Kapitulo Seis
May Kaluoy si Jehova nga Dios sa mga Nagkalabilin
1, 2. Ano ang gintagna ni manalagna Isaias tuhoy sa Juda kag sa Jerusalem?
ISA ka mabaskog nga bagyo ang nagwaswas sa isa ka duog nga madamo sing pumuluyo. Ginhapay sang mabaskog nga hangin, mabunok nga ulan, kag daku nga baha ang isa ka malapad nga bahin sang duta, ginpangguba ang kabalayan, ginpierde ang pananom, kag ginkutol ang mga kabuhi. Apang wala madugay nagligad ang bagyo, kag pagkatapos sini isa ka kalma nga panahon ang nagbulos. Para sa mga nakalampuwas, tion ini sa pagpasag-uli kag pagtukod liwat.
2 Kaanggid sa sini ang gintagna ni manalagna Isaias tuhoy sa Juda kag sa Jerusalem. Ang mga gal-um sang bagyo sang paghukom sang Dios makahaladlok nga nagahilapit—kag may maayong rason! Daku gid ang sala sang pungsod. Ginpuno sang mga manuggahom kag sang katawhan ang duta sing inhustisya kag pagpaagay sing dugo. Paagi kay Isaias, ginbuyagyag ni Jehova ang sala sang Juda kag nagpaandam nga hukman Niya yadtong delingkwente nga pungsod. (Isaias 3:25) Ang duta sang Juda mahapay sing bug-os pagkatapos sini nga bagyo. Mahimo gid nga ginsubuan si Isaias sa sining palaabuton.
3. Anong maayong balita ang ginaunod sang inspirado nga mensahe sa Isaias 4:2-6?
3 Apang may maayong balita! Ang bagyo sang matarong nga paghukom ni Jehova magaligad, kag may mga nagkalabilin nga makalampuwas. Huo, ang paghukom ni Jehova sa Juda pagalakipan sing kaluoy! Ang inspirado nga mensahe ni Isaias nga narekord sa Isaias 4:2-6 nagatan-aw sining matahom nga tion. Daw subong bala nga sa hinali lamang nagguwa ang adlaw gikan sa mga panganod; nagbaylo ang danyag gikan sa laragway sang paghukom—nga ginlaragway sa Isaias 2:6–4:1—padulong sa napasag-uli sing matahom nga duta kag katawhan.
4. Ngaa dapat naton hambalan ang tagna ni Isaias tuhoy sa pagpasag-uli sang mga nagkalabilin?
4 Ang tagna ni Isaias tuhoy sa pagpasag-uli sang mga nagkalabilin kag ang nagsunod nga kalig-unan nila nagakatuman man sa aton tion—ang “ulihi nga bahin sang mga adlaw.” (Isaias 2:2-4) Hambalan naton ining sibu sa tion nga mensahe, kay indi lamang may matagnaon ini nga kahulugan kundi ginatudluan man kita sini tuhoy sa kaluoy ni Jehova kag kon paano kita subong mga indibiduwal makabaton sini.
‘Ang Tugdo ni Jehova’
5, 6. (a) Paano ginlaragway ni Isaias ang malinong nga tion nga magasunod sa nagapakari nga bagyo? (b) Ano ang kahulugan sang termino nga “tugdo,” kag ano ang ginapakita sini tuhoy sa duta sang Juda?
5 Ang panghambal ni Isaias nagpagsik samtang ginapanan-aw niya ang malinong nga tion pagkatapos sang nagahilapit nga bagyo. Sia nagsulat: “Sa amo nga adlaw ang patugduon ni Jehova [“ang tugdo ni Jehova,” footnote] mangin puni kag himaya, kag ang bunga sang duta mangin isa ka butang nga ipabugal kag isa ka butang nga matahom para sa ila gikan sa Israel nga nakapalagyo.”—Isaias 4:2.
6 Ginapatuhuyan diri ni Isaias ang pagpasag-uli. Ang Hebreong nombre nga ginbadbad “tugdo” nagapatuhoy sa ‘sina nga nagatugdo, isa ka salingsing, isa ka sanga.’ Naangot ini sa kahamungayaan, pagtin-ad, kag mga pagpakamaayo gikan kay Jehova. Sa amo, ginalaragway ni Isaias ang isa ka paglaum—ang nagapakari nga pagkahapay indi magadugay sing dayon. Paagi sa pagpakamaayo ni Jehova, ang mahamungaya anay nga duta sang Juda liwat nga magapatubas sing bugana nga mga bunga.a—Levitico 26:3-5.
7. Sa anong paagi ang tugdo ni Jehova mangin “puni kag himaya”?
7 Gingamit ni Isaias ang maathag nga mga termino sa paglaragway sang pagkamahimayaon sang pagbag-o nga maabot. Ang tugdo ni Jehova mangin “puni kag himaya.” Ang tinaga nga “puni” nagapahanumdom sang katahom sang Ginsaad nga Duta sang ginhatag ini ni Jehova sa pungsod sang Israel mga siglo sang una. Tuman sadto katahom amo kon ngaa ginkabig yadto nga “puni [“hiyas,” New American Bible] sa tanan nga pungsod.” (Ezequiel 20:6) Sa amo, ginpasalig sang mga pulong ni Isaias ang katawhan nga ang duta sang Juda ipasag-uli sa iya anay himaya kag katahom. Sa pagkamatuod, mangin subong ini sang korona nga hiyas sa duta.
8. Sin-o ang presente agod makita ang napasag-uli nga katahom sang duta, kag paano ginalaragway ni Isaias ang ila ginabatyag?
8 Apang, sin-o ang presente agod makita ang napasag-uli nga katahom sang duta? ‘Sila sa Israel nga nakapalagyo,’ sulat ni Isaias. Huo, ang iban makalampuwas sa makahuluya nga kalaglagan nga gintagna anay. (Isaias 3:25, 26) Ang mga nagkalabilin nga makalampuwas magabalik sa Juda kag magapakigbahin sa pagpasag-uli sini. Para sa sining nagbalalik—“ang mga nakapalagyo”—ang bugana nga patubas sang ila napasag-uli nga duta mangin “isa ka butang nga ipabugal kag isa ka butang nga matahom.” (Isaias 4:2; footnote) Ang kahuluy-an nga gindulot sang kahapayan pagabuslan sang pagbatyag liwat sing bugal.
9. (a) Sa katumanan sang mga pulong ni Isaias, ano ang natabo sang 537 B.C.E.? (b) Ngaa masiling nga ang “mga nakapalagyo” nagalakip sang pila nga natawo samtang mga bihag sila? (Tan-awa ang footnote.)
9 Nahisuno gid sa mga pulong ni Isaias, ang bagyo sang paghukom nag-abot sang 607 B.C.E. sang ginlaglag sang mga Babilonianhon ang Jerusalem kag madamo nga Israelinhon ang napatay. Ang iban naluwas kag gindala nga mga bihag sa Babilonia, apang kon indi bangod sa kaluoy sang Dios, wala gid kuntani sing nakaluwas. (Nehemias 9:31) Sang ulihi, ang Juda nahapay sing bug-os. (2 Cronica 36:17-21) Nian, sang 537 B.C.E., gintugutan sang Dios sang kaluoy ang “mga nakapalagyo” nga magbalik sa Juda agod ipasag-uli ang matuod nga pagsimba.b (Esdras 1:1-4; 2:1) Ang tinagipusuon nga paghinulsol sining nagbalalik nga mga bihag matahom nga ginpabutyag sa Salmo 137, nga mahimo gid ginsulat sa tion sang pagkabihag ukon wala lang madugay pagkatapos sini. Sang nagbalik sila sa Juda, ginkultibar nila ang duta kag nagsab-ug sing binhi. Handurawa kon ano ang pat-od nga ginbatyag nila sang nakita nila nga ginapakamaayo sang Dios ang ila mga panikasog, amo kon ngaa ang duta nanugdo kaangay sang mabungahon nga “hardin sang Eden”!—Ezequiel 36:34-36.
10, 11. (a) Sa anong paagi ang Mga Estudyante Sang Biblia nabihag sa “Babilonia nga Daku” sang maaga nga bahin sang ika-20 nga siglo? (b) Paano ginpakamaayo ni Jehova ang mga nagkalabilin sang espirituwal nga mga Israelinhon?
10 Isa ka kaanggid nga pagpasag-uli ang nagakatabo sa aton adlaw. Sang maaga nga bahin sang ika-20 nga siglo, ang Mga Estudyante Sang Biblia, subong amo sadto ang pagkakilala sa mga Saksi ni Jehova, nangin espirituwal nga mga bihag sang “Babilonia nga Daku,” ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion. (Bugna 17:5) Bisan pa ginsikway na nila ang madamo butig nga relihiosong mga panudlo, ang Mga Estudyante Sang Biblia namusingan gihapon sang pila ka Babilonianhon nga mga ideya kag mga buhat. Subong resulta sang pagpamatok nga ginsugyot sang mga klero, ang iban sa ila literal nga ginbilanggo. Ang ila espirituwal nga duta—ang ila relihioso, ukon espirituwal, nga kahimtangan—ginhapay.
11 Apang sang tigpamulak sang 1919, ginkaluy-an ni Jehova ining mga nagkalabilin sang espirituwal nga mga Israelinhon. (Galacia 6:16) Nakita niya ang ila paghinulsol kag ang ila handum nga simbahon sia sa kamatuoran, gani ginhilway niya sila gikan sa literal nga pagkabilanggo kag, kapin ka importante, gikan sa espirituwal nga pagkabihag. Ining “mga nakapalagyo” ginpasag-uli sa ila hinatag sang Dios nga espirituwal nga kahimtangan, nga iya ginpahanabo nga magpatubas sing bugana. Ining espirituwal nga kahimtangan nagpresentar sing makabibihag, makagalanyat nga panagway, nga nagganyat sa minilyon sang iban pa nga mahinadlukon sa Dios nga katawhan nga magbuylog sa mga nagkalabilin sa matuod nga pagsimba.
12. Paano ginapadaku sang mga pulong ni Isaias ang kaluoy ni Jehova sa iya katawhan?
12 Ginapadaku diri sang mga pulong ni Isaias ang kaluoy sang Dios sa iya katawhan. Bisan pa ang mga Israelinhon subong isa ka pungsod nagtalikod kay Jehova, ginkaluy-an niya ang mahinulsulon nga mga nagkalabilin. Makatigayon kita sing paumpaw gikan sa pagkahibalo nga bisan ang mga nakasala sing daku makabalik kay Jehova nga may paglaum. Indi dapat pagbatyagon sang mga mahinulsulon nga indi na sila pagkaluy-an ni Jehova, kay wala niya ginasikway ang mahinulsulon nga tagipusuon. (Salmo 51:17) Ang Biblia nagapasalig sa aton: “Si Jehova maluluy-on kag mainayuhon, makuli sa pagpangakig kag bugana sa mahigugmaon nga kaayo. Subong sang amay nga nagakaluoy sa iya mga anak, si Jehova nagakaluoy sa mga nagakahadlok sa iya.” (Salmo 103:8, 13) Sa pagkamatuod, ang subong sina ka maluluy-on nga Dios takus gid sang aton bug-os nga pagdayaw!
Ang mga Nagkalabilin Nangin Balaan kay Jehova
13. Subong narekord sa Isaias 4:3, paano ginalaragway ni Isaias ang mga nagkalabilin nga ginpakitaan ni Jehova sing kaluoy?
13 Ginpakilala na kita sa mga nagkalabilin nga pakitaan ni Jehova sing kaluoy, apang ginalaragway sila karon ni Isaias sing detalyado pa. Sia nagsulat: “Mahanabo nga ang mga mabilin sa Sion kag ang mga nabilin sa Jerusalem silingon nga balaan sa iya, ang tanan nga nasulat para sa kabuhi sa Jerusalem.”—Isaias 4:3.
14. Sin-o “ang mga mabilin” kag “ang mga nabilin,” kag ngaa kaluy-an sila ni Jehova?
14 Sin-o “ang mga mabilin” kag “ang mga nabilin”? Sila ang mga nakapalagyo nga ginsambit sa nauna nga bersikulo—ang Judiyong mga bihag nga tugutan sa pagbalik sa Juda. Ginapakita karon ni Isaias kon ngaa kaluy-an sila ni Jehova—sila mangin “balaan sa iya.” Ang pagkabalaan nagakahulugan sing “relihioso nga pagkatinlo ukon pagkaputli; pagkasagrado.” Agod mangin balaan kinahanglan nga mangin matinlo, ukon putli, sa pulong kag sa buhat, agod makasunod sa talaksan ni Jehova sang kon ano ang husto kag nagakaigo. Huo, kaluy-an ni Jehova ang mga “balaan sa iya,” kag tugutan niya sila nga magbalik sa “balaan nga siudad,” ang Jerusalem.—Nehemias 11:1.
15. (a) Ang ekspresyon nga ‘ginsulat para sa kabuhi sa Jerusalem’ nagapahanumdom sa aton sang anong kinabatasan sang mga Judiyo? (b) Anong makapahunahuna nga paandam ang ginapahangop sang mga pulong ni Isaias?
15 Magapabilin bala didto ining matutom nga mga nagkalabilin? Sila ‘isulat para sa kabuhi sa Jerusalem,’ amo ang saad ni Isaias. Nagapahanumdom ini sa aton sang kinabatasan sang mga Judiyo nga ginarehistro sing mahalungon gid ang mga pamilya kag mga tribo sang Israel. (Nehemias 7:5) Kon ang isa narehistro, nagakahulugan ini nga buhi sia, kay kon mapatay ang isa ka tawo, ang iya ngalan ginakuha. Sa iban nga mga bahin sang Biblia, makabasa kita tuhoy sa isa ka malaragwayon nga rehistro, ukon tulun-an, nga nagaunod sang mga ngalan sang padyaan ni Jehova sing kabuhi. Apang ginabaton sining tulun-an ang mga ngalan nga may kondisyon, kay sarang ‘mapanas’ ni Jehova ang mga ngalan. (Exodo 32:32, 33; Salmo 69:28) Kon amo, ang mga pulong ni Isaias nagapahangop sing makapahunahuna nga paandam—ang mga magbalalik makapadayon sa pagkabuhi sa ila napasag-uli nga duta lamang kon magpabilin sila nga balaan sa panulok sang Dios.
16. (a) Ano ang ginpatuman ni Jehova sa mga gintugutan niya nga magbalik sa Juda sang 537 B.C.E.? (b) Ngaa masiling nga ang kaluoy ni Jehova sa hinaplas nga mga nagkalabilin kag sa “iban nga mga karnero” indi nangin walay pulos?
16 Sang 537 B.C.E., ang mga nagkalabilin nagbalik sa Jerusalem nga may putli nga motibo—ipasag-uli ang matuod nga pagsimba. Ang bisan sin-o nga nadagtaan sang pagano nga relihiosong mga buhat ukon sang di-matinlo nga paggawi nga ginpaandam gid ni Isaias, wala sing kinamatarong sa pagbalik. (Isaias 1:15-17) Sila lamang nga gintamod ni Jehova nga balaan ang makabalik sa Juda. (Isaias 35:8) Sing kaanggid, sugod sang mahilway sila gikan sa espirituwal nga pagkabihag sang 1919, ang hinaplas nga mga nagkalabilin, nga ginabuylugan karon sang minilyon sang “iban nga mga karnero”—ang mga may paglaum sa kabuhi nga walay katapusan sa duta—naghimo sang tanan nga panikasog agod mangin balaan sa panulok sang Dios. (Juan 10:16) Ginhuklas nila sa ila kaugalingon ang Babilonianhon nga mga panudlo kag mga buhat. Subong mga indibiduwal, nagapanikasog sila nga sundon ang mataas nga mga talaksan sang Dios sa moralidad. (1 Pedro 1:14-16) Ang kaluoy ni Jehova sa ila wala nangin walay pulos.
17. Kay sin-o mga ngalan ang ginasulat ni Jehova sa iya “tulun-an sang kabuhi,” kag ano ang determinado kita nga himuon?
17 Dumduma nga natalupangdan ni Jehova ang mga indibiduwal sa Israel nga balaan kag nga iya ‘ginsulat ang ila mga ngalan para sa kabuhi.’ Sa karon man, ginatalupangod ni Jehova ang aton mga paninguha nga mangin matinlo sa hunahuna kag sa lawas samtang ‘ginapresentar naton ang aton lawas nga isa ka halad nga buhi, balaan, kalahamut-an sa Dios.’ (Roma 12:1) Kag ginarekord sang Dios ang tanan nga nagasunod sa sini nga dalanon sa kabuhi sa iya “tulun-an sang kabuhi”—ang malaragwayon nga rekord nga nagaunod sang mga ngalan sang mga indibiduwal nga magabaton sing kabuhi nga walay katapusan, sa langit man ukon sa duta. (Filipos 4:3; Malaquias 3:16) Gani, himuon naton ang tanan nga masarangan naton agod magpabilin nga balaan sa mga mata sang Dios, agod mahuptan ang aton ngalan sa sinang hamili nga “tulun-an.”—Bugna 3:5.
Ang Ginasaad nga Mahigugmaon nga Pag-atipan
18, 19. Suno sa Isaias 4:4, 5, ano nga pagpaninlo ang himuon ni Jehova, kag paano ini himuon?
18 Masunod ginapakita ni Isaias kon paano ang mga pumuluyo sang napasag-uli nga duta mangin balaan kag kon ano nga mga pagpakamaayo ang nagahulat sa ila. Sia nagsiling: “Kon mahugasan na ni Jehova ang higko sang mga anak nga babayi sang Sion kag bunlawan niya bisan gani ang pagpaagay sing dugo sa Jerusalem gikan sa sulod niya paagi sa espiritu sang paghukom kag paagi sa espiritu sang pagsunog, pat-od nga magatuga man si Jehova sa ibabaw sang tagsa ka malig-on nga duog sang Bukid Sion kag sa ibabaw sang iya duog sang pagtinipon sing isa ka panganod kon adlaw kag sing isa ka aso, kag sing kasanag sang nagadabdab nga kalayo kon gab-i; kay sa ibabaw sang tanan nga himaya magaluntad ang isa ka pasilungan.”—Isaias 4:4, 5.
19 Sa nauna nga mga bersikulo ginsabdong ni Isaias ang “mga anak nga babayi sang Sion,” nga ang ila kalautan sa moral ginatago sang ila mapakitakitaon nga mga puni. Ginbuyagyag man niya ang kasal-anan sa dugo sang katawhan sa kabilugan, kag ginpalig-on sila nga manghugas. (Isaias 1:15, 16; 3:16-23) Apang, sa sini nga bahin, ginapaabot niya ang tion nga ang Dios mismo ang ‘magahugas sang higko,’ ukon kahigko sa moral kag ‘bunlawan ang dugo.’ (Isaias 4:4, New International Version) Paano himuon ining pagpaninlo? Paagi sa “espiritu sang paghukom” kag paagi sa “espiritu sang pagsunog.” Ang nagapakari nga kalaglagan sang Jerusalem kag ang pagkabihag sa Babilonia amo ang mangin silabo sang paghukom kag sang nagadabdab nga kaakig sang Dios sa isa ka di-matinlo nga pungsod. Ang mga nagkalabilin nga makalampuwas sa sining mga kalamidad kag magabalik sa ila duta nangin mapainubuson kag matinlo. Amo kon ngaa mangin balaan sila kay Jehova kag makabaton sing kaluoy.—Ipaanggid ang Malaquias 3:2, 3.
20. (a) Ano ang ginapahanumdom sang mga ekspresyon nga “panganod,” “aso,” kag “nagadabdab nga kalayo”? (b) Ngaa indi dapat mahadlok ang gintinluan nga mga bihag?
20 Paagi kay Isaias, nagapanaad si Jehova nga atipanon niya sing mahigugmaon ining natinluan nga mga nagkalabilin. Ang mga ekspresyon nga “panganod,” “aso,” kag “nagadabdab nga kalayo” nagapahanumdom kon paano gin-atipan ni Jehova ang mga Israelinhon sang magbiya sila sa Egipto. Ang “haligi nga kalayo kag panganod” nag-amlig sa ila gikan sa nagalagas nga mga Egiptohanon; nagtuytoy man ini sa ila sa kahanayakan. (Exodo 13:21, 22; 14:19, 20, 24) Sang magpakita si Jehova sa Bukid Sinai, ang bukid “nag-aso sa bug-os nga palibot.” (Exodo 19:18) Gani, ang natinluan nga mga bihag indi dapat mahadlok. Si Jehova ang mangin Manug-amlig nila. Magaupod sia sa ila bisan kon nagatipon sila sa ila mga puluy-an ukon nagatipon sing tingob sa balaan nga mga kombension.
21, 22. (a) Ang layanglayang, ukon payag, masami nga ginatukod anay para sa anong katuyuan? (b) Ano nga palaabuton ang ginpresentar sa natinluan nga mga nagkalabilin?
21 Gintapos ni Isaias ang iya paglaragway sang pag-amlig sang Dios paagi sa pagpatalupangod sang adlaw-adlaw nga pagkabuhi. Sia nagsulat: “May layanglayang nga handong kon adlaw batok sa mamala nga kainit, kag dalangpan kag duog nga palanaguan gikan sa maulan nga bagyo kag sa pagtulo sang ulan.” (Isaias 4:6) Ang layanglayang, ukon payag, masami nga ginatukod anay sa isa ka ulubasan ukon sa isa ka latagon agod maghatag sing ginakinahanglan gid nga pasilungan gikan sa nagatagiti nga adlaw sang tingadlaw kag gikan sa tugnaw kag sa mga bagyo sang tingulan.—Ipaanggid ang Jonas 4:5.
22 Sa tion sang makapalaso nga init sang paghingabot kag sang mga bagyo sang pagpamatok, si Jehova ang mangin Tuburan sang pangamlig, kalig-unan, kag dalangpan para sa natinluan nga mga nagkalabilin. (Salmo 91:1, 2; 121:5) Sa amo, isa ka matahom nga palaabuton ang ginapresentar sa ila: Kon talikdan nila ang di-matinlo nga mga pagtuluuhan kag mga buhat sang Babilonia, magpaidalom sa pagtinlo sang paghukom ni Jehova, kag magtinguha sa pagpabilin nga balaan, magapabilin sila nga wala sing peligro, nga subong bala yara sa isa ka “layanglayang” sang pag-amlig sang Dios.
23. Ngaa ginpakamaayo ni Jehova ang hinaplas nga mga nagkalabilin kag ang ila mga kaupod?
23 Talupangda nga magauna anay ang pagtinlo, dayon ang mga pagpakamaayo. Nangin matuod ini sa aton adlaw. Sang 1919 ang hinaplas nga mga nagkalabilin mapainubuson nga nagtugot sang ila kaugalingon nga paputlion, kag ‘ginhugasan’ ni Jehova ang ila pagkadimatinlo. Kutob sadto, gintugutan man sang “dakung kadam-an” sang iban nga mga karnero ang ila kaugalingon nga matinluan ni Jehova. (Bugna 7:9) Bangod natinluan na, ang mga nagkalabilin kag ang ila mga kaupod ginpakamaayo—gindala sila ni Jehova sa iya maamligon nga pag-atipan. Wala niya ginapunggan sa milagruso nga paagi ang init sang paghingabot ukon ang mga bagyo sang pagpamatok batok sa ila. Apang ginaamligan niya sila, nga subong bala nagatukod sa ibabaw nila sing ‘layanglayang nga handong kag duog nga palanaguan gikan sa maulan nga bagyo.’ Paano?
24. Paano nangin dayag nga ginpakamaayo ni Jehova ang iya katawhan subong isa ka organisasyon?
24 Binagbinaga ini: Ang pila sang labing gamhanan nga mga panguluhan sa maragtas nagdumili sang pagbantala nga hilikuton sang mga Saksi ni Jehova ukon nagtinguha nga dulaon sila sing bug-os. Apang, ang mga Saksi nagpabilin nga malig-on kag nagpadayon sa pagbantala nga walay untat! Ngaa wala mapadulog sang gamhanan nga mga pungsod ang hilikuton sining diutay lamang kag daw walay depensa nga grupo sang katawhan? Bangod ginbutang ni Jehova ang iya matinlo nga mga alagad sa “layanglayang” sang pag-amlig nga indi maguba sang bisan sin-o nga tawo!
25. Ano ang kahulugan para sa aton subong mga indibiduwal nga si Jehova amo ang aton Manug-amlig?
25 Kamusta naman kita subong mga indibiduwal? Bangod si Jehova amo ang aton Manug-amlig, wala ini nagakahulugan nga ang kabuhi sa sining sistema sang mga butang wala gid sing problema. Madamo nga matutom nga mga Cristiano ang nagaatubang sing mga kabudlayan, subong sang kaimulon, kinaugali nga mga kalamidad, inaway, balatian, kag kamatayon. Kon nagaatubang sini nga mga kapiot, indi gid naton pagkalipatan nga ang aton Dios nagaupod sa aton. Ginaamligan niya kita sa espirituwal, nagahatag sang aton kinahanglanon—bisan sing “gahom nga labaw sa kinaandan”—agod mabatas ang mga pagtilaw sing matutom. (2 Corinto 4:7) Bangod wala kita sing peligro sa atubangan niya, indi kita dapat mahadlok. Kay tubtob ginahimo naton ang aton labing masarangan sa pagpabilin nga balaan sa iya panulok, wala sing bisan ano ang “makapahamulag sa aton sa gugma sang Dios.”—Roma 8:38, 39.
[Mga nota]
a Ang iban nga mga iskolar nagasiling nga ang dinalan nga ‘tugdo ni Jehova’ nagapatuhoy sa Mesias, nga indi maglutaw tubtob matapos ang pagpasag-uli sa Jerusalem. Sa Aramaiko nga mga Targum, ginpabutyag ini nga ekspresyon sing subong sini: “Ang Mesias [Cristo] ni Jehova.” Makawiwili nga ang amo gihapon nga Hebreong nombre (tseʹmach) gingamit sang ulihi ni Jeremias sang ginapatuhuyan niya ang Mesias subong “isa ka matarong nga tugdo” nga ginbangon kay David.—Jeremias 23:5; 33:15.
b “Ang mga nakapalagyo” naglakip sang pila nga natawo samtang mga bihag sila. Sarang sila makabig nga “nakapalagyo,” kay wala gid sila kuntani matawo kon ang ila mga katigulangan wala makalampuwas sa kalaglagan.—Esdras 9:13-15; ipaanggid ang Hebreo 7:9, 10.
[Retrato sa pahina 63]
Ang bagyo sang paghukom sang Dios magaabot sa Juda