Kapitulo Kinse

Nagkasadya ang Babayi nga Baw-as

Isaias 54:​1-​17

 1. Ngaa handum gid ni Sara nga mag-anak, kag ano ang iya naeksperiensiahan tuhoy sa sini?

HANDUM gid ni Sara nga mag-anak. Makapasubo nga baw-as sia kag nagakalisod gid sia. Sang panahon niya, ang pagkabaw-as ginatamod nga isa ka kahuy-anan, apang indi lamang ina ang ginakalisod ni Sara. Nalangkag sia nga matuman ang ginsaad sang Dios sa iya bana. Si Abraham mangin amay sang isa ka binhi nga mangin pagpakamaayo sa tanan nga pamilya sang duta. (Genesis 12:​1-3) Apang, pagligad sang mga dekada nga ginsaad yadto sang Dios, wala gihapon sing nag-abot nga anak. Nagtigulang na si Sara kag wala gihapon sing anak. Kon kaisa, mahimo nga nagpalibog sia kon bala nangin walay pulos ang iya paglaum. Apang, isa ka adlaw, ang iya kalisod nangin kalipay!

 2. Ngaa interesado kita sa tagna nga narekord sa Isaias kapitulo 54?

² Ang kahimtangan ni Sara nagabulig sa aton nga mahangpan ang tagna nga narekord sa Isaias kapitulo 54. Ginahambal diri ang Jerusalem subong nga daw isa sia ka babayi nga baw-as nga nakatigayon sing paghangop sa daku nga kalipay sang pag-angkon sing madamo nga anak. Paagi sa paglaragway sa iya dumaan nga katawhan sa kabilugan subong iya asawa, nagpakita si Jehova sang iya mapinalanggaon nga mga balatyagon sa ila. Dugang pa, ini nga kapitulo sang Isaias nagabulig sa aton nga matukiban ang isa ka importante nga bahin sang ginatawag sang Biblia nga isa ka “sagrado nga likom.” (Roma 16:​25, 26) Ang identidad sang “babayi” kag ang iya mga eksperiensia nga gintagna sa sini nga tagna naghatag sing importante nga kasanagan sa putli nga pagsimba karon.

Ginpakilala ang “Babayi”

 3. Ngaa may rason sa pagkasadya ang “babayi” nga baw-as?

³ Ang kapitulo 54 nagbukas nga may makalilipay nga mensahe: “ ‘Maghugyaw sa kalipay, ikaw nga babayi nga baw-as nga wala mag-anak! Magkasadya nga may hugyaw sang kalipay kag magsinggit sing mabaskog, ikaw nga wala pagsakiti sa pagpanganak, kay ang mga anak sang isa nga binayaan madamo pa sangsa mga anak sang babayi nga may bana nga tag-iya,’ siling ni Jehova.” (Isaias 54:1) Pat-od nga nakunyag gid si Isaias sa paghambal sining mga pulong! Kag daw ano nga paglipay ang ihatag sang katumanan sini sa mga Judiyo nga gintapok sa Babilonia! Sadto nga tion, ang Jerusalem magapabilin gihapon nga nahapay. Gikan sa tawhanon nga pagtamod, daw wala gihapon sing paglaum nga puy-an pa sia liwat, subong nga ang isa ka babayi nga baw-as normal nga indi makalaum nga mag-anak pa sa iya katigulangon. Apang daku nga pagpakamaayo ang nagahulat sa sini nga “babayi”​—mangin mauyahon sia. Ang Jerusalem makunyag gid sa kalipay. Magabugana liwat ang iya “mga anak,” ukon mga pumuluyo.

 4. (a) Paano kita ginabuligan ni apostol Pablo sa paghangop nga ang Isaias kapitulo 54 pat-od nga may katumanan nga daku pa sa katumanan sang 537 B.C.E.? (b) Ano ang “Jerusalem sa ibabaw”?

⁴ Mahimo nga wala makahibalo sini si Isaias, apang ang iya tagna may kapin sa isa ka katumanan. Ginbalikwat ni apostol Pablo ang Isaias kapitulo 54 kag nagpaathag nga ang “babayi” nagapatuhoy sa butang nga importante pa sa dutan-on nga siudad sang Jerusalem. Sia nagsulat: “Ang Jerusalem sa ibabaw hilway, kag sia ang aton iloy.” (Galacia 4:26) Ano ining “Jerusalem sa ibabaw”? Maathag nga indi ang siudad sang Jerusalem sa Ginsaad nga Duta. Yadto nga siudad dutan-on, indi “sa ibabaw” sa langitnon nga duog. Ang “Jerusalem sa ibabaw” amo ang langitnon nga “babayi” sang Dios, ang iya organisasyon sang gamhanan espiritu nga mga tinuga.

 5. Sa simbuliko nga drama nga ginasambit sa Galacia 4:​22-​31, sin-o ang ginalaragway nanday (a) Abraham? (b) Sara? (c) Isaac? (d) Hagar? (e) Ismael?

⁵ Apang, paano si Jehova nakatigayon sing duha ka simbuliko nga babayi​—ang isa langitnon kag ang isa naman dutan-on? May pagsumpakilay bala diri? Wala gid. Ginapakita ni apostol Pablo nga ang sabat makita sa matagnaon nga laragway sang pamilya ni Abraham. (Galacia 4:​22-​31; tan-awa “Ang Pamilya ni Abraham​​—Isa ka Matagnaon nga Laragway,” sa pahina 218.) Si Sara, “ang hilway nga babayi” kag asawa ni Abraham, nagalaragway sa iya ni Jehova tulad-asawa nga organisasyon sang espiritu nga mga tinuga. Si Hagar, isa ka ulipon nga babayi kag ikaduha nga asawa, ukon babayi, ni Abraham, nagalaragway sa dutan-on nga Jerusalem.

 6. Sa anong kahulugan ang langitnon nga organisasyon sang Dios nangin baw-as sa malawig nga tion?

⁶ Sa bulig sini nga impormasyon, mahangpan naton ang madalom nga kahulugan sang Isaias 54:1. Pagligad sang mga dekada nga baw-as sia, gin-anak ni Sara si Isaac sang 90 anyos sia. Sing kaanggid, ang langitnon nga organisasyon ni Jehova nangin baw-as sa malawig nga tion. Didto pa sa Eden, nagsaad si Jehova nga ang iya “babayi” magapatubas sing “binhi.” (Genesis 3:15) Kapin sa 2,000 ka tuig sang ulihi, nakigkatipan si Jehova kay Abraham may kaangtanan sa ginsaad nga Binhi. Apang ang langitnon nga “babayi” sang Dios dapat maghulat sing madamo, madamo gid nga mga siglo antes ipatubas ina nga Binhi. Walay sapayan sini, nag-abot ang tion nga ang mga anak sining “babayi nga baw-as” anay nagdamo pa sa undanon nga Israel. Ang ilustrasyon tuhoy sa babayi nga baw-as nagabulig sa aton sa paghangop kon ngaa nalangkag gid ang mga anghel nga masaksihan ang pag-abot sang gintagna nga Binhi. (1 Pedro 1:12) San-o ini natabo sang ulihi?

 7. San-o ang “Jerusalem sa ibabaw” may okasyon sa pagkasadya, subong gintagna sa Isaias 54:1, kag ngaa amo sina ang imo sabat?

⁷ Ang pagkabun-ag ni Jesus subong isa ka tawo nangin okasyon gid sang pagkasadya sa tunga sang mga anghel. (Lucas 2:​9-​14) Apang indi ini ang hitabo nga gintagna sa Isaias 54:1. Sang tion lamang nga si Jesus ginpanganak sang balaan nga espiritu sang 29 C.E. nga sia nangin espirituwal nga anak sang “Jerusalem sa ibabaw,” nga dayag nga ginkilala sang Dios mismo subong iya “Anak, ang hinigugma.” (Marcos 1:​10, 11; Hebreo 1:​5; 5:​4, 5) Amo sadto nga ang langitnon nga “babayi” sang Dios may rason sa pagkasadya, bilang katumanan sang Isaias 54:1. Sa katapusan, ginpatubas niya ang ginsaad nga Binhi, ang Mesias! Natapos na ang iya pagkabaw-as sing mga siglo. Apang, indi yadto ang katapusan sang iya pagkasadya.

Madamo nga Anak Para sa Babayi nga Baw-as

 8. Ngaa ang langitnon nga “babayi” sang Dios may rason sa pagkasadya sa tapos mapatubas sini ang ginsaad nga Binhi?

⁸ Sang si Jesus napatay kag ginbanhaw, ang langitnon nga “babayi” sang Dios nagkasadya sa pagbaton sining nahamut-an nga Anak subong “ang panganay gikan sa mga patay.” (Colosas 1:18) Nian nagsugod sia sa pagpatubas sing madamo pa nga espirituwal nga mga anak. Sang Pentecostes 33 C.E., mga 120 ka sumulunod ni Jesus ang ginhaplasan sing balaan nga espiritu, sa amo ginbaton subong kaupod nga mga manunubli ni Cristo. Sang ulihi nga bahin sadto nga adlaw, 3,000 pa ang gindugang. (Juan 1:​12; Binuhatan 1:​13-​15; 2:​1-4, 41; Roma 8:​14-​16) Ining hubon sang mga anak nagpadayon sa pagdamo. Sa sulod sang una nga mga siglo nga pag-apostata sang Cristiandad, ang pag-uswag tuman kahinay. Apang, nagbaylo ina sang ika-20 nga siglo.

9, 10. Ano ang buot silingon sang instruksion nga ‘palaparon pa ang lugar sang tolda’ sa babayi nga nagapuyo sa tolda sang dumaan nga mga tion, kag ngaa isa ini ka tion sang pagkalipay para sa sini nga babayi?

⁹ Nagpadayon si Isaias sa pagtagna tuhoy sa isa ka panahon sang talalupangdon nga pag-uswag: “Palapara pa ang lugar sang imo tolda. Kag ipahitad sa ila ang mga tela sang tolda sang imo halangdon nga tabernakulo. Indi pagpunggi. Palabaa ang imo mga banting sang tolda, kag pabakura ang imo mga palpal sang tolda. Kay sa tuo kag sa wala magasangkad ka, kag panag-iyahan sang imo mga kaliwat ang mga pungsod, kag puy-an nila bisan ang nahapay nga mga siudad. Dili ka magkahadlok, kay indi ka mahuy-an; kag dili ka magbatyag nga nahuy-an, kay indi ka malugaw-an. Kay malimtan mo bisan ang kahuluy-an sang imo pagkapamatan-on, kag indi mo na madumduman ang pagtamay sa imo padayon nga pagkabalo.”​—Isaias 54:2-4.

¹⁰ Ginahambal diri ang Jerusalem subong nga daw isa sia ka asawa kag iloy nga nagapuyo sa mga tolda, kaangay ni Sara. Kon ang pamilya ginpakamaayo nga nagdaku, amo ini ang tion nga ginapasangkad sina nga iloy ang iya puluy-an. Dapat sia magtakod sing mas malaba nga tela kag mga banting kag halinon ang mga palpal sang tolda. Nalipay sia sa paghimo sini, kag bangod masako sia, madali niya malipatan ang tinuig nga nagpalibog sia kon bala mag-anak pa sia agod indi mautod ang kaliwat sang iya pamilya.

11. (a) Paano ang langitnon nga “babayi” sang Dios ginpakamaayo sang 1914? (Tan-awa ang footnote.) (b) Kutob sang 1919 padayon, ano nga pagpakamaayo ang naeksperiensiahan sang mga hinaplas sa duta?

¹¹ Subong pagpakamaayo, ini nga sahi sang pagpasag-uli natabo sa dutan-on nga Jerusalem sa tapos sang pagkabihag sa Babilonia. Ang “Jerusalem sa ibabaw” labi pa nga ginpakamaayo.a Ilabi na sugod sang 1919, ang iya hinaplas nga “mga kaliwat” nag-uswag sa ila bag-o mapasag-uli nga espirituwal nga kahimtangan. (Isaias 61:​4; 66:8) ‘Ginpanag-iyahan nila ang mga pungsod’ bangod naglapta sila sa madamo nga kadutaan agod pangitaon ang tanan nga magabuylog sa ila espirituwal nga pamilya. Subong resulta, daku gid nga pag-uswag ang natabo sa pagtipon sa hinaplas nga mga anak. Ang ila kompleto nga kadamuon nga 144,000 daw napuno na sang mga tungatunga sang katuigan 1930. (Bugna 14:3) Sadto nga tion ang panguna nga katuyuan sang pagbantala nga hilikuton indi na ang pagtipon sa mga hinaplas. Apang, ang pagsangkad wala magdulog sa mga hinaplas.

12. Dugang sa mga hinaplas, sin-o pa ang gintipon sa Cristianong kongregasyon kutob sang katuigan 1930?

¹² Si Jesus mismo nagtagna nga luwas sa iya “diutay nga panong” sang hinaplas nga kauturan, may yara sia “iban nga mga karnero” nga dapat man pasudlon sa toril sang matuod nga mga Cristiano. (Lucas 12:​32; Juan 10:16) Bisan pa indi bahin sang hinaplas nga mga anak sang “Jerusalem sa ibabaw,” ining matutom nga mga kaupod sang mga hinaplas nagatungod sing isa ka importante kag madugay-na-gintagna nga papel. (Zacarias 8:23) Kutob sang katuigan 1930 tubtob karon, isa ka “dakung kadam-an” nila ang natipon na, nga nagresulta sa walay tupong nga pagsangkad sang Cristianong kongregasyon. (Bugna 7:​9, 10) Sa karon minilyon ang kadamuon sinang dakung kadam-an. Bangod sining pagsangkad, nangin hilingagawon ang pagpatindog sing dugang pa nga mga Kingdom Hall, Assembly Hall, kag mga tinukod sa sanga. Daw mas nagakaigo karon ang mga pulong ni Isaias. Isa gid ka pribilehiyo nga mangin bahin sinang gintagna nga pagsangkad!

Isa ka Iloy nga Nagaulikid sa Iya mga Kaliwat

13, 14. (a) Anong daw kabudlayan ang makita may kaangtanan sa pila ka ekspresyon nga ginpatuhoy sa langitnon nga “babayi” sang Dios? (b) Ano nga mga paghantop ang matigayon naton gikan sa malaragwayon nga paggamit sang Dios sang mga relasyon sa sulod sang pamilya?

¹³ Nakita naton nga sa daku pa nga katumanan, ang “babayi” sa tagna nagalaragway sa langitnon nga organisasyon ni Jehova. Apang sa tapos mabasa ang Isaias 54:​4, mahimo magapalibog kita kon paano yadto nga organisasyon sang espiritu nga mga tinuga ginpakahuy-an ukon ginpakalain. Ang masunod nga mga bersikulo nagasiling nga ang “babayi” sang Dios pagasikwayon, pabudlayan, kag salakayon. Paakigon pa gani niya ang Dios. Paano ini nga mga butang maaplikar sa isa ka organisasyon sang himpit nga espiritu nga mga tinuga nga wala gid makasala? Ang sabat yara sa kinaugali sang pamilya.

¹⁴ Ginagamit ni Jehova ang mga relasyon sa sulod sang pamilya​—bana kag asawa, iloy kag mga anak​—​agod ipaalinton ang madalom nga espirituwal nga mga kamatuoran bangod importante sa mga tawo ini nga mga simbulo. Bisan ano man ang kasangkaron ukon kalidad sang aton mga eksperiensia sa pamilya, mahimo gid nga may ideya kita kon ano dapat ang maayong pag-asawahay ukon ang maayo nga relasyon sang ginikanan kag anak. Daw ano kaathag, nian, nga ginatudluan kita ni Jehova nga may yara sia mahigugmaon, suod, kag masaligan nga relasyon sa iya daku nga panong sang espiritu nga mga alagad! Kag daw ano ka dalayawon nga ginatudluan niya kita nga ang iya langitnon nga organisasyon nagaulikid sa hinaplas-sang-espiritu nga mga anak sini sa duta! Kon ang tawhanon nga mga alagad nagaantos, ang matutom nga langitnon nga mga alagad, ang “Jerusalem sa ibabaw,” nagaantos man. Sing kaanggid, si Jesus nagsiling: “Sa bagay nga ginhimo ninyo ini sa isa sang labing kubos sining akon mga utod, ginhimo ninyo ini sa akon.”​​—Mateo 25:40.

15, 16. Ano ang una nga katumanan sang Isaias 54:​5, 6, kag ano ang daku pa nga katumanan?

¹⁵ Gani, indi makapakibot nga ang madamo nga ginsiling sa langitnon nga “babayi” ni Jehova nagapakita sang mga naeksperiensiahan sang iya mga anak sa duta. Binagbinaga ining mga pulong: “ ‘Ang imo Daku nga Magbubuhat amo ang imo bana nga tag-iya, Jehova sang mga kasuldadusan ang iya ngalan; kag ang Balaan sang Israel amo ang imo Manunubos. Tawgon sia nga Dios sang bug-os nga duta. Kay si Jehova nagtawag sa imo subong nga ikaw isa ka asawa nga binayaan sing bug-os kag ginsakit sa espiritu, kag subong isa ka asawa sang pagkapamatan-on nga pagkatapos ginsikway,’ siling sang imo Dios.”​—Isaias 54:​5, 6.

¹⁶ Sin-o ang asawa nga ginahambal diri? Sa una nga katumanan, ini amo ang Jerusalem, nga nagalaragway sa katawhan sang Dios. Sa tion sang ila 70-ka-tuig nga pagkabihag sa Babilonia, magabatyag sila subong nga daw ginsikway kag bug-os nga ginbayaan ni Jehova. Sa daku pa nga katumanan, ang mga pulong nagapatuhoy sa “Jerusalem sa ibabaw” kag sa iya eksperiensia nga magpatubas sa ulihi sing “binhi” bilang katumanan sang Genesis 3:15.

Makadali Lamang nga Disiplina, Dayon nga mga Pagpakamaayo

17. (a) Paano ang dutan-on nga Jerusalem makaeksperiensia sing “nagaawas” nga kaakig sang Dios? (b) Ano nga ‘pag-awas’ ang naeksperiensiahan sang mga anak sang “Jerusalem sa ibabaw”?

¹⁷ Nagpadayon ang tagna: “ ‘Sa diutay nga tion ginbayaan ko ikaw sing bug-os, apang sa daku nga kaluoy tipunon ko ikaw. Sa nagaawas nga kaakig gintago ko ang akon nawong gikan sa imo sing makadali lamang, apang sa mahigugmaon nga kaayo tubtob sa tion nga walay latid magakaluoy ako sa imo,’ siling sang imo Manunubos, si Jehova.” (Isaias 54:​7, 8) Ang “nagaawas” nga kaakig sang Dios naglapaw sa dutan-on nga Jerusalem sang magsalakay ang Babilonianhon nga mga kasuldadusan sang 607 B.C.E. Ang iya 70-ka-tuig nga pagkabihag mahimo nga daw tuman kalawig. Walay sapayan, ina nga mga pagtilaw nagdugay “sing makadali lamang” kon ipaanggid sa dayon nga mga pagpakamaayo nga ginatigana para sa mga magabaton sang disiplina. Sing kaanggid, ang hinaplas nga mga anak sang “Jerusalem sa ibabaw” nagbatyag nga daw ginlapawan sila sang “nagaawas” nga kaakig sang Dios, sang nagtugot si Jehova nga salakayon sila sang politikal nga mga elemento sa sugyot sang Babilonia nga Daku. Apang daw malip-ot lamang yadto nga disiplina sang ulihi, kon ipaanggid sa dag-on sang espirituwal nga mga pagpakamaayo nga nagsunod kutob sang 1919!

18. Anong importante nga prinsipio ang mahantop tuhoy sa kasingkal ni Jehova batok sa iya katawhan, kag paano kita maapektuhan sini sing personal?

¹⁸ Ining mga bersikulo nagapabutyag sing isa pa ka daku nga kamatuoran​—ang kasingkal sang Dios umalagi lamang, apang ang iya kaluoy wala sing katapusan. Ang iya kaakig nagadabdab batok sa paghimo sing sayop, apang pirme ini kontrolado, pirme ini may katuyuan. Kag kon batunon naton ang disiplina ni Jehova, ang iya kaakig nagadugay “sing makadali lamang,” dayon nagaugdaw ini. Ginabuslan ini sang iya “daku nga kaluoy”​—sang iya pagpatawad kag mahigugmaon nga kaayo. Nagapadayon ini “tubtob sa tion nga walay latid.” Gani, kon makasala kita, indi gid kita mangalag-ag nga maghinulsol kag mangayo sing pasaylo sa Dios. Kon ang sala mabug-at, dapat kita magpalapit sa mga gulang sa kongregasyon sa gilayon. (Santiago 5:14) Matuod, mahimo nga kinahanglan ang disiplina, kag mahimo nga mabudlay ini batunon. (Hebreo 12:11) Apang makadali lamang ini kon ipaanggid sa dayon nga mga pagpakamaayo nga magailig sa tapos mabaton ang pagpatawad ni Jehova nga Dios!

19, 20. (a) Ano ang balangaw nga katipan, kag paano ini naangot sa mga tinapok sa Babilonia? (b) Ang “katipan sang paghidait” nagahatag sing ano nga pasalig sa hinaplas nga mga Cristiano karon?

¹⁹ Ginhatagan karon ni Jehova ang iya katawhan sing makalipay nga pasalig: “ ‘Ini subong sang mga adlaw ni Noe sa akon. Subong nga nagsumpa ako nga ang mga tubig ni Noe indi na maglambas sa ibabaw sang duta, sa amo nagsumpa ako nga indi na ako magkaakig sa imo ni magsabdong sa imo. Kay ang kabukiran mahimo makuha, kag ang kabakuluran mahimo matay-ug, apang ang akon mahigugmaon nga kaayo indi pagkuhaon sa imo, ni ang akon katipan sang paghidait matay-ug,’ siling ni Jehova, ang Isa nga may kaluoy sa imo.” (Isaias 54:9, 10) Sa tapos sang Anaw, naghimo ang Dios sing katipan​​—ginatawag kon kaisa nga balangaw nga katipan​—​upod kay Noe kag sa tagsa ka buhi nga kalag. Nagsaad si Jehova nga indi na sia liwat magdala sing kalaglagan sa duta paagi sa tugob-globo nga anaw. (Genesis 9:​8-​17) Ano ang buot silingon sina kay Isaias kag sa iya katawhan?

²⁰ Makalugpay mahibaluan nga ang silot nga dapat nila antuson​​—ang 70-ka-tuig nga pagkabihag sa Babilonia​—​mahanabo sing makaisa lamang. Kon matapos na ini, indi na ini liwat matabo. Pagkatapos sini, ang iya sang Dios “katipan sang paghidait” makatigayon sing katumanan. Ang Hebreong tinaga para sa “paghidait” nagapaalinton indi lamang sing tion nga wala sing inaway kundi sing tanan man nga sahi sang kaayuhan. Sa bahin sang Dios permanente ining katipan. Ang mga pukatod kag mga bukid mahimo nga madula pa apang ang iya mahigugmaon nga kaayo sa iya matutom nga katawhan indi gid matapos. Makapasubo nga ang iya dutan-on nga pungsod indi magmatutom sa ulihi sa ila pagpakigkatipan kag gub-on nila ang ila mismo paghidait paagi sa pagsikway sa Mesias. Apang, mas maayo ang natabo sa mga anak sang “Jerusalem sa ibabaw.” Sang natapos na ang mabudlay nga panahon sang pagdisiplina sa ila, ginpasalig sila nga amligan sila sang Dios.

Ang Espirituwal nga Kalig-unan Sang Katawhan Sang Dios

21, 22. (a) Ngaa ang “Jerusalem sa ibabaw” ginasiling nga ginapiutan kag ginabatibati sang unos? (b) Ano ang mangin kahulugan sang ginpakamaayo nga kahimtangan sang langitnon nga “babayi” sang Dios tuhoy sa iya “mga kaliwat” sa duta?

²¹ Nagpadayon si Jehova sa pagtagna sing kalig-unan para sa iya matutom nga katawhan: “O babayi nga napiutan, ginbatibati sang unos, wala paglipaya, yari karon ginapahamtang ko paagi sa matig-a nga argamasa ang imo mga bato, kag ipahamtang ko ang imo sadsaran nga may mga safiro. Kag himuon ko nga mga rubi ang imo mga pamakod, kag ang imo mga gawang nga tulad-kalayo nga nagaidlak nga mga bato, kag ang tanan mo nga dulunan nga bilidhon nga mga bato. Kag ang tanan mo nga anak mangin mga tawo nga gintudluan ni Jehova, kag ang paghidait sang imo mga anak mangin bugana. Malig-on ikaw nga matukod sa pagkamatarong. Mahilayo ikaw gikan sa pagpigos​—kay wala ikaw sing kahadlukan​—​kag gikan sa bisan ano nga makakulugmat, kay indi ini magpalapit sa imo. Kon may sin-o man nga magsalakay, indi ini tungod sa sugo ko. Ang bisan sin-o nga magsalakay sa imo mapukan bangod sa imo.”​—Isaias 54:11-15.

²² Sa pagkamatuod, ang “babayi” ni Jehova sa duog sang mga espiritu indi direkta nga ginpiutan ukon ginbatibati sang unos. Apang nag-antos sia sang ang iya hinaplas nga “mga kaliwat” sa duta nag-antos, ilabi na sang mabihag sila sa espirituwal nga kahulugan sa sulod sang 1918-​19 nga panahon. Sa kabaliskaran man, kon ang langitnon nga “babayi” bayawon, magapabanaag ini sing kaanggid nga kahimtangan sa tunga sang iya mga anak. Binagbinaga, nian, ang makalilipay nga paglaragway sa “Jerusalem sa ibabaw.” Ang bilidhon nga mga bato sa mga gawang, ang malahalon nga “matig-a nga argamasa,” ang mga pundasyon, kag bisan gani ang mga dulunan nagapahangop, subong sang ginsiling sang isa ka reperensia nga sinulatan, sing “katahom, pagkadalayawon, kaputli, kusog, kag kapag-on.” Ano ang magadul-ong sa hinaplas nga mga Cristiano sa sining malig-on kag ginpakamaayo nga kahimtangan?

23. (a) Ano ang epekto sang ‘pagtudlo ni Jehova’ sa hinaplas nga mga Cristiano sa katapusan nga mga adlaw? (b) Sa anong kahulugan ang katawhan sang Dios ginpakamaayo sang ‘mga dulunan nga bilidhon nga mga bato’?

²³ Ang bersikulo 13 sang Isaias kapitulo 54 nagahatag sang sabat​—ang tanan “gintudluan ni Jehova.” Gin-aplikar ni Jesus mismo ang mga pulong sining bersikulo sa iya hinaplas nga mga sumulunod. (Juan 6:45) Gintagna ni manalagna Daniel nga sa “tion sang katapusan,” ang mga hinaplas pakamaayuhon sing bugana nga matuod nga ihibalo kag espirituwal nga paghantop. (Daniel 12:​3, 4) Bangod sini nga paghantop, ginpangunahan nila ang labing daku nga kampanya sa pagpanudlo sa maragtas, sa amo napalapnag nila ang panudlo sang Dios sa bug-os nga duta. (Mateo 24:14) Subong man, ini nga paghantop nakabulig sa ila nga makita ang kinatuhayan sang matuod nga relihion kag sang butig. Ang Isaias 54:​12 nagasambit sing ‘mga dulunan nga bilidhon nga mga bato.’ Sugod sang 1919, ginhatagan ni Jehova ang mga hinaplas sing maathag gid nga paghangop sa mga dulunan​—ang mga linya sang espirituwal nga latid​—​nga nagapain sa ila gikan sa butig nga relihion kag sa di-diosnon nga mga elemento sang kalibutan. (Ezequiel 44:​23; Juan 17:​14; Santiago 1:27) Sa amo, ginapain sila subong katawhan sang Dios.​​—1 Pedro 2:9.

24. Paano naton mapat-od nga ginatudluan kita ni Jehova?

²⁴ Gani, maayo nga mamangkot ang tagsatagsa sa aton, ‘Ginatudluan bala ako ni Jehova?’ Indi awtomatiko nga ginabaton naton ini nga pagpanudlo. Dapat kita manikasog. Kon ginabasa naton ang Pulong sang Dios sing regular kag nagapamalandong sa sini kag kon nagakuha kita sing instruksion paagi sa pagbasa sang napasad-sa-Biblia nga mga literatura nga ginabalhag sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” kag paagi sa paghanda kag pagtambong sa Cristianong mga miting, ginatudluan gid kita ni Jehova. (Mateo 24:​45-​47) Kon magtinguha kita nga iaplikar ang aton ginatun-an kag magpabilin nga nagamata kag nagabantay sa espirituwal, ang pagpanudlo sang Dios magapain sa aton subong tuhay sa mga tawo sining walay dios nga kalibutan. (1 Pedro 5:​8, 9) Labi pa, magabulig ini sa aton sa ‘pagpalapit sa Dios.’​​—Santiago 1:​22-​25; 4:8.

25. Ano ang kahulugan sang ginsaad sang Dios nga paghidait para sa iya katawhan sa modernong mga tion?

²⁵ Ginapakita man sang tagna ni Isaias nga ang mga hinaplas ginapakamaayo sing bugana nga paghidait. Nagakahulugan bala ini nga wala gid sila ginasalakay? Indi, kundi nga ginapasalig sila sang Dios nga indi sia ang magmando sina nga mga pagsalakay ukon indi sia magtugot nga magmadinalag-on ini. Aton mabasa: “ ‘Yari karon! Ako ang nagtuga sa batid nga manugpangabudlay, sa isa nga nagahungkoy sa kalayo sang baga kag nagapaguwa sang hinganiban subong iya binuhatan. Ako man ang nagtuga sa tawo nga malaglagon para sa buluhaton sang pagpangguba. Bisan ano nga hinganiban nga himuon batok sa imo indi magamadinalag-on, kag bisan ano nga dila nga magatindog batok sa imo sa paghukom pakamalauton mo. Ini amo ang palanublion sang mga alagad ni Jehova, kag ang ila pagkamatarong gikan sa akon,’ siling ni Jehova.”​—Isaiah 54:16, 17.

26. Ngaa makapasalig ang mahibaluan nga si Jehova amo ang Manunuga sang tanan nga katawhan?

²⁶ Sa ikaduha nga tion sa sini nga kapitulo sang Isaias, ginapahanumdom ni Jehova ang iya mga alagad nga sia ang Manunuga. Antes sini, ginsugiran niya ang iya simbuliko nga asawa nga sia ang iya “Daku nga Magbubuhat.” Karon nagasiling sia nga sia ang Manunuga sang tanan nga katawhan. Ang bersikulo 16 nagalaragway sang isa ka manugsalsal nga nagahungkoy sang mga baga sa iya landasan samtang ginahimo niya ang iya mga hinganiban sa paglaglag kag sang isa ka mangangaway, isa ka “tawo nga malaglagon para sa buluhaton sang pagpangguba.” Ini nga mga tawo mahimo nga makahaladlok hunahunaon sang mga isigkatawo, apang paano sila makalaum nga magdaug batok sa ila mismo Manunuga? Gani sa karon, bisan pa salakayon sang pinakamakusog nga mga puwersa sining kalibutan ang katawhan ni Jehova, wala gid sila sing kahigayunan nga magdaug sa ulihi. Ngaa?

27, 28. Ano ang mapat-od naton sa sining magamo nga mga tion, kag ngaa nahibaluan naton nga ang mga pagsalakay ni Satanas sa aton indi magmadinalag-on?

²⁷ Ang tion para sa malaglagon nga pagsalakay sa katawhan sang Dios kag sa ila pagsimba sa espiritu kag kamatuoran nagligad na. (Juan 4:​23, 24) Gintugutan ni Jehova ang Babilonia nga Daku sa paghimo sing isa ka pagsalakay nga nagmadinalag-on sa umalagi nga tion. Sa makadali, nakita sang “Jerusalem sa ibabaw” ang iya mga anak nga halos ginpahipos sang ang ila pagbantala nga hilikuton sa duta ginpadulog. Indi na gid ini maliwat! Karon nagahugyaw sia sa iya mga anak, kay sa espirituwal nga kahulugan, indi sila madaug. (Juan 16:​33; 1 Juan 5:4) Huo, may mga hinganiban sang pagsalakay nga ginhimo batok sa ila, kag may dugang pa. (Bugna 12:17) Apang wala ini magmadinalag-on kag indi ini magmadinalag-on. Wala sing hinganiban si Satanas nga makalandas sang pagtuo kag nagadabdab nga kakugi sang mga hinaplas kag sang ila mga kaupod. Ining espirituwal nga paghidait amo “ang palanublion sang mga alagad ni Jehova,” gani wala sing bisan sin-o ang makaagaw sini gikan sa ila.​​—Salmo 118:​6; Roma 8:​38, 39.

²⁸ Wala, wala sing bisan ano nga mahimo si Satanas sa pagpadulog sa hilikuton kag sa nagapadayon nga matinlo nga pagsimba sa Dios sang iya dedikado nga mga alagad. Ang hinaplas nga mga kaliwat sang “Jerusalem sa ibabaw” nakatigayon sing daku nga paumpaw sa sini nga pasalig. Amo man ang ginahimo sang mga katapo sang dakung kadam-an. Sa dugang nga paghibalo naton tuhoy sa langitnon nga organisasyon ni Jehova kag sa mga pagpakig-angot sini sa iya mga sumilimba sa duta, dugang pa nga nagabakod ang aton pagtuo. Tubtob mabakod ang aton pagtuo, ang mga hinganiban ni Satanas indi gid magmadinalag-on sa pagpakig-away sa aton!

[Nota]

[Kahon sa pahina 218, 219]

Ang Pamilya ni Abraham—Isa ka Matagnaon nga Laragway

Ginpaathag ni apostol Pablo nga ang pamilya ni Abraham nangin isa ka simbuliko nga drama, isa ka matagnaon nga laragway sang kaangtanan ni Jehova sa iya langitnon nga organisasyon kag sa dutan-on nga pungsod sang Israel sa idalom sang Mosaikong Kasuguan nga katipan.​​—Galacia 4:​22-​31.

Si Abraham, subong ulo sang pamilya, nagarepresentar kay Jehova nga Dios. Ang kahanda ni Abraham sa paghalad sang iya pinalangga nga anak nga si Isaac subong isa ka halad nagalaragway sang kahanda ni Jehova sa paghalad sang iya mismo hinigugma nga Anak subong isa ka halad para sa mga sala sang katawhan.​​—Genesis 22:​1-​13; Juan 3:16.

Si Sara nagalaragway sa langitnon nga “asawa” sang Dios, ang iya organisasyon sang espiritu nga mga tinuga. Ining langitnon nga organisasyon nagakaigo nga ginalaragway subong asawa ni Jehova, kay sia may suod nga kaangtanan kay Jehova, nagapasakop sa iya pagkaulo, kag nagakooperar gid sa pagtuman sang iya mga katuyuan. Ginatawag man sia nga “Jerusalem sa ibabaw.” (Galacia 4:26) Amo man ini nga “babayi” ang ginasambit sa Genesis 3:​15, kag ginalaragway sia sa palanan-awon sa Bugna 12:​1-6, 13-​17.

Si Isaac nagalaragway sa espirituwal nga Binhi sang babayi sang Dios. Ang panguna amo si Jesucristo. Apang, ang binhi nagalakip man sa hinaplas nga mga kauturan ni Cristo, nga ginbaton subong espirituwal nga mga anak kag nangin kaupod nga mga manunubli ni Cristo.​​—Roma 8:​15-​17; Galacia 3:​16, 29.

Si Hagar, ang ikaduha nga asawa, ukon babayi, ni Abraham, isa ka ulipon. Nagakaigo nga nagalaragway sia sa dutan-on nga Jerusalem, nga napaidalom sa Mosaikong Kasuguan, sa amo ginpadayag ang tanan nga sumulunod sini subong mga ulipon sa sala kag kamatayon. Si Pablo nagsiling nga “si Hagar nagakahulugan sing Sinai, isa ka bukid sa Arabia,” bangod didto ginhimo ang Kasuguan nga katipan.​​—Galacia 3:​10, 13; 4:25.

Si Ismael, nga anak ni Hagar, nagalaragway sa nahaunang-siglo nga mga Judiyo, ang mga anak sang Jerusalem nga ulipon gihapon sa Mosaikong Kasuguan. Subong nga ginhingabot ni Ismael si Isaac, ginhingabot man sadtong mga Judiyo ang mga Cristiano, nga amo ang hinaplas nga mga anak sang malaragwayon nga si Sara, ang “Jerusalem sa ibabaw.” Kag subong nga ginpalakat ni Abraham si Hagar kag si Ismael, ginsikway man sang ulihi ni Jehova ang Jerusalem kag ang iya rebelyuso nga mga anak.​​—Mateo 23:​37, 38.

[Piktyur sa pahina 220]

Sa tapos sang iya bawtismo, ginhaplasan si Jesus sing balaan nga espiritu, kag nagsugod nga matabo ang labing importante nga katumanan sang Isaias 54:​1

[Piktyur sa pahina 225]

Gintago ni Jehova ang iya nawong gikan sa Jerusalem “sing makadali lamang”

[Piktyur sa pahina 231]

Makadaug bala ang mangangaway kag ang manugsalsal batok sa ila Manunuga?