⁠c Apang nahangpan man nila nga ang ngalan nga ginkuha nila​—⁠Internasyonal nga mga Estudyante sang Biblia⁠—​wala man nagarepresentar sing nagakaigo sa ila. Indi lamang sila mga estudyante sang Biblia. Isa pa, madamo pa nga iban ang mga estudyante sang Biblia nga indi gid kaanggid sa mga Estudyante sang Biblia.

 15. Anong ngalan ang gin-adoptar sang mga Estudyante sang Biblia sang 1931, kag ngaa nagakaigo ini?

¹⁵ Paano ang mga Estudyante sang Biblia nakatigayon sing bag-ong ngalan? Mga tinuig na nga ginapakilala sang The Watch Tower ang ngalan ni Jehova. Busa, labing nagakaigo nga adoptahon sang mga Estudyante sang Biblia ang ngalan nga makita sa Isaias 43:10: “ ‘Kamo mga saksi ko,’ siling ni Jehova, ‘kag ang akon alagad nga ginpili ko, agod nga magakilala kamo kag magtuo sa akon, kag makahangop nga ako Sia. Una sa akon wala gid sing Dios nga ginhuman, kag wala na gid sa ulihi nakon.’ ”

Pagbindikar kag ang “Dakung Kadam-an”

 16. Ngaa ang mga tagna sa pagpasag-uli wala naaplikar sa pagbalik sang kinaugali nga mga Judiyo sa Palestina, apang kay sin-o ini naaplikar?

¹⁶ Sa ikaduhang tomo sang Vindication, nga ginbalhag sang Watch Tower Society sang 1932, ginpahayag sang silak sang kapawa nga ang mga tagna sa pagpasag-uli nga ginrekord nanday Isaias, Jeremias, Ezequiel, kag sang iban pa nga mga manalagna wala naaplikar (subong sang ginahunahuna anay) sa undanon nga mga Judiyo, nga nagbalik sa Palestina nga nagapangduhaduha kag ginapahulag sang politika. Sa baylo, ining mga tagna sa pagpasag-uli, nga may diutay nga katumanan sang nagbalik ang mga Judiyo gikan sa pagkaulipon sa Babilonia sang 537 B.C.E., may daku nga katumanan sa paghilway kag pagpasag-uli sa espirituwal nga Israel sugod sang 1919 kag sa resulta nga kabuganaan sa espirituwal nga paraiso nga gin-agom sang matuod nga mga alagad ni Jehova karon.

 17, 18. (a) Sang ulihi, paagi sa silak sang kapawa, ano ang ginpakita subong ang pangunang katuyuan ni Jehova? (b) Anong silak sang kapawa nahanungod sa Bugna 7:​9-17 ang natabo sang 1935?

¹⁷ Sang ulihi, ginpahayag sang mga silak sang kapawa nga ang pangunang katuyuan ni Jehova, indi amo ang kaluwasan sang mga tinuga, kundi ang pagbindikar sang iya soberanya. Ang labing importante nga tema sang Biblia nahangpan nga, indi gali ang gawad, kundi ang Ginharian, kay magabindikar ini sang soberanya ni Jehova. Daw anong silak sang kapawa yadto! Ang dedikadong mga Cristiano wala na lamang nabalaka sa ila pagkadto sa langit.

¹⁸ Sang 1935 ginpahayag sang masanag nga silak sang kapawa nga ang dakung kadam-an nga ginsambit sa Bugna 7:​9-17 indi ang segundaryo nga langitnon nga klase. Ginhunahuna anay nga ang mga ginsambit sa sadtong mga bersikulo amo ang pila sang mga hinaplas nga wala magmatutom sing bug-os kag gani nagatindog sila sa trono sa baylo nga nagalingkod sa mga trono nga nagagahom subong mga hari kag mga saserdote kaupod ni Jesucristo. Apang wala gid sing butang subong sang matutom sing hapaw. Ang isa mahimo nga matutom ukon indi matutom. Gani nahangpan nga ining tagna nagapatuhoy sa dimaisip nga dakung kadam-an gikan sa tanan nga kapungsuran nga ginatipon karon kag nga ang ila paglaum dutan-on. Sila ang “mga karnero” sang Mateo 25:​31-46 kag ang “iban nga mga karnero” sang Juan 10:⁠16.

Ang Krus​—⁠Indi Isa ka Cristianong Simbulo

 19, 20. Ngaa ang krus indi mahimo mangin simbulo sang matuod nga Cristianismo?

¹⁹ Sa madamong tinuig ginhimo sang mga Estudyante sang Biblia ang krus subong isa ka simbulo sang Cristianismo. May “krus kag korona” pa gani sila nga sibit. Suno sa King James Version, ginpangabay ni Jesus ang iya mga sumulunod nga pas-anon ang ila “krus,” kag madamo ang nagpati nga ginpatay sia sa krus. (Mateo 16:24; 27:32) Sa sulod sang mga dekada ining simbulo nakita man sa panghapin sang magasin nga Watch Tower.

²⁰ Ang libro nga Riches, nga ginbalhag sang Sosiedad sang 1936, nagpaathag nga si Jesucristo ginpatay, indi sa krus, kundi sa isa ka matadlong nga haligi, ukon usok. Suno sa isa ka awtoridad, ang Griegong tinaga (stau·rosʹ) nga ginbadbad nga “krus” sa King James Version “nagakahulugan, ilabi na, sa isa ka matadlong nga haligi ukon usok. Tuhay [ini] gikan sa eklesiastiko nga dagway sang isa ka duha ka nabangday nga krus. . . . Ang naulihi naghalin sa dumaan nga Caldea, kag gingamit subong simbulo sang dios nga si Tammuz.” Indi gid dapat simbahon, ang instrumento nga ginlansangan kay Jesus dapat tamdon nga may kangil-⁠ad.

 21. Ano ang pagabinagbinagon sa masunod nga artikulo?

²¹ May dugang pa nga mga halimbawa sang dakung mga silak sang kapawa kag yadtong mahimo makabig nga diutay. Para sa sining paghinun-anon, tan-awa palihug ang masunod nga artikulo.

[Mga footnote]