14. Ano ang ginsiling sang anghel nga si Gabriel nahanungod sa mga hilikuton sang simbuliko nga diutay nga sungay, kag ano ang mahanabo sa sina nga sungay?

¹⁴ Antes naton mahangpan ang kahulugan sang mga pulong nga bag-o lang mabalikwat, dapat kita maghatag sing igtalupangod sa anghel sang Dios. Sa tapos masambit ang paggahom sang apat ka ginharian gikan sa emperyo ni Alejandro, ang anghel nga si Gabriel nagsiling: “Sa ulihi nga bahin sang ila ginharian, samtang ang mga manugpamatok nagapanghikot sa kabug-usan, magatindog ang hari nga mapintas ang nawong kag nakahangop sang madalom nga mga hambalanon. Kag ang iya kusog mangin gamhanan, apang indi sa iya kaugalingon nga gahom. Kag sa makatilingala nga paagi manglaglag sia, kag sia pat-od nga magamadinalag-on kag magahikot nga may ikasangkol. Kag laglagon niya ang mga gamhanan, subong man ang katawhan nga ginahuman sang mga balaan. Kag suno sa iya paghantop pat-od nga pahanabuon man niya nga ang paglimbong magmadinalag-on sa iya kamot. Kag sa iya tagipusuon magapabugal gid sia, kag sa tion sang kahilwayan gikan sa pagkabalaka laglagon niya ang madamo. Kag magatindog sia batok sa Prinsipe sang mga prinsipe, apang indi paagi sa kamot balion sia.”—Daniel 8:23-25.

14. Ano ang ginsiling sang anghel nga si Gabriel nahanungod sa mga hilikuton sang simbuliko nga diutay nga sungay, kag ano ang mahanabo sa sina nga sungay?

¹⁴ Antes naton mahangpan ang kahulugan sang mga pulong nga bag-o lang mabalikwat, dapat kita maghatag sing igtalupangod sa anghel sang Dios. Sa tapos masambit ang paggahom sang apat ka ginharian gikan sa emperyo ni Alejandro, ang anghel nga si Gabriel nagsiling: “Sa ulihi nga bahin sang ila ginharian, samtang ang mga manugpamatok nagapanghikot sa kabug-usan, magatindog ang hari nga mapintas ang nawong kag nakahangop sang madalom nga mga hambalanon. Kag ang iya kusog mangin gamhanan, apang indi sa iya kaugalingon nga gahom. Kag sa makatilingala nga paagi manglaglag sia, kag sia pat-od nga magamadinalag-on kag magahikot nga may ikasangkol. Kag laglagon niya ang mga gamhanan, subong man ang katawhan nga ginahuman sang mga balaan. Kag suno sa iya paghantop pat-od nga pahanabuon man niya nga ang paglimbong magmadinalag-on sa iya kamot. Kag sa iya tagipusuon magapabugal gid sia, kag sa tion sang kahilwayan gikan sa pagkabalaka laglagon niya ang madamo. Kag magatindog sia batok sa Prinsipe sang mga prinsipe, apang indi paagi sa kamot balion sia.”—Daniel 8:23-25.

17. (a) Ano ang kaangtanan sang Britanya sa Emperyo sang Roma? (b) Paano naangot ang Emperyo sang Britanya sa Helenistiko nga ginharian sang Macedonia kag Gresya?

¹⁷ Ano, nian, ang ginapakilala sang maragtas subong amo yadtong agresibo nga “hari nga mapintas ang nawong”? Ang matuod ang Britanya isa ka siwil sang Emperyo sang Roma sa naaminhan kag nakatundan nga bahin. Tubtob sang maaga nga bahin sang ikalima nga siglo C.E., may yara pa mga probinsia nga sakop sang Roma sa ginatawag nga Britanya karon. Sa pagligad sang tion, ang Emperyo sang Roma nagluya, apang nagpadayon pa ang impluwensia sang sibilisasyon sang Gresya kag Roma sa Britanya kag sa iban pa nga bahin sang Europa nga gingamhan sang Roma. “Sang mapukan ang Emperyo sang Roma,” sulat sang dumalaug sing Nobel nga Premyo nga Mexicano nga mamalaybay kag awtor nga si ­Octavio Paz, “nagbulos ang Iglesia.” Nagdugang sia: “Ginsumpay sang mga amay sang Iglesia subong man sang mga iskolar sang ulihi ang pilosopiya sang mga Griego sa Cristianong doktrina.” Kag ang pilosopo kag matematiko sang ika-20 nga siglo nga si Ber­trand Rus­sell nagsiling: “Ang sibilisasyon sang Katundan, nga naghalin sa mga Griego, napasad sa pilosopiko kag sientipiko nga tradisyon nga nagsugod sa Mileto [isa ka Griego nga siudad sa Asia Minor] duha ka libo kag tunga ka tuig na ang nagligad.” Sa amo, sarang masiling nga ang kultura sang Emperyo sang Britanya naghalin sa Helenistiko nga ginharian sang Macedonia kag Gresya.

18. Ano ang diutay nga sungay nga nangin isa ka “hari nga mapintas ang nawong” sa “tion sang katapusan”? Ipaathag.

¹⁸ Sang tuig 1763 ginlutos sang Emperyo sang Britanya ang iya gamhanan nga mga karibal, ang Espanya kag Pransia. Sugod sadto nagpadayag sia subong amo ang reyna sang kadagatan kag ang ikapito nga kagamhanan sa kalibutan nga gintagna sang Biblia. Bisan sa tapos magbulag ang 13 ka Amerikano nga kolonya gikan sa Britanya sang 1776 agod tukuron ang Estados Unidos sang Amerika, ang Emperyo sang Britanya nagdaku kag nagsakop sang ikap-at nga bahin sang kadaygan sang duta kag sang ikap-at nga bahin sang pumuluyo sini. Ang ikapito nga kagamhanan sa kalibutan nakatigayon sing dugang pa nga kusog sang magbuylog ang Estados Unidos sang Amerika sa Britanya agod magporma sang magkaupod nga paggahom sa kalibutan sang Britanya kag Amerika. Sa ekonomiya kag sa militar, matuod gid nga ini nga kagamhanan nangin isa ka “hari nga mapintas ang nawong.” Kon amo, ang diutay nga sungay nga nangin isa ka mabangis nga politikal nga gahom sa “tion sang katapusan” amo ang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan.