Kapitulo Onse
“Dili Kamo Magsalig sa mga Dungganon”
1, 2. (a) Anong ginbugna nga laygay ang wala ginpamatian sang mga Judiyo, kag ano ang resulta? (b) Ngaa namangkot si Jehova: ‘Diin ang papeles sang diborsio?’
“DILI kamo magsalig sa mga dungganon, ukon sa anak sang dutan-on nga tawo, nga sa iya wala sing kaluwasan. . . . Malipayon sia nga ang iya kabulig amo ang Dios ni Jacob, nga ang iya paglaum yara kay Jehova nga iya Dios, ang Magbubuhat sang langit kag sang duta.” (Salmo 146:3-6) Kon himuon lamang sang mga Judiyo nga nagakabuhi sang panahon ni Isaias ang ginalaygay sang salmista! Kon magsalig lamang sila, indi sa Egipto ukon sa bisan ano pa nga pagano nga pungsod, kundi sa “Dios ni Jacob”! Nian, kon salakayon ang Juda sang iya mga kaaway, amligan sia ni Jehova. Apang, nangindi ang Juda nga magpabulig kay Jehova. Gani, tugutan ni Jehova ang Jerusalem nga laglagon kag ang mga pumuluyo sang Juda bihagon sa Babilonia.
2 Wala sing mabasol ang Juda kundi ang iya kaugalingon lamang. Indi sia makasiling nga ang iya kalaglagan natabo bangod nagluib si Jehova sa iya ukon ginpatumbayaan niya ang iya pagpakigkatipan sa pungsod. Ang Manunuga wala magbungkag sang iya pagpakigkatipan. (Jeremias 31:32; Daniel 9:27; Bugna 15:4) Ginapadaku ining katunayan, ginpamangkot ni Jehova ang mga Judiyo: “Diin, nian, ang papeles sang diborsio sang inyo iloy, nga akon ginpahalin?” (Isaias 50:1a) Sa idalom sang Mosaikong Kasuguan, ang isa ka lalaki nga magadiborsio sa iya asawa dapat maghatag sa iya sing papeles sang diborsio. Nian, mangin hilway sia sa pagpamana liwat. (Deuteronomio 24:1, 2) Sa isa ka malaragwayon nga kahulugan, naghatag si Jehova sina nga papeles sa utod nga ginharian sang Juda, ang Israel, apang wala niya ini ginhimo sa Juda.a Sia gihapon ang iya “tag-iya nga bana.” (Jeremias 3:8, 14) Indi gid hilway ang Juda nga makigrelasyon sa pagano nga mga pungsod. Ang relasyon sa iya ni Jehova magapadayon “tubtob nga mag-abot ang Silo [ang Mesias].”—Genesis 49:10.
3. Ano ang rason nga “ginbaligya” ni Jehova ang iya katawhan?
3 Ginpamangkot man ni Jehova ang Juda: “Kay sin-o sa akon mga nautangan ginbaligya ko kamo?” (Isaias 50:1b) Ang mga Judiyo indi mangin mga bihag sa Babilonia agod pangbayad sa utang kuno ni Jehova. Indi kaangay si Jehova sa isa ka imol nga Israelinhon nga dapat magbaligya sang iya mga anak sa nautangan niya agod makaimpas. (Exodo 21:7) Sa baylo, ginsugid ni Jehova ang matuod nga rason kon ngaa mangin mga ulipon ang iya katawhan: “Yari karon! Bangod sang inyo kasaypanan ginbaligya kamo, kag bangod sang inyo mga paglapas ginpahalin ang inyo iloy.” (Isaias 50:1c) Ang mga Judiyo amo ang nagbiya kay Jehova; wala sia magbiya sa ila.
4, 5. Paano ginpakita ni Jehova ang iya gugma para sa iya katawhan, apang ano ang ginsabat sang Juda?
4 Ang masunod nga ginpamangkot ni Jehova maathag nga nagapadaku sang iya gugma sa iya katawhan: “Ngaa sang pag-abot ko, wala sing bisan sin-o didto? Sang nagpanawag ako, wala sing nagasabat?” (Isaias 50:2a) Paagi sa iya mga alagad nga mga manalagna, daw subong bala nga si Jehova nagsulod sa puluy-an sang iya katawhan agod makitluoy sa ila nga magbalik sa iya upod ang ila bug-os nga tagipusuon. Apang wala sila magsabat. Ginpasulabi sang mga Judiyo nga mangayo sing bulig sa dutan-on nga tawo, kon kaisa sa Egipto pa sila nagadangop.—Isaias 30:2; 31:1-3; Jeremias 37:5-7.
5 Mas masaligan bala nga manluluwas ang Egipto sangsa kay Jehova? Mahimo gid nga nalipatan na sadtong di-matutom nga mga Judiyo ang mga natabo nga nagdul-ong sa pagkabun-ag sang ila pungsod mga siglo antes sini. Ginpamangkot sila ni Jehova: “Ang akon bala kamot sa pagkamatuod nangin tuman kalip-ot amo nga indi ini makatubos, ukon wala bala sing gahom sa akon agod magluwas? Yari karon! Sa akon pagsabdong ginapamala ko ang dagat; ginahimo ko nga kahanayakan ang mga suba. Ang ila mga isda nagabaho bangod wala sing tubig, kag nagakapatay sila bangod sang kauhaw. Ginapanaptan ko sing kadulom ang kalangitan, kag ginahimo ko nga panapton nga sako ang ila tabon.”—Isaias 50:2b, 3.
6, 7. Paano ginpakita ni Jehova ang iya gahom sa pagluwas sa atubangan sang peligro gikan sa mga Egiptohanon?
6 Sang 1513 B.C.E., ang Egipto amo ang manlulupig—indi ang ginlauman nga manluluwas—sang katawhan sang Dios. Mga ulipon ang mga Israelinhon sa sadtong pagano nga pungsod. Apang ginluwas sila ni Jehova, kag makakulunyag gid yadto nga kaluwasan! Una anay, nagpadala sia sing Napulo ka Kalalat-an sa pungsod. Pagkatapos sang makahalapay nga ikapulo nga kalalat-an, ginpalakat ni Paraon sang Egipto ang mga Israelinhon. (Exodo 7:14–12:31) Apang, sang makalakat na sila, nagbaylo ang tagipusuon ni Paraon. Gintipon niya ang iya kasuldadusan kag ginlagas ang mga Israelinhon agod pabalikon sila sa Egipto. (Exodo 14:5-9) Bangod sang Egiptohanon nga kasuldadusan sa likod nila kag sang Dagat nga Mapula sa unahan nila, nakibon ang mga Israelinhon! Apang didto si Jehova agod makig-away para sa ila.
7 Ginpunggan ni Jehova ang mga Egiptohanon paagi sa isa ka haligi nga panganod nga nagapatunga sa ila kag sa mga Israelinhon. Sa pihak sang panganod nga nahamtangan sang mga Egiptohanon, may kadudulman; sa nahamtangan sang mga Israelinhon, may kapawa. (Exodo 14:20) Nian, samtang ginabalabagan ang kasuldadusan sang mga Egiptohanon, “ginpapunong ni Jehova ang dagat paagi sa mabaskog nga salatan sa bug-os nga gab-i kag ang dagat nahubsan.” (Exodo 14:21) Sang maghawa ang tubig, ang tanan nga tawo—mga lalaki, mga babayi, kag kabataan—nagtabok sa Dagat nga Mapula. Sang halos nakatabok na ang iya katawhan sa pihak sang dagat, ginkuha ni Jehova ang panganod. Ang nagalagas nga mga Egiptohanon naghuyab pasulod sa tunga sang dagat. Sang makatabok na ang iya katawhan, gin-uli ni Jehova ang tubig, kag nalumos si Paraon kag ang iya kasuldadusan. Sa amo nakig-away si Jehova para sa iya katawhan. Daw ano ini nga pagpalig-on para sa mga Cristiano karon!—Exodo 14:23-28.
8. Ano nga mga paandam ang wala ginsapak sang mga pumuluyo sang Juda amo kon ngaa nabihag sila sang ulihi?
8 Sang panahon ni Isaias, pito ka gatos ka tuig na ang nagligad halin sadtong kadalag-an sang Dios. Ang Juda karon isa na ka pungsod bangod sang iya kaugalingon nga kinamatarong. Kon kaisa, nagapakignegosasyon sia subong diplomasya sa dumuluong nga mga panguluhan, subong sang Asiria kag Egipto. Apang indi masaligan ang mga lider sining pagano nga mga pungsod. Unahon nila pirme ang ila interes sangsa bisan ano nga pagpakigkatipan nila sa Juda. Nagahambal sa ngalan ni Jehova, ginpaandaman sang mga manalagna ang katawhan nga indi pagsaligan ining mga tawo, apang nagpabungol lamang sila sa mga pulong sang manalagna. Sa ulihi, ang mga Judiyo mangin mga bihag sa Babilonia kag mangin mga ulipon didto sa sulod sang 70 ka tuig. (Jeremias 25:11) Apang, indi pagkalipatan ni Jehova ang iya katawhan, ukon sikwayon sila sing dayon. Sa gintalana nga tion, dumdumon niya sila, kag buksan niya ang dalan pabalik sa ila dutang natawhan agod ipasag-uli nila ang putli nga pagsimba. Para sa anong katuyuan? Agod maghanda para sa pag-abot sang Silo, ang isa nga dapat tumanon sang tanan nga katawhan!
Magaabot ang Silo
9. Sin-o ang Silo, kag ano sia nga sahi sang manunudlo?
9 Nagligad ang mga siglo. “Ang kabug-usan sang tion” nag-abot, kag ang isa nga ginatawag nga Silo, si Ginuong Jesucristo, nag-abot sa duta. (Galacia 4:4; Hebreo 1:1, 2) Ang katunayan nga ginpili ni Jehova ang iya pinakasuod nga kaupod subong iya Humalambal sa mga Judiyo nagapakita kon daw ano ka daku nga ginahigugma ni Jehova ang iya katawhan. Nangin ano nga sahi sang humalambal si Jesus? Pinakamaayo gid! Indi lamang humalambal si Jesus, manunudlo man sia—isa ka Batid nga Manunudlo. Indi ina makapakibot, bangod pinakamaayo gid ang iya Instruktor—si Jehova nga Dios. (Juan 5:30; 6:45; 7:15, 16, 46; 8:26) Ginapalig-on ini sang matagnaon nga ginsiling ni Jesus paagi kay Isaias: “Ang Soberanong Ginuong Jehova naghatag sa akon sang dila sang mga natudluan, agod mahibaluan ko kon paano sabton ang ginakapoy paagi sa pulong. Nagapamukaw sia kada aga; ginapukaw niya ang akon igdulungog agod makabati kaangay sa mga natudluan.”—Isaias 50:4.b
10. Paano ginpakita ni Jesus ang gugma ni Jehova sa Iya katawhan, kag ano nga reaksion ang nabaton ni Jesus?
10 Antes magkari sa duta, nagpangabudlay si Jesus sa tupad sang iya Amay sa langit. Ang mahigugmaon nga kaangtanan sa ulot sang Amay kag sang Anak matagnaon nga ginalaragway sa Hulubaton 8:30: “Sadto yara ako sa tupad [ni Jehova] subong batid nga manugpangabudlay, . . . nagakalipay ako sa atubangan niya sa tanan nga tion.” Ang pagpamati sa iya Amay naghatag kay Jesus sing daku nga kalipay. Ginpakita niya ang gugma sang iya Amay “sa mga anak sang tawo.” (Hulubaton 8:31) Sang magkari sia sa duta, ginsabat ni Jesus “ang ginakapoy paagi sa pulong.” Ginasugdan niya ang iya ministeryo paagi sa pagbasa sing isa ka makalipay nga dinalan gikan sa tagna ni Isaias: “Ang espiritu ni Jehova yari sa akon, bangod nga ginhaplas niya ako sa pagwali sing maayong balita sa mga imol, . . . sa paghilway sang mga ginpigos.” (Lucas 4:18; Isaias 61:1) Maayong balita para sa mga imol! Kapahuwayan para sa mga ginakapoy! Daw ano nga kalipay ang ginhatag sa katawhan sina nga pahibalo! Ang iban nagkasadya—apang indi tanan. Sa katapusan, madamo ang nangindi sa pagbaton sa mga pamatuod ni Jesus subong isa nga natudluan ni Jehova.
11. Sin-o ang nagpaidalom sa gota upod kay Jesus, kag ano ang naeksperiensiahan nila?
11 Apang, ang iban luyag mamati sing dugang pa. Malipayon nga ginbaton nila ang makalilipay nga pangagda ni Jesus: “Kari sa akon, kamo tanan nga ginabudlayan kag ginabug-atan, kag papahuwayon ko kamo. Itakod ang akon gota kag magtuon kamo sa akon, kay ako malulo kag mapainubuson sing tagipusuon, kag makakita kamo sing kapahuwayan sa inyo mga kalag.” (Mateo 11:28, 29) Lakip sa mga nagpalapit kay Jesus amo ang mga tawo nga nangin mga apostoles niya. Nahibaluan nila nga ang pagpaidalom sa gota upod kay Jesus nagakahulugan sing mabudlay nga hilikuton para sa ila. Ini nga hilikuton nagalakip, lakip sa iban nga mga butang, sing pagbantala sing maayong balita sang Ginharian tubtob sa mga ukbong sang duta. (Mateo 24:14) Samtang nagapakigbahin ang mga apostoles kag ang iban pa nga mga disipulo sa sining hilikuton, napamatud-an nila nga nagahatag matuod ini sing kapahuwayan sa ila kalag. Amo gihapon nga hilikuton ang ginahimo sang matutom nga mga Cristiano karon, kag ang pagpakigbahin sa sini nagahatag sa ila sing kaanggid man nga mga kalipay.
Indi Sia Rebelyuso
12. Sa anong mga paagi ginpakita ni Jesus ang iya pagkamatinumanon sa iya langitnon nga Amay?
12 Wala gid malipatan ni Jesus ang iya katuyuan sa pagkari sa duta—ang himuon ang kabubut-on sang Dios. Ang iya pagtamod sa mga butang gintagna: “Ang Soberanong Ginuong Jehova nagbukas sang akon igdulungog, kag ako, sa akon bahin, indi rebelyuso. Wala ako magliso sa pihak nga direksion.” (Isaias 50:5) Si Jesus matinumanon pirme sa Dios. Sa pagkamatuod, nakasiling pa gani sia: “Ang Anak indi makahimo sing bisan ano sa iya kaugalingon, kundi lamang ang nakita niya nga ginahimo sang Amay.” (Juan 5:19) Antes mangin tawo, mahimo gid nga nagpangabudlay si Jesus upod sa iya Amay sa sulod sang minilyon, kag binilyon pa gani, ka tuig. Sa tapos makakari sa duta, padayon nga ginsunod niya ang mga instruksion ni Jehova. Gani, labi pa nga subong di-himpit nga mga sumulunod ni Cristo, dapat naton himuon ang ginasugo ni Jehova!
13. Ano ang nagahulat kay Jesus, apang paano niya ginpakita nga maisog sia?
13 Ang iban nga nagsikway sa bugtong nga Anak ni Jehova naghingabot sa iya, kag gintagna man ini: “Ang akon likod gintaya ko sa mga manugbunal, kag ang akon mga pisngi sa mga nagagabot sing buhok. Wala ko gintago ang akon nawong gikan sa makahuluya nga mga butang kag sa pagdupla.” (Isaias 50:6) Suno sa tagna, ang Mesias magaantos sing kasakit kag kahuy-anan sa mga kamot sang mga kasumpong. Nahibaluan ini ni Jesus. Kag nahibaluan niya kon tubtob diin magadangat ining paghingabot. Apang, samtang nagahingapos ang iya tion sa duta, wala sia magpakita sing kahadlok. Upod ang kaangay sa santikan nga determinasyon nagkadto sia sa Jerusalem, diin matapos ang iya tawhanon nga kabuhi. Samtang nagapakadto didto, ginsugiran ni Jesus ang iya mga disipulo: “Yari karon, nagataklad kita pa Jerusalem, kag ang Anak sang tawo itugyan sa puno nga mga saserdote kag sa mga escriba, kag hukman nila sia sing kamatayon, kag itugyan sia sa mga tawo sang mga pungsod, kag uligyaton nila sia kag duplaan sia kag bunalon sia kag patyon sia, apang sa tapos sang tatlo ka adlaw mabanhaw sia.” (Marcos 10:33, 34) Ang magasugyot sining tanan nga malaut nga kapintas amo ang mga tawo nga dapat mas nakahangop—ang puno nga mga saserdote kag ang mga escriba.
14, 15. Paano natuman ang mga pulong ni Isaias nga si Jesus bunalon kag pakahuy-an?
14 Sang gab-i sang Nisan 14, 33 C.E., didto si Jesus sa hardin sang Getsemane upod sa pila sang iya mga sumulunod. Nagapangamuyo sia. Sa hinali lamang, nag-abot ang isa ka akig nga grupo kag gindakop nila sia. Apang wala sia mahadlok. Nahibaluan niya nga si Jehova nagaupod sa iya. Ginpasalig ni Jesus ang iya hinadlukan nga mga apostoles nga kon luyag lamang niya, mahimo sia makapangabay sa iya Amay nga magpadala sing kapin sa napulog-duha ka lehiyon sang mga anghel agod luwason sia, apang nagdugang sia: “Kon amo sina, paano matuman ang Kasulatan?”—Mateo 26:36, 47, 53, 54.
15 Ang tanan nga gintagna tuhoy sa mga pagtilaw kag kamatayon sang Mesias natuman. Sa tapos sang isa ka ginmaniobra nga bista sa atubangan sang Sanhedrin, gin-usisa ni Poncio Pilato si Jesus, nga nagpabunal sa iya. ‘Ginbunal sia [sang Romano nga mga soldado] sa ulo sang tabun-ak kag ginduplaan sia.’ Sa amo natuman ang mga pulong ni Isaias. (Marcos 14:65; 15:19; Mateo 26:67, 68) Bisan pa wala nagasiling ang Biblia nga literal nga gingabot ang pila ka bungot ni Jesus—nga nagapakita sang daku gid nga pagtamay—walay duhaduha nga natabo ini, subong gid sang gintagna ni Isaias.c—Nehemias 13:25.
16. Walay sapayan sang daku nga pag-ipit, ano ang ginpakita ni Jesus, kag ngaa wala sia mahuya?
16 Sang nagatindog si Jesus sa atubangan ni Pilato, wala sia makitluoy agod luwason ang iya kabuhi kundi nagpabilin sia nga kalmado, bangod nahibaluan niya nga dapat sia mapatay agod matuman ang Kasulatan. Sang magsiling ang Romanong gobernador nga may gahom sia sa paghukom kay Jesus sa kamatayon ukon sa paghilway sa iya, si Jesus walay kahadlok nga nagsabat: “Wala ikaw kuntani sing bisan anong awtoridad batok sa akon kon wala ini mahatag sa imo gikan sa ibabaw.” (Juan 19:11) Wala kaluoy nga ginpintasan sang mga soldado ni Pilato si Jesus, apang napaslawan sila nga magbatyag sia sing kahuya. Ngaa abi mahuya sia? Indi sia ginasilutan sing di-makatarunganon bangod sang pila ka paglapas. Sa baylo, ginahingabot sia bangod sa pagkamatarong. Sa sini, natuman ang dugang pa nga matagnaon nga mga pulong ni Isaias: “Ang Soberanong Ginuong Jehova magabulig sa akon. Amo kon ngaa wala ako nagabatyag sing kahuya. Amo kon ngaa ginhimo ko ang akon nawong kaangay sa santikan, kag nakahibalo ako nga indi ako mahuy-an.”—Isaias 50:7.
17. Sa anong mga paagi ginsakdag ni Jehova si Jesus sa iya bug-os nga ministeryo?
17 Ang kaisog ni Jesus napasad sa iya bug-os nga pagsalig kay Jehova. Ang iya tindog nagapakita nga nagahisanto sia sing bug-os sa mga pulong ni Isaias: “Ang Isa nga nagapahayag sa akon nga matarong malapit. Sin-o ang makapakig-away sa akon? Magtindog kita sing dungan. Sin-o ang akon hudisyal nga kasumpong? Magpalapit sia sa akon. Yari karon! Ang Soberanong Ginuong Jehova magabulig sa akon. Sin-o ang makapahayag nga malaut ako? Yari karon! Sila tanan, kaangay sa isa ka panapton, magadaan. Isa ka sipit lamang ang magaut-ot sa ila.” (Isaias 50:8, 9) Sang adlaw nga ginbawtismuhan si Jesus, ginpakamatarong sia ni Jehova subong isa ka espirituwal nga anak sang Dios. Sa katunayan, nabatian ang tingog mismo sang Dios sadto nga okasyon, nga nagasiling: “Ini ang akon Anak, ang hinigugma, nga ginakahamut-an ko.” (Mateo 3:17) Sang nagahingapos ang iya kabuhi sa duta, samtang nagaluhod si Jesus nga nagapangamuyo sa hardin sang Getsemane, “nagpakita sa iya ang isa ka anghel gikan sa langit kag ginpabakod sia.” (Lucas 22:41-43) Gani nahibaluan ni Jesus nga nahamuot ang iya Amay sa iya dalanon sa kabuhi. Ining himpit nga Anak sang Dios wala makahimo sing sala. (1 Pedro 2:22) Ginbutangbutangan sia sang iya mga kaaway nga isa ka manuglapas sa Adlaw nga Inugpahuway, palahubog, kag may demonyo, apang wala mahuy-an si Jesus sa ila kabutigan. Ang Dios kaupod niya, gani sin-o ang makasumpong sa iya?—Lucas 7:34; Juan 5:18; 7:20; Roma 8:31; Hebreo 12:3.
18, 19. Ano nga mga eksperiensia kaanggid sa inagihan ni Jesus ang naeksperiensiahan sang hinaplas nga mga Cristiano?
18 Ginpaandaman ni Jesus ang iya mga disipulo: “Kon ginhingabot nila ako, hingabuton man nila kamo.” (Juan 15:20) Wala magdugay, ginpamatud-an ini sang mga natabo. Sang Pentecostes 33 C.E., ang balaan nga espiritu ginbubo sa matutom nga mga disipulo ni Jesus, kag nabun-ag ang Cristianong kongregasyon. Halos sa gilayon gid nagtinguha ang relihioso nga mga lider nga padulugon ang pagbantala sining matutom nga mga lalaki kag mga babayi nga nagapakig-upod karon kay Jesus subong bahin sang “binhi ni Abraham” kag ginbaton subong espirituwal nga mga anak sang Dios. (Galacia 3:26, 29; 4:5, 6) Halin sang nahauna nga siglo tubtob karon, samtang malig-on nga nagatindog bangod sa pagkamatarong, ginabatas sang hinaplas nga mga Cristiano ang butig nga propaganda kag mapait nga paghingabot gikan sa mga kaaway ni Jesus.
19 Ginadumdom gihapon nila ang makapalig-on nga mga pulong ni Jesus: “Malipayon kamo kon ang mga tawo magpasipala sa inyo kag maghingabot sa inyo kag binutig nga maghambal sing tanan nga sahi sang malaut nga butang batok sa inyo tungod sa akon. Magkasadya kamo kag magtumbo sa kalipay, kay daku ang inyo padya sa mga langit.” (Mateo 5:11, 12) Gani, bisan sa idalom sang pinakamapait nga pagsalakay, ginahangad sang hinaplas nga mga Cristiano ang ila mga ulo. Bisan ano pa ang isiling sang ila mga kasumpong, nahibaluan nila nga ginpakamatarong sila sang Dios. Sa iya panulok sila “wala sing kasawayan kag hilway sa bisan ano nga akusasyon.”—Colosas 1:21, 22.
20. (a) Sin-o ang nagasakdag sa hinaplas nga mga Cristiano, kag ano ang naeksperiensiahan nila? (b) Paano ang hinaplas nga mga Cristiano kag ang “iban nga mga karnero” nakatigayon sing dila sang mga natudluan?
20 Sa modernong mga tion ang hinaplas nga mga Cristiano ginasakdag sang “dakung kadam-an” sang “iban nga mga karnero.” Nagatindog man sila bangod sa pagkamatarong. Amo kon ngaa, nagaantos sila upod sa ila hinaplas nga kauturan kag ‘naglaba sang ila mga panapton nga malaba kag ginpaputi ini sa dugo sang Kordero.’ Ginpakamatarong sila ni Jehova agod maluwas sa “dakung kapipit-an.” (Bugna 7:9, 14, 15; Juan 10:16; Santiago 2:23) Bisan pa ang ila mga kasumpong daw mabakod karon, ang tagna ni Isaias nagasiling nga sa gintalana nga tion sang Dios, ining mga kasumpong mangin subong sang panapton nga gin-ut-ot sang sipit, nga bagay lamang ihaboy. Samtang wala pa ina, ang hinaplas nga mga Cristiano kag ang “iban nga mga karnero” nagapakabakod paagi sa regular nga pangamuyo, pagtuon sa Pulong sang Dios, kag pagtambong sa mga miting para sa pagsimba. Sa amo ginatudluan sila ni Jehova kag nagatuon sa paghambal nga may dila sang mga natudluan.
Magsalig sa Ngalan ni Jehova
21. (a) Sin-o ang mga nagalakat sa kapawa, kag ano ang palaabuton nila? (b) Ano ang nagakatabo sa mga nagalakat sa kadudulman?
21 Talupangda karon ang isa ka talalupangdon nga pagkatuhay: “Sin-o sa inyo ang nagakahadlok kay Jehova, nga nagapamati sa tingog sang iya alagad, nga nagalakat sa dalayon nga kadulom kag sa iya wala sing kasanag? Magsalig sia sa ngalan ni Jehova kag magsandig sia sa iya Dios.” (Isaias 50:10) Ang mga nagapamati sa tingog sang Alagad sang Dios, si Jesucristo, nagalakat sa kapawa. (Juan 3:21) Indi lamang nga ginagamit nila ang balaan nga ngalan, nga Jehova, kundi nagasalig man sila sa isa nga tag-iya sina nga ngalan. Bisan pa naglakat sila anay sa kadudulman, wala na sila karon nagakahadlok sa mga tawo. Nagasandig sila sa Dios. Apang, ang mga nagapadayon sa paglakat sa kadudulman ginahugakom sang kahadlok sa tawo. Amo sina ang natabo kay Poncio Pilato. Bisan pa nahibaluan niya nga inosente si Jesus sa butig nga mga panumbungon batok sa iya, yadtong Romano nga opisyal ginpunggan sang kahadlok nga hilwayon si Jesus. Ginpatay sang Romano nga mga soldado ang Anak sang Dios, apang ginbanhaw sia ni Jehova kag ginkoronahan sia sing himaya kag kadungganan. Ano ang natabo kay Pilato? Suno sa Judiyo nga istoryador nga si Flavius Josephus, pagligad sang apat ka tuig lamang sa tapos mapatay si Jesus, ginbuslan si Pilato subong gobernador sang Roma kag ginpapauli sa Roma agod atubangon ang panumbungon batok sa iya nga nakahimo sia sing daku nga sala. Ano naman ang natabo sa mga Judiyo nga nagpatay kay Jesus? Pagligad sang halos kap-atan ka tuig, ginlaglag sang kasuldadusan sang Roma ang Jerusalem kag ginpamatay ukon ginbihag ang mga pumuluyo sini. Wala sing masanag nga paglaum para sa mga nagapili sang kadudulman!—Juan 3:19.
22. Ngaa daku gid nga kabuangan nga magpaabot sing kaluwasan gikan sa mga tawo?
22 Ang pagpaabot sing kaluwasan gikan sa mga tawo isa ka daku gid nga kabuangan. Ang tagna ni Isaias nagapaathag kon ngaa: “Yari karon! Tanan kamo nga nagadabok sing kalayo, nga nagapasiga sing mga agipo, lakat sa kapawa sang inyo kalayo, kag sa tunga sang mga agipo nga ginpadabdab ninyo. Gikan sa akon kamot pat-od nga makaagom kamo sini: Sa tuman nga kasakit magahigda kamo.” (Isaias 50:11) Ang tawhanon nga mga lider wala nagadugay. Mahimo nga makuha sang isa ka makawiwili nga indibiduwal ang interes sang katawhan sa isa ka tion. Apang limitado lamang ang mahimo bisan sang labing sinsero nga tawo. Sa baylo nga magdabok sing nagadabadaba nga kalayo, subong sang ginapaabot sang iya mga sumalakdag, mahimo nga makapasiga sia sing pila ka “agipo,” nga nagahatag sing diutay lamang nga kapawa kag kainit apang sa indi madugay mapalong. Sa pihak nga bahin, ang mga nagasalig sa Silo, ang ginsaad sang Dios nga Mesias, indi gid malugaw-an.
[Mga nota]
a Sa una nga tatlo ka bersikulo sang Isaias kapitulo 50, ginalaragway ni Jehova ang pungsod sang Juda sa kabilugan subong iya asawa kag ang indibiduwal nga mga pumuluyo sini subong iya mga anak.
b Halin sa bersikulo 4 tubtob sa katapusan sang kapitulo, ang manunulat daw nagahambal tuhoy sa iya kaugalingon. Mahimo nga naeksperiensiahan ni Isaias ang pila sang mga pagtilaw nga iya ginasambit sa sining mga bersikulo. Apang, sa pinakabug-os nga kahulugan, ang tagna natuman kay Jesucristo.
c Makawiwili nga ang Isaias 50:6 sa Septuagint mabasa sing subong sini: “Ginpabunal ko ang akon likod, kag ginpatampa ang akon mga pisngi.”
[Piktyur sa pahina 155]
Ang mga Judiyo nagsandig sa tawhanon nga mga manuggahom sa baylo nga kay Jehova
[Piktyur sa pahina 156, 157]
Sa Dagat nga Mapula, gin-amligan ni Jehova ang iya katawhan paagi sa haligi nga panganod sa tunga nila kag sang mga Egiptohanon