Ang Pagpakamaayo ni Jehova Nagapamanggad
“Maiwat sa isa ka manggaranon ang pagsulod sa ginharian sang langit.”—MATEO 19:23.
1, 2. Paano mapatuhay ang mga sahi sang manggad?
ANO abi kon may isa nga magasiling sa imo, “Manggaranon ka na”? Madamo ang malipay nga silingan sini, kon nagakahulugan ina nga manggaranon na sila sa kuarta, sa lote, ukon sa luho nga mga pagkabutang. Apang binagbinaga ang manggad gikan sa sining punto-de-vista: “Ang pagpakamaayo ni Jehova—nagapamanggad, kag wala sia nagadugang sing kasubo sa sini.”—Hulubaton 10:22.
2 Sang ang Dios nakig-angot sa dumaan nga mga patriarka kag sa pungsod sang Israel, ginpakamaayo niya ang katutom sing kabuganaan. (Genesis 13:2; Deuteronomio 28:11, 12; Job 42:10-12) Si Hari Solomon isa sang ginpakamaayo sing labi. Nangin tuman sia ka manggaranon. Apang naton-an niya paagi sa eksperiensia nga ang kabuhi nga nasentro sa materyal nga mga manggad “walay pulos kag paghimud-os sa hangin.” (Manugwali 2:4-11; 1 Hari 3:11-13; 9:14, 28; 10:10) Gani sang si Solomon nagsulat, “Ang pagpakamaayo ni Jehova—nagapamanggad,” wala niya ginapadaku ang materyal nga manggad. Ginahambal niya ang kamatuoran nga kon ikaw ginapakamaayo sang Dios, ang imo kabuhi dimapaanggid nga mas manggaranon sang sa mga wala nagaalagad sa iya. Paano?
3. Sa anong mga paagi ikaw may manggad kon ginapakamaayo ka sang Dios?
3 Kon isa ikaw ka Cristiano, maagom mo ang kahamuot ni Jehova sa karon kag mabaton gikan sa iya ang mga pagpakamaayo subong sang diosnon nga kaalam. Batunon ikaw sa katulad panimalay nga kongregasyon sang mga Cristiano nga malipayon, masaligan, kag interesado sa imo. Ang kasugoan sang Dios magaamlig sa imo gikan sa madamo nga balatian kag katalagman. May rason man ikaw nga lauman ang balaan nga pag-amlig sa “dakung kapipit-an” nga yara sa unahan para sa sining malaut nga sistema—kag nian para sa kabuhi sa walay katapusan nga Paraiso nga magasunod sa duta. Kon amo, bangod sa sinang makatilingala nga mga pagpakamaayo kag paglaum, makasiling gid ikaw, “Manggaranon ako!”—Mateo 24:21-22.
4. Paano mo mabutang sa katalagman ang imo pagkamangin manggaranon sa espirituwal? (Bugna 3:17, 18)
4 Apang, ang imo ‘pagkamanggaranon’ sa mga pagpakamaayo ni Jehova mabutang sa katalagman sang iban pa nga mga manggad—kuarta ukon materyal nga manggad. Diutay lamang sa aton (malig-on man sa pinansial ukon limitado sing palangabuhian) ang gilayon nga magabaton, ‘May katalagman nga mapatalang ako sang gugma sa kuarta.’ Apang, dumduma, ang paandam: “Ang gugma sa kuarta amo ang gamut sang tanan nga kalainan, kag paagi sa sining mainit nga handum ang iban nagtalang gikan sa pagtuo kag nagsuntok sang ila mga tagipusuon sing madamong kasakitan.” (1 Timoteo 6:10) Ginsulat ina anay sadtong tion nga ang tanan nahamut-an nga mga Cristiano ginhaplas sang espiritu sang Dios subong tanda nga sila mangin langitnon nga gumalahom kaupod ni Cristo. Ayhan madamo ang personal nga nakakilala sa mga apostoles kag sa iban pa nga naglakat kaupod ni Jesus. Kon ang kuarta “nagpatalang” sa iban sa ila, daw ano pa gid ka daku ang katalagman para sa aton!—2 Corinto 5:5; Roma 8:17-23.
Ang Manggaranon nga Tawo kag ang Kamelyo
5. Ano ang pagtamod ni Jesus sa manggad?
5 Masami nga ginhambal ni Jesus ang katalagman sang manggad, kay isa ini ka katalagman nga ginaatubang sang tagsatagsa, sang mga manggaranon kag sang mga indi. (Mateo 6:24-32; Lucas 6:24; 12:15-21) Subong sadsaran sang personal nga pag-usisa, binagbinaga kon ano ang ginsiling ni Jesus sang isa ka okasyon, subong sang ginasaysay sa Mateo 19:16-24; Marcos 10:17-30; kag Lucas 18:18-30. Sa katunayan, ngaa indi anay karon magdulog sing makadali sa pagbasa sa isa ukon tanan sina nga kasaysayan?
6, 7. (a) Ano nga paghambalanay ang natabo sa ulot ni Jesus kag sa lamharon nga lalaki? (b) Pagkatapos, ano nga laygay ang ginhatag ni Jesus?
6 Ang isa ka lamharon nga gumalahom nagpalapit kay Jesus kag nagpamangkot: “Ano bala ang akon himuon sa pagpanubli sang kabuhi nga walay katapusan?” Gintudlo sia ni Jesus sa Kasugoan, sa amo nagapakita nga si Jehova wala mapaslawi sa pagpakita kon ano ang kinahanglanon. Ang tawo nagsabat nga gintuman niya ang mga sugo sang Dios ‘kutob sang iya pagkapamatan-on.’ Daw subong bala nga yara na sia sa ganhaan padulong sa kabuhi, apang nagbatyag nga may butang pa nga kulang sa iya. Ayhan naghunahuna sia nga may yara pa pila ka dugang nga maayo, pila ka baganihon nga buhat, nga mangin amo ang katapusan nga tikang sa ganhaan pasulod sa kabuhi nga walay katapusan. Ang sabat ni Jesus may yara masangkad nga kahulugan: “Ibaligya ang tanan mo kag ipanagtag sa mga imol, kag may bahandi ka sa langit; kag kari, magsunod sa akon.” Ano ang natabo? “Sang pagkabati niya sini, nagkasubo sia, kay manggaranon gid sia [ukon, may madamo nga pagkabutang].” Gani naglakat sia.—Lucas 18:18, 21-23; Marcos 10:22.
7 Pagkatapos sina si Jesus nagsiling: “Daw ano kaiwat sa mga may manggad sa pagsulod sa ginharian sang Dios! Kay mahapos pa sa kamelyo ang paglapus sa buho sang dagom sang sa manggaranon sa pagsulod sa ginharian sang Dios.” (Lucas 18:24, 25) Ina bala nga laygay para lamang sa sinang manggaranon nga gumalahom? Ukon nadalahig ka bala, manggaranon ka man ukon imol? Tan-awon naton.
8. (a) Kaangay sang ano ang lamharon nga Judiyong gumalahom? (b) Ano ang iya sala, kag ngaa dapat kita mabalaka sina?
8 Mabuligan ikaw sa paghangop sa kahimtangan sinang lamharon nga gumalahom kon hunahunaon mo ang moderno nga katumbas—isa ka matinlo lamharon nga Cristiano nga may madamo nga ihibalo sa Biblia, maayo nga mga moral, kag naghalin sa manggaranon nga pamilya. Ayhan kaibogan mo ina nga tawo karon. Apang may nakita si Jesus nga daku nga kulang sa lamharon nga Judiyong lalaki: Ang iya manggad ukon mga pagkabutang tuman ka importante sa iya kabuhi. Gani amo sadto ang ginlaygay ni Jesus. Makita mo kon ngaa ining kasaysayan sa Biblia para sa aton tanan, manggaranon man ukon imol. Ang kuarta kag mga pagkabutang mahimo mangin tuman ka importante para kay bisan sin-o sa aton, bisan pa kon may yara na kita sini ukon nagahandum pa nga matigayon ina.
9. Paano naton nahibaloan nga wala ginapakamalaut ni Jesus ang pagkamanggaranon?
9 Si Jesus wala nagasiling nga ang isa ka tawo nga may materyal nga manggad indi makaalagad sa Dios. Madamo ang nagahimo sina. Amo sina ang ginhimo sang lamharon nga Judiyong lalaki—sa pila ka kasangkaron. Yara ang manugsukot sang buhis nga si Zaqueo nga “manggaranon.” (Lucas 19:2-10) Ang iban nga hinaplas nga mga Cristiano sang nahaunang siglo manggaranon kag gani may pinasahi nga hangkat nga “magmaalwan, magmahinatagon.” (1 Timoteo 6:17, 18; Santiago 1:9, 10) Kag may yara pila ka manggaranon man nga mga Cristiano karon. Masami sila nga nagahatag sing maalwan sa pagsakdag sa hilikuton sang Ginharian, nagabukas sang ila puluy-an para sa mga miting, kag nagagamit sang ila mga salakyan sa ministeryo. Ngaa, nian, amo sina ang ginsiling ni Jesus nahanungod sa manggaranon kag sa kamelyo? Ano ang maton-an naton gikan sa sini?
10. Ano ang mahinakop naton gikan sa laygay ni Jesus sa sina nga okasyon?
10 Subong sang maapresyar mo, isa ka butang nga sugdan ang pagsimba sa Dios; kag tuhay naman nga butang ang pamatod-an nga magmatutom tubtob sa katapusan. (Mateo 24:13; Filipos 3:12-14) Mahimo nga amo sini ang ginahunahuna ni Jesus sang magsiling sia: “Mahapos pa sa kamelyo nga maglapus sa buho sang dagom sang sa magsulod ang manggaranon sa ginharian sang Dios.” (Marcos 10:25) Wala sing kamelyo ang makalapus sa diutay nga duho sang dagom, gani maathag nga si Jesus naggamit sing malaragwayon nga hambal, isa ka pagpasobra nga indi dapat hangpon sing literal. Apang, nagapakita ini kon daw ano kabudlay para sa isa ka manggaranon nga maghimo sing pila ka butang. Sing ano? Indi lamang magsugod sa pag-alagad sa Dios, indi, kundi “nga magsulod sa ginharian,” sing aktuwal agod tigayunon ang kabuhi nga walay katapusan. Ano man ang imo tindog sa pinansial, ang laygay ni Jesus magabulig sa imo panghunahuna, sa imo espirituwal nga pag-uswag, kag sa imo pagtigayon sing mapinadayunon nga kabuhi.
Ngaa Tuman Kabudlay Para sa Manggaranon?
11. Paano naapektohan ang imol kag manggaranon sa pagbantala ni Jesus?
11 Paagi sa ginhimo nga pagbantala ni Jesus kag sang mga apostoles, ‘ginwali sa mga imol ang maayong balita.’ (Mateo 11:5) Wala diri ginapakadiutay ang manggaranon. Apang daw subong bala nga mas madamo nga imol ang nagkilala sang ila espirituwal nga kinahanglanon kag nagsabat sa mensahe sang paglaum. (Mateo 5:3, 6; 9:35, 36) Ang manggaranon nga mga Judiyo labi nga naayawan sa kon ano ang nagakatabo. (Ipaanggid ang Lucas 6:20, 24, 25.) Apang, may yara sadto nga wala malakip, kag may yara man karon nga wala malakip. Ang iban nga mga manggaranon nagbaton sang mensahe sang Biblia kag nag-alagad sa Dios. Ang resulta para sa ila makatilingala. Amo ini ang natabo kay Pablo, nga wala magtugot sa iya kahimtangan sa kabuhi nga magpauntat sa iya. (Filipos 3:4-8) Apang, si Jesus nagsiling nga mas mabudlay ini para sa manggaranon.
“Ang Limbong sang Manggad”
12, 13. (a) Sa ilustrasyon, ano nga punto ang ginhimo ni Jesus nahanungod sa mga paghimud-os? (b) Ngaa ang manggaranon nagaatubang sing dugang nga upang?
12 Sa iya ilustrasyon tuhoy sa mga binhi nga nagtupa sa lainlain nga mga duta, si Jesus nagsiling nga ang iban “nagtupa sa mga talongon, kag nagtubo ang mga talongon kag naglumos sa ila.” Nagpaathag sia: “Kag ang ginsab-ug sa mga talongon, amo ini sia ang nagapamati sa pulong, apang ang paghimud-os sining sistema sang mga butang kag ang limbong sang manggad nagalumos sang pulong kag nangin dimabungahon ini.” (Mateo 13:7, 22) Halos tanan nga tawo nagaeksperiensia sing “paghimud-os sining sistema sang mga butang.” Mahapos ini makita kon ngaa amo sini para sa tawo nga pigado katama, wala sing palamugnan, ukon may sablag. Ang malig-on sa pinansial nga tawo mahimo nga wala sing kaanggid nga paghimud-os, apang bisan sia magahimud-os bangod sang epekto sang implasyon, mga pagbalhin sa pagbuhis, ukon katalagman sang makawat. Gani ang manggaranon kag ang imol may yara mga paghimud-os.—Mateo 6:19-21.
13 Si Jesus nagpakita nga ang iban pagaupangan man sang “limbong sang manggad.” Ang pagkamangin madinalag-on sa pinansial mahimo nga wala sing katapusan. Ang milyonaryo nga si Aristotle Onassis nagsiling anay: “Sa tapos mo malab-ot ang pila ka punto, ang kuarta indi na importante. Ang importante amo ang kadalag-an. Ang maayo nga butang para sa akon amo ang mag-untat karon. Apang indi mahimo. Dapat ko lab-uton ang mataas kag mataas pa—bangod lamang sang kakunyag.” Sing kaanggid, nasapwan sang Cristiano nga makalilipay ang pagsaka sa hagdanan sang kadalag-an. Ukon mahimo sia masulay nga pasangkaron ang iya negosyo sa tapos malab-ot ang gintamod niya anay sang nagligad nga “bastante.” Sa baylo nga buhinan ang iya trabaho (ukon magretiro) agod mangin bug-os tion nga ministro, iya ‘ginguba ang iya kamalig [ukon balay] kag nagpatindog sing mas daku pa.’ (Tan-awa ang Lucas 12:15-21.) Mahimo bala ina matabo sa imo? Nagahunahuna ka bala nga ang Dios magahukom kay bisan sin-o sa sina nga kahimtangan subong nagaalagad sa iya sing bug-os tagipusuon?—Mateo 22:37.
14. Paano mailustrar ang pag-upang sang manggad sa isa ka Cristiano? (Hulubaton 28:20)
14 May iban pa nga paagi nga sa diin ang manggad (ukon ang handum nga matigayon ini) nagaupang sa Cristiano gikan sa ‘pagpanubli sa kabuhi nga walay katapusan.’ Ang isa amo nga ang gugma sang manggad mahimo magapahulag sa iya nga himuon ang kalibutanon nga mga padugi, subong sang pagpakubos sang ginareport nga ganansia ukon paggamit sang iban pa nga dibunayag apang kinaandan nga mga padugi. Ukon kon nagatrabaho sa iya ang mga masigka Cristiano nga bunayag kag mapisan, ayhan unahon niya ang kaugalingon personal nga kaayohan sang sa espirituwalidad nila. Halimbawa, agod maipit sila sa ila trabaho, ayhan palig-unon niya sila nga palambuon ang mas magasto nga estilo sang kabuhi (ukon mangutang bangod sang mga luho). Kag sanglit sia ang ila amo, ini nga kaangtanan mahimo nga magalab-ot tubtob sa ila mga pagpakig-angot sa kongregasyon.
15. Ano ang balatyagon sang pila ka dumaan nga Cristiano nahanungod sa mahaliton nga mga epekto sang manggad? (Salmo 73:3-8, 12, 27, 28)
15 Ayhan ang iban nga manggaranon nga mga Cristiano sang nahaunang siglo nahulog sa “limbong sang manggad.” Si Santiago nagsulat tuhoy sa ‘mga kailo nga nagaabot sa mga manggaranon.’ Nagapanag-iya sila sing malahalon nga mga panapton, nakatipon sing bulawan kag pilak paagi sa pagbayad sing kubos sa mga mamumugon, kag nagtambok sa luho. (Santiago 5:1-5) Kaanggid man ini sa karon. Ang manggad masami nga nagatugot sa isa ka tawo nga matigayon ang matambok nga pagkaon kag ilimnon nga nagahalit sang iya lawas. Magatugot man ini sa iya nga maglakbay sing masunson nga nagapahilayo sa iya gikan sa lokal nga kongregasyon. Wala ini nagakahulugan nga ang matahom nga mga panapton, alahas, kalan-on, kag paglakbay malain. Apang, ang “mga manggaranon” nga ginsulatan ni Santiago wala mabuligan sina; bangod sang ila mapigaw nga espirituwalidad kag tindog sa atubangan sang Dios, may rason sila nga ‘maghibi, magtiyabaw bangod sang mga kailo nga nagaabot.’
16. Ngaa ginhatag ni Jesus inang maathag nga laygay nahanungod sa manggad, kag ano ang dapat mo nga ipamangkot sa kaugalingon?
16 Pat-od nga nahibaloan ni Jesus ang kasakit kag mga upang sa espirituwalidad nga masami ginaeksperiensiahan sang manggaranon. Nahibaloan man niya nga ang bahandi ginaut-ut sing literal kag mangin walay pulos sa ulihi, nga indi gid mahanabo sa Cristianong mga manggad. (Hulubaton 11:28; Marcos 10:29, 30) Gani, ginhimo ni Jesus ang matuod nga pag-alagad sa aton tanan paagi sa pagpaandam: “Daw ano kaiwat sa mga may manggad ang pagsulod sa ginharian sang Dios!” (Lucas 18:24) Makabenepisyo kita sa iya paandam bisan pa nga may limitado kita katama nga manggad. Paano? Paagi sa pagpugong naton sa ambisyon nga magmanggaranon kita karon. Ang mga Cristiano nagapati nga ang ginhambal ni Jesus kamatuoran. Nagapati kita kag nagakabuhi suno sa kon ano ang ginsiling ni Jesus tuhoy sa iya Amay, nahanungod sa katapusan sining sistema, kag nahanungod sa pagpalambo sang gugma. Ining Humalambal sing Kamatuoran nagsiling man: “Mahapos pa sa kamelyo nga maglapus sa buho sang dagom sang sa isa ka manggaranon nga magsulod sa ginharian sang Dios” (Mateo 19:24) Nagapati ka gid bala sa sina? Ang imo bala mga buhat, estilo sang pagkabuhi, kag mga panimuot nagapamatuod nga nagapati ka?
Padayon nga Magmanggad—Sa Paagi sang Dios
17. Paano ginabutang sang madamong Cristiano ang ila kaugalingon sa kahimtangan nga ginapamanggad ni Jehova?
17 Nagahalin ang pamatuod gikan sa tanan nga bahin sang kalibutan nga sa karon ang kalabanan nga alagad sang Dios nagadumdum gid sang laygay subong sang makita sa Mateo 19:16-24. Madamong pamatan-on nga mga Cristiano ang namat-od nga kon makatapos na sila sing nagakaigo nga pagtuon sa eskwelahan magasulod sila sa bug-os tion nga ministeryo. Ang mga asawa nga makatrabaho pa kuntani sa pagdugang sang kinitaan sang pamilya, sa baylo, nagahugod sing dugang nga tion sa Cristianong mga hilikuton, nagahimo sang ila kaugalingon kag sa iban pa nga mas manggaranon sa espirituwal. Bisan ang iban nga mga lalaki nga may Makasulatanhon nga responsabilidad sa pag-aman sa materyal sa ila panimalay nakakita sing mga paagi sa pagpakigbahin sing labi sa ministeryo.
18, 19. Ano nga mga tikang ang ginhimo sang iban nga nagatinguha sang pagpakamaayo ni Jehova?
18 Ang isa ka gulang nga mga 35 ang edad nagsiling nga “ang pagkamangin bug-os tion nga ministeryo pirme lamang mga pulong nga nagaguwa sa akon mga bibig.” May kinitaan sia nga kapin sa $25,000 kada tuig, nga luwas sina may yara sia expense account kag pribilehiyo nga magamit ang salakyan sang kompaniya. Nian ginpangabay sia nga sia ang magapamulongpulong sang “Pagpahamtang kag Paglab-ot sang Nagakaigo nga mga Tumuluron” sa 1983 nga kombension. Nagtu-ad sia: “Samtang ginabasa ko sing maukod ang materyal, nahuya gid ako katama bangod ang akon konsiensia nagasuntok sa akon.” Sa wala pa ang kombension, ginhambalanan niya kag sang iya asawa ang ila kahimtangan. Sang ulihi nagkuha sia sing part-time nga trabaho kag nagbuylog sa iya asawa subong payunir. Nagapayunir gihapon sila, malipayon nga nagaagom sing madamong espirituwal nga mga pagpakamaayo.
19 Ang iban nagsaylo gikan sa mga lugar diin posible sila nga magmanggad sing daku pakadto sa mga lugar nga mapasangkad nila ang ila espirituwal nga hilikuton. Isa ka taga-Canada nga mag-asawa ang nagsulat nahanungod sa ila pagpayunir sa Latin Amerika: “Bisan pa nga may daku nga kaimulon diri sa tunga sang mga kautoran, may yara sila makatilingala nga kakugi sa kamatuoran. Mahimo nga imol sila sa kalibutanon nga paagi, apang sa espirituwal mga milyonaryo sila. May yara kami 38 ka manugbantala, ang 10 sa ila mga regular payunir. Ang doble nga mga miting kinahanglanon bangod tuman kadamo ang nagatambong—kutob sa 110 tubtob 140 sa promedyo. Ang duha ka gulang kag tatlo ka ministeryal nga alagad nagaatipan sining tanan nga mga miting. Nagatuon kami liwat gikan sa amon kubos nga mga kautoran diri kon ano gid ang buot silingon sang pag-una kay Jehova sa aton kabuhi. Ginapakita nila sa amon nga si Jehova sarang maalagad sing bug-os tagipusuon bisan ano man ang aton kahimtangan.”
20. Ano ang batyagon naton sa aton mga tagipusuon nahanungod sa pagkamangin manggaranon sa materyal?
20 Ina nga mga Cristiano wala sing nagakaigo nga rason nga kahisaan ang manggaranon, sa guwa man ukon sa sulod sang kongregasyon, ukon magmasaku sa materyalistiko nga mga ambisyon. Narealisar nila nga ang kuarta kinahanglan para sa normal nga kabuhi. (Manugwali 5:3; 7:12) Apang ginaapresyar man nila nga si Jesus nagahambal sing kamatuoran—ang manggaranon nagaatubang sing madamong espirituwal nga upang, hangkat, kag katalagman. Ang isa ka mabudlay nga hangkat amo nga ang “mga manggaranon sa sining karon nga sistema sang mga butang indi sila magmatinaastaason, ukon magbutang sang ila paglaum sa dimasaligan nga manggad, kundi sa Dios.”—1 Timoteo 6:17.
21. Ano ang nadangatan sadtong nagahimud-os sang espirituwal nga manggad?
21 Sing masubo, ang lamharon nga gumalahom nga nakighambal kay Jesus napaslawan sa pagsugata sina nga hangkat. Ang iban kaangay niya nag-alagad sa Dios sing makadali apang sang ulihi nag-antos sing kasakit kag espirituwal nga kapaslawan may kaangtanan sa ila manggad. Sa kabaliskaran yara ang minilyon ka matutom nga mga Cristiano nga padayon nga nagapamatuod nga “ang pagpakamaayo ni Jehova—nagapamanggad, kag wala sia nagadugang sing kasubo sa sini.” (Hulubaton 10:22) Ang ila pagkabuhi may kahulugan, may yara sila mapuslanon nga mga tulumuron kag pagbatyag nga may hinimoan. Ang ila maayong mga buhat magapadayon sing dayon, magahatag sa ila sing daku nga kalipay sa karon kag sa palaabuton. Kabay nga panikasogan sang tagsatagsa sa aton nga magmanggaranon sa sina nga paagi.—Filipos 4:1; 1 Tesalonica 2:19, 20.
Mga Butang nga Binagbinagon
◻ Ano nga sahi sang mga manggad ang buot silingon sang Hulubaton 10:22?
◻ Ano ang punto sa komento ni Jesus nahanungod sa manggaranon kag sa kamelyo?
◻ Ngaa ang kabuhi masami nga mabudlay para sa manggaranon?
◻ Paano kita makapanikasog nga magmanggad sa paagi sang Dios?
[Kahon sa pahina 10]
Ang Manggad kag ang Pamilya
KON nagahunahuna nahanungod sa posible nga epekto sang manggad, indi pagpasapayani ang imo pamilya. Binagbinaga ining mga bagay:
Gikan sa Canada naghalin ang isa ka report sang mga saykayatris nga nagtuon sa kabataan sang mga manggaranon gid katama: “Natak-an sila sa kabuhi. Wala sila sing mga tulumuron luwas sa pagpahamuot sa ila kaugalingon kag indi nila mabatas bisan ang diutay nga kapaslawan. Diutay lamang nga balatyagon ang ila nabatyagan. Ang ila panguna nga ginahimud-osan amo ang pagbakal, paglakbay, kag pagpangita sing bag-ong tuboran sang kakunyag.”
Ang The New York Times nagkomento tuhoy sa isa anay ka milyonaryo: “Samtang labi sia nga nagamadinalag-on sa negosyo kag nakatigayon sing manggad, nagsiling sia nga nakita niya ang iya pamilya nga nagbag-o. ‘Ang akon asawa kag anak nga dalaga nagatakus sa tawo paagi sa ila kuarta, kag kon hatagan ko ang isa ka anak nga dalaga sing $300,000 nga balay dapat ko man hatagan ang isa pa ka anak nga dalaga sing $300,000 nga kuarta.’” Sa tapos maatake sa tagipusuon, “kag makita kon ano ang nahimo sang manggad sa iya asawa kag kabataan,” ginbag-o niya ang iya dalanon sang pagkabuhi.
Nahanungod sa manggaranon sa langis nga pungsod sa Natung-an nga Sidlangan, si Arnold Hottinger nagsiling: ‘Ang manggad subong patolohiya isa ka butang nga pamilyar man sa madamong dumuluong nga mga manugbulong nga nagkari diri agod makatigayon sing daku nga kita. Wala na sing iban pa nga lugar, siling nila, nga ang sikosomatiko nga balatian mas kumon sang sa diri—ang mga balatian nga nagatuga sing matuod nga pag-antos apang wala ginatuga sang bisan anong kitaon nga pagluya sa pisikal nga organismo. May yara, siling nila, mga pamatan-on nga nagapakita sing tanda nga tigulang na, kag mga tigulang nga nagahulag kaangay sang mga pamatan-on.’