Ang Ila Dalangpan—Isa ka Kabutigan!
“Ginhimo namon nga dalangpan ang kabutigan kag nagpanago kami sa idalom sang pagkadimatuod.”—ISAIAS 28:15.
1, 2. (a) Ano nga organisasyon karon ang dapat magtalupangod sang natabo sa dumaan nga ginharian sang Juda? (b) Ano ang sayop nga pagsalig sang Juda?
NAAPLIKAR bala ining mga pulong sa Cristiandad karon subong amo sini anay sa dumaan nga duha-ka-tribo nga ginharian sang Juda? Sa pagkamatuod, naaplikar ini! Kag ini nga pagkaanggid nagapatimaan sing malain para sa modernong-adlaw nga Cristiandad. Nagakahulugan ini nga ang kalaglagan magaabot sa indi madugay sa sining apostata nga relihiosong organisasyon.
2 Sa aminhan sang Juda amo ang napulo-ka-tribo nga ginharian sang Israel. Sang magtalikod ang Israel, gintugutan sia ni Jehova nga mabihag sang Asiria sang 740 B.C.E. Nasaksihan sang iya utod nga ginharian, ang Juda, ining makapasubo nga hitabo apang ginbatyag niya nga indi gid ini matabo sa iya. ‘Ti,’ pabugal sang iya mga lider, ‘indi bala ang templo ni Jehova yari sa Jerusalem? Indi bala kita ang nahamut-an nga katawhan sang Dios? Wala bala ang aton mga saserdote kag mga manalagna nagahambal sa ngalan ni Jehova?’ (Ipaanggid ang Jeremias 7:4, 8-11.) Yadtong relihioso nga mga lider nagsalig nga may kalig-unan sila. Apang sayop sila! Subong sila ka dimatutom sang ila mga paryente sa aminhan. Gani, ang natabo sa Samaria matabo man sa Jerusalem.
3. Ngaa masinaligon gid ang Cristiandad tuhoy sa palaabuton, apang may maayo bala nga rason nga magsalig sia?
3 Sa kaanggid nga paagi, ang Cristiandad nagapangangkon man nga may pinasahi sia nga kaangtanan sa Dios. ‘Ti,’ pabugal niya, ‘may linibolibo kami ka mga simbahan kag propesyonal nga klero, subong man minilyonmilyon ka sumalakdag. May Biblia man kami, kag ginagamit namon ang ngalan ni Jesus sa amon pagsimba. Sa pagkamatuod nahamut-an kami sang Dios!’ Apang ang natabo sa dumaan nga Jerusalem isa ka matigdas nga paandam. Walay sapayan sang tumalagsahon nga mga hitabo sa politika sining karon lang, nahibaluan naton nga si Jehova sa indi madugay magahikot batok sa Cristiandad kag sa tanan nga iban pa nga dimatuod nga relihion.
‘Pagpakigkatipan sa Kamatayon’
4. Ano nga katipan ang gindumdom sang Juda nga nahimo niya?
4 Sang dumaan nga mga tion, ang dimatutom nga Jerusalem nakabaton sing madamo nga paandam paagi sa matuod nga mga manalagna sang Dios, apang wala sia magpati sa sini. Sa baylo, nagpabugal sia nga ang kamatayon indi gid magdala sa iya paubos sa Sheol, ang lulubngan, subong nga gindala sini paubos ang naaminhan nga ginharian sang Israel. Si Isaias nga manalagna gin-inspirar sa pagsiling sa Juda: “Busa magapamati sang pulong ni Jehova, kamo nga mga bugalon, nga nagagahom sini nga katawhan nga yara sa Jerusalem: Bangod nga nagsiling kamo, ‘Nagpakigkatipan kami sa Kamatayon; kag nagkasugot kami sang Sheol; kon ang nagalambas nga baha magligad, indi ini maglambot sa amon, kay ginhimo namon nga dalangpan ang kabutigan kag nagpanago kami sa idalom sang pagkadimatuod.’ ”—Isaias 28:14, 15.
5. (a) Ano ang ginkabig sang Juda nga kasugtanan sa kamatayon? (b) Anong paandam nga ginhatag kay Hari Asa ang nalipatan sang Juda?
5 Huo, naghunahuna ang mga lider sang Jerusalem nga may kasugtanan sila, kon sa aton pa, sa kamatayon kag sa Sheol agod nga ang ila siudad amligan. Apang nagakahulugan bala ang ginapatihan nga katipan sang Jerusalem sa kamatayon nga naghinulsol sia sang iya mga sala kag karon nagasalig kay Jehova para sa kaluwasan? (Jeremias 8:6, 7) Wala gid! Sa baylo, nangayo sia sing bulig sa tawhanon nga politikal nga mga manuggahom. Apang ang iya pagsalig sa kalibutanon nga mga alyado sayop, isa ka butig. Ang mga kalibutanon nga iya ginsaligan indi makaluwas sa iya. Kag sanglit ginbiyaan niya si Jehova, ginbiyaan ni Jehova ang Jerusalem. Natabo ang ginpaandam ni manalagna Azarias kay Hari Asa: “Si Jehova nagaupod sa inyo tubtob nagaupod kamo sa iya; kag kon pangitaon ninyo sia, makita sia ninyo, apang kon bayaan ninyo sia, sia magabiya sa inyo.”—2 Cronica 15:2.
6, 7. Ano nga mga tikang ang ginhimo sang Juda agod mapat-od ang iya kalig-unan, apang ano ang hingapusan nga resulta?
6 Nagasalig sa ila politikal nga mga alyansa, napat-od sang mga lider sang Jerusalem nga wala sing “nagalambas nga baha” sang nagasalakay nga mga hangaway ang makapalapit sa ila agod tublagon ang ila paghidait kag kalig-unan. Sang ginpahog sang pag-alyansa sang Israel kag Siria, ang Juda nagdangop sa Asiria. (2 Hari 16:5-9) Sang ulihi, sang ginpahog sang hangaway sang Babilonia, nangayo sia sing bulig sa Egipto kag nagsabat si Paraon, paagi sa pagpadala sing hangaway agod magbulig.—Jeremias 37:5-8; Ezequiel 17:11-15.
7 Apang ang mga hangaway sang Babilonia tuman ka gamhanan, kag ang mga tropa sang Egipto nag-isol. Ang pagsalig sang Jerusalem sa Egipto nangin sayop, kag sang 607 B.C.E. ginbiyaan sia ni Jehova sa kalaglagan subong sang gintagna niya. Gani sayop ang mga manuggahom kag mga saserdote sang Jerusalem! Ang ila pagsalig sa kalibutanon nga mga alyansa para sa paghidait kag kalig-unan isa ka “kabutigan” nga ginlambas sang baha sang mga hangaway sang Babilonia.
Pagsikway sa “Bato nga Natilawan”
8. Paano ang Cristiandad nagkuha sing tindog nga kaangay gid sang dumaan nga Juda?
8 May yara bala kaanggid nga kahimtangan karon? Huo, may yara. Ang klero sang Cristiandad nagabatyag man nga wala sing kalamidad ang magaabot sa ila. Sa epekto, nagasiling sila subong sang gintagna ni Isaias: “Nagpakigkatipan kami sa Kamatayon; kag nagkasugot kami sang Sheol; kon ang nagalambas nga baha magligad, indi ini maglambot sa amon, kay ginhimo namon nga dalangpan ang kabutigan, kag nagapanago kami sa idalom sang pagkadimatuod.” (Isaias 28:15) Kaangay sang dumaan nga Jerusalem, ang Cristiandad nagasalig sa kalibutanon nga mga alyansa para sa kalig-unan, kag ang iya klero wala nagadangop kay Jehova. Ti, wala gani nila ginagamit ang iya ngalan, kag ginayubit nila kag ginahingabot ang mga nagapadungog sa sina nga ngalan. Ginhimo sang klero sang Cristiandad ang ginhimo gid sang Judiyong punong mga saserdote sang nahaunang siglo sang ginsikway nila si Cristo. Sila, sa epekto, nagsiling, “Wala kami sing hari kundi si Cesar.”—Juan 19:15.
9. (a) Sin-o karon ang nagapaandam sa Cristiandad sa amo man nga paagi nga ginpaandaman ni Isaias ang Juda? (b) Kay sin-o dapat magliso ang Cristiandad?
9 Sa karon, ang mga Saksi ni Jehova nagapaandam nga ang baha sang manugpatay nga mga hangaway magalambas sa indi madugay sa Cristiandad. Dugang pa, ginatudlo nila ang matuod nga dalangpan gikan sa sina nga baha. Ginabalikwat nila ang Isaias 28:16, nga nagasiling: “Amo ini ang ginasiling sang Soberanong Ginuong Jehova: ‘Yari karon nagabutang ako sa Sion sing sadsaran nga isa ka bato, isa ka bato nga natilawan, ang bilidhon nga pamusod sang isa ka sadsaran nga malig-on. Wala sing bisan sin-o nga nagatuo ang magasalasala.’ ” Sin-o ining ‘bilidhon nga batong pamusod’? Ginbalikwat ni apostol Pedro ining mga pulong kag gin-aplikar ini kay Jesucristo. (1 Pedro 2:6) Kon ang Cristiandad nagtinguha sa pagpakighidait sa Hari ni Jehova, si Jesucristo, malikawan niya kuntani ang nagapakari nga daku nga baha.—Ipaanggid ang Lucas 19:42-44.
10. Ano nga pagpakig-abyan ang ginpalambo sang Cristiandad?
10 Apang, wala niya paghimua ini. Sa baylo, sa pagtinguha niya sing paghidait kag kalig-unan, nakig-abyan sia sa politikal nga mga lider sang mga pungsod—walay sapayan sang paandam sang Biblia nga ang pagpakig-abyan sa kalibutan pagpakig-away sa Dios. (Santiago 4:4) Dugang pa, sang 1919 mabaskog nga ginsakdag niya ang Liga de Nasyones subong amo ang labing maayo nga paglaum sang tawo para sa paghidait. Sugod sang 1945 ginpahamtang niya ang iya paglaum sa Nasyones Unidas. (Ipaanggid ang Bugna 17:3, 11.) Daw ano kadaku ang iya pagkanadalahig sa sining organisasyon?
11. Daw ano ka daku ang pagkanadalahig sang relihion sa NU?
11 Ang isa ka bag-o nga libro nagahatag sing ideya sang magsiling ini: “Indi magkubos sa duha ka pulo kag apat ka Katoliko nga organisasyon ang ginatiglawas sa NU. Madamo nga relihiosong mga lider sang kalibutan ang nakaduaw sa internasyonal nga organisasyon. Ang indi gid malipatan amo ang mga pagduaw sang Iya Pagkabalaan Juan Paulo VI sa tion sang General Assembly sang 1965 kag ni Papa Juan Paulo II sang 1979. Madamo nga relihion ang may pinasahi nga mga pangadi, mga pangamuyo, mga ambahanon kag mga serbisyo para sa Nasyones Unidas. Ang labing importante nga halimbawa amo ang iya sang mga Katoliko, sang Unitarian-Universalist, sang Baptist kag sang Bahai nga mga relihion.”
Walay Pulos nga Paglaum Para sa Paghidait
12, 13. Walay sapayan sang lapnag nga paglaum nga ang paghidait malapit na matigayon, ngaa masinaligon ang mga Saksi ni Jehova nga ang ila mga paandam matuod?
12 Ginsulit sang isa sang labing gamhanan nga mga lider sa politika sang kalibutan ang paglaum sang madamo sang magsiling sia: “Ining kaliwatan sang katawhan sa duta mahimo nga makasaksi sang pag-abot sang indi mabaliskad nga tion sang paghidait sa maragtas sang sibilisasyon.” Husto bala sia? Ang mga nagakatabo bala karon nagakahulugan nga ang ginapaandam sang mga Saksi ni Jehova tuhoy sa paghukom ni Jehova batok sa mga pungsod indi magmatuod? Sayop bala ang mga Saksi ni Jehova?
13 Indi, indi sila sayop. Nahibaluan nila nga kamatuoran ang ginasugid nila bangod nagasalig sila kay Jehova kag sa Biblia, nga amo ang Pulong sang kamatuoran sang Dios. Ang Tito 1:2 nagasiling: “Ang Dios . . . indi makabutig.” Gani nagasalig sila sing bug-os nga kon magsiling ang isa ka tagna sang Biblia nga ang isa ka butang mahanabo, matabo gid ini. Si Jehova gid nagsiling: “Mangin subong sini ang akon pulong nga nagaguwa sa akon baba. Indi ini magbalik sa akon nga wala sing resulta, kundi pat-od nga himuon sini ang butang nga akon nahamut-an.”—Isaias 55:11.
14, 15. (a) Ano anay ang ginasiling sang mga lider sang Juda antes nalaglag ang Jerusalem sang 607 B.C.E.? (b) Ano ang gintagna ni Pablo nga isiling antes mag-abot ang hinali nga kalaglagan sa sining kalibutan? (c) Ano ang mapaabot naton sa talipuspusan sang pagdeklarar nga gintagna sa 1 Tesalonica 5:3?
14 Sang mga tuig antes sang kalaglagan sang Jerusalem sang 607 B.C.E., si Jeremias nagreport nga ang mga lider nagsinggit, “May paghidait! May paghidait!” (Jeremias 8:11) Apang, isa yadto ka butig. Ang Jerusalem ginlaglag bilang katumanan sang inspirado nga mga paandam sang matuod nga mga manalagna ni Jehova. Nagpaandam si apostol Pablo nga kaanggid man sini ang matabo sa aton adlaw. Nagsiling sia nga ang mga tawo magasinggit sing “Paghidait kag kalig-unan!” Apang nian, siling niya, “hinali nga kalaglagan” ang “magaabot sa ila.”—1 Tesalonica 5:3.
15 Sang nagapasulod kita sa katuigan 1990, ang mga pamantalaan kag mga magasin bisan diin nagsiling nga ang Cold War natapos na kag sa katapusan ang bug-os kalibutan nga paghidait manug-abot na. Nian may inaway nga natabo sa Natung-an nga Sidlangan. Apang, sa indi madugay ang kahimtangan sa kalibutan magadangat sa punto nga sa diin ang pagsinggit sing “Paghidait kag kalig-unan!” nga gintagna sa 1 Tesalonica 5:2, 3 magabaskog pa tubtob sa talipuspusan. Ginapahamtang ang aton paglaum sing malig-on sa Pulong sang Dios, nahibaluan naton nga, kon malab-ot na ina nga talipuspusan, ang paghukom sang Dios himuon sing hinali kag sing pat-od. Ang pagdeklarar sing ginatabontabon nga paghidait kag kalig-unan indi dapat magpahunahuna sa aton nga ang kalaglagan nga gintagna sang Dios indi magaabot. Ang mga paghukom ni Jehova indi mabag-o nga narekord sa iya Pulong nga Biblia. Ang Cristiandad, pati ang tanan nga iban pa nga butig nga relihion, pagalaglagon. Nian ang malaglagon nga mga paghukom ni Jehova ipabutyag batok sa nabilin nga bahin sang kalibutan ni Satanas. (2 Tesalonica 1:6-8; 2:8; Bugna 18:21; 19:19-21) Sanglit nagasalig ang mga Saksi ni Jehova nga tumanon ni Jehova ang iya pulong, padayon sila nga nagabantay sa idalom sang pagtuytoy sang matutom kag mainandamon nga ulipon nga klase kag mahalungon nga nagapanilag kon paano nagapasanag ang mga hitabo sa kalibutan. (Mateo 24:45-47) Sa pagkamatuod, indi kita dapat maghunahuna nga bangod nagapanikasog ang tawo sa pagpaluntad sing paghidait ginbiyaan na ni Jehova ang iya katuyuan nga magpadala sing daku nga baha sang kalaglagan batok sa makasasala nga Cristiandad.
‘Ang Dios ang Aton Dalangpan’
16, 17. Ano ang ginasabat sang mga Saksi ni Jehova kon ang iban masaklaw sa ila mensahe?
16 Ang iban mahimo nga masaklaw sa pagkaprangka sang mga Saksi ni Jehova sa pagbantala sini. Apang, kon ginasiling nila nga ang relihioso nga mga manuggahom sang Cristiandad nagdangop sa nagabinutig nga kahimusan, ginapaalinton lamang nila ang ginasiling sang Biblia. Kon nagasiling sila nga ang Cristiandad takus silutan bangod nangin bahin sia sang kalibutan, ginasugid lamang nila ang ginasiling sang Dios sa Biblia. (Filipos 3:18, 19) Dugang pa, bangod ang ginasaligan sang Cristiandad amo ang mga plano sining kalibutan, aktuwal nga ginasakdag niya ang dios sining kalibutan, si Satanas nga Yawa, nga siling ni Jesus amo ang amay sang kabutigan.—Juan 8:44; 2 Corinto 4:4.
17 Busa, ang mga Saksi ni Jehova nagasiling: Tuhoy sa amon, wala namon ginapalig-on ang sayop nga paglaum tuhoy sa bug-os kalibutan nga paghidait bangod sang nagabalhin nga kahimtangan sa politika. Sa baylo, ginasulit namon ang ginsiling sang salmista: “Ang Dios dalangpan naton. . . . Ang mga anak sang dutan-on nga tawo daw hangin, ang mga anak sang katawhan kabutigan. Kon sila timbangon mamag-an pa sila tanan sa hangin.” (Salmo 62:8, 9) Ang mga plano sang tawo sa pagsakdag kag sa pag-amlig sa Cristiandad kag sa nabilin nga bahin sining sistema sang mga butang sayop, isa ka kabutigan! Sila tanan bisan pa tingubon wala sing gahom sa pagpugong sa katuyuan ni Jehova subong sang baba nga puno sing mainit nga hangin!
18. Ano nga paandam sang salmista ang nagakaigo karon?
18 Ginabalikwat man sang mga Saksi ni Jehova ang Salmo 33, bersikulo 17 tubtob 19, nga nagasiling: “Ang kabayo [sang Egipto, nagasimbulo sa inaway] isa ka limbong sa kaluwasan, kag indi makaluwas walay sapayan sang daku nga kusog sini. Yari karon! ang mga mata ni Jehova yara sa mga nagakahadlok sa iya, sa mga nagahulat sa iya mahigugmaon nga kaluoy, sa pagluwas sang ila mga kalag gikan sa kamatayon, kag sa pagbuhi sa ila sa tiggulutom.” Sa karon, ang matuod nga mga Cristiano nagasalig kay Jehova kag sa iya langitnon nga Ginharian, ang lamang nga kahimusan nga makadala sing dayon nga paghidait.
Ang Cristiandad “Isa ka Duog nga Talasakon”
19. Ngaa isa ka kapaslawan ang pagsalig sa politikal nga mga organisasyon sa pagpaluntad sing bug-os kalibutan nga paghidait?
19 Ang pagsalig sa bisan anong hinimo sang tawo nga salili para sa Ginharian sang Dios nagahimo sina nga salili nga isa ka larawan, isa ka butang nga ginasimba. (Bugna 13:14, 15) Sa amo, ang pagpalig-on sing pagsalig sa politikal nga mga institusyon, subong sang Nasyones Unidos, para sa paghidait kag kalig-unan isa ka kapaslawan, isa ka butig. Tuhoy sa sining mga butang sang sayop nga paglaum, si Jeremias nagsiling: “Ang iya larawan nga tinunaw dimatuod, kag wala sing ginhawa sa ila. Sila kadayawan, binuhatan sang pagtalang. Sa tion sang pagsilot sa ila mawala sila.” (Jeremias 10:14, 15) Busa, ang mga kabayo para sa inaway sang antitipiko nga Egipto, kon sayoron, ang militar-politikal nga gahom sang mga pungsod karon, indi makaamlig sa relihioso nga duog sang Cristiandad sa adlaw sang iya kasisit-an. Ang pagpakig-alyansa sang mga relihion sang Cristiandad sa sining kalibutan pat-od nga mapaslawan sa pag-amlig sa ila.
20, 21. (a) Ano ang natabo sa Liga de Nasyones, kag ngaa amo man ang matabo sa Nasyones Unidas? (b) Paano ginpakita ni Isaias nga ang pagpakig-alyansa sang Cristiandad sa kalibutan indi magaluwas sa iya?
20 Nagsalig ang Cristiandad sa Liga de Nasyones, apang napaslawan ini bisan sa wala pa mag-abot ang Armagedon. Sa karon ginsaylo niya ang iya pagkatutom sa Nasyones Unidas. Apang ini sa indi madugay magapanabat sa “inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan,” kag indi maluwas. (Bugna 16:14) Bisan ang ginpasag-uli nga NU indi gid makapaluntad sing paghidait kag kalig-unan. Ginapakita sang matagnaon nga Pulong sang Dios nga ang organisasyon sang Nasyones Unidas upod ang katapo nga mga pungsod sini “magapakig-away batok sa Kordero [si Cristo nga nagagahom sa Ginharian], apang, bangod sia Ginuo sang mga ginuo kag Hari sang mga hari, ang Kordero magadaug sa ila.”—Bugna 17:14.
21 Ang mga Saksi ni Jehova masinaligon nga nagasiling nga wala sing kaluwasan sa pagpakig-abyan sang Cristiandad sa kalibutan ni Satanas. Kag kon ginasiling nila ini, ginatudlo lamang nila ang ginasiling sang Biblia. Ang Isaias 28:17, 18 nagabalikwat kay Jehova subong nagasiling: “Himuon ko ang katarungan nga latid kag ang pagkamatarong nga tonton; kag ang yelo nga daw bato magasilhig sang dalangpan sang kabutigan, kag ang tubig magalapaw sa duog nga palanaguan. Nian ang inyo katipan sa Kamatayon walaon, kag ang inyo kasugtanan sa Sheol indi magpadayon. Kon ang nagalambas nga baha mag-agi—ikaw man mangin isa ka duog nga talasakon.”
22. Kon iaplikar ang bug-os nga hustisya sa Cristiandad, ano ang mangin reuslta?
22 Ang hudisyal nga desisyon ni Jehova ginahimo, himuon ini suno sa bug-os nga hustisya. Kag ang sadsaran sang pagsalig sang Cristiandad, ang iya “pakigkatipan sa Kamatayon,” madula sing bug-os nga daw ginlambas sang isa ka daku nga baha. Si Isaias nagpadayon sa pagsiling: “Magaagi ini agaaga, sa adlaw kag sa gab-i; kag mangin kabangdanan ini sang kakugmat agod pahangpon ang iban sa nabatian.” (Isaias 28:19) Daw ano ka makakulugmat para sa mga nagatalan-aw nga masaksihan ang bug-os nga gahom sang paghukom ni Jehova! Daw ano ka makahaladlok para sa klero sang Cristiandad kag sa ila mga sumulunod nga mahibal-an, sing atrasado na, nga nagsalig sila sa kabutigan!
Ang Ngalan ni Jehova “Isa ka Mabakod nga Torre”
23, 24. Sa baylo nga pangitaon ang kalig-unan sa sining kalibutan, ano ang himuon sang mga Saksi ni Jehova?
23 Apang ano ang matabo sa mga Saksi ni Jehova? Walay sapayan sang pagdumot kag paghingabot sang mga pungsod, padayon sila nga nagapain sa kalibutan. Wala gid nila ginakalipatan ang ginsiling ni Jesus tuhoy sa iya mga sumulunod: “Indi sila bahin sang kalibutan, subong nga ako indi bahin sang kalibutan.” (Juan 17:16) Sa sining katapusan nga mga adlaw, ginpahamtang nila ang ila pagsalig sa Ginharian ni Jehova, indi sa mga plano sang tawo. Busa, indi mahadlok ang mga Saksi ni Jehova sa kalamidad nga magaabot sa Cristiandad. Subong gintagna ni Isaias: “Wala sing bisan sin-o nga nagatuo ang magasalasala.”—Isaias 28:16.
24 Ang Hulubaton 18:10 nagasiling: “Ang ngalan ni Jehova torre nga mabakod. Ang matarong nagadalagan pasulod sa sini kag ginaamligan.” Busa ginaagda namon ang tanan nga tulad-karnero nga mga tawo nga magdangop kay Jehova kag sa iya Ginharian paagi kay Cristo. Subong duog nga palanaguan, si Jehova indi kabutigan! Ang iya Ginharian paagi kay Cristo indi kabutigan! Ang dalangpan sang Cristiandad isa ka kabutigan, apang ang dalangpan sang matuod nga mga Cristiano amo ang kamatuoran.
Mapaathag Mo Bala?
◻ Paano ang dumaan nga Juda nagdangop sa isa ka kabutigan?
◻ Sa anong paagi gintago sang Cristiandad ang iya kaugalingon sa kabutigan?
◻ Paano ginpaandaman ni Isaias ang Juda, kag paano ang mga Saksi ni Jehova nagahambal sing kaanggid man sini nga paandam karon?
◻ Paano matukiban sang Cristiandad nga ang iya ginasaligan sayop gali?
◻ Sa pagpatuhay sa Cristiandad, ano nga tindog ang ginahuptan sang mga Saksi ni Jehova?
[Kahon sa pahina 17]
DAKU NGA PAGLAUM ANG GINPABUTYAG PARA SA NASYONES UNIDAS
“Sa nahauna nga tion sugod sang Inaway Kalibutanon II ang internasyonal nga komunidad nahiusa. Ang pagkalider sang Nasyones Unidas, nga sang una isa lamang ka ginalauman nga tulumuron, nagapalig-on karon sang ginpanan-aw sang tagtukod sini. . . . Busa sarang mahimuslan sang kalibutan ining kahigayunan sa pagtuman sang madugay na ginapaabot nga saad tuhoy sa isa ka bag-ong kahimusan sa bug-os nga kalibutan.” —Presidente Bush sang Estados Unidos sa iya mensahe sang State of the Union sa sadto nga pungsod, Enero 29, 1991