Kapitulo Disisiete

Pagkilala sa Matuod nga mga Sumilimba sa Tion sang Katapusan

 1. Suno sa Daniel kapitulo 7, anong tumalagsahon nga mga eksperiensia ang mahanabo sa isa ka diutay, walay pangapin nga grupo sang katawhan sa aton adlaw?

ANG isa ka diutay, walay pangapin nga grupo sang katawhan mapintas nga ginsalakay sang isa ka mabakod nga kagamhanan sa kalibutan. Nakalampuwas sila kag nagbaskog liwat—indi bangod sang ila kusog kundi bangod ginapabaloran sila ni Jehova nga Dios. Gintagna sang Daniel kapitulo 7 ining mga hitabo, nga natabo sang maaga nga bahin sang ika-20 nga siglo. Apang, sin-o ining katawhan? Ginpatuhuyan sila sang amo gihapon nga kapitulo sang Daniel subong “ang mga balaan sang Isa nga Supremo,” si Jehova nga Dios. Ginpahayag man sini nga ining mga indibiduwal magagahom sa ulihi sa Mesianikong Ginharian!—Daniel 7:13, 14, 18, 21, 22, 25-27.

 2. (a) Ano ang ginabatyag ni Jehova tuhoy sa iya hinaplas nga mga alagad? (b) Ano ang maalamon nga himuon sa sining tion sang katapusan?

² Subong natun-an na naton sa Daniel kapitulo 11, ang hari sang aminhan malaglag sa ulihi sa tapos niya pahugon ang malig-on nga espirituwal nga duta sining matutom nga katawhan. (Daniel 11:45; ipaanggid ang Ezequiel 38:18-23.) Huo, ginaamligan gid ni Jehova ang iya matutom nga mga hinaplas. Ang Salmo 105:14, 15 nagasugid sa aton: “Tungod sa ila ginsabdong [ni Jehova] ang mga hari, nga nagasiling: ‘Dili pagtanduga ang akon mga hinaplas, kag dili paghaliti ang akon mga manalagna.’” Indi ka bala magaugyon, nian, nga sa sining magamo nga mga tion, mangin maalamon para sa nagadamo pa nga “dakung kadam-an” nga makig-upod sing suod nga mahimo sa sining mga balaan? (Bugna 7:9; Zacarias 8:23) Ginrekomendar ni Jesucristo nga dapat amo gid sina ang himuon sang tulad-karnero nga mga tawo—makig-upod sa iya hinaplas nga espirituwal nga mga kauturan paagi sa pagsuporta sa ila sa hilikuton nila.—Mateo 25:31-46; Galacia 3:29.

 3. (a) Ngaa indi mahapos pangitaon ang hinaplas nga mga sumulunod ni Jesus kag magpabilin nga suod sa ila? (b) Paano ang Daniel kapitulo 12 makabulig sa sining bahin?

³ Apang, si Satanas, nga Kaaway sang Dios, nagapakig-away sing bug-os batok sa mga hinaplas. Ginasakdag niya ang butig nga relihion, kag madinalag-on nga ginpuno niya ang kalibutan sing huwad nga mga Cristiano. Subong resulta, madamo nga tawo ang napatalang. Ang iban nadulaan na sing paglaum nga makita pa nila ang mga nagarepresentar sa matuod nga relihion. (Mateo 7:15, 21-23; Bugna 12:9, 17) Bisan gani ang mga nakakita na sa “diutay nga panong” kag nagapakig-upod sa ila dapat makig-away agod mahuptan nila ang pagtuo, kay ining kalibutan wala nagauntat sa pagtinguha nga pahuyangon ina nga pagtuo. (Lucas 12:32) Kamusta naman ikaw? Nakita mo na bala “ang mga balaan sang Isa nga Supremo,” kag nagapakig-upod ka bala sa ila? Nahibaluan mo bala ang mabakod nga ebidensia nga nagapamatuod nga ang mga nakita mo amo gid ang mga pinili sang Dios? Ini nga ebidensia makapabakod sang imo pagtuo. Masangkapan man ikaw sini agod buligan mo ang iban naman nga masanagan sa makalilibog nga mga relihion sang kalibutan karon. Ang Daniel kapitulo 12 nagaunod sing isa ka manggad sining makaluwas-kabuhi nga ihibalo.

NAGHULAG ANG DAKU NGA PRINSIPE

 4. (a) Anong duha ka talalupangdon nga butang ang ginatagna sang Daniel 12:1 tuhoy kay Miguel? (b) Sa Daniel, ano sa masami ang buot silingon sang ‘pagtindog’ sang isa ka hari?

⁴ Ang Daniel 12:1 nagasiling: “Sa amo nga tion magatindog si Miguel, ang daku nga prinsipe nga nagatindog para sa mga anak sang imo katawhan.” Ginatagna sining bersikulo ining duha ka talalupangdon nga butang tuhoy kay Miguel: una, nga sia “nagatindog,” nga nagapahangop sing isa ka kahimtangan nga nagaluntad sa sulod sang isa ka hut-ong sang tion; ikaduha, nga sia “magatindog,” nga nagapahangop sing isa ka hitabo sa tion sina nga hut-ong sang tion. Una, luyag naton mahibaluan ang panahon nga si Miguel “nagatindog para sa mga anak sang katawhan [ni Daniel.]” Dumduma nga ang Miguel amo ang ngalan nga ginhatag kay Jesus sa iya papel subong isa ka langitnon nga Manuggahom. Ang pagpatuhoy sa iya ‘pagtindog’ nagapahanumdom sa aton kon paano gingamit ini nga termino sa iban nga bahin sang tulun-an sang Daniel. Masami nga nagapatuhoy ini sa aksion sang isa ka hari, subong sang kon magsugod sia sa paggahom sa ginharian.—Daniel 11:2-4, 7, 20, 21.

5, 6. (a) Sa ano nga hut-ong sang tion nagatindog si Miguel? (b) San-o kag paano si Miguel “magatindog,” kag ano ang mga resulta?

⁵ Maathag nga ginapatuhuyan diri sang anghel ang isa ka hut-ong sang tion nga espesipiko nga ginasambit sa iban nga bahin sang tagna sa Biblia. Gintawag ini ni Jesus nga iya “presensia” (Griego, pa·rou·siʹa), ang tion nga magagahom sia subong Hari sa langit. (Mateo 24:37-39) Ini nga hut-ong sang tion ginatawag man nga “katapusan nga mga adlaw” kag “tion sang katapusan.” (2 Timoteo 3:1; Daniel 12:4, 9) Halin sang magsugod ina nga tion sang 1914, si Miguel nagatindog subong Hari sa langit.—Ipaanggid ang Isaias 11:10; Bugna 12:7-9.

⁶ Apang, san-o si Miguel “magatindog”? Kon magtindog sia agod maghimo sing pinasahi nga aksion. Himuon ini ni Jesus sa palaabuton. Ang Bugna 19:11-16 matagnaon nga nagalaragway kay Jesus subong isa ka gamhanan nga Mesianikong Hari nga nagapamuno sa isa ka kasuldadusan sang mga anghel kag nagadala sing kalaglagan sa mga kaaway sang Dios. Ang Daniel 12:1 nagpadayon: “Kag mahanabo ang tion sang kasakit subong sang wala pa mahanabo kutob sang may pungsod tubtob sa sina nga tion.” Subong Pangulo nga Manuglaglag ni Jehova, tapuson ni Cristo ang bug-os nga malaut nga sistema sang mga butang sa tion sang gintagna nga “dakung kapipit-an.”—Mateo 24:21; Jeremias 25:33; 2 Tesalonica 1:6-8; Bugna 7:14; 16:14, 16.

 7. (a) Ano ang paglaum sang tanan nga matutom sa tion sang magaabot nga “tion sang kasakit”? (b) Ano ang tulun-an ni Jehova, kag ngaa importante nga makita sa sini?

⁷ Ano ang matabo sa katawhan nga nagatuo sa tion sining makapasubo nga tion? Si Daniel ginsugiran pa: “Sa amo nga tion makalampuwas ang imo katawhan, ang tagsatagsa nga makita nga nasulat sa tulun-an.” (Ipaanggid ang Lucas 21:34-36.) Ano ini nga libro? Sa isa ka kahulugan, nagarepresentar ini sa pagdumdom ni Jehova nga Dios sa mga nagahimo sang iya kabubut-on. (Malaquias 3:16; Hebreo 6:10) Ang nasulat sa sining libro sang kabuhi amo ang katawhan nga may daku gid nga kalig-unan sa kalibutan, kay ginaamligan sila sang Dios. Bisan ano man nga halit ang matabo sa ila, pagadulaon ini. Bisan kon mapatay sila sa wala pa ining “tion sang kasakit,” magapabilin sila nga may kalig-unan sa walay latid nga memorya ni Jehova. Dumdumon niya sila kag banhawon sila sa tion sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Jesucristo.—Binuhatan 24:15; Bugna 20:4-6.

ANG MGA BALAAN “MAGAMATA”

 8. Anong makalilipay nga paglaum ang ginatanyag sang Daniel 12:2?

⁸ Makalulugpay gid ang pagkabanhaw nga paglaum. Ginasambit ini sang Daniel 12:2, sa pagsiling: “Madamo sang mga nagakatulog sa yab-ok sang duta ang magamata, ini sila sa kabuhi nga walay katapusan kag ina sila sa kahuluy-an kag sa pagkatalamayon nga walay katapusan.” (Ipaanggid ang Isaias 26:19.) Ining mga pulong nagapahanumdom sa aton sang makatalandog nga saad ni Jesucristo tuhoy sa kabilugan nga pagkabanhaw. (Juan 5:28, 29) Daw ano ka makakulunyag nga paglaum! Hunahunaa lamang ang hinigugma nga mga abyan kag pamilya—nga karon patay na—nga hatagan sing kahigayunan nga mabuhi liwat sa palaabuton! Apang ini nga saad sa tulun-an sang Daniel nagapatuhoy una sa tanan sa isa ka sahi sang pagkabanhaw—isa nga natabo na. Paano ina natabo?

 9. (a) Ngaa makatarunganon nga paabuton nga ang Daniel 12:2 matuman sa tion sang katapusan nga mga adlaw? (b) Ano nga sahi sang pagkabanhaw ang ginapatuhuyan sang tagna, kag paano naton nahibaluan ini?

⁹ Binagbinaga ang konteksto. Subong nahangpan na naton, ang una nga bersikulo sang kapitulo 12 naaplikar, indi lamang sa katapusan sining sistema sang mga butang kundi sa bug-os man nga panahon sang katapusan nga mga adlaw. Sa katunayan, ang daku nga bahin sang kapitulo matuman, indi sa nagapakari nga dutan-on nga paraiso, kundi sa tion sang katapusan. May pagkabanhaw bala nga natabo sa sulod sining hut-ong sang tion? Nagsulat si apostol Pablo tuhoy sa pagkabanhaw sang “mga natungod kay Cristo” nga matabo “sa tion sang iya presensia.” Apang, ang mga ginabanhaw padulong sa kabuhi sa langit ginabanhaw nga “dimadinulunton.” (1 Corinto 15:23, 52) Wala sa ila sing ginabanhaw “sa kahuluy-an kag sa pagkatalamayon nga walay katapusan” nga gintagna sa Daniel 12:2. May yara bala isa pa ka sahi sang pagkabanhaw? Sa Biblia, ang pagkabanhaw may espirituwal nga kahulugan kon kaisa. Halimbawa, ang Ezequiel kag Bugna lunsay nagaunod sing matagnaon nga mga dinalan nga naaplikar sa espirituwal nga pagpasag-uli, ukon pagkabanhaw.—Ezequiel 37:1-14; Bugna 11:3, 7, 11.

10. (a) Sa anong kahulugan ginbanhaw ang hinaplas nga mga nagkalabilin sa tion sang katapusan? (b) Paano ang iban sa mga hinaplas nga ginpasag-uli nagmata “sa kahuluy-an kag sa pagkatalamayon nga walay katapusan”?

¹⁰ May subong bala sini nga espirituwal nga pagpasag-uli sa hinaplas nga mga alagad sang Dios nga natabo sa tion sang katapusan? Huo! Ang maragtas nagapamatuod nga sang 1918 ang isa ka diutay nga nagkalabilin sang matutom nga mga Cristiano ginsalakay sa isa ka talalupangdon nga paagi nga nagtublag sang ila organisado nga pag-alagad sa publiko. Nian, bisan pa daw imposible matabo, sang 1919 nagbalik sila sa kabuhi sa isa ka espirituwal nga kahulugan. Ini nga mga katunayan nagasibu sa sahi sang pagkabanhaw nga gintagna sa Daniel 12:2. Ang pila sa ila ‘nagmata’ sa espirituwal sadto nga tion kag pagkatapos. Apang, makapasubo nga indi tanan nagpabilin nga buhi sa espirituwal. Sila nga sa tapos magmata nagdesisyon nga sikwayon ang Mesianikong Hari kag nag-untat sa pag-alagad sa Dios nakatigayon sing ‘kahuluy-an kag pagkatalamayon nga walay katapusan’ nga ginlaragway sa Daniel 12:2. (Hebreo 6:4-6) Apang, gingamit sing maayo sang matutom nga mga hinaplas ang ila napasag-uli sa espirituwal nga kahimtangan kag matutom nga ginsakdag ang Mesianikong Hari. Sa ulihi, ang ila katutom magadul-ong, subong sang ginasiling sang tagna, sa “kabuhi nga walay katapusan.” Sa karon, ang ila espirituwal nga kapagsik walay sapayan sang pagpamatok nagabulig sa aton nga makilala sila.

SILA ‘NAGASILAK KAANGAY SANG MGA BITUON’

11. Sin-o ang “mga may paghantop” karon, kag sa anong kahulugan nagasilak sila kaangay sang mga bituon?

¹¹ Ang masunod nga duha ka bersikulo sang Daniel kapitulo 12 dugang pa nga nagabulig sa aton agod makilala naton ang “mga balaan sang Isa nga Supremo.” Sa bersikulo 3 ginsugiran sang anghel si Daniel: “Ang mga may paghantop magasilak kaangay sang kasanag sang kahawaan; kag ang mga nagadala sa madamo sa pagkamatarong, kaangay sang mga bituon tubtob sa tion nga walay latid, tubtob sa walay katubtuban.” Sin-o ang “mga may paghantop” karon? Sa liwat, ang ebidensia nagatudlo sa amo gihapon nga “mga balaan sang Isa nga Supremo.” Kay sin-o pa bala luwas sa matutom nga hinaplas nga mga nagkalabilin ang may paghantop sa paghangop nga si Miguel, ang Daku nga Prinsipe, nagsugod sa pagtindog subong Hari sang 1914? Paagi sa pagbantala sing mga kamatuoran kaangay sini—subong man paagi sa paghupot sing Cristianong pagginawi—sila ‘nagasiga subong mga sulo’ sa sining madulom sa espirituwal nga kalibutan. (Filipos 2:15; Juan 8:12) Tuhoy sa ila, si Jesus nagtagna: “Sa amo nga tion ang mga matarong magasilak sing masanag subong sang adlaw sa ginharian sang ila Amay.”—Mateo 13:43.

12. (a) Sa tion sang katapusan, paano ang mga hinaplas nadalahig sa ‘pagdala sa madamo sa pagkamatarong’? (b) Paano dalhon sang mga hinaplas ang madamo sa pagkamatarong kag ‘magsilak kaangay sang mga bituon’ sa tion sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Cristo?

¹² Ginasugid pa gani sa aton sang Daniel 12:3 kon ano nga hilikuton ang ukuran sining hinaplas nga mga Cristiano sa tion sang katapusan. ‘Dalhon [nila] ang madamo sa pagkamatarong.’ Gintipon sang hinaplas nga nagkalabilin ang nabilin pa sa 144,000 nga kaupod nga mga manunubli ni Cristo. (Roma 8:16, 17; Bugna 7:3, 4) Sang matapos ina nga hilikuton—mahimo nga sang tungatunga sang katuigan 1930—ginsugdan nila nga tipunon ang “dakung kadam-an” sang “iban nga mga karnero.” (Bugna 7:9; Juan 10:16) Nagapakita man sila sing pagtuo sa halad nga gawad ni Jesucristo. Busa, matinlo ang ila tindog sa atubangan ni Jehova. Sa ila kadamuon nga minilyon karon, ginapakabahandi nila ang paglaum nga makalampuwas sa nagahilapit nga kalaglagan sining malaut nga kalibutan. Sa tion sang Isa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Cristo, gamiton ni Jesus kag sang iya 144,000 ka kaupod nga mga hari kag mga saserdote sa matinumanon nga katawhan sa duta ang bug-os nga benepisyo sang gawad, sa amo mabuligan nila ang tanan nga nagapakita sing pagtuo nga dulaon ang tanan nga katapusan nga ebidensia sang sala nga napanubli kay Adan. (2 Pedro 3:13; Bugna 7:13, 14; 20:5, 6) Sa pinakabug-os nga kahulugan, ang mga hinaplas magapakigbahin nian sa ‘pagdala sa madamo sa pagkamatarong’ kag ‘magasilak kaangay sang mga bituon’ sa langit. Ginapabaloran mo bala ang paglaum nga magkabuhi sa duta sa idalom sang mahimayaon nga langitnon nga panguluhan ni Cristo kag sang iya kaupod nga mga manuggahom? Daw ano gid nga pribilehiyo nga nagapakigbahin kita upod sa “mga balaan” sa pagbantala sining maayong balita sang Ginharian sang Dios!—Mateo 24:14.

‘NAGAPAKADTO-PAKARI’ SILA

13. Sa anong kahulugan ang mga pulong sang tulun-an ni Daniel ginpat-inan kag ginlikom?

¹³ Ang ginsiling sang anghel kay Daniel, nga nagsugod sa Daniel 10:20, nagahinakop karon paagi sa sining makalilipay nga mga pulong: “Kag kon tuhoy sa imo, O Daniel, ilikom ang mga pulong kag pat-ini ang tulun-an, tubtob sa tion sang katapusan. Madamo ang magapakadto-pakari, kag ang matuod nga ihibalo magabugana.” (Daniel 12:4) Ang daku nga bahin sang gin-inspirar kay Daniel nga isulat niya nangin isa matuod ka likom kag ginpat-inan nga indi mahangpan sang tawo. Ti, si Daniel mismo nagsulat sang ulihi: “Tuhoy sa akon, ako nakabati, apang wala ako makahangop.” (Daniel 12:8) Sa sining kahulugan, ang tulun-an ni Daniel nagpabilin nga napat-inan sa sulod sang mga siglo. Kamusta naman karon?

14. (a) Sa “tion sang katapusan,” sin-o ang ‘nagpakadto-pakari,’ kag sa diin? (b) Ano ang ebidensia nga ginpakamaayo ni Jehova ining mga ‘nagapakadto-pakari’?

¹⁴ Isa gid ka pribilehiyo nga nagakabuhi kita sa “tion sang katapusan” nga gintagna sa tulun-an sang Daniel. Subong gintagna, madamo nga matutom ang ‘nagpakadto-pakari’ sa mga pahina sang Pulong sang Dios. Ang resulta? Bangod sang pagpakamaayo ni Jehova, nagbugana ang matuod nga ihibalo. Ang matutom nga hinaplas nga mga Saksi ni Jehova ginhatagan sing paghantop nga nakabulig sa ila sa paghangop nga ang Anak sang tawo nangin Hari sang 1914, sa pagkilala sa mga sapat sa tagna ni Daniel, sa pagpaandam batok sa “makangilil-ad nga butang nga ginabangdan sang kahapayan”—kag pila lamang ini ka halimbawa. (Daniel 11:31) Kon amo, ining bugana nga ihibalo isa pa ka nagapakilala nga tanda sang “mga balaan sang Isa nga Supremo.” Apang nakabaton si Daniel sing dugang pa nga ebidensia.

‘GINDUGMOK’ SILA

15. Ano nga pamangkot ang ginpautwas karon sang anghel, kag sin-o ang mahimo nga ginapahanumdom sa aton sining pamangkot?

¹⁵ Madumduman naton nga nabaton ni Daniel ining mga mensahe gikan sa anghel sa pangpang sang “daku nga suba” sang Hiddekel, nga ginatawag man nga Tigris. (Daniel 10:4) Nakakita sia diri karon sing tatlo ka anghel nga tinuga kag nagsiling: “Ako nga si Daniel nagtulok, kag, yari karon! may duha pa nga nagatindog, ang isa sa sini nga pihak sang pangpang sang suba kag ang isa sa sina nga pihak sang pangpang sang suba. Kag nagsiling ang isa sa lalaki nga napanaptan sing lino, nga yara sa ibabaw sang mga tubig sang suba: ‘Tubtob san-o pa ang katapusan sang makatilingala nga mga butang?’” (Daniel 12:5, 6) Ang pamangkot nga ginpautwas diri sang anghel mahimo nga magapahanumdom sa aton liwat tuhoy sa “mga balaan sang Isa nga Supremo.” Sa pamuno sang “tion sang katapusan,” sang 1914, interesado gid sila sa pamangkot kon daw ano pa ka dugay nga matuman ang mga saad sang Dios. Maathag nga ginapakita sang sabat sa sini nga pamangkot nga sila gid ang ginapatuhuyan sa sini nga tagna.

16. Ano ang gintagna sang anghel, kag paano niya ginpadaku ang pat-od nga katumanan sini?

¹⁶ Nagpadayon ang panaysayon ni Daniel: “Kag nabatian ko ang lalaki nga napanaptan sing lino, nga yara sa ibabaw sang tubig sang suba, sang ginbayaw niya ang iya kamot nga tuo kag ang iya kamot nga wala sa langit kag nagsumpa sa Isa nga nagakabuhi sing walay katapusan: ‘Ini mangin sa isa ka tion, sa mga tion, kag sa katunga sang isa ka tion. Kag kon matapos na ang pagdugmok sa gahom sang balaan nga katawhan, ini tanan nga butang matapos.’” (Daniel 12:7) Isa ini ka serioso nga butang. Ginbayaw sang anghel ang iya duha ka kamot sa pagpanumpa, ayhan agod makita ini nga kumpas sang duha pa ka anghel sa pihak kag pihak nga pangpang sang malapad nga suba. Paagi sa sini, ginpadaku niya nga sigurado gid nga matuman ini nga tagna. Apang, san-o ining gintalana nga mga tion? Ang sabat indi mabudlay mahibaluan sangsa ginahunahuna mo.

17. (a) Ano nga mga pagkaanggid ang makita sa mga tagna nga narekord sa Daniel 7:25, Daniel 12:7, kag Bugna 11:3, 7, 9? (b) Daw ano kalawig ang tatlo ka tion kag tunga?

¹⁷ Talalupangdon nga ini nga tagna nagaanggid sa duha pa ka tagna. Ang isa, nga ginbinagbinag naton sa Kapitulo 9 sini nga publikasyon, masapwan sa Daniel 7:25; ang isa pa, sa Bugna 11:3, 7, 9. Talupangda ang pila sang pagkaanggid. Ang tagsatagsa matabo sa tion sang katapusan. Ang duha ka tagna lunsay nagapatuhoy sa balaan nga mga alagad sang Dios, ginapakita sila nga hingabuton kag umalagi nga magdulog ang ila pagbantala sa publiko. Ginapakita sang tagsa ka tagna nga ang mga alagad sang Dios makapasag-uli kag padayunon nila liwat ang ila hilikuton, sa amo mapaslawan ang mga nagahingabot sa ila. Kag ginasambit sang tagsa ka tagna ang kalawigon sining tion sang kabudlayan para sa mga balaan. Ang mga tagna sa Daniel (7:25 kag 12:7) lunsay nagapatuhoy sa ‘isa ka tion, mga tion, kag katunga sang isa ka tion.’ Ginakilala sang kabilugan nga mga iskolar nga nagakahulugan ini sing tatlo ka tion kag tunga. Ang Bugna nagapatuhoy sa amo man nga panahon subong 42 ka bulan, ukon 1,260 ka adlaw. (Bugna 11:2, 3) Nagapamatuod ini nga ang tatlo ka tion kag tunga sa Daniel nagapatuhoy sa tatlo ka tuig kag tunga nga may 360 ka adlaw ang tagsa. Apang san-o nagsugod ining 1,260 ka adlaw?

18. (a) Suno sa Daniel 12:7, ano ang magatanda sang katapusan sang 1,260 ka adlaw? (b) San-o ang “gahom sang balaan nga katawhan” gindugmok sang ulihi, kag paano ini natabo? (c) San-o nagsugod ang 1,260 ka adlaw, kag paano ang mga hinaplas ‘nagpanagna nga nakapanapot sing sako’ sa sulod sina nga panahon?

¹⁸ Maathag nga ginapakita sang tagna kon san-o matapos ang 1,260 ka adlaw—kon “matapos ang pagdugmok sa gahom sang balaan nga katawhan.” Sang tungatunga sang 1918, ang nagapanguna nga mga katapo sang Watch Tower Bible and Tract Society, lakip ang presidente sini, si J. F. Ruth­er­ford, ginpamatbatan pasad sa sayop nga mga panumbungon, ginsentensiahan sing malawig nga pagkabilanggo, kag ginbilanggo. Sa pagkamatuod, nakita sang mga balaan sang Dios nga ‘nadugmok’ ang ila hilikuton, nabali ang ila gahom. Ang pag-isip paisol sing tatlo ka tuig kag tunga kutob sang tungatunga sang 1918 magadala sa aton sa katapusan sang 1914. Sadto nga tion ang diutay nga grupo sang mga hinaplas nagahanda para sa pag-abot sang paghingabot. Nagdabdab ang Bug-os Kalibutan nga Inaway I, kag nagabaskog ang pagpamatok sa ila hilikuton. Para sa tuig sang 1915, ginpasad pa gani nila ang ila tuigan nga teksto sa sining pakiana nga ginpamangkot ni Cristo sa iya mga sumulunod: “Sarang bala kamo makainom sa tagayan nga akon imnan?” (Mateo 20:22, King James Version) Subong sang gintagna sa Bugna 11:3, ang 1,260 ka adlaw nga panahon nga nagsunod isa ka tion sang kasubo para sa mga hinaplas—daw subong bala nga nagapanagna sila nga sako ang panapot. Naggrabe ang paghingabot. Ang iban sa ila ginbilanggo, ang iban ginsalakay sang akig nga guban, kag ang iban pa gid ginpaantos. Madamo ang ginsubuan sang mapatay ang una nga presidente sang Sosiedad, si C. T. Rus­sell, sang 1916. Apang, ano ang natabo sang natapos ining madulom nga tion paagi sa pagpatay sa sining mga balaan subong isa ka nagabantala nga organisasyon?

19. Paano kita ginapasalig sang tagna sa Bugna kapitulo 11 nga ang mga hinaplas indi magahipos sing madugay?

¹⁹ Ginapakita sang kaanggid nga tagna sa Bugna 11:3, 9, 11 nga sa tapos ginpatay ang “duha ka saksi,” naghamyang sila nga patay sa sulod lamang sang malip-ot nga tion—tatlo ka adlaw kag tunga—tubtob ginbuhi sila liwat. Sing kaanggid man, ginapakita sang tagna sa Daniel kapitulo 12 nga ang mga balaan indi magpabilin nga nagahipos kundi may dugang pa nga hilimuon sa palaabuton.

SILA ‘GINTINLUAN, GINPAPUTI, KAG GIN-ULAY’

20. Suno sa Daniel 12:10, ano nga mga pagpakamaayo ang magaabot sa mga hinaplas sa tapos sang ila mabudlay nga mga eksperiensia?

²⁰ Subong nasambit na, ginsulat ni Daniel ining mga butang apang wala niya ini mahangpan. Sa gihapon, mahimo gid nga nagpalibog sia kon bala aktuwal nga malaglag ang mga balaan sa mga kamot sang mga nagahingabot sa ila, kay namangkot sia, “Ano ang mangin katapusan nga bahin sining mga butang?” Ang anghel nagsabat: “Lakat ka, Daniel, kay ang mga pulong ginalikom kag napat-inan tubtob sa tion sang katapusan. Madamo ang magapaninlo sang ila kaugalingon kag magapaputi sang ila kaugalingon kag ulayon. Kag ang mga malaut magahimo sing kalautan, kag wala sing malaut nga makahangop; apang ang mga mahinantupon makahangop.” (Daniel 12:8-10) May pat-od nga paglaum ang mga balaan! Sa baylo nga malaglag sila, papution sila, nga ginpakamaayo sing isa ka matinlo nga tindog sa atubangan ni Jehova nga Dios. (Malaquias 3:1-3) Ang ila paghantop sa espirituwal nga mga butang magabulig sa ila sa pagpabilin nga matinlo sa mga mata sang Dios. Sa kabaliskaran, ang mga malauton mangindi sa paghangop sa espirituwal nga mga butang. Apang san-o ini tanan matabo?

21. (a) Ang hut-ong sang tion nga gintagna sa Daniel 12:11 magasugod sa tapos matabo ang ano nga mga kahimtangan? (b) Ano ang “tayuyon nga halad,” kag san-o ini ginkuha? (Tan-awa ang kahon sa pahina 298.)

²¹ Si Daniel ginsugiran: “Kutob sang tion nga ginkuha ang tayuyon nga halad kag ginbulos didto ang makangilil-ad nga butang nga ginabangdan sang kahapayan, mangin isa ka libo kag duha ka gatos kag kasiaman ka adlaw.” Gani ini nga hut-ong sang tion magasugod kon matabo na ang pila ka kahimtangan. “Ang tayuyon nga halad”—ukon “ang dalayon nga halad”a—dapat dulaon. (Daniel 12:11, foot­note) Ano nga halad ang buot silingon sang anghel? Indi ang sapat nga mga halad nga ginadulot sa bisan ano nga templo sa duta. Ti, bisan gani ang templo nga nagatindog anay sa Jerusalem isa lamang ka “kopya sang katunayan”—ang daku nga espirituwal nga templo ni Jehova, nga nagpanghikot sang si Cristo nangin Mataas nga Saserdote sini sang 29 C.E.! Sa sining espirituwal nga templo, nga nagarepresentar sa kahimusan sang Dios para sa putli nga pagsimba, indi kinahanglan ang dalayon nga mga halad para sa sala, kay “si Cristo ginhalad sing makaisa sa pagdala sang mga sala sang madamo.” (Hebreo 9:24-28) Apang, ang tanan nga matuod nga Cristiano nagdulot sing mga halad sa sini nga templo. Si apostol Pablo nagsulat: “Paagi [kay Cristo] maghalad kita pirme sa Dios sing halad sang pagdayaw, nga amo, ang bunga sang mga bibig nga nagapahayag sing dayag sang iya ngalan.” (Hebreo 13:15) Gani ining una nga kahimtangan nga gintagna—ang pagkuha sa “tayuyon nga halad”—natabo sang tungatunga sang 1918 sang halos ginpadulog ang pagbantala nga hilikuton.

22. (a) Ano ang “makangilil-ad nga butang,” kag san-o ini ginpahamtang? (b) San-o nagsugod ang panahon nga gintagna sa Daniel 12:11, kag san-o ini natapos?

²² Apang, ano naman ang ikaduha nga kahimtangan—ang “pagbutang,” ukon pagpahamtang, sang “makangilil-ad nga butang nga ginabangdan sang kahapayan”? Subong nahangpan na naton sa aton pagbinagbinag sang Daniel 11:31, ining makangilil-ad nga butang amo una ang Liga de Nasyones kag sang ulihi naglutaw liwat subong Nasyones Unidas. Lunsay sila makangilil-ad bangod ginpakilala sila subong amo lamang ang paglaum para sa paghidait sa duta. Sa amo, sa tagipusuon sang madamo, aktuwal nga ginkuha sining mga institusyon ang duog sang Ginharian sang Dios! Ang Liga opisyal nga ginpanugyan sang Enero 1919. Kon amo, sadto nga tion, ang duha ka kahimtangan nga ginasambit sa Daniel 12:11 natabo tanan. Gani ang 1,290 ka adlaw nagsugod sang maaga nga bahin sang 1919 kag nagpadayon tubtob sang tigragas (Naaminhan nga Hemisferio) sang 1922.

23. Paano nag-uswag ang mga balaan sang Dios padulong sa isa ka natinluan nga tindog sa tion sang 1,290 ka adlaw nga gintagna sa Daniel kapitulo 12?

²³ Sadto nga tion, nag-uswag bala ang mga balaan kag nangin maputi kag natinluan sa mga mata sang Dios? Amo sa pagkamatuod! Sang Marso 1919 ang presidente sang Watch Tower Society kag ang iya suod nga mga kaupod ginpaguwa sa bilangguan. Sang ulihi naabsuwelto sila sa sayop nga mga panumbungon batok sa ila. Bangod nahibaluan nila nga malayo pa matapos ang ila hilikuton, nagmasako sila gilayon, kag nag-organisar sila sing kombension sang Septiembre 1919. Sadto man nga tuig, ang kaupod nga magasin sang The Watch Tower una nga ginbalhag. Gintawag nga The Golden Age sang primero gid (karon Magmata!), ginsuportahan sini sa tanan nga tion Ang Lalantawan sa pagbuyagyag nga walay kahadlok sang kalautan sining kalibutan kag sa pagbulig sa katawhan sang Dios nga magpabilin nga matinlo. Sang matapos ang gintagna nga 1,290 ka adlaw, malapit na matigayon sang mga balaan ang isa ka natinluan kag napasag-uli nga tindog. Sang Septiembre 1922, sang tion gid nga natapos ini nga panahon, naghiwat sila sing isa ka pinasahi nga kombension sa Ce­dar ­Point, ­Ohio, E.U.A. Naghatag ini sing daku gid nga pagpalig-on sa pagbantala nga hilikuton. Apang, kinahanglan pa ang dugang nga pag-uswag. Amo sina ang natabo sa masunod nga talalupangdon nga hut-ong sang tion.

KALIPAY PARA SA MGA BALAAN

24, 25. (a) Ano nga hut-ong sang tion ang ginatagna sa Daniel 12:12, kag san-o ini mahimo gid nga nagsugod kag natapos? (b) Ano ang espirituwal nga kahimtangan sang hinaplas nga mga nagkalabilin sa pagsugod sang 1,335 ka adlaw?

²⁴ Ginhinakpan sang anghel ni Jehova ang iya tagna tuhoy sa mga balaan paagi sa sining mga pulong: “Malipayon ang nagahulat kag nagaabot sa isa ka libo kag tatlo ka gatos kag katluan kag lima ka adlaw!” (Daniel 12:12) Wala maghatag ang anghel sing ideya kon san-o masugod ukon matapos ini nga hut-ong sang tion. Ginapakita sang maragtas nga daw nagsunod lamang ini sa nauna nga panahon. Kon amo sina naglawig ini kutob sang tigragas sang 1922 tubtob sa talipuspusan sang tigpamulak sang 1926 (Naaminhan nga Hemisferio). Nangin malipayon bala ang mga balaan sang matapos yadto nga panahon? Huo, sa importante espirituwal nga mga paagi.

²⁵ Bisan sa tapos sang kombension sang 1922 (nga ginapakita sa pahina 302), ginkahidlawan gihapon sang pila sa mga balaan sang Dios ang nagligad. Ang sadsaran nga tulun-an nga ginagamit sa ila mga miting amo gihapon ang Biblia kag ang mga tomo sang Studies in the Scriptures, ni C. T. Rus­sell. Sadto nga tion, naglapnag ang pagtamod nga nagatudlo sa 1925 subong amo ang tuig nga magasugod ang pagkabanhaw kag ang Paraiso ipasag-uli sa duta. Sa amo, madamo ang nagaalagad nga ginatandaan ang isa ka espesipiko nga petsa. Ang iban matinaastaason nga nangindi sa pagpakigbahin sa hilikuton sa pagbantala sa publiko. Indi ini makapalig-on nga kahimtangan.

26. Samtang nagaligad ang 1,335 ka adlaw, paano nagbag-o ang espirituwal nga kahimtangan sang mga hinaplas?

²⁶ Apang, samtang nagaligad ang 1,335 ka adlaw, ini tanan nagsugod sa pagbag-o. Ang pagbantala nangin panguna nga butang, samtang ginhimo ang regular nga mga kahimusan agod makapakigbahin ang tanan sa pagministeryo sa latagon. Gin-iskedyul ang mga miting agod tun-an ang The Watch Tower kada semana. Ang isyu sang Marso 1, 1925, nag-unod sing maragtason nga artikulo nga “Pagkabun-ag sang Pungsod,” nga naghatag sa katawhan sang Dios sing bug-os nga paghangop sa kon ano ang natabo sa sulod sang 1914-19 nga panahon. Pagligad sang 1925, ang mga balaan wala na nagaalagad sa Dios nga may ginatandaan nga isa ka malapit kag espesipiko nga katapusan nga petsa. Sa baylo, ang importante amo ang pagpakabalaan sa ngalan ni Jehova. Ginpadaku ining importante nga kamatuoran, sing kapin sa bisan anong nagligad nga tion, sa Enero 1, 1926 nga artikulo sang Watch Tower nga “Sin-o ang Magapadungog kay Jehova?” Sa kombension sang Mayo 1926, ginpaguwa ang libro nga Deliverance. (Tan-awa ang pahina 302.) Isa ini sang mga serye sang bag-o nga mga libro nga gindesinyo nga ibulos sa Studies in the Scriptures. Wala na ginabalikid sang mga balaan ang nagligad. May pagsalig nga nagatulok sila sa palaabuton kag sa hilikuton nga maabot pa. Busa, subong gintagna, ang 1,335 ka adlaw natapos sa malipayon nga kahimtangan sang mga balaan.

27. Paano ang pagsumaryo sa Daniel kapitulo 12 nagabulig sa aton nga makilala sing pat-od ang mga hinaplas ni Jehova?

²⁷ Sa pagkamatuod, indi tanan nakabatas sa sining magamo nga dag-on. Walay duhaduha nga amo sini kon ngaa ginpadaku sang anghel ang pagkaimportante sang ‘padayon nga pagpaabot.’ Ang mga nagbatas kag nagpadayon sa pagpaabot ginpakamaayo sing bugana. Maathag ini nga makita kon sumaryuhon ang Daniel kapitulo 12. Subong sang gintagna, ang mga hinaplas ginpasag-uli, ukon ginbanhaw, sa isa ka espirituwal nga kahulugan. Ginhatagan sila sing talalupangdon nga paghantop sa Pulong sang Dios, ginpapagsik sa ‘pagpakadto-pakari’ sa sini kag, paagi sa pagtuytoy sang balaan nga espiritu, natukiban nila ang madugay na nga mga tanhaga. Gintinluan sila ni Jehova kag ginpasilak sa espirituwal, nga subong kasanag sa mga bituon. Busa, gindala nila ang madamo sa matarong nga tindog sa atubangan ni Jehova nga Dios.

28, 29. Ano ang dapat nga mangin desisyon naton samtang nagahingapos ang “tion sang katapusan”?

²⁸ Bangod sining tanan matagnaon nga mga tanda nga nagapakilala sa “mga balaan sang Isa nga Supremo,” ano pa ang balibad nga indi sila makilala kag makig-upod sa ila? Dalayawon nga mga pagpakamaayo ang nagahulat sa dakung kadam-an, nga nagabuylog sa sining nagadiutay nga hinaplas nga klase sa pag-alagad kay Jehova. Dapat naton tanan padayon nga paabuton ang katumanan sang mga saad sang Dios. (Habacuc 2:3) Sa aton adlaw si Miguel, ang Dakung Prinsipe, nagatindog para sa katawhan sang Dios sa sulod sang mga dekada. Sa indi madugay magahikot na sia subong gintangdo sang Dios nga manuglaglag sining sistema sang mga butang. Kon himuon na niya ini, ano ayhan ang kahimtangan naton?

²⁹ Ang sabat sa sini nga pamangkot nagadepende sa kon bala ginapili naton ang isa ka kabuhi nga may integridad karon. Agod mapabakod ang aton desisyon nga himuon ini samtang nagahingapos ang “tion sang katapusan,” binagbinagon naton ang katapusan nga bersikulo sang tulun-an ni Daniel. Ang aton pagbinagbinag sini sa masunod nga kapitulo magabulig sa aton sa paghangop kon paano si Daniel nagtindog sa atubangan sang iya Dios kag kon paano sia magatindog sa atubangan Niya sa palaabuton.

[Footnote]

ANO ANG IMO NAHANTOP?

• Sa ano nga tion si Miguel ‘nagatindog,’ kag paano kag san-o sia “magatindog”?

• Ano nga sahi sang pagkabanhaw ang ginapatuhuyan sang Daniel 12:2?

• Ano nga mga petsa ang nagatanda sang pamuno kag katapusan sang

tatlo kag tunga nga tion nga ginsambit sa Daniel 12:7?

1,290 ka adlaw nga gintagna sa Daniel 12:11?

1,335 ka adlaw nga gintagna sa Daniel 12:12?

• Paano ang pagbinagbinag sa Daniel kapitulo 12 nagabulig sa aton nga makilala ang matuod nga mga sumilimba ni Jehova?

[Kahon sa pahina 298]

ANG PAGKUHA SA TAYUYON NGA HALAD

Sa tulun-an sang Daniel, ang termino nga “tayuyon nga halad” lima ka beses nga gingamit. Nagapatuhoy ini sa isa ka halad sang pagdayaw—“ang bunga sang mga bibig”—nga regular nga ginahalad kay Jehova nga Dios sang iya mga alagad. (Hebreo 13:15) Ang gintagna nga pagkuha sa sini ginpatuhuyan sa Daniel 8:11, 11:31, kag sa 12:11.

Sa tion sang duha ka bug-os kalibutan nga inaway, ang katawhan ni Jehova mabaskog nga ginhingabot sa kadutaan sang “hari sang aminhan” kag sang “hari sang bagatnan.” (Daniel 11:14, 15) Ang pagkuha sa “tayuyon nga halad” natabo sang nagahingapos ang Bug-os Kalibutan nga Inaway I sang halos ginpadulog ang pagbantala nga hilikuton sang tungatunga sang 1918. (Daniel 12:7) Sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, ang ‘tayuyon nga halad ginkuha’ man sa sulod sang 2,300 ka adlaw sang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan. (Daniel 8:11-14; tan-awa ang Kapitulo 10 sini nga libro.) Ginkuha man ini sang Nazi nga “mga butkon” sa sulod sang isa ka tion nga wala ginasambit sing espesipiko sa Kasulatan.—Daniel 11:31; tan-awa ang Kapitulo 15 sini nga libro.

[Tsart/Mga retrato sa pahina 301]

MATAGNAON NGA MGA PANAHON SA DANIEL

[Mga retrato sa pahina 287]

Ang prominente nga mga alagad ni Jehova dimakatarunganon nga ginbilanggo sa pederal nga bilangguan sa Atlanta, Georgia, E.U.A. Gikan sa wala pa tuo: (nagapungko) A. H. Macmillan, J. F. Rutherford, W. E. Van Amburgh; (nagatindog) G. H. Fisher, R. J. Martin, G. DeCecca, F. H. Robison, kag C. J. Woodworth

[Mga retrato sa pahina 299]

Pinasahi nga mga kombension ang ginhiwat sa Cedar Point, Ohio, E.U.A., sang 1919 (ibabaw) kag sang 1922 (ubos)

[Bug-os pahina nga retrato sa pahina 302]