‘Wala sing Paghidait Para sa mga Malauton’

“‘Wala sing paghidait,’ siling sang akon Dios, ‘para sa mga malauton.’”—ISAIAS 57:21.

1, 2. (a) Ano ang ginabatyag sang madamo nga tawo nahanungod sa palaabuton sang katawhan? (b) Ano ang resulta sang mga panikasog sang tawo sa pagpaluntad sing paghidait?

“NAHIBALUAN ko nga sa bisan anong segundo ang kalibutan magalupok sa atubangan ko.” Ining makakulugmat nga pinamulong, nga ginbalikwat sa magasin nga Psychology Today, ginbungat sang isa ka estudyante sa hasykol sa Aminhan nga Amerika. Sa dili madugay, nahadlok ang estudyante nga ang isa ka inaway nukleyar posible gid nga magalaglag sa tanan nga katawhan. Ginlaragway sang isa ka nagaeskwela nga lin-ay sa Rusya ang mga resulta sang inaway nukleyar: “Ang tanan nga buhi nga butang malaglag—wala sing hilamon, wala sing mga kahoy, wala sing berde nga mga tanom.” Daw ano ka makakulugmat nga palaabuton! Apang, ginabatyag sang mga tawo nga mahanabo gid ini. Sa isa ka surbe kasan-o lang 40 porsiento sang mga adulto nga gin-interbyu ang nagapati nga “daku gid ang posibilidad” nga matabo ang inaway nukleyar sa wala pa ang tuig 2000.—Tan-awa ang Lucas 21:26.

² Napamatyagan man sang mga lider sang kalibutan ang katalagman. Sa tapos sang nagligad nga inaway kalibutanon, ginpatok nila ang organisasyon nga Nasyones Unidas agod magdala sing paghidait kag kalig-onan sa katawhan—apang napaslawan ini. Sa baylo, ang mga tuig sa tapos sang inaway nakasaksi sang mainit nga pagribalay sang duha ka super­pow­er nga may armas nukleyar. Sa tion kag tion, ang mga lider sining mga kagamhanan nagasapol agod buhinan ang tension sa tunga sang mga pungsod apang diutay lamang ang mga resulta. Walay sapayan sang kamatuoran nga ang relihioso nga mga lider nagapangamuyo para sa paghidait, ang kahimtangan kasubong gid sang ginlaragway ni Isaias: “Ang ila mga isganan nagasinggit sa dalan; ang mga embahador sang paghidait magahibi sing mapait.”—Isaias 33:7.

3. Ngaa indi posible nga ang mga tawo magmadinalag-on sa ila mga panikasog para sa paghidait?

³ Ang nakahangop nga mga Cristiano nakahibalo kon ngaa ang mga politiko indi gid makapaluntad sing dayon nga paghidait. Nahisayran nila nga tubtob ang mga tawo puno sing kakagod, dumot, pagkadalok, bugal, kag ambisyon, indi gid matigayon ang paghidait. (Ipaanggid ang Santiago 4:1.) Luwas pa, ang mga hitabo sa katawhan wala ginakontrol sing bug-os sang mga tawo. Sa baylo, ang Biblia nagasugid sa aton: “Ang bug-os nga kalibutan yara sa gahom sang malauton.” (1 Juan 5:19; 2 Corinto 4:4) Ang kahimtangan sang katawhan sa idalom sang pagkontrol sining isa nagakaigo nga ginlaragway ni Isaias: “Ang mga malauton kaangay sang dagat nga ginatublag, kon indi ini maglinaw . . . ‘Wala sing paghidait,’ siling sang Dios ko, ‘para sa mga malauton.’”—Isaias 57:20, 21.

“Ang Dios nga Nagahatag sing Paghidait”

4. Sin-o lamang ang may gahom sa pagdala sing paghidait sa duta?

⁴ Wala ini nagakahulugan nga ang kaliwatan sang tawo indi makalikaw sa kalaglagan sa isa ka inaway nukleyar sa palaabuton. Nagakahulugan lamang ini nga agod makakita kita sing paghidait, dapat ini maggikan sa naguwa nga tuburan. Sing makalilipay, ina nga Tuburan nagaluntad sa persona ni Jehova nga Dios, “ang Dios nga nagahatag sing paghidait.” (Roma 16:20) May gahom sia sa pagpugong sa impluwensia ni Satanas kag nagtuyo nga ‘pakamaayuhon niya ang iya katawhan sing paghidait.’ (Salmo 29:11) Dugang pa, may makalilipay sia nga saad: “Ang mga mahagop magapanag-iya sang duta, kag magakalipay gid sila sa kabuganaan sang paghidait.”—Salmo 37:11.

5. (a) Paano gingamit ni Jehova si Daniel sa paghatag sa aton sing impormasyon nahanungod sa Iya katuyuan sa pagdala sing paghidait? (b) Ngaa dapat kita mangin interesado sa sini nga tagna nga ginrekord ni Daniel?

⁵ Sang nagligad nga madamo nga tuig, ginpahayag ni Jehova ang maragtason nga mga hitabo nga magadul-ong sa iya pagdala sing paghidait sa duta. Paagi sa isa ka anghel, nagpamulong sia sa iya manalagna nga si Daniel nahanungod sa “katapusan nga bahin sang mga adlaw,” ang aton tion. (Daniel 10:14) Gintagna niya ang pagribalay sang mga super­pow­er karon kag ginpakita niya nga ini matapos sa indi madugay sa isa ka paagi nga wala ginasuspetsahi sang bisan diin sa duha ka super­pow­er. Kag nanaad sia nga ining wala ginapaabot nga hitabo magadala sing matuod nga paghidait. Interesado gid ang mga Cristiano sa sini nga tagna. Nagahatag ini sing maathag nga laragway sa kon diin kita nagatindog sa lakat sang tion kag nagapalig-on sang aton determinasyon nga magpabilin nga neutral sa pagribalay sang mga pungsod samtang mapailubon nga nagahulat sa paghikot sang Dios para sa aton.—Salmo 146:3, 5.

Nagsugod ang Pagribalay

6. Balaya ang maragtason nga ginhalinan sang pagribalay sang mga super­pow­er karon.

⁶ Ang kamatuoran amo, ang pagribalay sang mga super­pow­er karon indi bag-o sa kalibutan. Sa baylo, kasugpon ini sang butang nga nagsugod madugay na. Sa tapos mapukan ang bug-os kalibutan nga emperyo ni Alejandro Daku sa talipuspusan sang ikap-at nga siglo B.C.E., duha sang iya militar nga mga lider ang naggahom sa Siria kag sa Egipto. Ang dayon nga pagribalay nga sang ulihi nagdul-ong sa pagribalay sang mga su­per­pow­er naglutaw sa ulot nila kag sang ila mga salili—gintawag nga hari sang aminhan kag hari sang bagatnan bangod nahamtang sila sa naaminhan kag nabagatnan sang duta sang katawhan sang Dios. Ang maragtason nga paglutaw sining pagribalay ginpahayag sing abanse kay manalagna Daniel paagi sa isa ka anghel.

7. (a) Paano naton nahibaluan nga ang mga nagakatabo sa tawo ginahilabtan sang dimakita nga mga espiritu? (b) Sin-o sang primero, ang hari sang aminhan kag ang hari sang bagatnan, kag paano nagsugod ang ila pagribalay?

⁷ Ginlaragway una sang anghel kon paano sia, nga ginsakdag ni Miguel, nagpakig-away batok sa espiritu nga ‘mga prinsipe’ sang Persia kag Gresya. (Daniel 10:13, Daniel 10:20–11:1) Ining paglili sa duog sang mga espiritu nagapamatuod nga indi lamang mga tawo ang nadalahig sa inaway sang mga pungsod. Ang mga demonyo, ukon “mga prinsipe,” amo ang sa likod sang kitaon nga tawhanon nga mga manuggahom. Apang kutob sang dumaan nga mga tion, ang katawhan sang Dios may “prinsipe,” si Miguel, sa pagpalig-on sa ila batok sa sining mga demonyo. (Efeso 6:12) Nian ginapatalupangod sa aton sang anghel ang pagribalay sang Siria kag sang Egipto. Sia nagasugod, “Kag magabakod ang hari sang bagatnan, apang ang isa sang mga prinsipe niya.” (Daniel 11:5a) Ang hari sang bagatnan diri amo si Ptol­emy I, ang manuggahom sang Egipto, nga nagbihag sa Jerusalem sang mga 312 B.C.E. Masunod nga ginpatuhuyan sang anghel ang isa pa ka hari nga “magabakod labaw sa iya kag ang iya pagbulut-an mangin daku nga pagbulut-an.” (Daniel 11:5b) Amo ini ang hari sang aminhan sa persona ni Se­leu­cus I Nicator, nga ang iya ginharian, ang Siria, nangin mabakod pa sa Egipto.

8. Ano ang kahulugan para sa mga Cristiano karon sang talalupangdon nga pagkasibu sang nahauna nga bahin sang tagna sang anghel nahanungod sa hari sang aminhan kag hari sang bagatnan?

⁸ Nagpadayon ang anghel sa pagtagna sing madamo nga detalye sang nagapadayon nga pagribalay sang salili nga mga manuggahom sang Siria kag sang Egipto. (Daniel 11:6-19) Tuman gid kasibu ining mga tagna sa bagay nga ang iban nagapati nga ang tolon-an ni Daniel ginsulat sa tapos sang katunayan.a Apang, para sa mga Cristiano, ang talalupangdon nga pagkasibu sining mga tagna nagapalig-on sang ila pagtuo sa mga bahin sang tagna nga matuman pa sa tion sang “katapusan nga bahin sang mga adlaw.”

Ang Prinsipe sang Katipan

9. Paano ang ginhimo sang hari sang aminhan nagdul-ong sa pagkabun-ag ni Jesus sa Betlehem?

⁹ Indi dapat paabuton nga sambiton sang anghel ang tagsa ka indibiduwal nga manuggahom kutob kay Ptol­emy tubtob sa “katapusan nga bahin sang mga adlaw.” Sa baylo, nahangpan naton nga sa tapos sang bersikulo 19 ang tagna naglumpat gilayon sa mga tinuig nga ginasundan sang aton Kumon nga Dag-on, nga aton mabasa: “Nian magatindog sa iya [hari sang aminhan] duog ang isa nga magapaagi sang manugpabuhis sa himaya sang ginharian.” (Daniel 11:20) Sini nga tion, ang Siria isa ka probinsia sang Roma, kag ang hari sang aminhan ginrepresentar sang Romanong emperador nga si Augusto. Sia ang nagmando sang pagpalista nga nagresulta sa pagkatawo ni Jesus sa Betlehem sa baylo nga sa Nasaret.—Lucas 2:1-7; Miqueas 5:2.

10. Ano pa nga kaangtanan sa ulot sang hari sang aminhan kag sang Mesias ang ginpatalupangod sa aton sang anghel?

¹⁰ Nagbulos kay Augusto si Tiberio, ang makangilil-ad nga tawo nga ginlaragway sang anghel subong “talamayon nga tawo.” (Daniel 11:21) Sa tion sang iya paggahom, ang isa ka makatalagam nga pag-alsa sa aminhan nga dulunan sang Romanong Emperyo nakontrol kag ang dulunan napalinong, nagatuman sang mga pulong sang tagna: “Ang mga sanga sang baha, magabaha bangod sa iya, kag mabungkag sila.” Dugang pa, sa tion sang iya paggahom si Jesus ginpatay sang Romanong mga soldado bilang katumanan sang tagna sang anghel nga “ang Lider sang katipan” pauntaton.—Daniel 11:22; 9:27.

Sa “Tion nga Pinat-od”

11. (a) Sang 1914, sin-o ang hari sang aminhan kag ang hari sang bagatnan? (b) Ano nga tagna ang natuman sa “tion nga pinat-od”?

¹¹ Sang ulihi, ginadala kita sang tagna sa “tion nga pinat-od,” sang 1914. (Daniel 11:27; Lucas 21:24) Sini nga tion, nagbag-o ang pagkanakilala sang katawhan sang Dios. Sanglit ginsikway sang undanon nga Israel ang Mesias, ang pinili nga katawhan ni Jehova nangin espirituwal nga Israel, ang kongregasyon sang hinaplas nga mga Cristiano. (1 Pedro 2:9, 10) Nagbag-o man ang pagkanakilala sang duha ka hari. Ang Britanya, upod ang politikal nga kaupod sini nga Estados Unidos sang Amerika, amo ang nangin hari sang bagatnan, samtang ang hari sang aminhan amo karon ang Alemanya. Ang Inaway Kalibutanon I gintagna sa sining mga pulong: “Sa tion nga pinat-od magabalik sia [ang hari sang aminhan], kag magakadto sa bagatnan; apang indi mangin amo ini sa ulihi nga tion subong sang sa una.” (Daniel 11:29) Ang hari sang bagatnan nagdaug sa sadto nga inaway. Sa amo ang kahimtangan tuhay sang “sa una,” nga amo, sang ang nagapamihag nga Roma amo ang hari sang aminhan.

12. Ilaragway ang mga hitabo sa kalibutan kutob sang 1914 nga gintagna sa matagnaon nga mga pulong sang anghel kay Daniel.

¹² Nagapadayon ang anghel sa pagsugid sang pagpaindisanay sang duha ka hari kutob sang 1914 kag, labi na, sang ila pagpamatok sa katawhan ni Jehova. Gintagna man niya ang pag-abot sang “makangilil-ad nga butang nga nagatuga sing kahapayan,” nga nagaluntad karon subong ang Nasyones Unidas nga organisasyon. (Daniel 11:31) Ang pagpatok sa NU isa ka politikal nga panikasog nga sa diin ang duha ka hari nagbuligay sa pagpaluntad sing paghidait. Apang mapaslawan ini bangod nagapamatok ini sa Ginharian sang Dios.b (Mateo 24:15; Bugna 17:3, 8) Sa katapusan, ginapatuhoy sang anghel ang aton igtalupangod sa “tion sang katapusan.”—Daniel 11:40.

“Ang Tion sang Katapusan”

13. (a) Sin-o ang nagtuman sa papel sang hari sang aminhan kag sang hari sang bagatnan kutob sang katapusan sang ikaduha nga inaway kalibutanon? (b) Sa ano nagapatuhoy ang ekspresyon nga “tion sang katapusan” sa sini nga bahin sang tagna?

¹³ Ano ini nga tion? Kon kaisa ang ekspresyon nga “tion sang katapusan” nagapatuhoy sa tion sang katapusan sining sistema sang mga butang, kutob sang 1914 tubtob sa Armagedon. (Daniel 8:17, 19; 12:4) Apang ang mga hitabo sang tuig 1914, “ang tion nga pinat-od,” gintagna sa bersikulo 29, kag ang tagna sang anghel nagdala sa aton lampas sa sina.c Busa, “ang tion sang katapusan” diri sa bersikulo 40 nagapatuhoy sa katapusan nga mga hugna sang 2,300 ka tuig nga pagsumpunganay sa ulot sang hari sang aminhan kag hari sang bagatnan. Gani, magabasa kita nga may daku nga interes kay nahibaluan na naton karon ang mga hitabo nga mahanabo sa malapit nga palaabuton. Sa sini nga tion, ang pagbag-o sang kagamhanan sa danyag sang kalibutan nagdul-ong sa dugang pa nga mga hitabo sa pagkanakilala sang duha ka hari. Kutob sang mapukan ang kagamhanan sang Nazismo kag Fascismo sa katapusan sang Inaway Kalibutanon II, nasaksihan naton ang pagribalay sang duha ka super­pow­er, ang isa ginarepresentar subong hari sang aminhan, nga nagagahom sa daku nga bahin sang sosyalistiko nga bloke sang mga pungsod, kag ang isa pa gid ginarepresentar subong hari sang bagatnan, nga nagagahom sa daku nga bahin sang kapitalistiko nga bloke.

14. Paano ginalaragway sang anghel ang hari sang aminhan?

¹⁴ Ang disposisyon sang pinakaulihi nga hari sang aminhan ginlaragway sa bersikulo 37, 38: “Indi sia magsapak sa Dios sang iya mga ginikanan . . . Apang sa iya duog padunggan niya ang dios sang mga pamakod; ang dios nga wala makilala sang iya mga ginikanan padunggan niya sing bulawan kag pilak, sing mga bato nga bilidhon kag mga butang nga matahom.” May yara bala indi makakilala sini nga paglaragway? Ang hari sang aminhan karon opisyal nga nagasakdag sa ateismo, nagasikway sa relihioso nga mga dios sang nagligad nga mga hari sang aminhan. Ginapasulabi niya ang pagsalig sa mga armas, “ang dios sang mga pamakod.” Nag-amot ini sa pagpalumba sa armas nga sa amo may salabton ang duha ka hari. Ang tuigan nga gasto sa depensa sang hari sang aminhan lamang nakalab-ot sa halos 300 bilyones ka dolyar sang 1985. Daw ano ka daku nga halad sing ‘bulawan kag pilak kag bato nga bilidhon kag mga butang nga matahom’ sa wala sing kabulusgan nga dios sang mga armas!

15, 16. (a) Ano ang matabo sa ulot sang hari sang aminhan kag sang hari sang bagatnan? (b) Ano ang mangin kahulugan sini para sa katawhan sang Dios?

¹⁵ Gani, ano sa ulihi ang matabo sa sining duha ka hari? Ang anghel nagasiling: “Sa tion sang katapusan [ang katapusan sang maragtas sang duha ka hari] ang hari sang bagatnan magasumpong sa iya, kag ang hari sang aminhan magaabot batok sa iya kaangay sang buhawi nga may mga kangga kag may mga manugkabayo kag may madamo nga sakayan.” (Daniel 11:40; Mateo 24:3) Maathag nga ang mga sum­mit con­fer­ence indi solusyon sa pagribalay sang mga super­pow­er. Ang mga tension nga ginatuga sang ‘pagsumpong’ sang hari sang bagatnan kag ang pagpasangkad sang hari sang aminhan sang iya teritoryo mahimo nga magabaskog pa; apang sa ulihi, sa pila ka paagi, ang hari sang aminhan mapukaw sa isa ka masingki gid nga aksion nga ginlaragway ni Daniel.d

¹⁶ Ining katapusan nga mga adlaw mabudlay gid labi na para sa katawhan sang Dios, nga sa sulod sining siglo ginhingabot sang duha ka hari. Ang anghel nagpaandam nga ang hari sang aminhan “aktuwal nga magasulod man sa duta sang Himaya, kag madamo nga duta ang masandad.” Ang “duta sang Himaya” sing simbuliko amo ang duta sang katawhan sang Dios. Kon amo, ang mga pulong sang anghel dapat nga nagakahulugan nga luwas sa pagbihag sa madamo nga pungsod, salakayon sang hari sang aminhan ang espirituwal nga kahimtangan sang katawhan ni Jehova. (Daniel 8:9; 11:41-44; Ezequiel 20:6) Sa bersikulo 45, ang tagna nagdugang: “Kag patindugon niya ang mga layanglayang sang iya palasyo sa ulot sang dagat kag sang bukid nga balaan sang Himaya.” Sa iban nga mga pulong, magahanda sia sa paghimo sing katapusan nga pagsalakay sa ila espirituwal nga paraiso.

“Iya Katapusan”

17. Anong wala ginapaabot nga hitabo ang magapukaw sa hari sang aminhan?

¹⁷ Apang sa amo nga tion matabo ang isa ka butang nga wala makita nga daan sang hari sang aminhan ukon sang hari sang bagatnan. Ang anghel nagtagna: “Apang ang mga balita gikan sa sidlangan kag sa aminhan magatublag sa iya [hari sang aminhan], kag magaguwa sia sa daku nga kasingkal sa paglaglag kag sa paghapay sing bug-os sa madamo.”—Daniel 11:44.

18. (a) Ano ang ginahalinan sang “mga balita” nga gintagna sang anghel? (b) Ano ang katapusan nga madangatan sang hari sang aminhan?

¹⁸ Ano ining mga balita? Wala ini ginsambit sang anghel, apang ginpahayag niya kon sa diin ini magahalin. Naghalin sila “sa sidlangan,” kag si Jehova nga Dios kag si Jesucristo ginapatuhuyan subong “mga hari gikan sa sidlangan.” (Bugna 16:12) Ining mga report magahalin man “sa aminhan,” kag ang Biblia simbuliko nga nagapamulong tuhoy sa Bukid sang Sion, ang banwa sang daku nga Hari Jehova, nga subong nga yara “sa mga kilid sang aminhan.” (Salmo 48:2) Busa, “mga balita” ini gikan kay Jehova nga Dios kag kay Jesucristo nga magapadala sa hari sang aminhan sa iya katapusan nga dakung kampanya. Apang ang mga resulta mangin makahalapay sa iya. Ang katapusan sang bersikulo 45 nagasugid sa aton: “Magalambot sia sa iya katapusan, kag wala gid sing magatabang sa iya.”

19. (a) Ano ang magkatuhay nga madangatan sining kalibutan kag sang “mga matadlong”? (b) Ano nga mga pamangkot ang sabton pa?

¹⁹ Sa pagkamatuod, “wala sing paghidait . . . para sa mga malauton.” (Isaias 57:21) Sa baylo, ang maragtas sang hari sang aminhan tandaan sing inaway tubtob sa katapusan. Apang para sa Iya matutom nga mga alagad, si Jehova nagasaad: “Ang mga matadlong amo ang magapuyo sa duta, kag ang mga himpit amo ang magapabilin sa sini. Tuhoy sa malauton, utdon sila gikan sa duta.” (Hulubaton 2:21, 22) Apang, ano ang matabo sa hari sang bagatnan kon ang hari sang aminhan ‘magalambot sa iya katapusan’? Ano ang matabo sa mga Cristiano kon ang hari sang aminhan ‘magapatindog sing mga layanglayang sang iya palasyo’ sa isa ka makatalagam nga posisyon batok sa ila? (Daniel 11:45) Paano sa katapusan magaabot ang paghidait sa duta? Ginsabat ni Jehova ining mga pamangkot paagi sa iya anghel subong aton makita sa masunod nga mga artikulo.

[Mga footnote]

Mapaathag Mo Bala?

◻ Ano nga mga espiritu ang nadalahig sa politikal nga mga hitabo sang tawo?

◻ Sin-o ang hari sang aminhan kag ang hari sang bagatnan sang 1914?

◻ Paano ginasimba karon sang hari sang aminhan ang dios sang mga pamakod?

◻ Paano ipton sang hari sang aminhan ang katawhan sang Dios?

◻ Ano sa ulihi ang matabo sa hari sang aminhan?

[Mapa/Mga Laragway sa pahina 12]

(Para sa kabug-usan sang teksto, tan-awa ang publikasyon)

Ang Daku nga Dagat

Siria

Judea

Egipto

[Ginkuhaan sang Laragway sa pahina 10]

U.S. National Archives