Mga Leksion Gikan sa Kasulatan: Amos 1:1–9:15
Ang Pagkalaglag sang Isa ka Pungsod
“MAGHANDA sa pagsugata sa imo Dios,” siling ni “Jehova nga Dios sang kasoldadosan” sa pungsod sang Israel. (Amos 4:12, 13) Ang rason? Nabulagan sang kabuganaan, nalipatan sang mga Israelinhon ang iya Kasuguan kag nakasala sang paghigko sa iya balaan nga duta sing idolatriya, imoralidad, pagpatulo sing dugo, kag kasingki.
Subong manalagna ni Jehova, ginbangon si Amos sa pagpahibalo sang nagapaandam nga mensahe indi lamang sa iya kaugalingon nga pungsod sang Juda kundi labi na sa naaminhan nga ginharian sang Israel. Ginpakamalaut niya ang Israel bangod sang iya pagpatuyang kag gintagna ang iya pagkalaglag sa ulihi sa mga kamot sang kaaway nga mga pungsod. Ang tolon-an sang Amos, nga ginsulat sa ulot sang 829 B.C.E. kag sang 804 B.C.E., nagahatag sing paghangop sa ikasarang sang Dios sa paghibalo nga daan sang nagapakari nga mga kalamidad, kag nagahatag ini sing pila ka sibu sa tion nga mga paandam.
Kalayuhon nga Kalaglagan sang mga Kaaway sang Dios
Wala sing makalikaw sa mga paghukom sang Dios. Nagmatuod gid ini sa mga pungsod sang Damasco (Siria), Gaza (Filistia), Tiro, Edom, Amon, Moab, kag Juda! Si Jehova indi ‘magapaiway’ sang iya kamot sa pagsilot sa ila bangod sang ila sala. Walay sapayan, ang gintagna nga kalamidad nila nagpadaku lamang sang paghukom nga ginaatubang sang Israel bangod sang iya kapaslawan sa pagtipig sang iya katipan nga kaangtanan sa Dios kag sa pagsakdag sang iya kasuguan.—Amos 1:1–2:16.
Pamatii ang paandam sang Dios. “Kamo lamang ang ginkilala ko sa tanan nga panimalay sang duta,” siling ni Jehova sa Israel. (Amos 3:2) Apang, ang ila makasasala nga dalanon nagpakita sing pagtamay sa ngalan kag pagkasoberano sang Dios. Madamo ang luyag magmanggaranon, nga nagakabuhi sa luho nga ‘may balay sa tigtulugnaw dugang sa balay sa tingadlaw,’ sa kahalitan sang ila kauturan. (Amos 3:15) Paagi sa madaya nga mga timbangan, makagod nga gindayaan nila ang mga imol. Ang ila pagtalikod sa matuod nga pagsimba nagkahulugan nga takus sila silutan ni Jehova. Apang, “si Jehova indi maghimo sing bisan ano nga butang kon indi niya anay mapahayag ang iya tinago sa iya mga alagad.” Sa amo, gintagna ni Amos ang mga paghukom ni Jehova kag nagpaandam sa ila: “Maghanda sa pagsugata sa imo Dios.”—Amos 3:1–4:13.
Si Jehova ang Kaluwasan
Kaluy-an sang Dios ang mga nagahinulsol. “Pangitaa ako, kag magakabuhi kamo,” pakiluoy ni Jehova sa Israel. (Amos 5:4) “Dumti ang malaut, kag higugmaa ang maayo.” (Amos 5:15) Apang, wala pagsapaka yadto nga mga pulong. Ginpasulabi pa sang mga apostata nga magtaklad sa Bethel kag sa Gilgal, mga sentro sang pagsimba sa mga idolo, agod maghalad didto sa dimatuod nga mga dios. (Amos 5:26; 1 Hari 12:28-30) Sa mga katre nga tiposo, ang makasasala nagalag-ok sing malahalon nga alak kag nagapagusa sang ila kaugalingon sa pinakaali nga mga pagkaon kag mga lana. (Amos 5:11; 6:4-6) “Ang adlaw ni Jehova” nagapakari, kag “sa iya kaugalingon” ang Dios nagsumpa sa kalaglagan sang Israel. (Amos 5:18; 6:8) Magabangon si Jehova sing pungsod nga magapigos sa Israel kag magabihag sa iya.—Amos 5:1–6:14.
Kahadluki si Jehova, indi ang mga kasumpong. Ang kalaglagan sang Israel mapahanabo lamang paagi sa panong sang mga apan ukon nagaharahara nga kalayo. Nakiluoy si Amos sa Dios para sa Israel, kag “naghinulsol si Jehova” sa iya paghukom, gani wala ini pagdayuna. Apang, kaangay sang manunukod nga nagausisa sang pader paagi sa tonton, si Jehova ‘indi na magpasaylo’ sa Israel. (Amos 7:1-8) Dapat hapayon ang pungsod. Naakig sa mensahe sang manalagna, sayop nga ginsumbong ni Amasias, nga saserdote sang pagsimba sa tinday nga baka, si Amos sing pagrebelde kag ginmanduan sia nga ‘magpalagyo sa duta sang Juda kag dili na magpanagna’ sa Bethel. (Amos 7:12, 13) Hinadlukan bala si Amos? Wala! Wala sing kahadlok nga gintagna niya ang kamatayon ni Amasias kag ang kalamidad para sa iya pamilya. Subong nga ang prutas ginaipo sa tig-alani, tion na nga makighusay si Jehova sa Israel. Indi sila makalikaw.—Amos 7:1–8:14.
May paglaum ang mga nagasalig kay Jehova. “Indi ko paglaglagon sing bug-os ang panimalay ni Jacob,” siling ni Jehova. May paglaum pa ang pila sa mga anak ni Jacob nga indi makasasala. Pat-od ang ila kalaglagan. Apang, “tipunon liwat [ni Jehova] ang mga binihag” sang Israel.—Amos 9:1-15.
Mga leksion para sa karon: Ang mga nagahimo sang ila kaugalingon nga mga kaaway sang Dios pagahukman nga takus sa kamatayon. Apang, ang nagapamati sa nagapaandam nga mensahe sang Dios nga maghinulsol makabaton sang kaluoy ni Jehova kag magapabilin nga buhi. Kon kahadlukan naton ang Dios, indi niya pagtugutan ang mga kasumpong nga mag-upang sa aton sa paghimo sang iya kabubut-on.
[Kahon sa pahina 22]
GIN-USISA ANG MGA TEKSTO SA BIBLIA
o 1:5—Ang dumaan nga mga siudad may mataas nga mga pader kag dalagku nga mga gawang. Sa pagkandado sining mga gawang, ginapintalan ini sa sulod sing malaba nga mga salsalon ukon saway. ‘Ang pag-utod sa pintal sang Damasco’ nagkahulugan nga ang kapital sang Siria mapukan sa mga Asirianhon. Daw subong bala nga ang gawang sang siudad indi makandadohan bangod nautod ang mga pintal sini.—2 Hari 16:8, 9.
o 4:1—Ang mahigugmaon sa luho nga mga babayi sa Samaria gintawag nga “kabakahan sang Basan.” Ang madamol nga halalban sang Basan nag-amot sa pagpatubas sing matambok nga mga sapat. (Deuteronomio 32:14; Ezequiel 39:18) Mahimo gid nga ginduso sining makagod nga “kabakahan sang Basan” ang ila “mga agalon,” ukon mga bana, sa pagpangilkil sing kuwarta gikan sa mga imol agod mapuno ang ila “mga balay sing tiposo.” (Amos 3:15) Apang, ina nga mga buhat, nagresulta sa pagsilot sang Dios.
o 4:6—Ang ekspresyon nga “matinlo nga mga ngipon” ginapaathag sang katumbas nga prase nga “kulang sing tinapay.” Daw nagapatuhoy ini sa tion sang tiggulutom, nga ang mga ngipon matinlo bangod wala sing makaon. Sing maathag, ginpabutyag ni Jehova ang iya dikahamuot sa idolatroso nga napulo sing tribo nga ginharian paagi sa pagpadala sing tiggulutom sa duta, subong madugay na niya ginpaandam. (Deuteronomio 28:48) Apang, ini ukon ang iban pa nga pagpabutyag sing paghukom sang Dios wala makalab-ot sa tagipusuon sining naglapas sa katipan nga katawhan.—Amos 4:6, 8-11.
o 5:2—Sang magpanagna si Amos, ang katawhan subong man ang duta sang Israel wala pa madaug kag mabihag sang tagaluwas nga kagamhanan. Sa amo, ginlaragway sila subong isa ka ulay. Apang, sa sulod lamang sang pila ka tuig, ang ulay nga Israel mapukan sa mga Asirianhon kag “mabihag sa Damasco.” (Amos 5:27) Sigurado gid si Amos sa kalaglagan sang Israel bangod sang iya pagkadimatutom nga ginlaragway niya ini subong natabo na.
o 7:1—“Ang nagalaban nga hilamon sang hari” mahimo gid nga nagapatuhoy sa buhis nga ginapangayo sang hari agod mag-aman sing pagkaon para sa iya mga sapat kag mga kabayo. Ang buhis para sa hari dapat anay bayaran, kag sa tapos sini ang katawhan makakuha sing “hilamon,” ukon talamnunon, para magamit nila. Apang antes nila mahimo ini, nag-abot ang mga apan kag ginkaon ang ulihi nga pananom.
o 8:2—Ang mga prutas sa tingadlaw ginaipo sa talipuspusan sang tig-alani. Sa amo ang katapusan sang tuig sa pagpanguma nagasimbulo nga nalab-ot na sang Israel ang iya katapusan. “Indi ko na sila pagpasayluhon,” siling ni Jehova. Tion na nga hukman niya ang pungsod.
o 9:7—Bangod sang ila matutom nga mga katigulangan, ginpili ni Jehova ang mga Israelinhon, ginluwas ang ila mga katigulangan gikan sa pagkaulipon sa Egipto, kag gindala sila sa Canaan. Apang wala sing dapat ipabugal sa sini, kay ang ila kalautan naghimo sa ila nga pareho lamang sa mga Cusinhon. (Ipaanggid ang Roma 2:25.) Subong man, ang kaluwasan nila gikan sa Egipto indi na garantiya sang padayon nga pagkahamauot sang Dios bangod sang kamatuoran nga ang mga Filistinhon kag ang mga Sirianhon nagapuyo sa mga duog luwas sa ila anay ginapuy-an. Ang ila paghalin sa matutom nga mga patriarka indi magaluwas sa mga Israelinhon. Ang nahamut-an nga tindog sa Dios nasandig sa pagsunod sa iya kabubut-on.—Amos 9:8-10; Binuhatan 10:34, 35.