Makapahalipay Bala sa Imo ang Manggad?
Nahibaluan ni Hari Solomon ang importansia sang kuwarta. Sia nagsulat: “Ang tinapay para sa kinadlaw sang mga manugpangabudlay, kag ang alak nagapasadya sang kabuhi; apang ang kuwarta nagasabat sang tanan nga butang.” (Manugwali 10:19) Ang pagkaon kasalo sa mga abyan makalilipay gid, apang agod makabakal sing tinapay ukon alak, kinahanglan mo ang kuwarta. Sanglit ang kuwarta amo ang paagi nga matigayon ang materyal nga mga butang, ini “nagasabat sang tanan nga butang.”
WALAY SAPAYAN nga manggaranon kaayo si Solomon, nahibaluan niya nga ang manggad may limitasyon. Nahibaluan niya nga ang materyalistiko nga pagkabuhi wala nagadul-ong sa kalipay. Sia nagsulat: “Ang nagahigugma sa pilak indi maayawan sing pilak, ukon ang nagahigugma sa manggad sing kinitaan.”—Manugwali 5:10.
Pananglitan ang isa ka manggaranon nga tawo labi nga nagmanggaranon. Si Solomon nagasiling: “Kon nagadamo ang mga pagkabutang, nagadamo ang nagakaon sa ila.” (Manugwali 5:11) Samtang nagadamo ang “mga pagkabutang,” ukon ginapanag-iyahan sang isa, dugang nga mga tawo ang kinahanglan agod matipigan ini. Ang mga manugkay-o, mga manug-atipan, mga suluguon, mga guardia, kag iban pa—dapat bayaran sa ila mga serbisyo. Subong resulta, nagakinahanglan ini sing dugang pa nga kuwarta.
Ina nga kahimtangan direkta nga nagaapektar sa kalipay sang isa. Ang Griegong istoryador nga si Xenophonon, nga nagkabuhi sang ikap-at nga siglo B.C.E., nagsulat sing mga komento sang isa ka imol nga tawo nga nangin manggaranon:
“Ti, nagapati ka gid bala . . . nga kon labi ako nga nagamanggaranon, labi nga malipayon ang akon kabuhi? Wala ka lang makahibalo,” padayon niya, “nga wala gid ini makahatag sa akon sing bisan diutay nga kalipay sa pagkaon kag pag-inom kag pagtulog kon ipaanggid sadtong imol pa ako. Ang lamang nga natigayon ko sa pagmanggaranon amo nga obligado ako nga atipanon pa ang dugang nga mga butang, maghatag sing dugang pa sa iban, kag ang kabudlayan sing pagpangita pa sing dugang sangsa natigayon ko na. Kay madamo karon nga panimalay ang nagasandig sa akon agod makakaon, makainom, kag makatigayon sing mga panapton, samtang ang iban nagakinahanglan sing mga doktor; kag may isa nga nagpalapit sa akon nga nagasugid tuhoy sa mga karnero nga ginsalakay sang mga lobo, ukon tuhoy sa isa ka baka nga napatay bangod nahulog ini sa pil-as, ukon tuhoy sa isa ka aratay sa mga baka. Gani natalupangdan ko . . . nga daw madamo ako karon sing problema bangod sang pagpanag-iya sing madamo kon ipaanggid sa diutay ko anay nga mga ginpanag-iyahan.”
Ang isa pa ka rason kon ngaa nagahingamo ang mga tawo sing dugang pa nga manggad amo nga nasulay sila sang gintawag ni Jesus “ang malimbungon nga gahom sang manggad.” (Mateo 13:22) Nalimbungan sila bangod sa sining manggad nga ginahandum nila sing labi, wala gid nila masapwan ang kaayawan ukon kalipay nga ginapaabot nila nga masapwan. Nagapangatarungan sila nga ang wala mahimo sang diutay nga manggad, mahimo sing mas madamo nga manggad. Gani padayon sila nga nagapangita sing dugang pa.
Ang Gugma sa Kuwarta Wala Nagadul-ong sa Kalipay
Ang kabalaka sa iya mga pagkabutang mahimo magpugong sa manggaranon nga tawo nga makatigayon sing malinong nga katulugon sa kagab-ihon. Si Solomon nagsulat: “Matam-is ang katulugon sang tawo nga nagapangabudlay, bisan nagakaon sia sing diutay ukon madamo; apang ang pagkabusog sang manggaranon indi magtugot sa iya sa pagtulog.”—Manugwali 5:12.
Kon masobrahan ang pagkabalaka tuhoy sa posible nga pagkadula sang manggad sang isa, kapin pa ang nadalahig sangsa kakulang sing tulog. Ginalaragway ang tawo nga bagit, si Solomon nagsulat: “Sa tanan niya nga adlaw nagakaon sia sa kadulom, nga may daku nga kasakit, nga may balatian kag nagatuga sing kasingkal.” (Manugwali 5:17) Sa baylo nga malipay sa iya manggad, nagakaon sia nga ‘may kasakit,’ nga daw ginakanugunan ang kuwarta nga gingasto niya sa pagkaon. Inang indi maayo nga pagtamod mahimo magresulta sa balatian. Subong resulta, ang balatian nagadugang sa kapung-aw sang tawo nga bagit, bangod nagapugong ini sa iya sa pagtigayon sing dugang pa nga manggad.
Mahimo nga ginapahanumdom sini sa imo ang ginsulat ni apostol Pablo: “Ang mga determinado nga magmanggaranon nagakahulog sa pagsulay kag sa siod kag sa madamong binuang kag makahalalit nga kailigbon, nga nagatugdang sang mga tawo sa kalaglagan kag kahapayan. Kay ang gugma sa kuwarta amo ang gamot sang tanan makahalalit nga mga butang, kag paagi sa paghingamo sini nga gugma ang iban . . . nagsuntok sang ila mga kaugalingon sing madamong kasakitan.” (1 Timoteo 6:9, 10) Bangod sa pagpangita sing kuwarta, ang mga tawo nagapangdaya, nagabutig, nagapangawat, nagabaligya sang ila kaugalingon, kag nagapatay pa gani sing tawo. Nagaresulta ini sing pagsuntok sang isa sa iya kaugalingon sing emosyonal, pisikal, kag espirituwal nga mga kasakitan bangod sang pagtinguha nga makatigayon kag makauyat sing manggad. Amo bala ini ang dalanon padulong sa kalipay? Indi gid!
Pagkakontento sa Kon Ano ang Yara sa Aton
Madamo pa sang ginsiling si Solomon tuhoy sa balanse nga pagtamod sa manggad. Sia nagsulat: “Subong sang iya pagguwa sa tiyan sang iya iloy, magataliwan sia nga hublas, subong sang iya pag-abot; wala man sia sing madala tungod sang iya pinangabudlayan, nga madala niya sa iya kamot. Yari karon! Ang nakita ko nga maayo, kag matahom, amo nga ang isa magkaon kag mag-inom kag magpangalipay sing bug-os sa tanan niya nga kinabudlayan nga ginpangabudlayan niya sa idalom sang adlaw sa tanan nga adlaw sang iya kabuhi nga ginhatag sang Dios sa iya, kay amo ina ang iya bahin.”—Manugwali 5:15, 18.
Ginapakita sining mga pinamulong nga ang kalipay wala nasandig sa pagtinguha nga magtipon sing manggad para sa tion nga basi indi na naton maabtan pa. Mas maayo pa ang magkontento kag magkalipay sa mga bunga sang aton lakas nga pagpangabudlay. Amo man sina ang ginpahangop ni apostol Pablo sa iya inspirado nga sulat kay Timoteo, nga nagasiling: “Wala kita sing nadala sa kalibutan, kag wala man kita sing madala nga bisan ano nga butang pagguwa. Gani, kon may pagkaon kag panapton, mangin kontento na kita sa sining mga butang.”—1 Timoteo 6:7, 8; ipaanggid ang Lucas 12:16-21.
Ang Sekreto sa Kalipay
Si Solomon may bugana nga manggad kag diosnon nga kaalam. Apang gin-angot niya ang kalipay sa kaalam, indi sa kuwarta. Sia nagsiling: “Malipayon ang tawo nga nakakita sing kaalam, kag ang tawo nga nakaagom sing paghangop, kay ang pagtigayon sini subong daug maayo pa sangsa pagtigayon sang pilak subong daug kag ang kapuslanan sini sangsa bulawan nga bus-og. Bilidhon pa ini sangsa mga rubi, kag wala sing bisan ano sang mga butang nga imo mahandum ang mapaanggid sa sini. Ang kalawigon sang mga adlaw yara sa iya kamot nga tuo; sa iya kamot nga wala yara ang mga manggad kag himaya. Ang iya mga dalanon mga dalanon sang pagkahamuot, kag ang tanan niya nga banas paghidait. Ini kahoy sang kabuhi sa mga nagakapyot sa sini; kag malipayon ang mga nagahawid sa sini.”—Hulubaton 3:13-18.
Ngaa mas superyor ang kaalam sangsa materyal nga mga pagkabutang? Si Solomon nagsulat: “Ang kaalam pangamlig subong nga ang kuwarta pangamlig; apang ang bentaha sang ihibalo amo nga ang kaalam mismo nagatipig nga buhi sa mga nagapanag-iya sini.” (Manugwali 7:12) Samtang ang kuwarta nagaamlig, nagapaposible sa nagapanag-iya sini nga mabakal ang iya mga kinahanglanon, ang kaalam makaamlig sa tawo sa paghimo sing mga butang nga makahalit sa iya kabuhi. Indi lamang maluwas sang kaalam ang tawo gikan sa hilaw nga kamatayon kundi, sanglit napasad ini sa nagakaigo nga kahadlok sa Dios, magadul-ong ini sa pagtigayon sing dayon nga kabuhi.
Ngaa ang diosnon nga kaalam nagadul-ong sa kalipay? Bangod ang matuod nga kalipay nagahalin lamang kay Jehova nga Dios. Ginapamatud-an sang eksperiensia nga ang matuod nga kalipay matigayon lamang paagi sa pagtuman sa Labing Mataas. Ang dayon nga kalipay nasandig sa nahamut-an nga tindog sa Dios. (Mateo 5:3-10) Paagi sa pag-aplikar sang aton natun-an sa Biblia, mapalambo naton “ang kaalam gikan sa hitaas.” (Santiago 3:17) Magahatag ini sa aton sing kalipay nga indi gid mahatag sang manggad.
[Retrato sa pahina 4, 5]
Nahibaluan ni Hari Solomon kon ano ang makapahalipay sa tawo. Nahibaluan mo bala?