Makasapo Ka sing Kalipay sa Makapulung-aw nga Kalibutan!

SI Marie mapagsik kag masinadyahon. Mabudlay patihan nga sang nagligad lamang nga tinuig, ining 32-anyos nga babayi naglaragway sang iya kaugalingon subong patay sa sulod. Si Marie nangin biktima sang daku nga kapung-aw. “Daw subong ini sang madamol nga panganod nga nagpaibabaw sing amat-amat,” paathag niya. Huo, makalilipay nga nag-ayo sia kag nangin malipayon liwat.

Kada tuig isa ka gatos ka milyon ka tawo sa bug-os nga kalibutan ang ginahalitan sang sobra nga kapung-aw. Ini nga balatian indi isa ka agi lamang nga kasubo nga nagaabot sa aton tanan kon kaisa. Ang sobra nga kapung-aw isa ka walay untat nga pagpangasubo. Ang napung-awan nga tawo nagakadulaan sing interes sa kabuhi, wala sia nalipay sa bisan ano, kag nagabatyag sia nga wala sing paglaum kag wala sing pulos. Sang 1983 ang ­World ­Health Or­gan­i­za­tion nagsiling: “Wala ginaduhaduhaan sa karon nga ang kapung-aw nagakatabo sa tanan nga bahin sang kalibutan.”

Ang mahalungon nga mga estudyante sang Biblia indi nakibot sa sining balita. Ginapakilala sang Biblia ang aton tion subong “katapusan nga mga adlaw,” nga ginatandaan sang “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay pakigbagayan.” (2 Timoteo 3:​1-5) Ang sosyal nga mga organisasyon nga sang una naghatag sing bulig sa tion sang emosyonal nga krisis nagluya. Sa artikulo nga “The Age of Melancholy?”, ginapabangod ni Dr. Gerald Klerman ang pagdugang sang kapung-aw karon sa sining pagbalhin. Sia nagapaathag: “Ang tatlo sang labing kinaandan nga sistema sang sosyal nga pagsupurta amo ang pamilya, ang iglesia, kag ang palibot. . . . Ang nanuhaytuhay nga kabaskugon sang pagkagumon sa tanan nga tatlo sina ka sistema sang sosyal nga pagsupurta isa ka tanda sang karon nga tion.”

Ang kagamo sa pamilya ni Marie amo ang nagdul-ong sa iya kasubo. “Sang maglakat ang akon manding nga wala man lang magpaalam, ginbatyag ko nga ginluiban ako kag nagaisahanon. Dose anyos ako sadto, kag sa hinali daw nagbaliskad ang akon kalibutan,” alimunaw ni Marie. Wala madugay sa tapos sadto naglakat man sia bangod luyag sia tandugon sang iya amay, kag ginbaton niya: “Indi normal ang pamatyag ko, kag nadulaan ako sing kompiyansa sa akon kaugalingon.” Sa amo nagsugod ang iya pagtugdang sa daku nga kapung-aw.

Isa ka adlaw sang daku gid ang kapung-aw ni Marie, ginduaw sia sang duha sang mga Saksi ni Jehova sa iya puluy-an. Sa gilayon nagpakita sia sing dakung interes sa ila makalilipay nga mensahe sang Biblia. “Sang una, ang nakita ko lamang amo ang bug-os nga pagkawala sing pulos sang kabuhi kag madamo gid sang malaw-ay nga mga butang, apang nakombinse ako nga mahimo ako magpuyo sa isa ka bag-ong kalibutan nga sa diin tadlungon sang Dios ini tanan nga inhustisya. Sa bulig sang Dios mahimo ako mangin kalipikado para sa sina nga pagpakamaayo; sa amo, ang akon kabuhi nakatigayon sing matuod nga katuyuan.” Samtang nagatambong sia sa mga miting sang mga Saksi, nakasapo sia sing matuod nga gugma kag emosyonal nga supurta. (Juan 13:​34, 35) Ang lantip nga paglaygay sang mga gulang sang kongregasyon nakabulig man sa iya nga bag-uhon ang iya negatibo nga panghunahuna. (Santiago 5:14) Ang iya kapung-aw nag-ugdaw. Madamo sang iban pa nga mga tawo nga, kaangay ni Marie, napung-awan sa mga kahimtangan sa kalibutan ang nakasapo sing “kalipay ni Jehova” paagi sa pagtigayon sing sibu nga ihibalo sang kamatuoran sang Biblia.​—⁠Nehemias 8:​10; 1 Timoteo 2:⁠4.

Apang, gilayon bala nga nadula ang kapung-aw ni Marie? Haumhaumon bala naton nga ang mga Cristiano indi madutlan sang kapung-aw? Sa pagsabat sining mga pamangkot, dapat naton usisaon sing maayo ining balatian kag ang masibod nga mga kabangdanan sini. Kon mahibaluan mo ang matuod nga mga kabangdanan sang kapung-aw, magamadinalag-on ka sing kapin sa pag-atubang sa sini sa imo kaugalingon ukon sa pagbulig sa iban nga ginapaantos sini.

Ang mga Kabangdanan sang Sobra nga Kapung-aw

Sa pila ka kaso ang kapung-aw may sikolohiko nga mga kabangdanan, subong sang balatian, kakulang sing nutrisyon, kag problema sa hor­mone. Mahimo nga reaksion man ini sa pila ka hilo, makahalalit nga kemikal, mga bulong, kag makapaalerdyik nga mga elemento.⁠a Apang, ginapahayag sang Biblia nga ang “makatulublag nga mga panghunahuna” sang isa mahimo nga isa man ka kabangdanan.​—⁠Salmo 94:⁠19.

Ang kalabanan nga tawo nga napung-awan, kaangay ni Marie, nakasumalang sing pila ka masakit nga mga eksperiensia ukon makapahuol nga mga kahimtangan. Madamo ang nagabatyag kaangay sang salmista: “Ang akon kalag puno sing mga kalisdanan . . . Ginlikupan nila ako sing tingob. Ginpalayo mo [Jehova] sa akon ang kahagugma kag abyan; ang akon mga kilala amo ang kadudulman.” (Salmo 88:​3, 17, 18) Gani kaangay sang salmista, nadaug sila sang mga problema ukon mga kapierdihan kag ginatamod nila ang ila kabuhi sa kabilugan nga wala sing paglaum. Mahimo ginabatyag nila nga isahanon lamang sila sa isa ka madulom nga duog kag bisan ang Dios nagsikway sa ila.

Ngaa nagadangat sila sa sinang makapaluya nga konklusyon, kag sa amo ginasubuan sila? Indi bangod lamang sang ila naguwa nga mga problema; bangod man ini sang masakit nga mga balatyagon ukon mga pagduhaduha nahanungod sa ila kaugalingon. Ginabatyag nila nga wala sila sing ikasangkol sa pag-atubang sa problema ukon kapierdihan. “Sa kasubo sang tagipusuon ang espiritu nabuong,” paathag sang Hulubaton 15:⁠13. Ina nga kasubo nagalakip sang balatyagon nga ang isa napaslawan ukon amo sina ang paghunahuna sang iban sa iya. Bisan ang Cristiano nga si Epafrodito sang nahaunang siglo, sa tapos mag-ayo sa iya malala nga balatian sa tion sang misyon nga ginhimos sang iya kongregasyon para sa iya, “napung-awan bangod nabatian [sang kongregasyon] nga nagmasakit sia.”​—⁠Filipos 2:​25-30.

Sanglit ang ‘espiritu nga buong nagapamala sang mga tul-an,’ ukon nagapaluya sang kaugalingon, ang pagpakanubo sa kaugalingon masami nga amo ang ginabangdan sang sobra nga kapung-aw. (Hulubaton 17:22) Ang masubo nga tagipusuon mahimo nga mangin resulta man sang sobra nga kabalaka sa kon paano kita ginatamod sang iban, sobra nga pagkaestrikto sa pagkapulido, wala malubad nga kaakig, hinakit, wala mahusay nga pag-away sa iban, ukon pagbatyag nga nakasala (matuod ukon ginpadaku lamang).

Gani madamo ang kabangdanan sang sobra nga kapung-aw. Apang, nakasapo si Marie sing matuod nga kalipay sa tapos sia mangin Cristiano. “May paglaum na ako karon,” siling niya. Apang sa sulod sang pila ka tion ginbatas niya gihapon ang kapung-aw. Paano ini malandas sa ulihi sina nga mga tawo?

[Footnote]