-
“Ang Maitom-sing-Buhok nga Reyna sang Desyerto sang Siria”Ang Lalantawan—1999 | Enero 15
-
-
Sang 269 C.E., nag-abot ang kahigayunan nga mapasangkad ni Zenobia ang iya kagamhanan, sang ang nagapakunokuno nga manuggahom sang Roma nag-abot sa Egipto. Gilayon nga ginsulong sang mga hangaway ni Zenobia ang Egipto, ginpatay ang rebelde, kag gin-agaw ang pungsod. Ginproklamar ang iya kaugalingon subong reyna sang Egipto, nagpahimo sia sing mga sensilyo nga may ngalan niya. Ang iya ginharian nagsangkad halin sa suba sang Nilo tubtob sa suba sang Eufrates. Sa sini nga tion sang iya kabuhi, natigayon niya ang posisyon subong “ang hari sang bagatnan” nga ginpatuhuyan sang tagna ni Daniel sa Biblia, bangod nasakop sang iya ginharian ang bagatnan nga bahin sang duog nga natawhan ni Daniel. (Daniel 11:25, 26) Nasakop man niya ang kalabanan sang Asia Menor.
-
-
“Ang Maitom-sing-Buhok nga Reyna sang Desyerto sang Siria”Ang Lalantawan—1999 | Enero 15
-
-
Ang Isa ka Emperador ‘Nagpukaw sang Iya Tagipusuon’ Batok kay Zenobia
Sadtong tuig 270 C.E., si Aurelian nangin emperador sang Roma. Madinalag-on nga ginbungkag kag gindisiplina sang iya lehiyon ang mga barbaro sa aminhan. Sang 271 C.E.—nagatiglawas karon sa “hari sang aminhan” sa tagna ni Daniel—si Aurelian ‘nagpukaw sang iya gahom kag tagipusuon batok sa hari sang bagatnan,’ nga ginarepresentar ni Zenobia. (Daniel 11:25a) Direkta nga nagpadala si Aurelian sang pila niya ka puwersa sa Egipto kag ginpangunahan niya ang panguna niya nga mga hangaway padulong sa sidlangan tubtob sa Asia Menor.
Ang hari sang bagatnan—ang nagagahom nga panguluhan nga ginapamunuan ni Zenobia—‘nagpukaw sang iya kaugalingon’ sa pagpakig-away batok kay Aurelian “nga may tuman kadaku kag mabaskog nga puwersa militar” sa idalom sang duha ka heneral, si Zabdas kag si Zabbai. (Daniel 11:25b) Apang nasakop ni Aurelian ang Egipto kag naglakbay padulong sa Asia Menor kag Siria. Si Zenobia nalutos sa Emesa (Homs karon), kag nag-atras sia sa Palmyra.
Sang ginsakop ni Aurelian ang Palmyra, si Zenobia, nagalaum nga makakuha sing bulig, nalagyo upod sa iya anak nga lalaki sa Persia, apang nadakpan sia sang mga Romano sa Suba Eufrates. Ginsungka sang mga taga-Palmyra ang ila siudad sang 272 C.E. Ginpintasan ni Aurelian ang mga pumuluyo sini, nagkuha sing madamo nga inati, lakip ang idolo halin sa Templo sang Adlaw, kag nagbalik sia sa Roma. Wala ginpatay sang emperador sang Roma si Zenobia, ginhimo sia nga panguna nga talan-awon sa iya prosesyon sang kadalag-an sa Roma sang 274 C.E. Ginhinguyang niya ang nabilin nga bahin sang iya kabuhi subong isa ka matrona sa Roma.
Ginguba ang Siudad sa Desyerto
Mga pila ka bulan pagkatapos nga ginsakop ni Aurelian ang Palmyra, ginsalakay sang mga taga-Palmyra ang iya ginbilin nga garison sang Roma. Sang mabalitaan ni Aurelian ini nga pagrebelde, ginmanduan niya gilayon ang iya mga soldado nga magbalik, kag sa sini nga tion gintimalusan nila sing grabe ang mga pumuluyo. Ang mga nakapalagyo sa wala kaluoy nga pagpamatay ginhimo nga mga ulipon. Ang matahom nga siudad ginguba nga indi na makaayo pa. Sa amo ang masako nga siudad nagbalik sa iya daan nga kahimtangan—“Ang Tadmor sa kahanayakan.”
Sang makig-away si Zenobia batok sa Roma, sia kag si Emperador Aurelian wala makahibalo nga gintuman nila ang ila mga papel subong “hari sang bagatnan” kag “hari sang aminhan,” nagatuman sing bahin sang isa ka tagna nga detalyado nga ginrekord sang manalagna ni Jehova mga 800 ka tuig na ang nagligad. (Daniel, kapitulo 11) Bangod sang iya makagalanyat nga personalidad, madamo ang nagdayaw kay Zenobia. Apang, ang importante gid amo ang iya papel sa pagtiglawas sa politikal nga kagamhanan nga gintagna ni Daniel. Ang iya paggahom wala magsobra sa lima ka tuig. Ang Palmyra, ang kapital sang ginharian ni Zenobia, isa na lang karon ka minuro. Bisan ang gamhanan nga Emperyo sang Roma madugay na nga nadula kag gintabunan sang moderno nga mga ginharian. Ano ang mangin palaabuton sining mga kagamhanan? Ang ila palaabuton ginapat-od man sang katumanan sang tagna sang Biblia.—Daniel 2:44.
-